Βλέπεις, στο Ευαγγέλιο γράφει ότι ό άσωτος υιός εις εαυτόν έλθών είπε-πορεύσομαι προς τον πατέρα μου. Δηλαδή, όταν συνήλθε, όταν μετάνοιωσε, τότε είπε: Θα επιστρέψω στον πατέρα μου. Όσο ζούσε στήν αμαρτία, ήταν εκτός εαυτού, δέν ήταν στα λογικά του, γιατί ή αμαρτία είναι έξω από τήν λογική.
Αγ.Παϊσίου του Αγιορείτου
«Ὁ ἄνθρωπος, ἐφόσον
ζεῖ, πρέπει πάντοτε νὰ ἀγωνίζεται. Καὶ ὁ πρῶτος ἀγώνας εἶναι νὰ νικήσει
τὸν ἑαυτό του. Ὁ πρῶτος καὶ ὁ κυριότερος ἐχθρὸς τοῦ ἀνθρώπου δὲν εἶναι ὁ
διάβολος, ὄχι. Εἶναι ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος εἰς τὸν ἑαυτό του ἐπίβουλος.
Καὶ τοῦτο διότι δὲν ἀκούει τὸν ἄλλον, ἀκούει τί τὸν λέει ὁ λογισμός του.
Ἐνῶ ἔχουμε τόσους ἁγίους Πατέρες νὰ τοὺς μιμηθοῦμε διαβάζοντας τὰ
συγγράματά τους, ἐντούτοις ὅμως τὸ ἐγὼ μᾶς κυριεύει πολλὲς φορές. Ὅταν ὁ
ἄνθρωπος νικήσει τὸν ἑαυτό του, εἶναι ὁ μεγαλύτερος μεγαλομάρτυρας καὶ
τροπαιοφόρος καὶ νικηφόρος ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ…
..Γι᾿ αὐτὸ πολλὲς φορές,
νὰ σᾶς πῶ, πατέρες, ἐφοβήθηκα τὴν κρίση τοῦ Θεοῦ. Εἶναι σύμφωνος ὁ Θεὸς
μὲ μένανε ἢ μήπως ἀλλάζει ὁ Θεός;
«Ἐμνήσθην τῶν κριμάτων Σου καὶ παρεκλήθην» (Ψαλμ. 118,12* 52)…
Όσιος Εφραίμ Κατουνακιώτης
Δύο άνθρωποι ανέβαιναν στον ναό των Ιεροσολύμων να προσευχηθούν. Ο ένας ήταν Τελώνης και ο άλλος Φαρισαίος. Δύο εντελώς αντίθετοι χαρακτήρες και με διαφορετική στάση ζωής.
Ο Φαρισαίος στάθηκε στο κέντρο του ναού να προσευχηθεί, σημείο που εξασφάλιζε την οπτική πρόσβαση από όλους. Υπερήφανος, αλαζόνας εξέθεσε όλα του τα «ενάρετα» έργα του στον Θεό και απαιτούσε ουσιαστικά το αυτονόητο, για εκείνον. Δικαίωση. Τηρητής της μωσαϊκής νομοθεσίας και ευλαβής θεωρούσε ουσιαστικά τον εαυτό του ήδη σεσωσμένο. « Δεν είμαι σαν αυτόν τον τελώνη» έλεγε δείχνοντας με το δάκτυλο του τον τελώνη.
Ο Τελώνης από την άλλη, πρόσωπο λόγω επαγγέλματος μισητό στο λαό, από τη στιγμή που κοιτούσε να τα έχει καλά με την ρωμαϊκή εξουσία, φορολογώντας υπερβολικά το λαό και πλουτίζοντας ουσιαστικά από τη φορολογία. Αυτός ο τόσο μισητός και αμαρτωλός με βάση τον Νόμο άνθρωπος, κρύφτηκε στο ναό για να μη φαίνεται από κανένα, χαμήλωσε το βλέμμα και χτυπώντας το στήθος του μονολογούσε: « Ο Θεός ιλάσθητι μοι τω αμαρτωλώ και ελέησόν με».
Ο Κύριος στο τέλος της παραβολής τονίζει τη μετάνοια του Τελώνη που τον οδηγεί σε σωτηρία και την υπερηφάνεια του Φαρισαίου που τον καταδικάζει. Γιατί προβάλλονται αυτά τα δύο πρόσωπα;
Ο Τελώνης είχε συναίσθηση της κατάστασής του. Ήξερε τι είχε κάνει, πόσους είχε αδικήσει. Ως άλλος Ζακχαίος παρακάλεσε για την σωτηρία του. Ο Τελώνης κρύφτηκε, δεν τολμούσε να αντικρίσει κανέναν. Δε μπορούσε ούτε προς το Θεό να σηκώσει το βλέμμα. Το χτύπημα στο στήθος είναι ένδειξη μετάνοιας, κραυγής προς σωτηρία. Δεν ασχολήθηκε με τον συμπροσευχόμενο Φαρισαίο, παρά μόνο με τον εαυτό του, τον οποίο θεωρούσε καθόλα ανάξιο. Δεν κατέκρινε, δεν έκρινε, δεν μείωσε άλλον άνθρωπο. Ενώ κοσμικά ήταν ανεβασμένος, πνευματικά είχε πέσει στο ναδίρ. Και για να ζητήσει το έλεος του Θεού έπρεπε να ισοπεδώσει τον εγωισμό του, την έπαρση του, πράγμα που έκανε.
Ο Φαρισαίος από την άλλη, αναδεικνύοντας τον εαυτό του και τις αρετές του, υπερτόνισε τον εγωισμό του. Ζητούσε ουσιαστικά από το Θεό απλά να επικυρώσει την τελειότητα που θεωρούσε πώς έχει. Δε δείχνει να έχει ανάγκη το Θεό αλλά και κανέναν άνθρωπο, τον δε Τελώνη τον θεωρεί ανάξιο και ήδη καταδικασμένο.
Ο Τελώνης σώζεται και απογειώνεται πνευματικά, γιατί ταπείνωσε εαυτόν. Αναγνώρισε την αδυναμία του στη ζωή και παρεκάλεσε προς σωτηρία, χωρίς να ασχοληθεί ή να συγκριθεί με τον Φαρισαίο. Για να απογειωθεί πνευματικά, έπρεπε να προσγειώσει το εγώ του. Δεν απαίτησε, παρακάλεσε. Δεν προκάλεσε, μετανόησε. Ο Φαρισαίος υπερηφανευόταν, κατέκρινε, δίκασε και κατεδίκασε τον άλλο άνθρωπο. Θεωρούσε πως ήταν απογειωμένος πνευματικά, αλλά με κέρινα ή χάρτινα φτερά θα καιγόταν από τον Ήλιο, από το Φως. Έτσι προσγειώθηκε απότομα χάνοντας τα πάντα. Θα μπορούσε να συγχωρεθεί από τον Θεό, αλλά η κατάκριση γκρέμισε κάθε πιθανότητα σωτηρίας.
Ο Τελώνης προβάλλεται ως παράδειγμα μετανοίας και ταπεινώσεως, το πρότυπο του κάθε χριστιανού. Ο Φαρισαίος προβάλλεται αρνητικά για την υπερηφάνεια και την κατάκριση, πρότυπο προς αποφυγή. Στην ελευθερία του καθενός μας ποιο πρότυπο θα ακολουθήσουμε στη ζωή μας. Καλό και ευλογημένο Τριώδιο σε όλους !!!
Μπακοδήμου Στ. Νικολάου, θεολόγου
