Η θεολογία της γκρίνιας

http://www.synaxi.gr

του Οσιολογ. Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου

Από καιρό ήθελα να γράψω για το φαινόμενο αυτό. Δίσταζα. Τελικά, όπως βλέπετε, το αποφάσισα. Ίσως με τα παρακάτω να κρίνω και τον εαυτό μου. Μάλλον. Από ετών παρατηρείται το φαινόμενο μιας συνεχούς γκρίνιας για τα εκκλησιαστικά δρώμενα από διάφορους κληρικούς, λαϊκούς και μοναχούς, θεολόγους και μη, γνωστούς, ειδικούς, ονομαστούς (δεν θα ήθελα ν’ αναφέρω ονόματα εδώ), με βιβλία κι άρθρα, σε περιοδικά κι εφημερίδες, για τα κακώς κείμενα, για τους κακούς χριστιανούς, τους λαθεμένους κληρικούς, τους αβαθείς αρχιερείς, τις ανοημάτιστες εορτές, τις αντιπαραδοσιακές εθιμοτυπίες, τις λατρευτικές απροσεξίες, τα αήθη ήθη, τ’ αθεολόγητα κηρύγματα, τη νοσηρή λαϊκή ευσέβεια και λοιπά πολλά γνωστά. Θα προσπαθήσω να ’μαι σύντομος.

Οι ασχολούμενοι αρκετά με αυτή τη μονότονη γκρινιάρικη και παραπονιάρικη κριτική δεν λέγω ότι σε πολλά δεν έχουν και δίκιο, όμως τελικά κουράζονται και κουράζουν και φοβάμαι πως ζητούν πολλά από τους άλλους με περισσή αυστηρότητα, παραβλέποντας τον εαυτός τους, ή βλέποντάς τον με μπόλικη επιείκεια, εύκολα δικαιολογούμενοι και κινούμενοι κάποτε από προσωπικές τους δυσκολίες, ελλείψεις, αστοχίες, λάθη, προβλήματα, προβληματισμούς και κενά. Μακάρι να λαθεύω. Δεν λέγω πως μόνο οι άγιοι μπορούν να κρίνουν, ούτε πως αντικειμενικά δεν υπάρχουν θέματα προς κρίση και διόρθωση. Μιλώ για μια τυπική τακτική μόνιμης σφοδρής κριτικής των πάντων απ΄ ορισμένους, που ξαφνικά ανακάλυψαν την ορθότητα, ωσάν η Εκκλησία επί αιώνες να ήταν σε νάρκη, κι εκείνοι να υπήρξαν οι θεόσταλτοι διορθωτές των κακώς κειμένων της Εκκλησίας, όψιμοι σωτήρες της, θεολόγοι της γκρίνιας, σχολαστικοί, ορθολογιστές, ανελεήμονες, ακριβοδίκαιοι και άτεγκτοι. 

Μάλιστα αυτή η θεολογική γκρίνια, ταπεινόλογη και ταπεινόσχημη ενίοτε κι άλλοτε φαρισαϊκή κι επηρμένη, μένει μόνο σε παρατηρήσεις, δίχως να προσφέρει ουσιαστικές λύσεις και να δίνει κουράγιο κι ελπίδα στον σύγχρονο κουρασμένο άνθρωπο, που, τουλάχιστον στην αρχή, έχει μεγάλη την ανάγκη της παραμυθίας, του κουράγιου και της ελπίδος. Παρουσιάζοντας συνεχώς σκάνδαλα, ξεσκεπάζοντας σκανδαλοποιούς, βάζοντας τον καθένα στη θέση του, σαν μυστικοί σκανδαλοθήρες, μήπως γινόμαστε πρόξενοι σκανδαλισμού; Γνωρίζετε ότι τα πιο αυστηρά λόγια ο Χριστός τα είπε για τους υποκριτές και τους σκανδαλίζοντες…

Οι θεολόγοι της γκρίνιας είναι ορισμένοι. Είναι βέβαια συμπαθείς κι όμως κιόλας είπα λέγουν κι αρκετά ορθά, όμως λέγοντας πάντα πολλά και συνέχεια διορθωτικά κι επιτιμητικά νομίζω χάνουν. Ευτυχώς που δεν λαμβάνουν και καίριες αποφάσεις, γιατί όλοι θα ήμασταν από καιρό απωλεσμένοι. Λίγη συγκατάβαση, επιείκεια, ανεκτικότητα, συγχωρητικότητα και φιλαδελφία δεν βλάπτει. Δηλαδή θα καλύπτουμε τα λάθη και δεν θα διορθώνουμε τα σφάλματα; κανείς ποτέ δεν είπε αυτό. Όμως κι αυτό το συνεχές κυνηγητό και κατηγορητήριο, η υψωμένη βέργα, η ασίγαστη παρατηρητικότητα, η αξεκούραστη αυστηρή κριτική, η διόγκωση των ελλείψεων, μήπως προέρχεται από εσωτερική ακαταστασία, απουσία αυτογνωσίας, προσευχής κι εμπιστοσύνης στον Θεό;

Οι νηπτικοί θεολόγοι για το υπάρχον κακό οίκτειραν τον εαυτό τους κι όλα τα ’βλεπαν καλά λίαν κι ο αδελφός τους ήταν ο Θεός τους και για τις πτώσεις του έκλαιγαν οι ίδιοι ως κύριοι αίτιοι. Μήπως αυτή η θεολογία της γκρίνιας ταυτίζεται μ’ ένα λανθάνοντα φαρισαϊσμό αφιλαδελφείας, αφιλοτεκνίας, αφιλανθρωπίας και τελικά αφιλοθείας; Ας μελετηθεί ξανά η παραβολή των ζιζανίων.

Ένας γέροντας έλεγε: «Συνέχεια περί ηθικής συνήθως ομιλούν οι ανήθικοι». Και: «Το μεγαλύτερο θαύμα της Ορθοδοξίας είναι ότι διαφυλάχθηκε αλώβητη, παρά τους τόσους ανάξιους εκφραστές της». Λέγοντας αυτά ουδόλως μιλούμε περί ψευδοεφησυχασμού, ανόητης οφθαλμαπάτης, δαιμονοκίνητης αγγελολογίας και χαζοχαρούμενης ωραιολογίας, αλλά περί ανδρείας και θεοχαρίτωτης αυτογνωσίας, προς θεοαγάπητη αδελφογνωσία, μετά αγιοπατερικής αλληλοπεριχωρήσεως, αλληλοσεβασμού και αλληλοκατανοήσεως προς θεογνωσία και θεοληψία. Η θεολογία της γκρίνιας ας αφεθεί στους θεολόγους της «χαράς», του «έρωτος» και της «δικαιοσύνης»…

Περιοδικό Σύναξη, Ιανουάριος - Μάρτιος 2003

ΗΛΘΑ, ΓΙΑ ΝΑ ΒΡΕΘΩ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΘΕΟ

«Τὴν Κυριακὴ τοῦ Θωµᾶ τοῦ ἔτους 2008, ἐπισκέφτηκε incognito µία ἀπὸ τὶς ἁγιορείτικες µονές, γιὰ τρεῖς µέρες, ὁ τότε πρόεδρος τῆς Ἑλβετίας Pascal Couchepin. Σὲ κάθε Ἀκολουθία πήγαινε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ καὶ στεκόταν ὄρθιος. Οἱ Πατέρες εὐγενικὰ τοῦ πρότειναν, ἀφοῦ οὔτε στὴν Ὀρθόδοξη λειτουργικὴ παράδοση ἦταν ἐκτεθειµένος οὔτε καὶ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ γλώσσα γνώριζε, νὰ νοιώσει ἄνετα νὰ καθυστερεῖ. Τότε τοὺς ἀπάντησε:  “Μπορεῖ νὰ µὴν καταλαβαίνω τὴν γλώσσα τῶν νοηµάτων, αἰσθάνοµαι ὅµως γιὰ πρώτη φορὰ ὅτι ἐδῶ ὅλοι ἀληθινὰ προσεύχονται καὶ ὁ Θεὸς εἶναι παρὼν καὶ τοὺς ἀκούει. Δὲν ἦλθα γιὰ νὰ κάνω µετάφραση οὔτε κάτι νὰ καταλάβει τὸ µυαλό µου· ἦλθα γιὰ νὰ βρεθῶ µπροστὰ στὸν Θεό, µαζὶ µὲ ἀνθρώπους ποὺ καὶ αὐτοὶ τὸ ἴδιο κάνουν. Εἶναι τὸ μόνο μέρος στὸν κόσμο ποὺ αὐτὸ εἶδα νὰ συμβαίνει”». (Νικολάου, Μητροπολ. Μεσογαίας & Λαυρεωτικῆς, Τὸ Ἅγιον Ὄρος πέραν ἀπὸ τὰ σκάνδαλα, ἔκδ. Πανελληνίου Συλλόγου «Οἱ Φίλοι τοῦ Ἁγίου Ὄρους», Ἀθῆναι 2010, σελ. 30.)

http://christianvivliografia.wordpress.com/

Αγιος και Ιερός Αυγουστίνος Επίσκοπος Ιππώνος

"Η ανθρώπινη καρδιά δεν ευρίσκει πουθενά την γαλήνην της έως ότου κατορθώση να αναπαυθή εις Σέ, ω Θεέ μου."


"Δός μου καρδιά να σε διαλογίζεται
ψυχή να σε αγαπά
σκέψι να σε αναπολή 
νου να σε καταλαβαίνη
λόγο, που αδιάσπαστα 
σε σένα, το ακαρότατο αγαθό
νάναι προσκολλημένος και να αγαπά σοφά εσέ,
την απειρόσοφη αγάπη".


Ω και να σ'εβλεπα, φως των ματιών μου!
Έλα χαρά του πνεύματος μου!
Φανερώσου μου , συ, η μεγάλη μου ευφροσύνη
γλυκειά παρηγοριά μου!


"Εγώ είμαι, Κύριε, εγώ η αιτία των πόνων σου, ο υπεύθυνος της σφαγής σου. Εγώ η αφορμή του θανάτου σου. Εγώ ηνόμησα και συ εκάθησες εις το εδώλιον του κατηγορουμένου. Εγώ έκαμα το πονηρόν και συ κατεδικάσθης. Εγώ ημάρτησα και συ εμαστιγώθης με το απαίσιον φραγγέλιον.Επίσκεψαι με διά να σου προσφέρω ολοκαύτωμα εγώ τον εαυτό μου, τον αμαρτωλόν εαυτό μου, τα πάθη μου και τας κακάς επιθυμίας".


"Όπως κάποιος δαμάζει το άλογον του όχι μόνον με το χαλινάρι αλλά και με την μετρημένην τροφήν, που του δίδει, διά να ταξιδεύη με ασφάλειαν, έτσι και ημείς δαμάζομεν με νηστείαν την σάρκα μας, που είαι το υποζύγιον της ψυχής μας, δια να βαδίσωμεν με ασφάλειαν προς την Άνω Ιερουσαλήμ. Χωρίς νηστείαν η σάρξ αφηνιάζει ωσάν ατίθασον ζώον και μας πετά εξω απο τον δρομον. Και ο δρόμος μας είναι ο Χριστός."


"Επάκουσόν μου, γλυκυτάτη Δέσποινα, Υπεραγία Θεοτόκε, Θεοκόσμητε και Θεοχαρίτωτε, μητροπάρθενε Κόρη, Ανύμφευτε Νύμφη , Θεοτόκε Πανάχραντε, η καθαρωτάτη απο πάσαν καθαράν κτίσιν, αισθητήν και νοεράν, των Ουρανών πλατυτέρα, του ηλίου λαμπροτέρα, όλων των κτισμάτων τιμιωτέρα.των Χερουβείμ αγνοτέρα, των Σεραφείμ ενδοξοτέρα .Δέσποινα των Αγγέλων, Κυρία του κόσμου, Παντάνασσα του Ουρανού και της γής, επάκουσον μου. και πρόσδεξαι , ως ευσυμπάθητος την κατ'α δύναμιν μικράν και ταπεινή μου και ευτελή ευχαριστίαν...Επάκουσον μου, γλυκυτάτη μου Δέσποινα, η ελπίς μου και η παρηγορία μου, η προς Θεόν ακαταίσχυντος μεσιτεία μου, απάντων κυριεύουσα και πανταχού προφθάνουσα..."


"Αν και μίαν μόνην ημέραν έμελλον να απολαύσω την Ουράνιον Βασιλείαν, πάντα τα του κόσμου και πάσαν σωματική (θα) καταφρονήσω απόλαυσιν".


"...Ω μήτερ Ιερουσαλήμ, η πόλις του Θεού η αγία, η του Χριστού πανάμωμος Νύμφη, πόσον σε αγαπά η καρδιά μου, πόσον σε επιθυμεί η ψυχή μου,πόσον ένδοξος, πόσον μεγαλοπρεπής είσαι! Ούκ έστιν εν σοι σκοτία ούτε νύξ...αλλ' ο εκ Θεού Θεός, το εκ του φωτός φως, ο ήλος της δικαιοσύνης, ο Αμνός ο πάλλευκος , ο των βασιλεών Βασιλεύς εν μέσω σου εστιν και παίδες αυτού κύκλων αυτόυ. Εκεί εν σοι αι υμνολόγοι των Αγγέλων χοροστασίαι. Εκεί ο των προφητών προορατικός όμιλος. Εκεί ο  των Αποστόλων δωδεκάριθμος σύλλογος. Εκεί των αναριθμήτων Μαρτύρων ο τροπαιούχος στρατός. Εκεί των αγίων Ομολογητών ο ιερός θίασος. Εκεί οι μονασταί οι αλήθείς και τέλειοι..."


"Ω μακαριότης Βασιλείας ουρανίου, εις την οποίαν Σύ Κύριε, βασιλεύεις εις τον αιώνα και οι Άγιοι Πάντες μετά Σου θα βασιλεύσουν περιβεβλημένοι το φως ώσπερ ιμάτιον , φέροντες επι κεφαλής στέφανον εκ λίθου τιμίου".


" Ο Χριστός , το ωραιότερον παιδί μεταξύ των ανθρώπων, κατέστησε την νύμφην του , την Εκκλησίαν,ομοίαν με την Μητέρα του. Εδημιούργησε μίαν Εκκλησίαν μητέρα δι' ημάς και την διετήρησε διά τον εαυτό της παρθένον."




"Επάκουσόν μου, γλυκυτάτη Δέσποινα, Υπεραγία Θεοτόκε, Θεοκόσμητε και Θεοχαρίτωτε, Μητρόθεε Κόρη, Ανύμφευτε Νύμφη, Θεοτόκε Πανάχραντε, η καθαρωτάτη απο πάσαν καθαράν κτίσιν, αισθητήν και νοεράν, των Ουρανών πλατυτέρα, του ηλίου λαμπροτέρα, όλων των κτισμάτων τιμιωτέρα. των Χερουβείμ αγνοτέρα, των Σεραφείμ ενδοξοτέρα. Δέσποινα των Αγγέλων, Κυρία του κόσμου, Παντάνασσα του Ουρανού και της γής, επάκουσον μου. και πρόσδεξαι, ως ευσυμπάθητος την κατά δύναμιν μικράν και ταπεινήν μου και ευτελή ευχαριστίαν...Επάκουσον μου, γλυκυτάτη μου Δέσποινα, η ελπίς μου και η παρηγορία μου, η προς Θεός ακαταίσχυντος μεσιτεία μου, απάντων κυριεύουσα και πανταχού προφθάνουσα..."


"Παναγία Δέσποινα Θεοτόκε, του κόσμου Κυρία. το καύχημα μου, η ελπίδα μου, η καταφυγή μου, η προστασία μου, η σκέπη, η παραμυθία, το αγαλλίαμα μου. ελέησον και δείξον τα ταχινά σπλάχνα εις εμέ τον αμαρτωλόν και παμβέβηλον".




"Παναγία Δέσποινά μου, φύλαξον με υπο την σκέπη σου. ότι εις τα παναχράντους χείρας σου παρατίθημι το πνεύμα μου. Γενού βοηθός και σκέπη της ψυχής μου εν τη φοβερά ημέρα της Κρίσεως και πρέσβευε υπέρ εμού του αναξίου, ίνα εισέλθω καθαρός και αγνός ειςτον Παράδεισον..."

Περπατούσε ως Επίσκοπος Ιππώνος ο Αυγουστίνος μία ημέρα εις την ακρογιαλίαν απορρηφημένος απο τα μεγάλα θεολογικά του προβλήματα. Εκεί παρετήρησε ένα μιρκό παιδάκι, που έπαιζε. Το αθώον παιδί είχεν ανοίξει μικρόν λάκκον. Παραξενεύτηκεν ο επίσκοπος με το παιγνίδι του μικρού και κουρασμένος απο τους βαθείς του στοχασμούς διέκοψε προς στιγμήν τον περίπατον και το ερώτησε τι προσπαθεί να κάνη. "Θα αδειάσω , απήντησεν εκείνο, την θάλασσαν εις αυτοόν εδώ τον λάκκον". Η αφέλεια του παιδού εφάνηκεν αστεία εις τον Επίσκοπον. Διά τούτο με το χαμόγελο της καλωσύνης του και με την σύνεσιν του ωρίμου το εβεβαίωσε: " Παιδάκι  μου , αυτό είναι αδύνατον να γίνη. Μη κουράζεσαι. Δεν ημπορεί ποτέ η μεγάλη θάλασσα να σωρέση εις τον μιρκόν αυτόν λάκκον σου". Και ο μικρός, με την σύνεσιν πλέον σοφού , απήντησεν εις τον φιλόσοφον Επίσκοπον: "Εάν η θάλασσα είναι αδύνατον να χωρέση εις τον μικρόν  αυτόν λάκκον, πως συ προσπαθείς να χωρέσης εις το μικρό ανθρώπινο μυαλό σου τον απέραντον ωκεανόν των Μυρτηρίων του Θεού;  Και πήρε τότε ο ιερός Πατήρ την απάντησιν που του εχρειάζετο , απο τον μικρόν διδάσκαλόν που δεν ήτο άλλος , παρά Άγγελος απεσταλμένος του Θεού.


"Κανείς δεν θα ήθελα να ασπάζεται όλα τα δκά μου, έτσι ώστε να με ακολουθή σε όλα, αλλά μόνο σ' εκείνα, στα οποία κατανοεί  ότι δεν έσφαλα. Διότι γι' αυτό τώρα γράφω βιβλία (εννοεί τις Retractiones) στα οποία ανέλαβα να αναθεωρήσω τα έργα μου, για να δείξω ότι ούτε εγώ δεν ακολούθησα τα δικά μου κατα πάντα" (Λατιν. Πατρόλ. Migne, τομ. 45, 1027) 

Ω Κύριε Ιησού Χριστέ, Λόγε του Θεού! Ω Θεέ Λόγε! Συ είσαι το φως, δια του οποίου εδημιουργήθη το φως το αισθητόν. Συ είσαι η οδός και η αλήθεια και η ζωή. Εις Σε ούτε σκότος υπάρχει ούτε απάτη και ψεύδος ούτε ματαιότης ούτε θάνατος. Συ είσαι το φως και μακράν από Σε υπάρχει σκότος πνευματικόν. Συ είσαι η οδός της αληθείας και αρετής και χωρίς Σου καταντά ο άνθρωπος εις την πλάνην. Συ είσαι η αλήθεια, έξω από την οποία υπάρχει η ματαιότης. Συ είσαι η ζωή και μακράν από Σου υπάρχει θάνατος.

Ειπέ, Κύριε, εις την ψυχή μου την διαταγήν σου «ας γίνη φως», για να ιδώ το φως το πνευματικόν και ξεφύγω από το σκότος της αγνοίας και της αμαρτίας, για να ιδώ την οδόν της αρετής και της σωτηρίας και επιστρέψω προς αυτήν από εκεί όπου δεν είναι οδός πραγματική, για να ιδώ την αλήθειαν και αποφύγω την ματαιότητα της προσκαίρου ζωής, για να ιδώ την ζωήν την πνευματικήν και αποφύγω τον θάνατον, τον οποίο φέρει η αμαρτία. Λάμψε, Κύριε, πλουσίως εις εμέ το πνευματικόν σου φως. Διότι Συ είσαι ο φωτισμός μου και ο Σωτήρ μου, τον οποίον θα σέβωμαι και θα φοβούμαι. Συ είσαι ο Κύριός μου, εις τον οποίον θα ψάλλω ύμνους. Συ είσαι ο Θεός μου, του οποίου το Όνομα θα ευλογώ και δοξάζω. Συ είσαι ο Πατήρ μου, τον οποίον θα αγαπώ. Συ είσαι ο Νυμφίος μου, εις τον οποίον θα φυλάξω την ψυχήν μου πιστήν και αφωσιωμένην.

Ω Κύριε, το φως της ψυχής μου, λάμψε εις εμέ τον φωτισμό σου. Λάμψε το φως σου εις εμέ τον τυφλόν κατά την ψυχήν, που παρίσταμαι τώρα εν προσευχή ενώπιόν Σου, που κάθημαι εις σκότος πνευματικόν και ευρίσκομαι υπό το κράτος και την δύναμιν του θανάτου. Και οδήγησε τα έργα μου εις την οδό της αρετής, η οποία φέρει την ειρήνην, δια να αξιωθώ να προσέλθω εις την σκηνήν την αξιοθαύμαστον, τον άγιον ναόν σου, που είναι οίκος Θεού, δια να προσφέρω εις Σε με φωνήν χαρμόσυνον λόγους ευχαριστίας και δοξολογίας. Διότι η πραγματική αύτη από καρδιάς δοξολογία είναι οδός και μέσον, δια του οποίου θα ημπορέσω να πλησιάσω προς Σε, οδός και μέσον δια του οποίου θα κατορθώσω να αποσυρθώ μεν από τον κακόν δρόμον της αμαρτίας, προς Σε δε να επιστρέψω. Διότι Συ είσαι πράγματι η οδός που οδηγεί εις την ζωήν.-Απο:  http://agiabarbarapatras.blogspot.com/2010/06/blog-post_5387.html#ixzz0sR1i1Be2

"Την μεν καινοτομίαν , ως την δεσποτικήν φωνήν κιβδηλεύουσαν και παραχαράσσουσαν αποστρεφόμεθα. τον πατέρα δε αυτήν , σιγώντα μάλιστα και μη παρόν, μηδ' αντιλέγομεν, ου μεν ούν , ου καταδικάζομεν"- Μέγας Φώτιος (Ελλην. Πατρολογία Migne, τόμος 102, σελ 816).

Απο το βιβλιο του Αρχ. Θεόδωρου Κ. Μεράτη
Ο υιός των δακρύων(Ο ιερός Αυγουστίνος)
Εκδόσεις Αδελφότητος Θεολόγων "Ο ΣΩΤΗΡ" 
1982

Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος στο Neolaia TV!

neolaia.tv | Συζήτηση με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο from neolaia.tv on Vimeo.

Αν είχατε μπροστά σας τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμο, τι θα θέλατε να τον ρωτήσετε; Σίγουρα πάρα πολλά! Για αυτό κι εμείς, τον επισκεφθήκαμε στη Μητρόπολη Αθηνών και του θέσαμε τους προβληματισμούς μας! Δείτε την αποκλειστική συνέντευξη του Αρχιεπισκόπου στο neolaia.gr, με ερωτήσεις πολιτικές, οικονομικές, θρησκευτικές, κοινωνικές.

Ποια η γνώμη του Αρχιεπισκόπου για τη φορολόγηση της εκκλησίας; Τι πιστεύει για το μάθημα των Θρησκευτικών στα σχολεία; Ποια η θέση του για το διαχωρισμό κράτους εκκλησίας; Θα τιμωρούσε τους «Βατοπεδινούς»; Ποια η γνώμη του για το σκάνδαλο στο Βατικανό; Αυτές είναι μερικές μόνο από τις ερωτήσεις μας, από τις οποία δεν άφησε ούτε μία αναπάντητη. Φιλικός, χαμογελαστός, πράος, πρόθυμος, παρά την επιθετικότητά και την επιμονή μας αρκετές φορές. Αξίζει να δείτε ολόκληρο  το βίντεο. Ή έστω να το αφήσετε να παίζει και να σερφάρετε παράλληλα, αν και θα χάσετε την παραστατικότητα των περιγραφών.

Ελπίζουμε να ευχαριστηθείτε τη συνέντευξη όσο κι εμείς, κι ας χάσαμε το βίντεο της handycam!