Ο Χριστός για τη φρονιμάδα και τη μωρία των ανθρώπων.

 

Αυτές οι δύο αντίθετες λέξεις παραπέμπουν στην παραβολή των δέκα παρθένων εκ των οποίων, « πέντε δὲ ἦσαν ἐξ αὐτῶν φρόνιμοι καὶ αἱ πέντε μωραί.  αἵτινες μωραὶ λαβοῦσαι τὰς λαμπάδας ἑαυτῶν οὐκ ἔλαβον μεθ᾿ ἑαυτῶν ἔλαιον·  αἱ δὲ φρόνιμοι ἔλαβον ἔλαιον ἐν τοῖς ἀγγείοις αὐτῶν μετὰ τῶν λαμπάδων αὐτῶν. » ( Ματ. κε’,  2- 4).

 

Στην προκειμένη περίπτωση μωρία είναι το ότι οι πέντε  πήραν τις λαμπάδες τους χωρίς λάδι και φρονιμάδα είναι το ότι οι άλλες  πέντε πήραν τις λαμπάδες τους αλλά και  λάδι στα δοχεία τους. 

Το αποτέλεσμα της φρονιμάδας των μεν και  της μωρίας των δε είναι γνωστό.  Όμως οι δύο αυτές αντίθετες λέξεις παραπέμπουν και αλλού.

 

Είπε ο Κύριος, «Πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει μου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ αὐτούς, ὁμοιώσω αὐτὸν ἀνδρὶ φρονίμῳ, ὅστις ᾠκοδόμησε τὴν οἰκίαν αὐτοῦ ἐπὶ τὴν πέτραν· καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταμοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεμοι καὶ προσέπεσον τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ, καὶ οὐκ ἔπεσε· τεθεμελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν.  ( Ματ. ζ’, 24 - 25).  

« καὶ πᾶς ὁ ἀκούων μου τοὺς λόγους τούτους καὶ μὴ ποιῶν αὐτοὺς ὁμοιωθήσεται ἀνδρὶ μωρῷ, ὅστις ᾠκοδόμησε τὴν οἰκίαν αὐτοῦ ἐπὶ τὴν ἄμμον·  καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταμοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεμοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ, καὶ ἔπεσε, καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς μεγάλη.   ( Ματ. ζ’, 26 - 27). 

Και στην προκειμένη περίπτωση φρονιμάδα είναι αυτό που έκανε ο φρόνιμος άνδρας και μωρία είναι αυτό που έκανε ο μωρός. Ο φρόνιμος παραπέμπει στις παραπάνω φρόνιμες και ο μωρός στις παραπάνω μωρές.

Τη φρονιμάδα την προτιμούν πολλοί τη μωρία  όμως κανείς, γιατί κανείς δε θέλει να είναι μωρός.  Το ποιος όμως είναι  φρόνιμος και ποιος μωρός, σύμφωνα  με τα παραπάνω, το γνωρίζει και το διδάσκει μόνο ο  Χριστός. .  

 

Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών.

Μπορεί ο άνθρωπος να διώξει το Χριστό από την καρδιά του;

 Αντί απαντήσεως στην ερώτηση αυτή, άλλη ερώτηση. Μπορεί ο άνθρωπος να διώξει το φως του ήλιου από την αφεντιά του; Ασφαλώς όχι. Μόνο τα σύννεφα που παρεμβάλλονται γίνονται εμπόδια και κρύβουν τον ήλιο. Ο ήλιος όμως διαλύει τα σύννεφα και φωτίζει την πλάση. Έτσι συμβαίνει και με το Φως του Χριστού. Αυτό που μπορεί να κάνει ο άνθρωπος είναι όχι να το διώξει, αλλά να το εμποδίσει με   τις αμαρτίες του που ως άλλα σύννεφα  σκεπάζουν  την καρδιά του.  Αυτό το λέει ο Θεός διά στόματος του Ησαία, « Μη οὐκ ἰσχύει ἡ χεὶρ Κυρίου τοῦ σῶσαί; ἢ ἐβάρυνε τὸ οὖς αὐτοῦ τοῦ μὴ εἰσακοῦσαι; ἀλλὰ τὰ ἁμαρτήματα ὑμῶν διϊστῶσιν ἀναμέσον ὑμῶν καὶ ἀναμέσον τοῦ Θεοῦ, καὶ διὰ τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν ἀπέστρεψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἀφ᾿ ὑμῶν τοῦ μὴ ἐλεῆσαι » (Ησ. νθ’, 1-2 ).Δόξα τω Θεώ όμως που ο Χριστός, ο Ήλιος της δικαιοσύνης,  είναι «  ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου » ( Ιω. α’, 29), και δια του Μυστηρίου της Εξομολογήσεως και της Θείας Κοινωνίας  αφαιρεί από τις καρδιές  των πιστών το σκιάδιο   της αμαρτίας.  Ο Ίδιος είπε, « ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴν αἰώνιον, καὶ ἐγὼ ἀναστήσω αὐτὸν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ » (Ιω. στ’, 54). Άφεση λοιπόν αμαρτιών και Θεία Κοινωνία, βασικά και σταθερά βήματα που οδηγούν στη σωτηρία.  

 Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών.

Γιατί στο Πάτερ ημών δεν υπάρχει το Πάτερ ελέησον;

 

Αν με το ελέησον αναφέρεται ο πιστός στην  άφεση των αμαρτιών του και μόνο, υπάρχει το, « καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν,.. » Αν όμως το ελέησον δεν αναφέρεται μόνο στην άφεση των αμαρτιών αλλά σε όλες τις ευλογίες και τα ελέη του Θεού, δηλαδή λέγεται με την ευρύτερη έννοια, τότε ο πιστός έχει ελεηθεί ήδη από το Θεό.

Συγκεκριμένα. Το ότι τώρα λέει το Πάτερ ημών, το ότι έχει βαπτισθεί, έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα, συμμετέχει στα Μυστήρια της Εκκλησίας, Εξομολόγηση, Θεία Κοινωνία κ. ά. όλα αυτά  δείχνουν  ότι ο Θεός τον έχει ελεήσει.

Έτσι στο Πάτερ ημών ο Κύριος έβαλε αυτά τα οποία ο Ίδιος έκρινε  απαραίτητα και αναγκαία και όχι ό,τι  λένε  άλλοι που προφανώς μπορούν    να ζητούν το έλεος του Θεού.

Ο κάθε πιστός, όταν προσεύχεται στο Θεό, λέει τα δικά του, μεταξύ αυτών και το Κύριε, ελέησον. Καμία προσευχή όμως δεν είναι απόλυτη ώστε να λέγεται υποχρεωτικά μόνο αυτή. Πάντως το Πάτερ ημών  είναι μοναδική, γιατί  τη δίδαξε ο Κύριος  και  είναι η  Κυριακή Προσευχή.

 Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ψυχή και πνεύμα στον άνθρωπο είναι το ίδιο στοιχείο;

 Βεβαίως είναι το ίδιο.  Όταν λέμε το ένα, εννοούμε το άλλο. Όταν λέει ο Ψάλτης, και μετά του πνεύματός σου, εννοεί και μετά της ψυχής σου. Όταν λέγεται το, μετά πνευμάτων δικαίων........κατάταξον τας ψυχάς των δούλων Σου, ψυχές και πνεύματα σημαίνουν το ίδιο. Αδιαμφισβήτητη όμως μαρτυρία για το ότι πνεύμα και ψυχή είναι το ίδιο στοιχείο στον άνθρωπο, είναι το ότι αυτό ισχύει και για την ανθρώπινη φύση του Χριστού, όπως φαίνεται στη συνέχεια: «ὅτε οὖν ἔλαβε τὸ ὄξος ὁ Ἰησοῦς εἶπε· Τετέλεσται, καὶ κλίνας τὴν κεφαλὴν παρέδωκε τὸ πνεῦμα »(Ιω, ιθ, 30).

Εδώ η ψυχή του Χριστού ονομάζεται πνεύμα. Όπως όμως είναι γνωστό, το πνεύμα του Χριστού, ενωμένο βέβαια με τη θεότητα, κατέβηκε στον άδη όπου εκεί αυτό το πνεύμα ονομάζεται ψυχή, σύμφωνα με το ψαλμικό, « ὅτι οὐκ ἐγκαταλείψεις τὴν ψυχήν μου εἰς ᾅδην, οὐδὲ δώσεις τὸν ὅσιόν σου ἰδεῖν διαφθοράν »(Ψ. 15, 10).

Εννοείται ότι στην προκειμένη περίπτωση οι λέξεις ψυχή και πνεύμα δηλώνουν το πνευματικό στοιχείο του ανθρώπου που είναι ένα και που συνυπάρχον με το υλικό, δηλαδή το σώμα, συνιστούν τον ζώντα άνθρωπο ο οποίος ενίοτε λέγεται και αυτός ψυχή. 

Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών. 

 

Γιατί οι χριστιανοί είναι ανάγκη να κάνουν και καλά έργα;

 

Αν και αυτό είναι γνωστό, ας αναφέρουμε τα παρακάτω ως απάντηση, γιατί αν μη τι άλλο, κάνει  καλό κι’ ας είναι γνωστό.  

α)  Γιατί, το να μη κάνει κανείς το καλό,  αυτό καθαυτό  συνιστά αμαρτία. « εἰδότι οὖν καλὸν ποιεῖν καὶ μὴ ποιοῦντι, ἁμαρτία αὐτῷ ἐστιν »( Ιακ. δ΄, 17).

β) Γιατί με  τα καλά έργα   φανερώνεται η πίστη σύμφωνα με το, « δεῖξόν μοι τὴν πίστιν σου ἐκ τῶν ἔργων σου,…»(  Ιάκ. β,’ 18).

γ) Γιατί τα καλά έργα ακολουθούν τον άνθρωπο και μετά το θάνατο σύμφωνα με το, « μακάριοι οἱ νεκροὶ οἱ ἐν Κυρίῳ ἀποθνῄσκοντες ἀπ’ ἄρτι. ναί, λέγει τὸ Πνεῦμα, ἵνα ἀναπαύσωνται ἐκ τῶν κόπων αὐτῶν· τὰ δὲ ἔργα αὐτῶν ἀκολουθεῖ μετ’ αὐτῶν.»(  Απ. ιδ΄, 13).

δ) Γιατί   υπάρχει κίνδυνος  οι  πιστοί να   δέχονται στο κενό τη θεία χάρη όπως χαρακτηριστικά λέει ο Απόστολος Παύλος, « Συνεργοῦντες δὲ καὶ παρακαλοῦμεν μὴ εἰς κενὸν τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ δέξασθαι ὑμᾶς·» (Β’ Κορ.  στ’, 1). Έτσι αλλού παραγγέλλει, « μανθανέτωσαν δὲ καὶ οἱ ἡμέτεροι καλῶν ἔργων προΐστασθαι εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι » ( Τιτ. γ’, 14).

ε)Γιατί  όλα τα λεγόμενα καλά έργα τα έχει ετοιμάσει ο Θεός τα οποία όμως καλούνται οι πιστοί να εργασθούν σύμφωνα πάλι με τα λόγια του Αποστόλου Παύλου, « αὐτοῦ γάρ ἐσμεν ποίημα, κτισθέντες ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ ἐπὶ ἔργοις ἀγαθοῖς, οἷς προητοίμασεν ὁ Θεὸς ἵνα ἐν αὐτοῖς περιπατήσωμεν »( Εφ. β’, 10). Λέει να περιπατήσουμε και όχι να ξαπλώσουμε σαν να μη χρειάζεται να κάνουμε τίποτα.

στ) Γιατί τα καλά έργα έχουν άμεση σχέση και με τη σωτηρία του ανθρώπου σύμφωνα με τα  λόγια του Παύλου, « μετὰ φόβου καὶ τρόμου τὴν ἑαυτῶν σωτηρίαν κατεργάζεσθε· ὁ Θεὸς γάρ ἐστιν ὁ ἐνεργῶν ἐν ὑμῖν καὶ τὸ θέλειν καὶ τὸ ἐνεργεῖν ὑπὲρ τῆς εὐδοκίας »( Φιλ. β’, 12-13). Δεν είναι επιτρεπτό, ενώ ο Θεός εργάζεται μέσα στον άνθρωπο την ανακαίνισή του, αυτός να μη κάνει το καλό, δηλαδή να αμαρτάνει.

ζ) Γιατί ο Κύριος είπε στους Μαθητές Του,  « οὕτως λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. »(Ματ. ε’,16).

η)  Όσο δε για το σκοπό όλων των   έργων, πάλι ο Παύλος παραγγέλλει, « Είτε ουν εσθίετε είτε πίνετε είτε τι ποιείτε, πάντα εις δόξαν Θεού ποιείτε » (Α’ Κορ. ι’, 31)

Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών.