Παρασκευή 18 Μαΐου 2012

Θεολογική σκέψη και σύγχρονη επιστημονική γνώση

Του Μάνου Δανέζη
Επίκουρου καθηγητή Αστροφυσικής Παναπιστημίου Αθηνών
Εισαγωγή
Eίναι πλέον εμφανές ότι εδώ και αρκετά χρόνια ο δυτικός πολιτισμός διέρχεται μια περίοδο δραματικά αυξανόμενης κοινωνικής κρίσης, η οποία συν τω χρόνω αποσαθρώνει τις παγκόσμιες κοινωνικές δομές.
Το φαινόμενα αυτό δεν έχει τοπικά χαρακτηριστικά, αλλά αφορά και αναφέρεται στο σύνολο του δυτικού κόσμου, αν και εξωτερικεύεται με διαφορετικούς τρόπους στις διάφορες τοπικές κοινωνίες αναλόγως του βαθμού εξέλιξής τους.
Οι διαπιστώσεις αυτές οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δεν βρισκόμαστε απλά μπροστά σε μια δυσλειτουργία ενός κοινωνικού συστήματος, αλλά σε φαινόμενα πολιτισμικής κατάρρευσης αυτού που αναφέρεται ως Δυτικός Πολιτισμός.
Χαρακτηριστικό φαινόμενο αυτής της κατάρρευσης είναι η εγκατάλειψη των αρχών της συλλογικότητας, της κοινωνικότητας και του κοινοτικού πνεύματος, δηλαδή των βασικών στοιχείων δόμησης του πολιτισμού μας.
Η συλλογικότητα έχει αντικατασταθεί από την ιδιώτευση, την υποκειμενικότητα, την ατομικότητα και τον εγωκεντρισμό. Με τον τρόπο αυτό η κοινωνία χάνει τη συνοχή της και αυτοδιαλύεται σε ένα σύνολο συγκρουόμενων ατόμων.
Το εγώ αντικαθιστά το εμείς. Το είμαι αντικαθίσταται από το έχω. Με τον τρόπο αυτό ο υλοκρατούμενος και μηχανιστικός δυτικός πολιτισμός, από κοινωνικός, έχει μετατραπεί σε εξατομικευμένο και συν τω χρόνω διαφθείρεται, φθείρεται και καταρρέει.
Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτής της κατάρρευσης είναι η εμφανής ή υφέρπουσα αντιπαλότητα και σύγκρουση μεταξύ Θεολογίας και κλασσικής Επιστημονικής σκέψης
Την κατάρρευση αυτή, η οποία, αργά ή γρήγορα, θα οδηγήσει, αν δεν έχει ήδη οδηγήσει, τον Δυτικό Πολιτισμό σε μεγάλες περιπέτειες, είναι επιτακτική ανάγκη να τη σταματήσει η ανάπτυξη ενός νέου Δυτικού Πολιτισμικού Ρεύματος το οποίο θα πρέπει να στηρίζεται, τόσο στις χριστιανικές και δημοκρατικές αρχές, τις οποίες ο Δυτικός Πολιτισμός έχει προ πολλού και εξ ολοκλήρου λησμονήσει, όσο και σε ένα νέο επιστημονικό πνεύμα το οποίο επιτάσσει την ανάπτυξη μιας νέας λογικής και ηθικής της επιστήμης.
Πριν όμως συζητήσουμε για τα πραγματικά αίτια της αντίθεσης μεταξύ Επιστήμης και Θεολογίας, ας δώσουμε μιαν απάντηση σε μια σειρά ψευδοαφορμών αυτής της σύγκρουσής.
Μια ιδεοληψία που έχει διαδοθεί ευρύτατα στον σύγχρονο κόσμο είναι η αφανής ή εμφανής σύγκρουση μεταξύ του εν γένει Χριστιανισμού και της Επιστήμης. Ένα μέρος αυτής της ιδεοληψίας αναφέρεται στη σύγκρουση του Χριστιανισμού με την αρχαία Ελληνική Επιστημονική σκέψη.
Η αλήθεια βέβαια είναι πολύ διαφορετική.
Χριστιανισμός και Ελληνισμός
Όπως μας διδάσκει η Πατερική Γραμματεία, αλλά και η ιστορική εξέλιξη του Χριστιανισμού τους πρώτους μΧ αιώνες, η αντίθεση αφορούσε μόνο τη θεολογική συγκρότηση του Εθνικού κόσμου και όχι την αρχαία Ελληνική φιλοσοφική και επιστημονική σκέψη.

Η παρουσία του Θεού μέσα στο Σύμπαν



του αρχιμ. Επιφανίου Χατζηγιάγκου | εκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη
Ένα βιβλίο του Αρχιμανδρίτη και Φυσικού π. Επιφανίου Χατζηγιάγκου, μέσα από το οποίο περιγράφονται και αναλύονται τα θαυμαστά έργα του Θεού (φυσικός κόσμος). Αποτελεί χρήσιμο βοήθημα για όσους/όσες αναζητούν πηγές σχετικές με τη Δημιουργία του κόσμου και την παρουσία του Θεού μέσα σ’ αυτόν. Επίσης, συστήνεται ως ένα κατάλληλο εγχειρίδιο για τον/την ομαδάρχη, αφού δίνει σύντομες και περιεκτικές απαντήσεις στις συχνές απορίες των παιδιών για το συγκεκριμένο θέμα.

Αρχίμ. Επιφανίου Χατζηγκιάγκου 
Φυσικού
Εκδόσεις "Ορθόδοξος Κυψέλη"




    Ένα ερώτημα το οποίο απασχόλησε τον άνθρωπο από τα πανάρχαια χρόνια μέχρι σήμερα.  Η ύπαρξη του Θεού είναι το πιο βασικό θέμα της ζωής μας.Αν υπάρχει Θεός και μεταφυσικός κόσμος,  η ζωή μας έχει νόημα και περιεχόμενο.  Αν δεν υπάρχει Θεός,  η ζωή μας είναι μια πορεία που ξεκινά από το μηδέν και καταλήγει στο μηδέν.
  Γι αυτό,  ενώ η πρώτη και βασική αλήθεια που ομολογουμέ στο σύμβολο της Πίστεως είναι η ύπαρξη του Θεού : "Πιστεύω είς ένα Θεόν".Κι ο Απόστολος Παύλος τονίζει  :"Πιστεύσαι δη τον προσερχόμενον τω Θεώ ότι έστι και τοίς έκζητούσιν αυτόν μισθαποδότης γίνεται." (Εβρ. 11,6) Δηλαδή,  εκείνος που πλησιάζει το Θεό για να τον λατρεύσει,  θα πρέπει προηγουμένως να πιστέψει ότι υπάρχει Θεός και ότι θα αποδώσει στον καθένα κατά τα έργα του.
  Αφού λοιπόν η ύπαρξη του Θεού είναι το θεμέλιο της Πίστεως,  γι αυτό και πολεμήθηκε όσο τίποτε άλλο από τους υλιστές και άθεους. 

          


    ο Θεος μέσα από τα έργα του
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   
Πως θα μπορούσε κάποιος να γνωρίσει τον Θεό και να πιστέψει στην ύπαρξη του; Βεβαίως ο Θεός ως προς την ουσία του είναι άυλος και αόρατος. "Θεόν ουδείς εώρακε πώποτε".(Ιω.1,18)
   Φανερώνεται όμως στον εαυτό του και κάνει αισθητή την παρουσία του μέσα από τις ενέργειες του.  Το πρώτο και βασικό μέσο με το οποίο ο Θεός φανερώθηκε στούς ανθρώπους είναι ο φυσικός κόσμος.  Αυτό το μεγαλειώδες Σύμπαν,  το απέραντο ως προς το μέγεθος,  το τέλειο ως προς την κατασκευή,  το αρμονικό ως προς τη λειτουργία,  το υπέροχο ως προς την ομορφιά,  μαρτυρεί την ύπαρξη ενός άπειρου,  πανσόφου και παντοδύναμου Θεού Δημιουργού.
  Και όπως ένα ζωγραφικός πίνακας μας υποχρεώνει να δεχθούμε καλλιτέχνη που τον ζωγράφισε,  ένα άγαλμα μας παραπέμπει στον γλύπτη που το δημιούργησε κι ένα ρολόι προϋποθέτει ένα ωρολογοποιό που το κατασκεύασε,  έτσι και ο φυσικός κόσμος που βλέπουμε γύρω μας,  που είναι απείρως πιο τέλος και πιο

-Γέροντα, πῶς μπορεῖ μιὰ νοικοκυρὰ νὰ ρυθμίση τὶς δουλειές της, ὥστε νὰ ἔχη χρόνο καὶ γιὰ προσευχὴ






Νοικοκυριὸ καὶ πνευματικὴ ζωὴ τῆς μητέρας
Γέροντος Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου. Λόγοι Δ΄. Νοικοκυριὸ καὶ πνευματικὴ ζωὴ τῆς μητέρας
-Γέροντα, πῶς μπορεῖ μιὰ νοικοκυρὰ νὰ ρυθμίση τὶς δουλειές της, ὥστε νὰ ἔχη χρόνο καὶ γιὰ προσευχὴ; Τί ἀναλογία δηλαδὴ πρέπει νὰ ὑπάρχη ἀνάμεσα στὴν ἐργασία καὶ στὴν προσευχὴ;
-Οἱ γυναῖκες συνήθως δὲν ἔχουν μέτρο στὶς δουλειές τους. Θέλουν συνέχεια νὰ ἀνοίγουν δουλειὲς. Ἐνῶ ἔχουν πολλὴ καρδιά καὶ θὰ μποροῦσαν νὰ κάνουν πολὺ καλὸ νοικοκυριὸ στὴν ψυχή τους, ξοδεύουν τὴν καρδιὰ τους σὲ ἀσήμαντα πράγματα. Ἄς ὑποθέσουμε ὅτι ἔχουμε ἕνα ποτήρι μὲ ὡραῖα σχέδια, μὲ γραμμὲς κ.λ.π.
Καὶ ἄν δὲν εἶχε γραμμές, τὴν δουλειά του πάλι θὰ τὴν ἔκανε. Ἐκεῖνες ὅμως πᾶνε στὸ κατάστημα καὶ ἀρχίζουν: «Ὄχι, τὶς θέλω μέχρι ἐκεῖ τὶς γραμμές, ὄχι ἔτσι, ὄχι ἀλλιῶς». Καὶ ἄν ἔχη καὶ κανένα λουλούδι, ἔ, τότε εἶναι ποὺ σκιρτᾶ ἡ καρδιὰ!
Ἔτσι ἡ γυναίκα καταστρέφει ὅλη τὴν δυναμικότητά της. Σπάνια θὰ βρῆς κανένα ἄνδρα νὰ δώση προσοχὴ σὲ κάτι τέτοια. Καὶ ἄν ἕνα πορτατιφ λ.χ. εἶναι καφὲ ἤ μαῦρο, οὔτε ποὺ τὸ προσέχουν οἱ ἄνδρες.
Ἀλλὰ ἡ γυναίκα θέλει κὰτι ὄμορφο, χαίρεται, δίνει ἕνα κομμάτι τῆς καρδιᾶς της σὲ αὐτό, ἄλλο κομμάτι σὲ κάτι ἄλλο, ὁπότε τὶ μένει γιὰ τὸν Χριστό; Τὰ χασουμουρητὰ ἀπὸ τὴν κούρασή της στὴν ὥρα τῆς προσευχῆς. Ὅσο ἀπομακρύνεται ἡ καρδιὰ τῆς γυναίκας ἀπὸ τὰ ὄμορφα, τόσο πλησιάζει τὸν Χριστό.
Καὶ ὅταν ἡ καρδιὰ δοθῆ στὸν Χριστό, τότε ἔχει μεγάλη δύναμη! Εἶδα μιὰ ψυχὴ αὐτὲς τὶς μέρες ποὺ ἔχει ἀφεθῆ τελείως στὸν Θεό. Βλέπεις νὰ καίη μέσα της μιὰ γλυκειὰ φλόγα! Τὰ παίρνει ὅλα στὰ ζεστά. Ἦταν τελείως κοσμική, ἀλλὰ εἶχε καλὴ διάθεση καὶ κάποια στιγμὴ τινάχθηκε ἡ σπίθα μέσα της. Χρυσαφικά, λοῦσα, ὅλα τὰ πέταξε.

Τώρα ζῆ μὲ μιὰ ἁπλότητα! Ἀγωνίζεται, κάνει δουλειὰ πνευματική. Μὲ τί θυσία κινεῖται! Ζήλεψε τοὺς Ἁγίους μὲ τὴν καλὴ ἔννοια. Τί κομποσχοίνι, τί νηστεῖες κάνει, τί Ψαλτήρι διαβάζει!.... Φοβερό! Αὐτὴ τρέφεται ἀπὸ τὴν ἄσκηση τώρα.
-Γέροντα, μιὰ μητέρα μοῦ εἶπε: «Εἶμαι ἀδύναμη σωματικὰ καὶ κουράζομαι πολὺ· οὔτε τὶς δουλειὲς προλαβαίνω νὰ κάνω, οὔτε χρόνος μοῦ
μένει γιὰ προσευχή».
-Νὰ ἁπλοποιήση τὴν ζωή της, γιὰ νὰ τῆς μένη χρόνος καὶ γιὰ προσευχή. Μὲ τὴν ἁπλότητα μιὰ μητέρα μπορεῖ νὰ κάνη πολλὴ προκοπή. Ἄν μιὰ μάνα ἔχει ἁπλοποιήσει τὴν ζωή της, ἀλλὰ κοπιάζει, γιατὶ ἔχει πολλὰ παιδιὰ, δικαιοῦται νὰ πῆ «κουράζομαι». Ἄν ὅμως χάνη τὸν χρόνο της κοιτάζοντας πῶς θὰ παρουσιάση τακτοποιημένο τὸ σπίτι της στοὺς ξένους, τότε τὶ νὰ πῆ κανείς;
Μερικὲς μητέρες, γιὰ νὰ τὰ ἔχουν ὅλα τακτοποιημένα στὸ σπίτι, περιορίζουν ἀσφυκτικὰ τὰ παιδάκια καὶ δὲν τὰ ἀφήνουν νὰ μετακινήσουν μιὰ καρέκλα ἤ ἕνα μαξιλάρι. Τοὺς ἐπιβάλλουν στρατιωτικὴ πειθαρχία, καὶ ἔτσι τὰ παιδιὰ, ἐνῶ γεννιοῦνται κανονικά, μεγαλώνουν δυστυχῶς βλαμμένα.
Ἕνας μυαλωμένος ἄνθρωπος, ἄν δῆ σὲ ἔνα σπίτι ποὺ ἔχει πολλὰ παιδιὰ ὅλα τὰ πράγματα στὴν θέση τους, θὰ βγάλη συμπέρασμα ὅτι ἡ τὰ παιδιὰ εἶναι βλαμμένα ἤ ἡ μάνα εἶνα βάρβαρη καὶ ἐπιβάλλει στρατιωτικὴ πειθαρχία.
Ὑπάρχει φόβος στὴν ψυχὴ τῶν παιδιῶν, γι’ αὐτὸ πειθαρχοῦν. Μιὰ φορὰ εἶχα παέι σὲ ἕνα σπίτι μὲ πολλὰ παιδιά. Πόση χαρὰ μοῦ ἔδωσαν τὰ παιδάκια μὲ τὶς παιδικὲς ἀταξίες τους, ποὺ χαλοῦσαν τὴν κοσμικὴ τάξη-τὸ κάθε πράγμα στὴν θέση του. Αὐτὸ εἶναι ἡ μεγαλύτερη ἀταξία, ποὺ κουράζει πολὺ τὸν σημερινὸ ἄνθρωπο.
Παλιὰ δὲν ὑπῆρχαν πνευματικὰ βιβλία, γιὰ νὰ βοηθηθοῦν οἱ μητέρες μὲ τὴν μελέτη. Τώρα ὑπάρχουν ἕνα σωρὸ Πατερικά, ἕνα σωρὸ μεταφράσεις, ἀλλὰ δυστυχῶς οἱ περισσότερες μητέρες ἤ ἀσχολοῦνται μὲ κάτι χαζὰ ἤ ἐργάζονται, γιὰ νὰ τὰ βγάλουν πέρα.
Ἡ μάνα καλύτερα εἶναι νὰ ἀσχολῆται μὲ τὴν ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν, παρὰ νὰ καταπιάνεται σχολαστικὰ μὲ τὸ νοικοκυριό, μὲ τὰ ἄψυχα πράγματα. Νὰ τοὺς μιλάη γιὰ τὸν Χριστό, νὰ τοὺς διαβάζη βίους Ἁγίων.
Παράλληλα νὰ ἀσχολῆται καὶ μὲ τὸ ξεσκόνισμα τῆς ψυχῆς της, γιὰ νὰ λαμποκοπάη πνευματικά. Ἡ πνευματικὴ ζωὴ τῆς μητέρας θὰ βοηθήση ἀθόρυβα καὶ τὶς ψυχὲς τῶν παιδιῶν της. Ἔτσι καὶ τὰ παιδιά της θὰ ζοῦν χαρούμενα, καὶ ἐκείνη θὰ εἶναι εὐτυχισμένη, γιατὶ μέσα της θὰ ἔχη τὸν Χριστό. Ἄν ἡ μάνα δὲν εὐκαιρῆ οὔτε ἕνα «Τρισάγιο» νὰ πῆ, πῶς θὰ ἁγιασθοῦν τὰ παιδιά της;
-Καὶ ὅταν, Γέροντα, μιὰ μάνα ἔχη πολλὰ παιδιὰ καὶ πολλὲς δουλειές;
-Ὅταν κάνη τὶς δουλειὲς στὸ σπίτι, δὲν μπορεῖ συγχρόνως νὰ προσεύχεται; Ἐμένα ἡ μητέρα μου μοῦ ἔμαθε νὰ λέω τὴν εὐχή. Ὅταν σὰν παιδιὰ κάναμε καμμιὰ ἀταξία καὶ πήγαινε νά θυμώση, τὴν ἄκουγα ποὺ ἔλεγε: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με». Ὅταν ἔβαζε τὸ ψωμὶ στὸ φοῦρνο, ἔλεγε: «Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Παναγίας». Καὶ ὅταν ζύμωνε καὶ ὅταν μαγείρευε, πάλι ἔλεγε συνέχεια τὴν εὐχή. Ἔτσι ἁγιαζόταν ἡ ἴδια, ἁγιαζόταν καὶ τὸ ψωμὶ καὶ τὸ φαγητὸ ποὺ ἔκανε, ἁγιάζοταν καὶ αὐτοὶ ποὺ τὸ ἔτρωγαν.
Πόσες μητέρες ποὺ εἶχαν ἅγια ζωὴ εἶχαν καὶ ἁγιασμένα παιδιὰ! Νά, ἡ μητέρα τοῦ Γέροντα Χατζη-Γεώργη. Ἀκόμη καὶ τὸ γάλα αὐτῆς τῆς εὐλογημένης μάνας, ποὺ θήλαζε ὁ Γαβριήλ –τὸ κατὰ κόσμον ὄνομα τοῦ Γέροντα Χατζη-Γεώργη- ἦταν ἀσκητικό!
Εἶχε ἀποκτήσει δὺο παιδιὰ καὶ ὕστερα ζοῦσαν μὲ τὸν σύζυγό της ἐν παρθενίᾳ, ἀγαπημένοι σὰν ἀδέλφια.
Εἶχε ἀσκητικὸ πνεῦμα ἀπὸ μικρή, γιατί εἶχε ἀδελφὴ μοναχή, ἀσκήτρια, τὴν ὁποία ἐπισκεπτόταν καὶ ἀργότερα μὲ τὰ παιδιὰ της.
Ὁ πατέρας τοῦ Γαβριήλ ἦταν καὶ αὐτὸς εὐλαβὴς καὶ ἀσχολοῦνταν μὲ τὸ ἐμπόριο, γι’ αὐτὸ τὸν περισσότερο καιρὸ τὸν περνοῦσε στὰ ταξίδια. Αὐτὸ ἔδινε τὴν εὐκαιρία στὴν μητέρα του νὰ ζῆ ἁπλὰ, νὰ μὴ «μεριμνᾷ καὶ τυρβάζῃ περὶ πολλά»14, νὰ τὸν παίρνη μαζί της καὶ νὰ ἀγρυπνῆ μὲ ἄλλες γυναῖκες πότε στὶς σπηλιὲς καὶ πότε στὰ ἐξωκλήσια. Γι’ αὐτὸ μετὰ ἔφθασε σὲ τέτοια μέτρα ἁγιότητος15..
Ἡ εὐλάβεια τῆς μητέρας ἔχει μεγάλη σημασία. Ἄν ἡ μητέρα ἔχη ταπείνωση, φόβο Θεοῦ, τὰ πράγματα μέσα στὸ σπίτι πᾶνε κανονικά. Γνωρίζω νέες μητέρες ποὺ λάπμπει τὸ πρόσωπό τους, ἄν καὶ δὲν ἔχουν ἀπὸ πουθενὰ βοήθεια. Ἀπὸ τὰ παιδιὰ καταλαβαίνω σὲ τὶ κατάσταση βρίσκονται οἱ μητέρες.

14.Βλ. Λουκ. 10,41.
15.Βλ. Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου. Ὁ Γέρων Χατζη-Γεώργης ὁ Ἀθωνίτης, «Ἱ. Ἡσυχ. Εὐαγγ. Ἰωάννης ὁ Θεολόγος», Σουρωτὴ Θεσσαλονίκης, 6η ἔκδ. 2001.
Γέροντος Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου. Λόγοι
Δ΄.

ΗΛΙΑΣ   ΧΑΙΝΤΟΥΤΗΣ   18 ΜΑι 2012 

Ας μη γυρίζουμε πίσω στις αμαρτίες που έχουμε εξομολογηθεί. Η ανάμνηση των αμαρτιών κάνει κακό. Ζητήσαμε συγγνώμη; Τέλειωσε

Ας μη γυρίζουμε πίσω στις αμαρτίες που έχουμε εξομολογηθεί. Η ανάμνηση των αμαρτιών κάνει κακό. Ζητήσαμε συγγνώμη; Τέλειωσε.
Ο Θεός όλα τα συγχωρεί με την εξομολόγηση ...;
Κι εγώ σκέπτομαι ότι αμαρτάνω. Δεν βαδίζω καλά
. Ό,τι όμως με στενοχωρεί, το κάνω προσευχή, δεν το κλείνω μέσα μου, πάω στο πνευματικό, το εξομολογούμαι, τέλειωσε!
Να μη γυρίζομε πίσω και να λέμε τι δεν κάναμε.
Σημασία έχει τι θα κάνομε τώρα, απ' αυτή τη στιγμή και έπειτα


ΓΕΡΟΝΤΑΣ  ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ

ΗΛΙΑΣ ΧΑΙΝΤΟΥΤΗΣ 18 ΜΑΙ  2012
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...