Του Δημήτρη Ριζούλη, από την «Κυριακάτικη δημοκρατία»
Το κουδούνι χτυπά και σηματοδοτεί το τέλος του διαλείμματος. Οι μαθητές όμως του 5ου Γυμνασίου στο Παλαιό Φάληρο όχι μόνο δεν στεναχωριούνται, αλλά αντίθετα περιμένουν πώς και πώς την ώρα που θα ξεκινήσει το επόμενο μάθημα. Είναι η ώρα της γυμναστικής! Εχοντας ήδη βάλει τις φόρμες και τα αθλητικά τους παπούτσια, βγαίνουν στην αυλή περιμένοντας τον «κύριο καθηγητή». Μόνο που στην προκειμένη περίπτωση ο γυμναστής δεν είναι «κύριος», αλλά «πάτερ» και φοράει -εκτός από τη φόρμα του- ράσα! Πρόκειται για τον π. Ιωσήφ Ταγαράκη, τον μοναδικό ιερέα - γυμναστή σε σχολείο σε όλη την Ελλάδα.
Ο π. Ιωσήφ (πατέρας τριών παιδιών) μοιράζει τον χρόνο του μεταξύ ενορίας (είναι στην Παναγίτσα του Παλαιού Φαλήρου), σχολείου και οικογένειας. Με μεταπτυχιακό, αλλά και διδακτορικό στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ (πέραν του πτυχίου των ΤΕΦΑΑ), δίνει στους μαθητές του το μήνυμα «νους υγιής εν σώματι υγιεί». Η δεύτερη εργασία του είναι σχεδόν εθελοντική, αφού αμείβεται με μόνο 200 ευρώ τον μήνα επιπλέον, παρότι απασχολείται πλήρως.
Ο π. Ιωσήφ, που -μεταξύ άλλων- έχει μετατρέψει το διαδίκτυο σε «άμβωνα» και επικοινωνεί με 1.200 χρήστες μέσω e-mail πνευματικού περιεχομένου, μιλά στην «κυριακάτικη δημοκρατία» για τη ζωή του, το σχολείο και το πώς αντιμετωπίζουν οι μαθητές τον ιερέα - γυμναστή τους.
Πάτερ Ιωσήφ, πού μεγαλώσατε και τι σπουδές κάνατε;
Γεννήθηκα, μεγάλωσα και σπούδασα στη Θεσσαλονίκη. Κατάγομαι από ιερατική οικογένεια. Ο πατέρας μου είναι μέχρι σήμερα εν ενεργεία ιερέας (της Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως - Σταυρουπόλεως) και συνταξιούχος εκπαιδευτικός θεολόγος, ενώ η μητέρα μου ήταν επίσης εκπαιδευτικός, αγγλικής φιλολογίας.
Σπούδασα στο ΤΕΦΑΑ του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου έλαβα υποτροφίες για τις επιδόσεις μου στα μαθήματα της σχολής και στο 4ο έτος σπουδών είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω μαθήματα στην Ανώτατη Σχολή Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού στην Κολονία της Δυτικής Γερμανίας, μέσω υποτροφίας του προγράμματος ERASMUS της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Παράλληλα είχα την ευκαιρία να ολοκληρώσω και τις σπουδές βυζαντινής μουσικής και να λάβω πτυχίο και δίπλωμα μουσικοδιδασκάλου.
Είχατε όμως και αγάπη στον αθλητισμό...
Πράγματι. Από τα παιδικά μου χρόνια οι αθλητικές δραστηριότητες αποτελούσαν πάντοτε τμήμα της καθημερινότητάς μου. Ασχολήθηκα με τους δρόμους μεσαίων αποστάσεων, με καθημερινές προπονήσεις στο Καυτανζόγλειο Στάδιο της Θεσσαλονίκης. Σήμερα προσπαθώ, στον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο που εναπομένει, να γυμνάζομαι, συνήθως μαζί με τα παιδιά μου.
Φαντάζομαι, λόγω και του ιερέα πατέρα, ότι είχατε στενή σχέση με την Εκκλησία...
Κατά την προσωπική μου εμπειρία, η συμμετοχή στη ζωή της Εκκλησίας είναι στοιχείο φυσικό ή και αυτονόητο. Κι αυτό όχι με την έννοια κάποιας γονεϊκής επιβολής ή της εκπλήρωσης καθηκόντων, αλλά με τη μορφή των συνθηκών που δίνουν αφορμή για πολύμορφη αγωγή, άσκηση και καλλιέργεια προσωπικών δυνατοτήτων και συμπεριφορών.
Στη συνέχεια εργαστήκατε ως γυμναστής;
Επειτα από εναγώνια αναζήτηση επαγγελματικής αποκατάστασης, βρήκα εργασία ως καθηγητής Φυσικής Αγωγής σε ιδιωτικό σχολείο της Θεσσαλονίκης, με μειωμένο όμως ωράριο. Οταν θεσμοθετήθηκε η διαδικασία των διαγωνισμών του ΑΣΕΠ για εκπαιδευτικούς, έλαβα μέρος και διορίστηκα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τα τελευταία χρόνια υπηρετώ στο 5ο Γυμνάσιο Παλαιού Φαλήρου.
Πότε πήρατε την απόφαση να γίνετε κληρικός;
Η ιδέα της ιεροσύνης παρουσιάστηκε και καλλιεργήθηκε με τρόπο ήπιο και αθόρυβο. Σημαντική υπήρξε η καθοδήγηση του πνευματικού μου, ο οποίος δέχεται με περισσή αγάπη την εξομολόγησή μου από την παιδική μου ηλικία και συμπαρίσταται πνευματικά με την ευχή του. Η συνεπής και διακριτική παρουσία του ιερέα πατέρα μου αποτελεί επίσης καταλυτικό παράγοντα. Η ατμόσφαιρα της σταθερής παρουσίας του Θεού και των ανθρώπων Του στη ζωή μου νομίζω ότι συνέχει την ωρίμανση της αρχικής διάθεσης και την εδραίωση της τελικής απόφασης για τη χειροτονία μου.
Κρίσιμη οπωσδήποτε υπήρξε η συγκατάθεση της συζύγου μου. Η τελική ευθύνη της χειροτονίας εναπόκειται στο πρόσωπο του επισκόπου που θα την επιτελέσει. Η εγκάρδια υποδοχή, η φωτισμένη πνευματική καθοδήγηση και η προσωπική συμβολή στην επίλυση μικρών ή μεγαλύτερων διλημμάτων χαρακτηρίζουν την παρουσία του μητροπολίτη Νέας Σμύρνης Συμεών στη μέχρι τώρα πορεία μου.
Η επιλογή σας αυτή ξένισε κάποιους στο περιβάλλον σας;
Η χειροτονία πραγματοποιήθηκε στην ηλικία των 33 ετών, όταν ήδη είχα την οικογένειά μου και τα τρία μου παιδιά. Ηταν επομένως, από απόψεως ηλικίας τουλάχιστον, μια απόφαση συνειδητή και όχι κάποια έμπνευση στιγμιαίου ενθουσιασμού. Ετσι και οι άνθρωποι που ήδη με γνώριζαν νομίζω ότι δεν παραξενεύτηκαν.
Παράλληλα με τη γυμναστική και την ιεροσύνη, όμως, συνεχίσατε τις σπουδές σας...
Ναι. Πριν από τη χειροτονία μου είχα ήδη ολοκληρώσει τις μεταπτυχιακές μου σπουδές και είχα ξεκινήσει τη διδακτορική μου διατριβή. Η προσπάθεια αυτή ολοκληρώθηκε ήδη, ενώ παράλληλα είχα την ευκαιρία να συμπληρώσω την εκπαίδευσή μου με επιπλέον σπουδές σε ξένες γλώσσες.
Το διδακτορικό σας αφορά τους εφήβους. Πόσο δύσκολη είναι τελικά αυτή η ηλικία;
Ισως θα ήταν προτιμότερο να αποκαλέσουμε την εφηβεία κρίσιμη ή αποφασιστική. Η ηλικία αυτή έχει όλα τα όμορφα στοιχεία της δημιουργίας, της επιλογής και της διαμόρφωσης αντιλήψεων, αξιών και συμπεριφορών. Στη διδακτορική μου διατριβή διερευνήθηκε ο τρόπος με τον οποίο οι έφηβοι αναπτύσσουν σχέσεις μεταξύ τους και η επίδραση που έχουν οι προσωπικές αξίες και το ήθος σ’ αυτή την αμφίδρομη σχέση. Αυτό που στον χώρο της παιδαγωγικής ονομάζουμε ηθική αγωγή είναι από τα πιο ενδιαφέροντα και συνάμα σύνθετα ζητήματα της σύγχρονης παιδαγωγικής επιστήμης διεθνώς. Δυστυχώς, στη χώρα μας ελάχιστο επιστημονικό ενδιαφέρον επιδεικνύεται σε παρόμοια θέματα. Ενδεικτικό ίσως είναι και το γεγονός ότι το διδακτορικό μου, παρότι πραγματοποιήθηκε με έρευνα σε γυμνάσια και έλαβαν μέρος περισσότεροι από 500 μαθητές και μαθήτριες, κρίθηκε ως «μη συναφές με το εκπαιδευτικό έργο» (!) που επιτελώ στο σχολείο. Η συγκεκριμένη κρίση, που διατυπώθηκε από το τοπικό υπηρεσιακό συμβούλιο και υπογράφτηκε από τους εκλεγμένους συνδικαλιστές - εκπαιδευτικούς της περιοχής, ίσως να είναι ενδεικτική και της σημασίας που επιδίδεται σε παρόμοια ζητήματα από ανθρώπους που λειτουργούν σε γραφειοκρατικούς μηχανισμούς.
Πάτερ είστε σήμερα γυμναστής σε σχολείο και αποτελείτε τη μοναδική περίπτωση εν ενεργεία γυμναστή - ιερέα στην Ελλάδα. Πώς σας αντιμετωπίζουν οι μαθητές σας;
Το αντιμετωπίζω ως μεγάλο δώρο. Η ενασχόληση με την εκπαίδευση, με την αγωγή των νέων παιδιών είναι πηγή χαράς και πρόκληση υπευθυνότητας.
Ανάμεσα στις ασκήσεις, στις τεχνικές και στα παιχνίδια που εφαρμόζουμε στο σχολείο έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τους μαθητές μας εγγύτερα, να τους πλησιάσουμε και να συζητήσουμε μαζί τους. Ετσι αναπτύσσεται ένα κλίμα εμπιστοσύνης μεταξύ μας.
Υπάρχει προκατάληψη;
Μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει κάτι τέτοιο αντιληπτό από μέρους μου. Ισως μια αρχική απορία ή ένα ξάφνιασμα στην αρχή. Με την πάροδο του έτους γνωριζόμαστε και συνεργαζόμαστε δημιουργικά τόσο με τα παιδιά όσο και με τους γονείς τους.
Είστε φίλος με τους μαθητές σας;
Στο επίπεδο της εκδήλωσης προσωπικού ενδιαφέροντος για τις δυνατότητες και τις ανάγκες κάθε μαθητή σίγουρα ναι. Ομως ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι ευρύτερος, καθώς περιλαμβάνει την ευθύνη της διδασκαλίας και της αγωγής.
Στο σχολείο κάνετε γυμναστική με το ράσο ή τη φόρμα;
Η αθλητική ενδυμασία αποτελεί για τον καθηγητή φυσικής αγωγής αυτονόητη συνθήκη. Το ίδιο ακριβώς καλούνται να εφαρμόζουν και οι μαθητές. Οπως ακριβώς ο χειρουργός φοράει τη χειρουργική του φόρμα έτσι και ο χώρος του σχολείου επιβάλλει αντίστοιχη αμφίεση για τον καθηγητή φυσικής αγωγής. Αυτό λοιπόν που, έπειτα από ευλογία του επισκόπου μας, εφαρμόζω είναι να χρησιμοποιώ κανονικά αθλητική φόρμα κατά τη διδασκαλία του μαθήματος. Ξέρετε, έχω συνηθίσει από παλιά αυτή τη διαδικασία και δεν μου φαίνεται αφύσικη.
Ως προς την ενορία ποια είναι εκεί τα καθήκοντά σας;
Στην ενορία, που βρίσκεται στο Παλαιό Φάληρο, αλλά όχι στην ίδια συνοικία με το σχολείο, ιερουργώ και συμμετέχω στις καθημερινά τελούμενες ιερές ακολουθίες και κηρύττω. Επιπλέον διακονώ το μυστήριο της εξομολόγησης και έχω την ευθύνη του τομέα νεότητας και της αιμοδοσίας της ενορίας μας. Η καθημερινή επικοινωνία με νέους ανθρώπους, η πραγματοποίηση τακτικών συναντήσεων για νέους και εργαζομένους κάθε Παρασκευή στις 9 το βράδυ, η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών αποτελούν ένα μέρος των ασχολιών μου.
Με την οικογένεια πώς τα καταφέρνετε;
Εχω τρία αγόρια (16, 14 και 9 ετών), που φοιτούν στη β΄ λυκείου, στη γ΄ γυμνασίου και τη γ΄ δημοτικού αντίστοιχα. Είναι εύλογο πως κι εγώ αντιμετωπίζω το συνεχές τρέξιμο των γονιών για την κάλυψη των ποικίλων αναγκών τους και πως έχω παρόμοιες αγωνίες και προβληματισμούς για το μέλλον τους. Ωστόσο, η ελπίδα που κυριαρχεί στον χώρο της πίστης στηρίζει και δίνει νόημα στη ζωή μας, όσο κι αν απογοητευόμαστε από εκείνους που διαχειρίζονται τα κοινά και κατέχουν υπεύθυνες θέσεις.
