Σάββατο 23 Αυγούστου 2025

Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός



ταις διδαχαίς συ το Γένος εφώτισας και της δουλείας τα σκότη διέλυσας.


Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ήταν φλογερός πατριώτης, εθνεγέρτης,

ιερομόναχος, υπηρέτης του Χριστού. Εργάτης της Ρωμαίικης ελληνικής παράδοσης,

κήρυκας της Αληθείας και της Ελευθερίας του υπόδουλου Γένους. Διέφερε από τους

άλλους ιεροκήρυκες τους επηρεασθέντες από την Δύση. Δικαίως η Αγία μας εκκλησία

τον ανακήρυξε Ισαπόστολο.

Το 1714 γεννήθηκε στο χωριό Μεγάλο Δένδρο της Αιτωλίας ο πατρο -

Κοσμάς. Στο ιεροδιδασκαλείο του Λύτσικα στη Σεγδίτσα της Παρνασίδος και στη

Μονή Αγίας Παρασκευής στα Βραγγιανά των Αγράφων μαθαίνει τα πρώτα γράμματα.

Διδάσκει ως «υποδιδάσκαλος» στα γύρω χωριά της περιοχής. Επειδή επιθυμεί να

λάβει ανώτερη μόρφωση μεταβαίνει στην Αθωνιάδα Σχολή στο Άγιο Όρος περίπου το

1750 με τους ξακουστούς δασκάλους Παν. Παλαμά, τον Ευγένιο Βούλγαρη και τον

Νικ. Τζαρτζούλη.

Εκεί επιδίδεται με ιδιαίτερο ζήλο στην μελέτη των Γραφών. Δεν γνωρίζουμε

ακριβώς τις σπουδές του. Από τα κηρύγματά του και τα γραπτά του βγαίνει το

συμπέρασμα ότι κατείχε άριστα τα Ελληνικά , είχε βαθιά θεολογική παιδεία και πάρα

πολλές γνώσεις από πολλές άλλες επιστήμες. Κατείχε και αρκετές ξένες γλώσσες. Ο

ίδιος γράφει: «... έφθειρα την ζωήν μου εις την σπουδήν σαράντα πενήντα χρόνους...

τα βάθη της σοφίας ήρεύνησα». Το 1759 στη Μονή Φιλοθέου γίνεται μοναχός και

λαμβάνει το όνομα Κοσμάς από Κώνστας.

Στη Μονή της μετανοίας του φλέγεται από τον πόθο να βοηθήσει το υπόδουλο

έθνος στον κατά Θεόν φωτισμό του. Γράφει σχετικά : «Επειδή το Γένος μας έπεσεν

εις αμάθειαν, είπα: Ας χάσει ο Χριστός εμένα, ένα πρόβατον, και ας κερδίσει τα άλλα.

Ίσως η ευσπλαχνία του Θεού και η ευχή σας σώσει και εμένα».

Στα τέλη του 1760 πιθανότατα πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη και λαμβάνει

από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Σωφρόνιο την άδεια και την ευλογία για να αρχίσει

το ιεραποστολικό του έργο. Οι περιοδείες του δεν μπορούν να προσδιοριστούν με

ακρίβεια.

Θεωρείται βέβαιο ότι περιόδευσε περιοχές της Κωνσταντινούπολης, της

Θράκης, της Μακεδονίας, σε νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου πελάγους, την Αχαΐα,

τη Θεσσαλία και τη Βόρεια Ήπειρο, όπου μαρτύρησε. Κήρυττε παντού Χριστό και

ελευθερωμένη Ελλάδα. Απλός ο λόγος του, αλλά πλήρης σε θεολογικά μηνύματα.

Πράος και ειρηνικός στην συμπεριφορά του, σκόρπιζε καλοσύνη και αγάπη. Ο

υπόδουλος λαός τον αγαπούσε και έτρεχε να ακούσει τον απελευθερωτικό λόγο του.

Προφανώς υπήρξαν και αντιδράσεις στην ιεραποστολική και εθνεργετική

δράση του πατρο - Κοσμά. Οι πλούσιοι αντιδρούσαν για τον λόγο του να δώσουν «το

άδικον οπίσω», οι Ενετοί γιατί μιλούσε και κήρυττε την ρωμαίικη παράδοση, οι

Εβραίοι γιατί μετατέθηκε το παζάρι από την Κυριακή, ημέρα Κυρίου για τους

Ορθοδόξους, στο Σάββατο και μειώθηκαν τα κέρδη τους. Έλεγε ο Άγιος: «Να τον

παρακαλέσετε (τον Χριστό) να με φυλάγει από τις παγίδες του Διαβόλου και μάλιστα

των Εβραίων, όπου εξοδιάζουν χιλιάδες πουγκιά δια να με θανατώσουν».


Στις 2 Μαρτίου 1779 γράφει στον αδελφό του Χρύσανθο: «Δέκα χιλιάδες

Χριστιανοί με αγαπώσει και ένας με μισεί. Χίλιοι Τούρκοι με αγαπώσει και ένας όχι

τόσον. Χιλιάδες Εβραίοι θέλουν τον θάνατον μου και ένας όχι».


Η δράση


Οι περιοδείες του αποσκοπούσαν στην λαϊκή ενότητα μέσα από την

εκκλησιαστική παράδοση που ήταν και εθνική. Στόχος πρώτιστος να σταματήσει το

φαινόμενο των εξισλαμισμών που είχε πυκνώσει τον 18 ο αιώνα. Ο λόγος του γίνεται

κατανοητός σε αντίθεση με άλλους ιεροκήρυκες της εποχής του. Χρησιμοποιεί το

γλωσσικό ιδίωμα των ακροατών και διανθίζει το κήρυγμα με ελεύθερη απόδοση

κειμένων γνωστών από τη θεία λειτουργία.

Η αγάπη του πατρο - Κοσμά προς τον λαό φανερώνεται στο κήρυγμά του:

«Χρέος έχουν εκείνοι, όπου σπουδάζουν -σημειώνει-να μη τρέχουν εις αρχοντικά και

αυλάς μεγάλων και να ματαιώνωσι (να χαραμίζουν) τη σπουδή τους, δια να

αποκτήσουν πλούτον και αξίωμα, αλλά να διδάσκωσι μάλιστα τον κοινόν λαόν, όπου

ζώσι με πολλήν απαιδευσίαν και βαρβαρότητα». Το κήρυγμα κα οι διδαχές του

πατρός αποτυπώθηκαν στις περίφημες Διδαχές του, ο οποίες δείχνουν την

πατερικότητα και παραδοσιακότητά τους.

Απέβλεπε στην αναζωπύρωση του πατερικού φρονήματος για την

επανεύρεση των υπαρκτικών θεμελίων του γένους. Έλεγε: «Έμαθα πώς με την χάρη

του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και Θεού δεν είσθενε Έλληνες (δηλ. ειδωλολάτρες),

δεν είσθενε ασεβείς αιρετικοί άθεοι, αλλ' είσθενε ευσεβείς ορθόδοξοι Χριστιανοί,

πιστεύετε και είσθενε βαπτισμένοι εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου

Πνεύματος και είσθενε τέκνα και θυγατέρες του Χριστού μας...».

Υπήρξε απόστολος όχι μόνο της Ορθοδοξίας αλλά και της ελληνικής παιδείας.

«Άμαρτάνετε πολύ να τα αφήνετε (=τα παιδιά) αγράμματα και τυφλά, και μη μόνον

φροντίζετε να τους αφήσετε πλούτη και υποστατικά, και μετά τον θάνατο σας να τα

τρων και να τα πίνουν και να σας οπισολογούν (κατηγορούν, δυσφημούν). Καλύτερα

να τα αφήσετε φτωχά και γραμματισμένα, παρά πλούσια και αγράμματα». Ή

Εκκλησία μας -λέγει-είναι εις την ελληνικήν. Και αν δεν σπουδάσεις τα Ελληνικά, δεν

ημπορείς να καταλάβεις εκείνα πού ομολογεί η Εκκλησία μας». Για να περιορίσει και

να εξαφανίσει από τους Έλληνες τη χρήση του βλάχικου ή αρβανίτικου γλωσσικού

ιδιώματος, θα φθάσει σε σημείο να δηλώσει: «Όποιος χριστιανός, άνδρας ή γυναίκα,

υπόσχεται μέσα εις το σπίτι του να μη κουβεντιάζει Αρβανίτικα, ας σηκωθεί επάνω να

μου είπει και να πάρω όλα του τα αμαρτήματα εις τον λαιμόν μου από τον καιρόν

όπου εγεννήθηκε, έως τώρα, και να βάλω όλους τους χριστιανούς να τον

συγχωρέσουν...».

Η επίγεια ζωή και η επαναστατική δράση του τελείωσε στο χωριό Κολικόντασι

της σημερινής μαρτυρικής Βορείου Ηπείρου με απαγχονισμό, χωρίς να του

απαγγελθεί επίσημη κατηγορία και να γίνει δίκη. Τον κρεμάσανε σε ένα δένδρο.

Έπειτα δέσανε στο λαιμό του πέτρα και ρίξανε το τίμιο σκήνωμά του στον ποταμό

Άψο. Ένας ιερέας , με το όνομα, Μάρκος το βρήκε να επιπλέει , το παρέλαβε και το

ενταφίασε με χριστιανικό τρόπο στη μονή της Θεοτόκου Αρδονίτσας Β. Ηπείρου.

Το οικουμενικό πατριαρχείο, με πράξη του τον κατέταξε μεταξύ των αγίων της

Εκκλησίας, στις 20 Απριλίου 1961, υπογραμμίζοντας, ότι «άπασαν την πατρώαν γην

διέδραμε, κηρύττων ιεραποστολικώς τον λόγον του θεού, σχολεία πολλαχοϋύ ιδρύων,

ασθενούντας θεραπεύων, την Άγιαν αυτού εκκλησίαν κρατύνων, τύπον δ' εαυτόν


ταπεινώσεως, αυταπαρνήσεως, αρετής και εγκράτειας άναδείξας, έως ου και τον

μαρτυρικόν υπέμεινε θάνατον».

Η μνήμη του τιμάται στις 24 Αυγούστου, ημέρα του μαρτυρίου του.


Μυργιώτης Παναγιώτης

Μαθηματικός

ΑΦΡΩΝ ΚΑΙ ΑΦΡΟΣΥΝΗ

Ας αρχίσουμε την ανάπτυξη του θέματος με αυτό που αναφέρεται στους Ψαλμούς. «Είπεν άφρων εν καρδία αυτού· ουκ έστι Θεός» (Ψ. ιγ΄, 1).

Είπε «ουκ έστι Θεός», επειδή είναι άφρων ή   επειδή είπε «ουκ έστι Θεός», είναι άφρων; Με άλλα λόγια,  η αφροσύνη οδηγεί στην απιστία ή η απιστία στην αφροσύνη;

Αυτός που πιστεύει στο Θεό δεν είναι βέβαια άφρων, όπως ο προηγούμενος, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι καυχάται ενώπιον του Θεού ότι είναι φρόνιμός και   καθαρός από αφροσύνη. Τουναντίον μάλιστα την ομολογεί λέγοντας «ο Θεός, συ έγνως την αφροσύνην μου, και αι πλημμέλειαί μου από σου ουκ απεκρύβησαν» (Ψ. ξη΄, 6).

Ο άφρων που είναι φορέας της αφροσύνης κάθε άλλο παρά σε καλή κατάσταση βρίσκεται, όπως  φαίνεται και από  τα εξής λόγια του Θεού.  «είπε δε αυτώ ο Θεός· άφρον, ταύτη τη νυκτί την ψυχή σου απαιτούσιν από σου· α δε ητοίμασας τίνι έσται;» (Λουκ. ιβ΄,

Είναι προφανές ότι η απιστία είναι αφροσύνη και η αφροσύνη θέτει σε κίνδυνο την πίστη, όπως τονίζει ο Απόστολος Παύλος, «έχων πίστιν και αγαθήν συνείδησιν, ην τινες απω- σάμενοι περί την πίστιν εναυάγησαν·» (Α΄ Τιμ. α΄, 19).

Έτσι μπορούμε να πούμε ότι απιστία, ολιγοπιστία και αφροσύνη   μειώνονται καθόσον ο άνθρωπος πλησιάζει το Χριστό τον Οποίον ο Παύλος τον ονομάζει, «της πίστεως αρχηγόν και τελειωτήν» (Εβρ. ιβ΄, 2) και «Θεού δύναμιν και Θεού σοφί- αν·» (Α΄ Κορ. α΄,24).

 Όταν λοιπόν λείπει η αφροσύνη,   ο άνθρωπος     γίνεται φρόνιμος, οπότε συμβαίνει πλέον αυτό που είπε ο Κύριος στους μαθητές Του, «γίνεσθε ουν φρόνιμοι ως και ακέραιοι ως αι περιστεραί» (Ματ. ι΄, 16).

Το θέμα λοιπόν άφρων και αφροσύνη οδηγεί στο θέμα, σώφρων και σωφροσύνη το οποίο  μιλάει από μόνο του.

 

 Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. 

Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών. 

Παρασκευή 22 Αυγούστου 2025

Περιγραφή θαύματος από τον Αρχάγγελο Μιχαήλ Πανορμίτη της Σύμης

@mariannaananiadis Η ενέργεια αυτού του μέρους είναι μαγική. Τα θαύματα που έχουν καταγραφεί αμέτρητα! Με ένα μάγικο τρόπο στη ζωή μου εμφανίζονται και παραμένουν άνθρωποι που είναι κι αυτοί ταγμένοι εκεί ✨ ξέρω πως ότι του ζητήσεις το πραγματοποιεί 🤍 #greektiktok #ελληνικοτικτοκ #fyp #panormitis #αρχαγγελος ♬ Western music piano moving sad video chill out(887840) - namonight

Σάββατο 9 Αυγούστου 2025

Η μεγαλύτερη τρυφή.

 

Η μεγαλύτερη τρυφή για τον άνθρωπο είναι Αυτός Ούτος ο Θεός του. Ο Δαυίδ το δηλώνει σαφέστατα με τα εξής  λογία, «τι γαρ μοι υπάρχει εν τω ουρανώ, και παρά σε τη ηθέλησα επί της γης, εξέλιπεν η καρδία μου και η σαρξ μου, ο Θεός της καρδίας μου και η μερίς μου ο Θεός εις τον αιώνα» (Ψ. 72,25-26). Και αλλού προτρέπει, , «κατατρύφησον του Κυρίου και δώσει σοι τα αιτήματα της καρδίας σου» (Ψ.36,4). 

Πώς όμως ο άνθρωπος θα αισθανθεί το Θεό στην καρδιά του, αν δεν τον δει; Πώς  όμως θα τον δει, αν δεν δει τον Υιόν του Θεού, ο Οποίος είπε, «ουδείς έρχεται προς τον πατέρα ει μη δι’ εμού» (Ιω.ιδ΄,6), και «ο εωρακώς εμέ εώρακε τον πατέρα»; (Ιω.ιδ΄,9).

Είναι προφανές  ότι δεν πρέπει να αρκείται ο πιστός σε μια εξωτερική γνώση του Χριστού, αλλά να ζητάει συνεχώς να τον γνωρίσει.

Ο Απόστολος Παύλος αυτό το τονίζει χαρακτηριστικά, «Ώστε ημείς από του νυν ουδένα οίδαμεν κατά σάρκα, ει δε και εγνώκαμεν κατά σάρκα Χριστόν, αλλά νυν ουκέτι γινώσκομεν» (Β΄ Κορ.ε΄,16).

Άλλωστε ο Κύριος είπε στο Θωμά, «μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες» (Ιω.κ΄,29).

Το ευχάριστο για όλους είναι ότι ο Κύριος είναι δεκτικός, αφού είπε, «τον ερχόμενον προς με ου μη εκβάλω έξω» (Ιω.στ΄,37).

 Όσο για  τα αγαθά του Θεού  που όλα είναι  του Χριστού, «εσκόρπισεν, έδωκε τοις πένησιν, η δικαιοσύνη αυτού μένει εις τον αιώνα». (Β´ Κορ. θ´

Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών 

Σάββατο 2 Αυγούστου 2025

Ποιοι είναι οι έσχατοι χρόνοι;

 

Οι έσχατοι χρόνοι, οι έσχατες ημέρες και η εσχάτη ώρα είναι γενικά ο χρόνος από την Ανάσταση του Χριστού μέχρι τη συντέλεια του κόσμου και τη Δευτέρα παρουσία Αυτού.

 

Έτσι, από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και εξής έσχατοι ήταν και οι τότε χρόνοι, και οι έπειτα, και οι  μετέπειτα, και οι σημερινοί έσχατοι  είναι,   και οι αυριανοί, και οι  άλλοι έσχατοι θα είναι,  μέχρι το τέλος.   

 

Συγκεκριμένα:

 

α) στο Θ΄ Εωθινό Ευαγγέλιο που αναφέρεται  στην εμφάνιση του Κυρίου στους μαθητές Του μετά την Ανάστασή Του, λέγεται,  « Ως επ' εσχάτων των Χρόνων….».

 

β) Ο Ιάκωβος πριν δύο χιλιάδες χρόνια λέει, « Άγε νυν οι πλούσιοι,…….. εθησαυρίσατε εν εσχάταις ημέραις » ( Ιακ. ε΄,1- 3).

 

γ) Ο Ιωάννης πριν δύο χιλιάδες χρόνια λέει, « Παιδία, εσχάτη ώρα εστί » ( Α΄ Ιω. β΄, 18 ).  

 

δ) Ο Παύλος πριν δύο χιλιάδες χρόνια γράφει στον Τιμόθεο, « Τούτο  δὲ γίνωσκε, ὅτι ἐν ἐσχάταις ἡμέραις ἐνστήσονται καιροὶ χαλεποί·ἔσονται γὰρ οἱ ἄνθρωποι φίλαυτοι, φιλάργυροι, ἀλαζόνες, ὑπερήφανοι, βλάσφημοι, γονεῦσιν ἀπειθεῖς, ἀχάριστοι, ἀνόσιοι, »  ( Β’ Τιμ. γ’, 1-2).


Εδώ ο Παύλος λέγοντας, « ἐν ἐσχάταις ἡμέραις», δεν αναφέρεται μόνο σε πολλά χρόνια μετά την εποχή του, αλλά και στην εποχή εκείνη. Αυτό φαίνεται από τη  συμβουλή που δίνει παρακάτω  στον Τιμόθεο,«καὶ τούτους ἀποτρέπου ». Άρα και η εποχή του Παύλου, ήταν έσχατες ημέρες.  

 

Ύστερα από αυτά είναι προφανές ότι, αν πει κάποιος ότι είμαστε στους έσχατους χρόνους,    είναι σα να λέει ζούμε μετά Χριστόν. Αυτό όμως θυμίζει το «κομίζει γλαύκα εις Αθήνας », γιατί σε όλους είναι γνωστόν ότι ζουν μετά Χριστόν. .

Όσο για το πότε,  αρκούν τα λόγια του Κυρίου,   στους Αποστόλους,  «Ουχ υμών εστι γνώναι χρόνους ή καιρούς ους ο πατήρ έθετο εν τη ιδία εξουσία, » ( Πρ. α’, 6-7).

 

Πάντως  όσες προβλέψεις έγιναν μέχρι τώρα ότι τάχα έφτασε, με όλη τη σημασία της λέξεως,  η τελευταία ώρα, διαψεύστηκαν.  

 

Το ζητούμενο  είναι να είναι και να έχει μορφωθεί  ο Χριστός στην καρδιά του καθενός. Τότε,  την ώρα εκείνη που θα φανερωθεί, θα τον δει με χαρά και εξωτερικώς σύμφωνα με το, « ὀψόμεθα αὐτὸν καθώς ἐστι » ( Α’ Ιω. γ’, 2). 

 

 

Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών