ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

 Μπακοδήμος Στ. Νικόλαος, θεολόγος 

 Η μεγάλη δεσποτική εορτή των Χριστουγέννων ήταν άγνωστη κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες και δεν εορταζόταν στις 25 Δεκεμβρίου, όπως σήμερα. Η εορτή δεν υπάρχει στον εορταστικό κύκλο της Εκκλησίας τον τρίτο αιώνα. Η εξήγηση πρέπει να αναχθεί στην άποψη πως αξία δεν είχε η γενέθλια ημέρα του μάρτυρα παρά η ημέρα του μαρτυρίου του, στο όνομα του Χριστού. Την αρχαιότερη μαρτυρία για το έτος και τη μέρα της Γεννήσεως του Ιησού Χριστού, εκτός από τα κείμενα της Καινής Διαθήκης, βρίσκουμε σε έναν εκκλησιαστικό συγγραφέα του τρίτου μ.Χ. αιώνα, τον Κλήμεντα Αλεξανδρείας (c. 210): “Εγεννήθη δε ο Κύριος ημών τω ογδόω και εικοστώ έτει, ότε πρώτον εκέλευσαν απογραφάς γενέσθαι επί Αυγούστου” (Στρωματείς, Α’ XXI), για δε την ημερομηνία γράφει: “Εισί οι περιεργότερον τη Γενέσει του Σωτήρος ημών ου μόνον το έτος, αλλά και την ημέραν προστιθέντες, ήν φασίν έτους κη’ Αυγούστου εν Πέμπτη Παχών και εικάδι” [=20 Μαϊου]. Στη συνέχεια ο ίδιος Κλήμης Αλεξανδρείας σημειώνει ότι υπάρχουν άλλοι που υποστηρίζουν ως ημερομηνία Γέννησης του Χριστού την 19η ή την 20ή Απριλίου [“και μην τινές αυτών φασίν Φαρμουθί γεγενήσθαι κδ’ ή κε’”]. Βλέπουμε λοιπόν ότι από τις αρχές του τρίτου αιώνα άρχισε το ενδιαφέρον των Χριστιανών για την καθιέρωση της εορτής των Χριστουγέννων.

   Πριν όμως από την Χριστιανική Εκκλησία, μια ανάλογη θρησκευτική γιορτή είχε και ο προχριστιανικός κόσμος, ο ειδωλολατρικός λεγόμενος κόσμος, ο οποίος γιόρταζε με θρησκευτικές φαντασμαγορικές λατρευτικές εκδηλώσεις διάφορα φυσικά φαινόμενα, ανάμεσα στα οποία και την πρώτη ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου που συνέπιπτε στην Ανατολή με την 6 Ιανουαρίου, ενώ στη Ρώμη με την 25η Δεκεμβρίου, γιατί πίστευαν ότι εκείνη την ημέρα γεννήθηκε ο αήττητος Θεός Ήλιος που νίκησε το σκότος της νύχτας όταν η ημέρα μεγάλωνε σε βάρος της νύχτας. Η Γέννηση του Θεού Ήλιου λατρευόταν μεγαλοπρεπώς κυρίως στην αρχαία Ρώμη. 

   Να αναφέρουμε εδώ ότι ο Μέγας Κωνσταντίνος προτού ασπασθεί το χριστιανισμό ήταν ένας πιστός ηλιολάτρης, ο οποίος αργότερα ως μη «βαπτισθείς» χριστιανός αυτοκράτωρ καθιέρωσε την «ημέρα του Κυρίου» (dies Domini, Κυριακή), σε αντικατάσταση της «Ημέρας του Ηλίου» (dies Solis, βλ.Sunday), γιατί ο Χριστός είναι ο Ήλιος της δικαιοσύνης και θεός λυτρωτής. Δεν είναι λοιπόν ανεξήγητο γιατί η χριστιανική Δύση γιόρταζε, γύρω στο 335μ.Χ., τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου, ενώ στην Ανατολή γιορταζόταν η Γέννηση μαζί με τη Βάπτιση του Χριστού την 6η Ιανουαρίου.

   Και κάτι ακόμα, σχετικά με την καθιέρωση των Χριστουγέννων ως χριστιανικής γιορτής: πριν από την επίσημη Αποστολική Εκκλησία, παρόμοια γιορτή είχαν και οι οπαδοί της αίρεσης των Γνωστικών. Αυτοί πίστευαν πως ο Ιησούς που γεννήθηκε στη Βηθλεέμ ήταν μόνον άνθρωπος, την 6 Ιανουαρίου όμως, ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου στην Ανατολή, στη βάπτισή του στον Ιορδάνη ήλθε και σκήνωσε μέσα του η Θεότητα, ή, όπως την έλεγαν, «ο Αιών». Το γεγονός αυτό, δηλαδή η ενσάρκωση της Θεότητας-Αιώνος μέσα στον άνθρωπο Ιησού ονομάσθηκε «Επιφάνια».

    Γύρω όμως στο έτος 300 μ.Χ. στην Χριστιανική Εκκλησία εισάχθηκε μια καινούργια γιορτή με την ονομασία «Επιφάνια». Ίδια ονομασία, ίδια ημερομηνία εορτασμού με εκείνη των Γνωστικών με διαφορετικό όμως περιεχόμενο. Πάντως, η Γέννηση του Χριστού καθιερώθηκε για πρώτη φορά στην Εκκλησία της Αλεξάνδρειας και από εκεί εξαπλώθηκε σε όλη την Ανατολή, αλλά και στη Δύση, η οποία είχε καθιερώσει, ήδη από το 335, ειδική γιορτή για τη Γέννηση του Χριστού την 25η Δεκεμβρίου. Αυτό έγινε δεκτό πρώτα στα έθιμα της Εκκλησίας της Ρώμης και λίγο αργότερα σε εκείνα της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως.

    Παρά την αρχική αντίδραση, στους αιώνες που ακολούθησαν όλες οι Χριστιανικές κοινότητες (με εξαίρεση τους Αρμενίους) υιοθέτησαν την εορτή της 25ης Δεκεμβρίου. Η Εκκλησία της Παλαιστίνης έμεινε πιστή στην εορτή της 6ης Ιανουαρίου μέχρι την εποχή του αυτοκράτορα Ιουστινιανού (527-565). Να παρατηρήσουμε στο σημείο αυτό ότι η εορτή των Θεοφανίων εισήχθη από την Ανατολή στη Δύση, ενώ στην Ανατολή από τη Ρώμη η ειδική εορτή των Χριστουγέννων, σημειώθηκε δηλαδή μια αμφίδρομη πορεία των δύο αυτών εορτών. Κατά μία μαρτυρία του Ιωάννου Χρυσοστόμου, η ειδική εορτή των Χριστουγέννων καθιερώθηκε για πρώτη φορά στην Ανατολή περίπου στο 370 μ.Χ. Το πιθανότερο είναι να πρωτοκαθιερώθηκε η αυτοτελής εορτή της του Χριστού Γεννήσεως στην Εκκλησία της Αντιοχείας, από τον επίσκοπο των Ευσταθιανών, ο οποίος αναγνωριζόταν από τον επίσκοπο Ρώμης ως ο μόνος κανονικός επίσκοπος της Εκκλησίας της Αντιοχείας και διατηρούσε άριστες σχέσεις με τον πάπα της Ρώμης. Περαιτέρω, στην Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως η εορτή των Χριστουγέννων εισάχθηκε από τον Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό το έτος 379 μ. Χ,, στην εκκλησία της Αλεξανδρείας γύρω στο 433 μ.Χ. και στα Ιεροσόλυμα, όπως προαναφέρθηκε, κατά τα τέλη του έκτου αιώνα.

 Καλά Χριστούγεννα και καλές γιορτές σε όλους

Πολιτιστικό τετραήμερο για τα παιδιά της Αθήνας από την Ι.Αρχιεπισκοπή Αθηνών

 Τό Πολιτιστικό Κέντρο τῆς Ἱ.Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, διοργανώνει ἀπό τίς 17 ἕως 20 Δεκεμβρίου 2015  ἕνα πολιτιστικό τετραήμερο γιά τά παιδιά τῆς Ἀθήνας (Δημοτικοῦ, Γυμνασίου-Λυκείου) μέ κέντρο τά Χριστούγεννα καί ἄξονα τήν φιλαναγνωσία, στό πλαίσιο τοῦ ὁποῖου θά λάβουν χώρα μουσικά δρώμενα, Χριστουγεννιάτικα ἀφηγήματα καί καλλιτεχνικά ἐργαστήρια, προβολές ταινιῶν, διαδραστικές παρουσιάσεις βιβλίων καί πολλά ἄλλα, μαζί βέβαια μέ ἔκθεση παιδικοῦ καί ἐφηβικοῦ βιβλίου καί φυσικά κεράσματα καί γλυκίσματα γιά ὅλα τά παιδιά.

Εἶναι ἐξαιρετική εὐκαιρία γιά τά παιδιά καί τούς νέους μέσα ἀπό ἕνα πολυποίκιλο πρόγραμμα δραστηριοτήτων νά μυσταγωγηθοῦν σ’ αὐτήν τήν ἰλιγγιώδη παρακαταθήκη τοῦ Ὀρθόδοξου πολιτισμοῦ γύρω ἀπό τά Χριστούγεννα.

Ἡ συμμετοχή σέ ὅλα τά δρώμενα εἶναι δωρεάν, ἀλλά γιά ὁμαδικές ἐπισκέψεις σχολείων, κατηχητικῶν συντροφιῶν καί ἐνοριακῶν Νεανικῶν Συνάξεων θά πρέπει νά προϋπάρχει συνεννόηση μαζί μας στό τηλ. 6981403436 (κος. Φάνης Καλαντζῆς).

Καλά καί Εὐλογημένα Χριστούγεννα!

Μέ ἐκτίμηση

Γιά τό Δ.Σ. τοῦ Π.Κ.

πρωτ. Βασίλειος Χριστοδούλου

Διευθυντής Πολιτιστικοῦ Κέντρου Ι.Α.Α.

Το πρόγραμμα της εκδήλωσης βρίσκεται εδώ

Ξεκαλοκαιριάζοντας στον ποταμό

Καλοκαίρι 2013, στις εκβολές ενός ποταμού, μια παρέα από ανθρώπους όλων των ηλικιών και των κοινωνικών στρωμάτων ανακαλύπτει τις μικρές «ανέξοδες» χαρές που προσφέρει απλόχερα η παραλία.

Άνθρωποι κάνουν σέρφινγκ, παίζουν ρακέτες, ψαρεύουν, συζητούν και μοιράζονται μεταξύ τους τα όνειρα, τις ανησυχίες τους για το αβέβαιο μέλλον, την αγάπη για την καθημερινότητα.

Άνθρωποι που συμβιώνουν άλλοτε αρμονικά και άλλοτε όχι με τον κύκνο, τους γλάρους, τις νυχτερίδες, τα νερόφιδα και τα αδέσποτα της παραλίας.

Η αμεριμνησία του καλοκαιριού διαρρηγνύεται από περιστατικά που σημαδεύουν βίαια τις ψυχές των συνδαιτυμόνων στα αυτοσχέδια γλέντια με την άφθονη ρακή.

Η κρίση καραδοκεί.

Κεντρικά πρόσωπα είναι  ένας καθηγητής και ένας περιπλανώμενος-άστεγος με τους σκύλους του, που δένονται με στενή φιλία μέσα από το αναπάντεχο που τους επιφυλάσσει το τέλος του καλοκαιριού.

Ο Χρήστος Σαμπανίδης γεννήθηκε το 1964 στο Μόντρεαλ του Καναδά από Έλληνες μετανάστες. Το 1966 επέστρεψε στην Ελλάδα, στη Σπάρτη όπου και μεγάλωσε.

Σπούδασε στη Ρουμανία, στη Σχολή Φυσικής Αγωγής του Βουκουρεστίου. Από το 1989 ζει μόνιμα στην Κρήτη και εργάζεται ως καθηγητής Φυσικής Αγωγής

σε σχολεία της περιοχής του Ηρακλείου. Έχει εκδώσει το μυθιστόρημα Γλυκειά μου θλίψη, Ηράκλειο 2009 και τη συλλογή διηγημάτων Ο Καθρέπτης, Ηράκλειο 2012.

Χρήστος Σαμπανίδης

Μυθιστόρημα

Εκδόσεις ΘΙΝΕΣ, Αθήνα 2015

σελίδες 232, τιμή: 14,91 Ευρώ

ISBN: 978-618-80209-6-2

Νεοβυζαντινή Ζωγραφική ως γλώσσα και έκφραση

Εἰσήγηση Καθηγουμένης Μόνικας περί τοῦ αοιδίμου ἱερατικοῦ ζεύγους Πέττα.

Εἰσήγηση Καθηγουμένης Μόνικας περί τοῦ αοιδίμου ἱερατικοῦ ζεύγους Πέττα.

Πρό τῆς ἐνάρξεως τῶν Ἀνακοινώσεων ὁ πρωτοσυγκελλεύων τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κυρηνείας, αἰδεσιμολογιώτατος πρωτοπρεσβύτερος π. Δημήτριος Κούτσιος, εἰσήγαγε τό ἀκροατήριο στό θέμα, λέγοντας:

«Τό ἱερατικό ζεῦγος Πέττα ἦταν ἕνας σπάνιος πνευματικός συνδυασμός δύο ἀνθρώπων, τούς ὁποίους διέκρινε ἡ βαθειά πίστη, τό χριστιανικό ἦθος, ἡ ταπεινότης καί ἡ μεγαλοψυχία. Ἡ ἄσκηση καί ἡ ἐγκράτειά τους εἶχε δύναμη Θεοῦ, διότι βίωναν τά συζυγικά τους καθήκοντα, ὅπως τά ζεύγη τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Εἶχαν ἀπόλυτη συνεργασία στά πνευματικά παλαίσματα, στήν διακονία τῆς Ἐκκλησίας καί στήν ἀνατροφή τῶν 12 παιδιῶν τους καί ἀρκετῶν ἄλλων ἀπό τά φτωχά τῶν Πατρών. Ἦταν αὐστηροί μέ τούς ἑαυτούς τους καί ἐπιεικεῖς μέ τούς ἄλλους. Ἡ συναναστροφή μαζί τους ἀνάπαυε τούς πιστούς καί πολλοί ἐπωνύμως μαρτυροῦν ὅτι ἀκόμη καί μέ θαυμαστό τρόπο, μετά τόν θάνατό τους, προστατεύουν καί θεραπεύουν ζεύγη, βρέφη, πονεμένους καί πικραμένους ἀνθρώπους».

Εἰσήγηση τῆς Ὁσιωτάτης Καθηγουμένης τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίων Νεκταρίου καί Φανουρίου Τρικόρφου Φωκίδος, Γερόντισσας Μόνικας, στήν Ἐπιστημονική Ἁγιολογική Ἡμερίδα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κυρηνείας  μέ θέμα: «Πατήρ Νικόλαος καί Πρεσβυτέρα Ἀνθή Πέττα. Πραγματικό παράδειγμα ἀφοσιώσεως στήν Ἐκκλησία καί στήν οἰκογένεια», πού ἔγινε τήν Κυριακή 22α Νοεμβρίου 2015 στόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό Ἀποστόλου Βαρνάβα στήν Κοκκινοτριμιθιά.

Πανιερώτατε,

Σεβαστοί Πατέρες,

Ἐλλογιμώτατε κ. Καθηγητά,

Ἀγαπητοί ἐν Χριστῶ ἀδελφοί καί ἀδελφές,

Εὐχαριστοῦμε γιά τήν ὅλως τιμητική πρός τήν ταπεινότητά μου πρόσκληση συμμετοχῆς σ’ αὐτή τήν ἀξιόλογη ἡμερίδα. Πανιερώτατε, σᾶς εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν πρόσκληση καί τήν ἀβραμιαία φιλοξενία.  

Πρωτίστως ὅμως εὐχαριστῶ τόν ἐν Τριάδι Ἅγιο Θεό, τήν Παναγία Μητέρα μας καί τούς Ἁγίους, πού ἁγίασαν στήν Κύπρο καί ἁγιάζουν τήν Κύπρο, γιά τήν μεγάλη εὐλογία τῆς «ἐπί τῷ αὐτῷ» συνάξεως ὅλων μας ὑπό τήν σκέπη τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου Βαρνάβα, ὁ ὁποῖος μᾶς φιλοξενεῖ στόν Ναό του.

Θά ἤθελα ἐπίσης νά μεταφέρω τίς εὐχές τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας Φωκίδος κ. Θεοκτίστου, μέ τήν εὐλογία τοῦ ὁποίου παρευρισκόμεθα στήν ἀξιόλογη ἡμερίδα αὐτή.

Εἰσαγωγή.

Ἔχω τήν αἴσθηση (καί μαζί μου πάρα πολλοί πιστοί, Ἀρχιερεῖς, Κληρικοί, Μοναχοί καί λαϊκοί), ὅτι  σύντομα ἡ Ἐκκλησία θά κληθεῖ νά τοποθετηθεῖ ἐπί τῆς διακηρύξεως τῆς ἁγιότητος τοῦ π. Νικολάου καί τῆς πρεσβυτέρας Ἀνθῆς. Προηγουμένως ὅμως θά πρέπει νά τεκμηριωθεῖ ἡ ἁγιότητα αὐτή κατά τά κρατοῦντα στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί τά προβλεπόμενα τόσο ἀπό τήν Ἱερά Παράδοσή της, ὅσο καί ἀπό τό Κανονικό της Δίκαιο.

Στό σημεῖο αὐτό ὁ πολυσέβαστος Πρωτοπρ. π. Γεώργιος Μεταλληνός, Ὁμότιμος Καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, γράφει: «Ἁγιοπατερική, συνεχής  καί  ἀμετάβλητη  συνείδηση  εἶναι, ὅτι  ἡ  ἁγιότητα  ἀναγνωρίζεται  μέ  βάση  τήν  φανέρωσή  της  ἀπό  τόν  ἴδιο  τόν  Θεό, μέσῳ  τῆς  διενεργείας  αὐθεντικῶν  θαυμάτων. Αὐτό  τό  κριτήριο  εἶναι  ἐκκλησιαστικό, τό  ἀσφαλέστερο  καί ἐπικρατέστερο  στό  χῶρο  τῆς  Ὀρθόδοξης  Ἁγιολογίας».

Ὅταν κατά τόν 17ο αἰώνα τέθηκε ἀπό τούς Παπικούς θέμα περί ὑπάρξεως ἤ μή Ἁγίων στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μετά τό Σχίσμα τοῦ 1054, ὁ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Νεκτάριος (1660 – 1669), μεταξύ τῶν κριτηρίων  τῆς ἀληθινῆς «παρ’ ἀνθρώποις» ἁγιότητος, ἔθεσε τήν «ἀρετῶν  κατόρθωσιν  ἁπασῶν»  καί τήν «παρά  Θεοῦ  ἐπίδειξιν  σημείων  ὑπερφυῶν  καί  θαυμάτων». Τόνισε μάλιστα ὅτι τό  πρῶτο  εἶναι «εἰς  ἁγιωσύνης χαρακτῆρα» καί τό δεύτερο «ἀναγκαιότατον εἰς  ἀπόδειξιν». Σημειώνεται ὅτι τίς πάγιες αὐτές ἐκκλησιαστικές θέσεις ἐπανέλαβε κατά τόν 19ο αἰώνα ὁ μεγάλος Διδάσκαλος τοῦ Γένους καί τῆς Ἐκκλησίας Εὐγένιος Βούλγαρης.

Στήν περίπτωση τοῦ πατρός Νικολάου καί τῆς πρεσβυτέρας Ἀνθῆς, ἡ «κατόρθωσις ἁπασῶν τῶν ἀρετῶν» ἀφορᾶ τήν ἁγιότητα τοῦ βίου τους, ἐνῶ ἡ «παρά  Θεοῦ  ἐπίδειξις  σημείων  ὑπερφυῶν  καί  θαυμάτων» ἀφορᾶ γεγονότα θαυμαστά καί ὑπερφυῆ ἐν ζωῇ, ἀλλά καί μετά τήν κοίμησή τους, τά ὁποία ἀποδεικνύουν καί τεκμηριώνουν αὐτήν ἀκριβῶς τήν ἁγιότητα.

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΝΕΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Κυκλοφορήθηκε απὸ τις εκδόσεις ΕΠΕΚΤΑΣΗ και στη σειρὰ Νομοκανονική Βιβλιοθήκη Νο 32 η νέα επιστημονική μελέτη του Αρχιμ. Κυρίλλου Κωστοπούλου, Ιεροκήρυκος Ι. Μ. Πατρών, Δρος Θεολογίας, με τίτλο: Η ΠΟΛΥΜΟΡΦΙΑ ΤΟΥ ΦΟΝΟΥ ΣΤΟΥΣ  ΙΕΡΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ.

Πρόκειται για πολυεδρικού ενδιαφέροντος εγχειρίδιο Κανονικού  Δικαίου, το οποίο φιλοδοξεί να καλύψει όλο το φάσμα, το χαρακτηριζόμενο με τον γενικό όρο «φόνος». Συγκεκριμένα εξετάζεται η εντολή του Θεού «ου φονεύσεις» και γίνεται αναφορά στην αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής ως ποινικό – κανονικό αδίκημα. Ειδικότερα αναλύεται το αδίκημα του φόνου, τόσο του εκούσιου όσο και του ακούσιου, σε όλες τις μορφές του.

Στο Α´ Κεφάλαιο αποδεικνύεται ότι ο εκούσιος φόνος, έχοντας ως αναγνωριστικά στοιχεία την προπαρασκευή, την προαίρεση και την πρόθεση αφαίρεσης ζωής, καταδικάζεται τόσο από την Αγία Γραφή όσο και από την Ιερά Παράδοση.

Προς επίρρωση των παραπάνω παρουσιάζεται μία πλειάδα Ιερών κανόνων, οι οποίοι αναλύουν σε βάθος την πρόθεση του δράστου, αλλά και την ποικιλία των οργάνων και του τρόπου επιτέλεσης του εκούσιου φόνου και αναφέρονται τα κατ᾽ αναλογίαν σε κάθε περίπτωση επιβαλλόμενα εκκλησιαστικά επιτίμια.

Το Β´ Κεφάλαιο διαπραγματεύεται ειδικές περιπτώσεις εκούσιου φόνου.

Με εμπεριστατωμένη επιχειρηματολογία αποδεικνύεται ότι στους εκούσιους φόνους εντάσσεται η αυτοχειρία ως η δι᾽ ιδίας χειρός κατάλυση της εαυτού ζωής και ως υψίστη ύβρις κατά του Δημιουργού Θεού και παρουσιάζεται, με έρεισμα την Ιερά Παράδοση, για ποιούς λόγους ο αυτόχειρας στερείται εκκλησιαστικής κηδεύσεως.

Ξεχωριστού ενδιαφέροντος αποτελεί και η κατάταξη στους έμμεσους εκούσιους φόνους του εκούσιου αυτοακρωτηριασμού, ως άλλου τρόπου αυτοχειρίας. Ακόμη καταγράφεται και η περίπτωση της ευθανασίας, η οποία καταδικάζεται ως εκούσιος φόνος, αφού συνιστά υποβοηθούμενη αυτοκτονία, δηλαδή συνδυασμό φόνου και αυτοκτονίας.

Επιπλέον, γίνεται αναφορά στην θανατική ποινή, η οποία από κανονικής πλευράς θεωρείται απαράδεκτη και καταδικάζεται ως είδος εκούσιου φόνου.

Στο Γ´ Κεφάλαιο αναλύεται το δύσκολο θέμα του ακούσιου φόνου, ως αφαίρεση ανθρώπινης ζωής εκ τύχης ή  εξ ολιγωρίας, με χαρακτηριστικά την έλλειψη προθέσεως ή προαιρέσεως και ενδεχόμενου δόλου. Και εδώ, με την  παρουσίαση πολλών Αγιογραφικών και Πατερικών πηγών, αλλά κυρίως Ιερών κανόνων, καταδεικνύεται ἡ ποικίλη  κατά περίπτωση αντιμετώπιση του ακούσιου φόνου από το Κανονικό Δίκαιο της Εκκλησίας.

Τὸ Δ´ κεφάλαιο ασχολείται με το ευαίσθητο θέμα της άμβλωσης, και παρουσιάζει με αποδεικτική πειθώ ότι η δια παντός μέσου φθορά του εμβρύου, ως ολοκληρωμένης ψυχοσωματικής οντότητας, συνιστά φόνο και μάλιστα  εκούσιο. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η βρεφοκτονία με την μορφή της αδιαφορίας για την ζωή του βρέφους και της αμέλειας για την διαφύλαξη της υποστάσεως του αρτιγέννητου εκ μέρους της μητέρας.

Τέλος, στο Ε´ Κεφάλαιο καταδεικνύεται ότι η αγάπη «φονεύει» τον φόνο, με την απαραίτητη προϋπόθεση ο άνθρωπος να εξέλθει από τον ασφυκτικό εγκλωβισμό του στην τέλεια υποκειμενικότητα και τον εγωκεντρισμό του  και να εισέλθει στον χώρο της αγαπητικής κοινωνίας.

Το βιβλίο αναπτύσσεται σε σύνολο 252 σελίδων και είναι άρτια επιμελημένο. Έχει διαστάσεις 14,5Χ21 εκ., είναι  σκληρόδετο και φέρει στο εξώφυλλο την απεικόνιση της αδελφοκτονίας του Άβελ απὸ τον Κάϊν, ψηφιδωτού απὸ τον Καθεδρικό Ναό του Μονρεάλε στην Σικελία.

O Άγιος Νικόλαος και οι ναυτικοί

 

 

            Όλοι οι άγιοι, άγιοι είνε, αλλά ο άγιος Νικόλαος είνε ξεχωριστά αγαπημένος από τους θαλασσινούς, που είνε προστάτης τους, για τούτο και τα πιο πολλά καράβια έχουνε τόνομά του. Είνε και στη φυσιογνωμία ο πιο γλυκός και συμπαθέστατος, "εικόνα πραότητος".

Τη θυμωμένη θάλασσα δεν τη δαμάζει πια με την τρίαινα ο άγριος Ποσειδώνας, που τον έπλασε η μυθολογία, αλλά ο πιο ήμερος και ο πιο γλυκύτερος γέροντας, ο άγιος Νικόλαος, που δεν κρατά καμάκια και κοντάρια, αλλά που βλογά τα μελανιασμένα κύματα δίχως να τα φοβερίζει και κείνα ησυχάζουνε και μαλακώνουνε, σα να τους ρίχνει κάποιο λάδι ουράνιο. Τα τροπάρια που ψέλνουνε στη μνήμη του υμνούνε αυτή την πραότητα και την γλυκύτητά του. Στον Εσπερινό ψέλνουνε ανάμεσα σε άλλα και τούτα τα στιχηρά:

           "Χαίρε η ιερά κεφαλή, το καθαρό δοχείο των αρετών, ο θείος κανόνας της αγιασμένης ιερωσύνης, ο μέγας ποιμένας, ο φάρος ο φωτεινότατος που έχεις της νίκης το όνομα, εσύ που σκύβεις με συμπόνοια απάνω σ' όσους βρίσκουνται σε ανάγκη και ακούς του αδύντους που σε παρακαλούνε και τους γλυτώνεις γρήγορα και τους φυλάγεις να μην πάθουνε.

             Το πιο ωραίο τροπάρι είναι το Απολυτίκιο του Αγίου:

"Κανόνα πίστεως καί εικόνα πραότητος, εγκρατείας Διδάσκαλον, ανέδειξέ σε τή ποίμνη σου, η τών πραγμάτων αλήθεια, διά τούτο εκτήσω τή ταπεινώσει τά υψηλά, τή πτωχεία τά πλούσια, Πάτερ Ιεράρχα Νικόλαε, πρέσβευε Χριστώ τώ Θεώ, σωθήναι τάς ψυχάς ημών. "

           Απόχτησες, λέγει, με την ταπείνωση τα υψηλά, τα υπεράνθρωπα, αυτά που δεν μπορούνε να τα κάνουνε οι περήφανοι κ' οι φοβεροί άνθρωποι και με την φτώχεια απόχτησες τα πλούσια, τον θησαυρό της θείας χάρης που δεν τον αξιώνουνται οι δοξασμένοι κ' οι τιμημένοι τούτου του κόσμου.

Η φυσιογνωμία του διατηρήθηκε από εικόνα σε εικόνα ίσαμε σήμερα στην τέχνη της εκκλησίας μας, γλυκειά, ταπεινή, πονετικιά, παραηγορητικιά, όλο πραότητα, όλο αγάπη, ειρηνική, απλή, αληθινή "εικόνα πραότητητος", όμοια με του Χριστού, που είπε "μάθετε απ' εμού ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία". Το κεφάλι του είνε φαλακρό με άσπρα τσουλούφια, με μικρό πρόσωπο, με ήμερα μάτια και κόκκινα μάγουλα, με σεμνό μουστάκι και με κοντά στρογγυλά γένεια, "γέρων στρογγυλογένης", με χαμηλούς ώμους, με ταπεινό σχήμα, σαν να παρακαλεί εμάς εκείνος κι΄ όχι να τον πρακαλούμε εμείς.

Φώτης κόντογλου

(Περιοδικό "ΚΙΒΩΤΟΣ" Δεκέμβριος 1952)