Ιερά Μητρόπολις Σερβίων και Κοζάνης
ΚΥΡΙΑΚΗ Α΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (τῆς Ὀρθοδοξίας)
(Ἰω. α΄ 44-52)
Τὸ μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου, ἡ καλὴ ἀγγελία ποὺ δομεῖ τὴν Ἐκκλησία καὶ
ἀποτελεῖ τὴ βάση τοῦ κηρύγματός της καὶ τὸ κέντρο τῆς χριστιανικῆς
πίστης εἶναι ὅτι ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἔγινε ἄνθρωπος γιὰ τὴ σωτηρία
μας. Στὸ διάβα τῶν αἰώνων τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας ἡ ἀλήθεια αὐτὴ
ἀμφισβητήθηκε ἀπειλήθηκε πολλὲς φορές. Οἱ χειρότερες παραχαράξεις τῆς
ἀλήθειας αὐτῆς προῆλθαν ἀπὸ τὶς αἱρέσεις μὲ συνέπεια καὶ ἀντίκτυπο στὴ
σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ἂν ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς δὲν γινόταν ἄνθρωπος οὔτε ὁ
ἄνθρωπος θὰ μποροῦσε νὰ σωθεῖ, νὰ νικήσει τὸ θάνατο, νὰ θεωθεῖ. Γί΄αὐτὸ
οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὴν ἔμπνευση καὶ τὴν καθοδήγηση τοῦ Ἁγίου
Πνεύματος ἀγωνίστηκαν ὑπὲρ τῆς πίστεως ἐναντίον τῆς παραχάραξής της καὶ
τῶν στρεβλώσεων ποὺ προκαλοῦσαν οἱ αἱρέσεις.
Μέσα στὸ κατανυκτικὸ Τριώδιο καὶ τὴν πένθιμη ἀτμόσφαιρα , τῆς Μ.Τεσσαρακοστῆς ΄΄ἡμέρα χαρμόσυνος καὶ εὐφροσύνης ἀνάπλεως πεφανέρωτα΄΄ ἡ σημερινή, γιὰ νὰ ὑπενθυμίζει τὰ παραπάνω. Δίκαια ἡ σημερινὴ μεγάλη ἑορτὴ ὀνομάστηκε Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας, γιατί ἡ
Ἐκκλησία πολέμησε τὴν τελευταία καὶ μεγαλύτερη αἵρεση τῆς εἰκονομαχίας ποὺ ἀποτελοῦσε συμπύκνωση καὶ συγκεφαλαίωση ὅλων τῶν προηγούμενων αἱρέσεων. Ἄρα ἡ νίκη τῆς πίστης εἶναι ἡ νίκη ὁλόκληρης τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἀρνούμενοι οἱ εἰκονομάχοι νὰ εἰκονίσουν τὸ πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶναι σὰ νὰ ἀρνοῦνται τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Θεὸς ἔγινε ἄνθρωπος . Ἕνα ἀπὸ τὰ βασικὰ τοὺς ἐπιχειρήματα ἦταν ὅτι ἡ θεότητα εἶναι ἀθέατη καὶ συνεπῶς ἀπερίγραπτη. Μὲ ἄλλα λόγια, πίστευαν ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν εἶναι Θεὸς ἀλλὰ δημιούργημα.
Στὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ ἀπάντησαν οἱ Ὀρθόδοξοι δὲν ζωγραφίζουμε οὔτε τὴ θεία, ἀλλὰ οὔτε καὶ τὴν ἀνθρώπινη φύση. Ἀναπαριστάνουμε τὸ σαρκωμένο Λόγο καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ προσκυνοῦμε τὸ πρόσωπο στὸ ὁποῖο οἱ δύο φύσεις εἶναι ἀχώριστα ἑνωμένες. Τὴν πρώτη Κυριακη τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς τοῦ 843 γιορτάστηκε ἐπίσημα ἡ ὁριστικὴ ἀναστήλωση τῶν εἰκόνων. Διακηρύσσεται ἔτσι τὸ ὀρθόδοξο δόγμα ὅτι σκοπὸς τῆς ἐνανθρώπισης τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Στοὺς ναούς μας γίνεται λιτάνευση τῶν εἰκόνων καὶ διαβάζεται ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ ΄΄Συνοδικό της Ζ΄Οἰκουμενικῆς Συνόδου΄΄, ποὺ εἶναι μία ὡραῖα διακήρυξη τῆς πίστεώς μας. Τὸ ἀπολυτίκιο ἐξάλλου τῆς σημερινῆς γιορτῆς: ΄΄Τὴν ἄχραντον εἰκόνα σου προσκυνοῦμεν ἀγαθέ..΄΄ συνδυάζει τὴν εἰκόνα τοῦ Κυρίου μὲ τὴ σωτήρια, σάρκωση καὶ σταύρωσή του.
Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ Ἐκκλησία καὶ ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ Χριστός, στὸ Σῶμα τοῦ ὁποίου καλούμαστε νὰ εἰσέλθουμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι γιὰ νὰ σωθοῦμε, ἀνεξαρτήτως φυλῆς, φύλου, χρώματος, θρησκείας. Χρέος, ὅμως, ὅλων ἡμῶν τῶν χριστιανῶν εἶναι νὰ μεταδώσουμε τὸ μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου σὲ ὅλους, στοὺς ΄΄ἐγγὺς καὶ στοὺς μακρὰν΄΄. Τὸ μήνυμα αὐτὸ δὲν μεταδίδεται μὲ ρητορικὲς ἐξάρσεις καὶ ἐθνικιστικὲς κορόνες οὔτε μὲ αὐτάρεσκη ἐπανάπαυση στὸ ἔνδοξο παρελθόν μας. Μεταδίδεται μὲ τὴ δοξολογία τοῦ Θεοῦ, τὴ βίωση τῆς λατρείας, τὴ Θ.Εὐχαριστία καὶ τὴ μαρτυρία τῆς ἀγάπης σὲ ὅσους ὁ Θεὸς καθημερινὰ φέρνει στὸ δρόμο μας. Αὐτὲς ὅλες τὶς ἀλήθειες ἐκφράζει τὸ σημερινὸ ἱερὸ εὐαγγέλιο ποὺ ἐπιλέχθηκε ἀπὸ τοὺς πατέρες γιὰ αὐτὴν τὴν πανευφρόσυνη ἡμέρα.
Ὁ Χριστὸς ἀπεστάλη ἀπὸ τὸν Πατέρα του γιὰ νὰ φέρει εἰς πέρας τὸ ὅλο ἔργο τῆς θείας οἰκονομίας. Βασικοὶ συντελεστὲς τῆς ἀποστολῆς αὐτῆς εἶναι οἱ μαθητές του, ποὺ καλοῦνται ἀπὸ τὸν ἴδιο γιὰ αὐτὴ τὴν ἀποστολή. Μετὰ τὴν κλήση τῶν τριῶν πρώτων μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τὸν ἴδιο, ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης μας παρουσιάζει σήμερα τὴν κλήση τοῦ τέταρτου καὶ τοῦ πέμπτου μαθητῆ, ποὺ εἶναι ὁ Φίλλιπος καὶ ὁ Ναθαναήλ, ἀντίστοιχα. Ὁ Χριστὸς ἔρχεται στὸν καθένα ἀναγνωρίζοντας τὶς ἰδιαιτερότητές του, τὴν προσωπικότητά του, τὴν πορεία του στὴ ζωή, μὲ σεβασμὸ καὶ διακριτικότητα. Καλεῖ τοὺς μαθητές του νὰ τὸν ἀκολουθήσουν γιὰ νὰ γίνουν ἁλιεῖς ἀνθρώπων καθιστώντας ἔτσι ὅλη τη γῆ, ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα, τὴν κάθε καρδιὰ ποὺ θὰ τὸν δεχθεῖ οἶκο καὶ ναὸ τοῦ Θεοῦ. Στὸ ἔργο αὐτὸ ὑπάρχουν δυσκολίες, ἐμπόδια, ἀμφισβητήσεις. Τὸ καλύτερο ἐπιχείρημα εἶναι αὐτὸ ποὺ λέει ὁ Φίλιππος στὸ Ναθαναήλ: ΄΄έρχου καὶ ἴδε΄΄. Ἔλα μέσα στὴ σωστικὴ κιβωτό, στὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, στὴν Ἐκκλησία, ὄχι γιὰ νὰ μάθεις ἥ νὰ γίνεις ὀπαδός, ἀλλὰ γιὰ νὰ ζήσεις καὶ νὰ γευτεῖς, ΄΄ὅτι Χριστὸς ὁ Κύριος΄΄. Μόνο τότε θὰ μπορέσουμε νὰ ἀναφωνήσουμε, ἀδελφοί μου, καὶ ἐμεῖς μαζὶ μὲ τὸν Ναθαναὴλ ΄΄Διδάσκαλε, ἐσὺ εἶσαι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ἐσὺ εἶσαι ὁ βασιλιὰς τοῦ Ἰσραήλ΄΄. Ἀμήν.
Μέσα στὸ κατανυκτικὸ Τριώδιο καὶ τὴν πένθιμη ἀτμόσφαιρα , τῆς Μ.Τεσσαρακοστῆς ΄΄ἡμέρα χαρμόσυνος καὶ εὐφροσύνης ἀνάπλεως πεφανέρωτα΄΄ ἡ σημερινή, γιὰ νὰ ὑπενθυμίζει τὰ παραπάνω. Δίκαια ἡ σημερινὴ μεγάλη ἑορτὴ ὀνομάστηκε Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας, γιατί ἡ
Ἐκκλησία πολέμησε τὴν τελευταία καὶ μεγαλύτερη αἵρεση τῆς εἰκονομαχίας ποὺ ἀποτελοῦσε συμπύκνωση καὶ συγκεφαλαίωση ὅλων τῶν προηγούμενων αἱρέσεων. Ἄρα ἡ νίκη τῆς πίστης εἶναι ἡ νίκη ὁλόκληρης τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἀρνούμενοι οἱ εἰκονομάχοι νὰ εἰκονίσουν τὸ πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶναι σὰ νὰ ἀρνοῦνται τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Θεὸς ἔγινε ἄνθρωπος . Ἕνα ἀπὸ τὰ βασικὰ τοὺς ἐπιχειρήματα ἦταν ὅτι ἡ θεότητα εἶναι ἀθέατη καὶ συνεπῶς ἀπερίγραπτη. Μὲ ἄλλα λόγια, πίστευαν ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν εἶναι Θεὸς ἀλλὰ δημιούργημα.
Στὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ ἀπάντησαν οἱ Ὀρθόδοξοι δὲν ζωγραφίζουμε οὔτε τὴ θεία, ἀλλὰ οὔτε καὶ τὴν ἀνθρώπινη φύση. Ἀναπαριστάνουμε τὸ σαρκωμένο Λόγο καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ προσκυνοῦμε τὸ πρόσωπο στὸ ὁποῖο οἱ δύο φύσεις εἶναι ἀχώριστα ἑνωμένες. Τὴν πρώτη Κυριακη τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς τοῦ 843 γιορτάστηκε ἐπίσημα ἡ ὁριστικὴ ἀναστήλωση τῶν εἰκόνων. Διακηρύσσεται ἔτσι τὸ ὀρθόδοξο δόγμα ὅτι σκοπὸς τῆς ἐνανθρώπισης τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Στοὺς ναούς μας γίνεται λιτάνευση τῶν εἰκόνων καὶ διαβάζεται ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ ΄΄Συνοδικό της Ζ΄Οἰκουμενικῆς Συνόδου΄΄, ποὺ εἶναι μία ὡραῖα διακήρυξη τῆς πίστεώς μας. Τὸ ἀπολυτίκιο ἐξάλλου τῆς σημερινῆς γιορτῆς: ΄΄Τὴν ἄχραντον εἰκόνα σου προσκυνοῦμεν ἀγαθέ..΄΄ συνδυάζει τὴν εἰκόνα τοῦ Κυρίου μὲ τὴ σωτήρια, σάρκωση καὶ σταύρωσή του.
Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ Ἐκκλησία καὶ ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ Χριστός, στὸ Σῶμα τοῦ ὁποίου καλούμαστε νὰ εἰσέλθουμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι γιὰ νὰ σωθοῦμε, ἀνεξαρτήτως φυλῆς, φύλου, χρώματος, θρησκείας. Χρέος, ὅμως, ὅλων ἡμῶν τῶν χριστιανῶν εἶναι νὰ μεταδώσουμε τὸ μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου σὲ ὅλους, στοὺς ΄΄ἐγγὺς καὶ στοὺς μακρὰν΄΄. Τὸ μήνυμα αὐτὸ δὲν μεταδίδεται μὲ ρητορικὲς ἐξάρσεις καὶ ἐθνικιστικὲς κορόνες οὔτε μὲ αὐτάρεσκη ἐπανάπαυση στὸ ἔνδοξο παρελθόν μας. Μεταδίδεται μὲ τὴ δοξολογία τοῦ Θεοῦ, τὴ βίωση τῆς λατρείας, τὴ Θ.Εὐχαριστία καὶ τὴ μαρτυρία τῆς ἀγάπης σὲ ὅσους ὁ Θεὸς καθημερινὰ φέρνει στὸ δρόμο μας. Αὐτὲς ὅλες τὶς ἀλήθειες ἐκφράζει τὸ σημερινὸ ἱερὸ εὐαγγέλιο ποὺ ἐπιλέχθηκε ἀπὸ τοὺς πατέρες γιὰ αὐτὴν τὴν πανευφρόσυνη ἡμέρα.
Ὁ Χριστὸς ἀπεστάλη ἀπὸ τὸν Πατέρα του γιὰ νὰ φέρει εἰς πέρας τὸ ὅλο ἔργο τῆς θείας οἰκονομίας. Βασικοὶ συντελεστὲς τῆς ἀποστολῆς αὐτῆς εἶναι οἱ μαθητές του, ποὺ καλοῦνται ἀπὸ τὸν ἴδιο γιὰ αὐτὴ τὴν ἀποστολή. Μετὰ τὴν κλήση τῶν τριῶν πρώτων μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τὸν ἴδιο, ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης μας παρουσιάζει σήμερα τὴν κλήση τοῦ τέταρτου καὶ τοῦ πέμπτου μαθητῆ, ποὺ εἶναι ὁ Φίλλιπος καὶ ὁ Ναθαναήλ, ἀντίστοιχα. Ὁ Χριστὸς ἔρχεται στὸν καθένα ἀναγνωρίζοντας τὶς ἰδιαιτερότητές του, τὴν προσωπικότητά του, τὴν πορεία του στὴ ζωή, μὲ σεβασμὸ καὶ διακριτικότητα. Καλεῖ τοὺς μαθητές του νὰ τὸν ἀκολουθήσουν γιὰ νὰ γίνουν ἁλιεῖς ἀνθρώπων καθιστώντας ἔτσι ὅλη τη γῆ, ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα, τὴν κάθε καρδιὰ ποὺ θὰ τὸν δεχθεῖ οἶκο καὶ ναὸ τοῦ Θεοῦ. Στὸ ἔργο αὐτὸ ὑπάρχουν δυσκολίες, ἐμπόδια, ἀμφισβητήσεις. Τὸ καλύτερο ἐπιχείρημα εἶναι αὐτὸ ποὺ λέει ὁ Φίλιππος στὸ Ναθαναήλ: ΄΄έρχου καὶ ἴδε΄΄. Ἔλα μέσα στὴ σωστικὴ κιβωτό, στὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, στὴν Ἐκκλησία, ὄχι γιὰ νὰ μάθεις ἥ νὰ γίνεις ὀπαδός, ἀλλὰ γιὰ νὰ ζήσεις καὶ νὰ γευτεῖς, ΄΄ὅτι Χριστὸς ὁ Κύριος΄΄. Μόνο τότε θὰ μπορέσουμε νὰ ἀναφωνήσουμε, ἀδελφοί μου, καὶ ἐμεῖς μαζὶ μὲ τὸν Ναθαναὴλ ΄΄Διδάσκαλε, ἐσὺ εἶσαι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ἐσὺ εἶσαι ὁ βασιλιὰς τοῦ Ἰσραήλ΄΄. Ἀμήν.
π.Μ.Ι.Κ.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως