ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ
ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ
ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΟΝΤΟΒΑΖΑΙΝΑΣ
ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΟΣ ΕΠΙΤΡΟΠΟΣ
ΑΡΧΙΜ. ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ π’’ Ν.
ΠΕΤΤΑΣ
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟΝ 2014
ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟΝ
ΕΙΣ ΤΟΝ ΓΕΡΒΑΣΙΟΝ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΝ,
ΤΟΝ ΓΟΡΤΥΝΙΟΝ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΝ
ΚΑΙ
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΝ ΦΩΣΤΗΡΑ ΤΩΝ
ΠΑΤΡΩΝ
(1877 - 1964)
Εὐλογίας Προοίμιον τοῦ ἀρχιμ. Νεκταρίου π’’ Ν.
Πέττα
Εὐγνομοσύνη ὀφείλω στόν Σεβ. Μητροπολίτη μου κ. Ἰερεμία,
ἔνθερμο θιασώτη τοῦ μακαριστοῦ Γορτυνίου Γέροντος π. Γερβασίου Παρασκευοπούλου,
γιά τήν εὐλογία καί τήν προτροπή του νά ἐκδοθεῖ ἀπό τήν Ἀρχιερατική Περιφέρεια
Κοντοβάζαινας τό Ἑορτολόγιο τοῦ 2014, καί μάλιστα ἀφιερωμένο στόν π. Γερβάσιο.
Εὐχαριστῶ ἐπίσης τόν φιλόλογο καθηγητή Χρῆστο Ἠλ. Καρρᾶ, ὁ ὁποῖος μετά πολλῆς
προθυμίας ἔσπευσε νά γράψει τό προσῆκον Προλογικό Σημείωμα. Ἀξίζει ἀκόμη νά
σημειωθεί ὅτι, κατά συνήθεια, ἡ σεβασμία μορφή τοῦ Γέροντος Γερβασίου, ἐντός
κορνίζας, ἀποτυπωθεῖσα ἀπό τήν Ἱ. Μ. Δοχειαρίου τοῦ Ἁγίου Ὄρους, κοσμεῖ τά
Γραφεῖα πολλῶν Ἱ. Ναῶν καί τά Ἀρχονταρίκια τῶν Μονῶν τῆς Γορτυνίας, πού φέρουν
μάλιστα καί τεμάχια ἐκ τοῦ θαυματουργοῦ πεύκου του, ἐνῶ ἄμφια, χειρόγραφα καί
ἄλλα ἀντικείμενά του, φυλάσσονται εὐλαβῶς ἀπό ἱερεῖς καί εὐσεβεῖς κατοίκους τῆς
περιοχῆς.
ἀρχιμ.
Νεκτάριος π’’ Ν. Πέττας δ. Φ.,
ἀρχιερατικός
ἐπίτροπος Κοντοβάζαινας,
τηλεομοιότυπον:
211 7703037
ἡλεκτρονικό
ταχυδρομεῖο: pnektario@gmail.com
ΠΡΟΛΟΓΙΚΟΝ
ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ἐν τῷ ἀρχείῳ τοῦ ἀειμνήστου καί εὐλαβεστάτου ἱερέως π.
Νικολάου Πέττα, τοῦ ἐκ Πατρῶν, τόν ὁποῖον εἶχον τήν μεγάλην τιμήν καί τήν ἰδιαιτέραν
εὐλογίαν νά γνωρίσω μίαν διετίαν πρό τῆς μακαρίας κοιμήσεως αὐτοῦ καί νά
ἐκτιμήσω τάς πανθολογουμένας χριστιανικάς ἀρετάς, δι᾽ ὧν περιεκοσμεῖτο, σῴζεται
δωδεκασέλιδον χειρόγραφον, συνταχθέν παρά τοῦ ἰδίου, κατόπιν αἰτήσεως τοῦ
Παναγιώτου Ἀντ. Λόη, τελωνειακοῦ, καταγομένου καί ἐκείνου ἐκ τῆς πόλεως τῶν
Πατρῶν. Ἐν αὐτῷ καταγράφονται βιωματικαί ἀναμνήσεις περί τοῦ ἀοιδίμου Γέροντος
καί ὁσίου ἀνδρός π. Γερβασίου Παρασκευοπούλου, ἀπό τῆς κοιμήσεως τοῦ ὁποίου
συμπληροῦνται ἤδη πεντηκονταετία. Ὁ μακαριστός π. Γερβάσιος ἦτο πνευματικός
πατήρ τοῦ π. Νικολάου, ἀλλά καί τῆς προσφάτως μεταστάσης πρεσβυτέρας αὐτοῦ
Ἀνθῆς, οἱ ὁποῖοι, ὡς εἰκός, καλῶς ἐγνώριζον τόν ἄνδρα καί τά μάλα ὠφελήθησαν
παρ᾽ αὐτοῦ εἰς τήν κατά Χριστόν ζωήν.
Τό χειρόγραφον, ὡς ῥητῶς καί εὐκρινῶς σημειοῦται ἐν τῇ
τελευταίᾳ σελίδι αὐτοῦ, παρεδόθη τήν 10-3-1998 ὑπό τοῦ συγγραφέως εἰς τόν Π.
Λόην, ὅστις ἔμελλε νά χρησιμοποιήσῃ αὐτό μετ΄ ἄλλων μαρτυριῶν καί στοιχείων παρά πνευματικῶν τέκνων τοῦ π.
Γερβασίου πρός ἐκπόνησιν σχετικῶν μελετῶν περί τοῦ σεβασμίου Γέροντος. Ἀλλά τό
συλλεγέν ὑλικόν ἦτο μέγα καί πολύ καί διά τοῦτο ὁ ἀείμνηστος Π. Λόης
ἐδημοσίευσεν ἐπιλεκτικῶς στοιχεῖα μόνον ἐκ τῶν δύο πρώτων σελίδων τοῦ περί οὗ ὁ
λόγος χειρογράφου.
Ἐπειδή ἀναμφιβόλως ἡ δημοσίευσις τοιούτων μαρτυριῶν καί
στοιχείων περί τοῦ βίου καί τῆς δράσεως μεγάλων προσωπικοτήτων, καί δή καί
ἐκκλησιαστικῶν ἀνδρῶν, ὁποῖος ὑπῆρξεν ὁ π. Γερβάσιος, ὄχι μόνον συντελεῖ εἰς
τήν προβολήν καί ἀνάδειξιν προτύπων φωτοειδῶν εἰς καιρούς πνευματικῆς
αὐχμηρότητος, οἷοι καί οἱ παρόντες, ἀλλά καί ἀποτελοῦν συμβολήν εἰς τήν τοπικήν
καί κατ᾽ ἐπέκτασιν τήν ἐκκλησιαστικήν ἱστορίαν τῆς χριστιανικῆς ἡμῶν χώρας,
χαιρετίζομεν τήν ἔκδοσιν τοῦ χειρογράφου ἐν τῷ πλαισίῳ τοῦ Ἑορτολογίου 2014 τοῦ
ἀφιερωμένου εἰς τόν π. Γερβάσιον. Πρός δέ εὐχαριστοῦμεν διά τήν εὐλογίαν καί
συγχαίρομεν καί διά τήν πρωτοβουλίαν αὐτήν τόν Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην
Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως κ. Ἰερεμίαν, ἔξοχον ἐκκλησιαστικόν ἄνδρα, ἄξιον
Ποιμενάρχην τῆς ἁγιοτόκου αὐτῆς παροικίας καί ὀτρηρόν καί ἄοκνον ἐργάτην ἐν τῇ
περιοχῇ τῶν Βιβλικῶν Σπουδῶν, πρός ὅν εὐγνώμονες διατελοῦμεν, ἀνθ᾽ ὧν ὑπέρ τῆς
τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας καί τῆς ἐπιστήμης καί μετά πολλοῦ μόχθου ποιεῖ.
Χρῆστος
Ἠλ. Καρρᾶς
Καθηγητής
Φιλολογίας
Μεταγραφή
τοῦ δωδεκασέλιδου χειρογράφου τοῦ π. Νικολάου Πέττα
γιά
τόν πνευματικό του π. Γερβάσιο Παρασκευόπουλο:
«Ὁ πατήρ Γερβάσιος Παρασκευόπουλος ἦτο ὁ Ἅγιος τῆς ἐποχῆς
μας, τῶν νεανικῶν μας χρόνων. Ὁ εὔσπλαχνος, ὁ κήρυξ τῆς χάριτος. Ὁ ἐξομολόγος
μας. Ὁ ὁδηγητής μας.
1) Ὅταν ἔγινε ἡ πρώτη ἐξομολόγησίς μου πρός αὐτόν σέ ἡλικία
δεκατεσσάρων χρονῶν, ὁ Διάβολος μοῦ ἔβαλε τέτοιαν φοβίαν ὅτι θά μέ βαρέσει καί
θά μέ κτυπήσει. Ὅταν εἰσῆλθα στό Ἐξομολογητήριον, τότε ἄρχισε ὁ ἔλεγχος τῆς
συνειδήσεώς μου καί ἀριθμοῦσα τίς ἁμαρτίες μου. Ἀμέσως ὁ πατήρ Γερβάσιος ἅπλωσε
τά χέρια του καί μέ ἕσφιγγε στήν ἀγκαλιά του δυνατά πολλές φορές. Τό πιό φρικτό
εἶναι ὅτι ἔκλαιγε πολύ, λέγοντάς μου θά χαθεῖς παιδί μου, θά χαθεῖς. Βλέποντας
τόν Γέροντα νά κλαίει, μέ ἔπιασαν τά δάκρυα, γιατί συλλογιζόμουν «Ταλαίπωρε, ἀντί νά κλαῖς γιά τίς πράξεις
σου, κλαίει ὁ Παπούλης;». Ἀφοῦ μοῦ ἔβαλε τόν κανόνα, βγαίνοντας ἀπό τό
ἐξομογητήριον, δέν πατοῦσα στά πόδια μου, «ὡς
ἐν οὐρανῷ ἰστάναι ἐνόμιζον». Ἔβλεπες ἐμπρός σου τήν παραβολή τοῦ Ἀσώτου.
2) Ἦτο ἡ πρώτη φορά πού πῆγα στό κήρυγμά του στήν Ἰωνίας
47, στήν Πάτρα. Εἶχε μεγάλα σκαμνιά. Ὅταν ἐκάθησα, τότε μέ ἔπιασαν μεγάλοι
πόνοι, στά πόδια, στή μέση καί στά χέρια. Συνεχῶς ἄλλαζα θέση. Ἡ γλυκύτης καί ἡ
αὐστηρότης τοῦ κηρύγματος τοῦ π. Γερβασίου δέν μέ ἄφηνε νά φύγω. Τήν ἑπόμενη,
Κυριακή (7-8 ὥρα τό βράδυ), ἐκάθησα ἄνετα σάν νά ἦταν πολυθρόνα. Ἀπό τότε «ἐκολλήθη ἡ ψυχή μου ὀπίσω σου» (Ψαλμ.
62,9).
3) Τό κήρυγμα τοῦ Παπούλη (ἔτσι συνηθίζαμε νά τόν λέμε
ἀπό σεβασμό), ἦταν ποταμός πύρινος, γλυκύς καί δροσερός «ἐξεχύθη ἡ χάρις ἐκ τῶν χειλέων του» (Ψαλμ. 44, 3). Ἐμελετοῦσε καί
προετοιμάζετο διά προσευχῆς. Προηγεῖτο προσευχή. Ἡ κ. Ἀθηνᾶ Θεοδοσίου, μέ
χορωδία τοῦ κατηχητικοῦ, ἔψαλλον τό «Κύριε
ἐκέκραξα…» (Ψαλμ. 140) μετά ὕμνων. Ἐδονοῦντο ψυχαί καί καρδίαι. Ἔπειτα
ἐκάθητο ὁ Παπούλης καί μέ βροντεράν φωνήν ἀπό τά βάθη τῆς ψυχῆς του καί μέ
ζέουσαν πίστιν (παρά τό γῆρας του) ἄρχιζε τό κήρυγμα. Οἱ ὀφθαλμοί μας ἐκρέμοντο
ἀπό τά χείλη του καί, ὅπως ἡ Ἀκολουθία τοῦ Μεσονυκτικοῦ, «ὡς γλυκέα τῷ λάρυγγί μου τά λόγια σου, ὑπέρ μέλι τῷ στόματί μου».
Ἦτο αὐστηρός, ἐλεγκτικός, οὐδέποτε ἐγέλα. Οἱ λόγοι του σάν δρόσος τοῦ οὐρανοῦ
ἔπεφταν στίς καρδιές μας: «πάσῃ φυλακῇ
τηρεῖ σήν καρδίαν» (Παροιμ. 4, 23).
Ὁ ἀείμνηστος Γέροντας ἄρχιζε μέ τήν Παλαιά Διαθήκη,
κυρίως τό Δευτερονόμιον ἤ τόν Ἠσαΐαν. Ἔπειτα ἐκ τῆς Καινῆς Διαθήκης ἀπό τόν
εὐαγγελιστήν Ἰωάννην: «ὁ τρώγων μου τήν
σάρκαν καί πίνων μου τό αἷμα ἐν ἐμοί μένει, κἀγώ ἐν αὐτῷ» (Ἰω. 6, 56).
Πάντα αὕτη ἦτο ἡ ἐπιγραμματική του ρῆσις. Πάντα ἔλεγε περί συχνῆς θεία
Κοινωνίας, τῆς θείας μεθέξεως, καί κατέκρινε συχνά τήν ἀντιδωροληψίαν (δηλαδή
οἱ ἐκκλησιαζόμενοι νά λαμβάνουν μόνο ἀντίδωρο, χωρίς νά μεταλαμβάνουν). «Πάντας τούς εἰσιόντας καί τῶν Γραφῶν
ἀκούοντας καί μή μεταλαμβάνοντας ἀφορίζεσθαι χρή». Ἀπό τούς Ἀποστολικούς
Κανόνες ὁ Θ' Κανών ἀναφέρει: «Πάντας τούς
εἰσιόντας πιστούς, καί τῶν Γραφῶν ἀκούοντας, μή παραμένοντας δέ τῇ προσευχῇ,
καί τῇ ἁγίᾳ Μεταλήψει, ὡς ἀταξίαν ἐμποιοῦντας τῇ Ἐκκλησίᾳ ἀφορίζεσθαι χρή».
Ὁ Ζωναρᾶς τόν ἑρμηνεύει ὡς ἑξῆς: «Πάντας
ὁ παρών κανών ἀπαιτεῖ, τῆς ἁγίας ἐπιτελουμένης θυσίας, μέχρι τέλους
προσκαρτερεῖν τῇ προσευχῇ, καί τῇ ἁγίᾳ μεταλήψει· καί οἱ λαϊκοί γάρ συνεχῶς
μεταλαμβάνειν τότε ἀπῃτοῦντο· κανών γάρ ἐστι τῆς ἐν Σαρδικῇ συνόδου, καί τῆς ἐν
τῷ Τρούλλῳ ἕτερος, καί ἄλλος τῆς ἐν Ἀντιοχείᾳ, ὡς, εἴ τις ἐπί τρεῖς Κυριακάς
παρών μή μεταλάβοι, ἀφοριζέσθω. Διό καί ὁ παρών κανών τούς μή παραμένοντας, ὡς
τήν τάξιν συγχέοντας, ἀφορίζει· καί ὁ δεύτερος κανών τῆς ἐν Ἀντιοχείᾳ συνόδου
περί τούτου φησίν», ἐνῶ ὁ Βαλσαμῶν: «Ὁ
τοῦ παρόντος κανόνος διορισμός δριμύτατός ἑστιν· ἀφθρίζει γάρ τούς
ἐκκλησιάζοντας καί μή παραμένοντας μέχρι τέλους, μηδέ μεταλαμβάνοντας. Καί
ἄλλοι δέ κανόνες παρομοίως διορίζονται, πάντας ἑτοίμους εἶναι καί ἀξίους τῆς
μεταλήψεως, καί τούς ἐπί τρισί Κυριακαῖς μή μεταλαμβάνοντας ἀφορίζουσιν».
Τέλος, ἡ ἐρμηνεία τοῦ ἔγκριτου κανονολόγου Ἀριστήνου ἀναφέρει γιά τήν ἑρμηνεία του:
«Ἀφορίστις τόν τῇ εὐχῇ καί τῇ μεταλήψει
μή παραμένοντα. Τόν μή μέχρι τέλους προσκαρτεροῦντα τῇ ἐκκλησίᾳ, ἀλλ᾽ ἔτι τῆς
ἁγίας λειτουργίας τελουμένης τῆς ἐκκλησίας ἐξερχόμενον, ὡς ἀταξίαν ἐμποιοῦντα
τῇ ἐκκλησίᾳ ἀφορίζεσθαι χρή». Μέ λίγα λόγια ὁ π. Γερβάσιος πάντοτε τόνιζε
τό θέμα τῆς συχνῆς θείας Μεταλήψεως καί Ἐξομολογήσεως. Συχνά ἔλεγε: «Διατί ζῶμεν; Ζῶμεν διά νά Κοινωνοῦμεν τόν
Κύριον».
Μετά ἀπό τήν Καινή Διαθήκη, ἐδιάβαζε Ἱερούς Κανόνας ἀπό
τό Ἱερό Πηδάλιον τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. Συχνά φώναζε: «Ἁμαρτωλοί ποῦ φύγωμεν; Ὁ καιρός ἔφθασε!
Καλά, θά τά δεῖτε ἐντός ὀλίγου…!». Ὅσα προεῖπε τά εἴδαμε καί τά βλέπομεν
ὀφθαλμοφανῶς.
Στό τέλος τοῦ κηρύγματος κατέληγε κατά ταῦτα: «Ἀδελφοί μου… (ἀνακεφαλαιώνοντας τά
διδάγματα). Τό κήρυγμα τελείωνε ἀκριβῶς στήν προγραμματισμένη ὥρα του, ἄνευ
ὡρολογίου, διά τοῦ: «Νῦν ἀπολύεις τόν
δοῦλόν σου…» σάν νά τελοῦνταν ἡ Ἀκολουθία τοῦ μικροῦ Ἑσπερινοῦ. Εἰδικά
ἐνθυμοῦμαι, ὅταν ἔλεγε τήν εὐχήν τῆς κεφαλοκλισίας «Κύριε ὁ Θεός ἡμῶν… οὐ τήν ἐξ ἀνθρώπων ἀναμένομεν εἰς βοήθειαν, ἀλλά τό
σόν περιμένοντες ἔλεος … ἀπό πάσης ἐπηρείας τοῦ ἀντικειμένου … ἀπό λογισμῶν
ματαίων καί ἐνθυμήσεων πονηρῶν» (πρβλ. εὐχήν κεφαλοκλισίας). Τά σημεῖα αὐτά
τῆς εὐχῆς τά ὑπερτόνιζεν ζωηρῶς.
Τί νά πρωτοθυμηθεῖ κανείς ἀπό τόν εὐλογημένο Γέροντα... Μετά
τό: «Δι’ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡμῶν,
Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ὁ Θεός ἡμῶν, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν». «Τῆς ὑπερευλογημένης Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας…»
μνημονευομένου καί τοῦ τιμωμένου Ἁγίου τῆς ἡμέρας (τοῦ ὁποίου ἔκανε μνεία καί
διδάγματα περί αὐτοῦ) καί στό τέλος: «Ἀπολύεσθε
ἐν εἰρήνῃ».
