Τι δηλώνει η ευχή, καλή Παναγιά;

 

 

Αυτός που εύχεται  αυτή την ευχή, πρωτίστως και κυρίως  δηλώνει την τιμή του προς την Παναγία.  Επίσης δηλώνει   την καλή του διάθεση και ευμένεια προς αυτόν στον οποίον απευθύνεται.  

 

Όπως είναι γνωστό, αυτή την ευχή τη λένε κάποιοι εν όψει της Εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου το Δεκαπενταύγουστο. Αυτό προφανώς δηλώνει ότι η ευχή αυτή  αναφέρεται στη Γιορτή της Παναγίας και όχι στην Ίδια την Παναγία. Δεν εύχεται   δηλαδή  να  είναι καλή η Παναγία, αλλά η ημέρα της Γιορτής  Της, να είναι καλή γι’ αυτόν στον οποίον απευθύνει την ευχή.

Τώρα  το περιεχόμενο της λέξης « καλή», όπως το πάρει κανείς. Πρώτον αυτός που εύχεται στον άλλον και δεύτερον, αυτός ο άλλος που την ακούει.  Άλλος μπορεί να δώσει πνευματικό περιεχόμενο, άλλος υλικό και άλλος και τα δύο, αφού ο Θεός είναι που  δίνει όλα τα αγαθά, πνευματικά και υλικά. Άλλος   μπορεί να το εκλάβει  ως καλή διασκέδαση όπως ο καθένας εννοεί τη διασκέδαση. Αυτό συμβαίνει και με άλλες παρόμοιες ευχές όπως  για παράδειγμα: Καλά Χριστούγεννα, καλό Πάσχα, καλή Ανάσταση, καλή Πρωτοχρονιά. καλές Απόκριες,  καλό Σαββατοκύριακο κ.ά.

 

Σύμφωνα με αυτά, αντί καλή Παναγιά, μπορεί να πει κανείς, καλό Δεκαπενταύγουστο, αφού αυτός που τη λέει και  ο άλλος που την ακούει, ξέρουν τη σημαίνει Δεκαπενταύγουστος. Άλλος μπορεί να πει, καλή γιορτή της Παναγίας, αφού αυτός που τη λέει και  ο άλλος που την ακούει, ξέρουν για ποια γιορτή γίνεται λόγος.

 

Αν όμως κάποιος θέλει να αναφερθεί στο περιεχόμενο της Γιορτής, δεν  είναι εύκολο να πει, καλή Κοίμηση της Παναγίας. Έτσι, προέκυψε η ευχή, καλή Παναγιά. Με άλλα λόγια το εορταζόμενο γεγονός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ονομάστηκε Παναγιά. Αντί, για παράδειγμα, να πει κανείς, καλή Γέννηση του Χριστού, να έλεγε, καλός Χριστός. Ευτυχώς όμως που  εδώ υπάρχει η λέξη Χριστούγεννα και προκύπτει η ευχή, καλά Χριστούγεννα.   

 

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, όποιος λέει, καλή Παναγιά, πρωτίστως θέλει να τιμήσει την Παναγία. Για τον σκοπό όμως αυτόν δεν είναι ανάγκη στο περιεχόμενο της  Εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου να   βάλλει ως τίτλο την ευχή, καλή Παναγιά ή καλή Θεοτόκος, γιατί υπάρχει και άλλος τρόπος. 

Ο Γαβριήλ  ονόμασε την Παναγία κεχαριτωμένη και ευλογημένη. Δεν την είπε καλή. Η  Ίδια η Θεοτόκος είπε για την Ίδια ότι θα τη μακαρίζουν όλες οι γενεές. Δεν είπε να τη λένε καλή. Από πού ως πού λοιπόν να ονομαστεί το γεγονός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου καλή Παναγιά; Άρα η ευχή καλή Παναγιά είναι  απλώς μία απλή καλή συνήθεια.

 

Πάντως σημασία έχει η καλή προαίρεση ως κίνητρο  της οποιασδήποτε ευχής, και όχι τα λόγια που θα πει κανείς. Αρκεί βεβαίως να μη τα επιβάλλει  στους άλλους ως κάτι το σωστό, το μοναδικό, το αλάνθαστο, το δογματικό,  το απαραίτητο, και το πρωτότυπο. 

Ας λέει λοιπόν όποιος θέλει, καλή  Παναγιά, και όποιος ακούει, όπως θέλει ας απαντά. Αυτό βεβαίως για να τιμήσει αυτόν που του ευχήθηκε. Τελικά σημασία  έχει να μένει η αγάπη και στους δύο. Γι' αυτό, βόηθα Παναγιά.

 

 Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών.

ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΙΟ ΑΞΙΟ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ;

ΓΕΡΟΝΤΑ πιό εἶναι τό πιό ἄξιο ἔργοποῦ μπορεί νά καταφέρει ἕνας ἄνθρωπος στήν ζωή αὐτή;
-Τό νά ὑμνεῖς τήν Παναγία εἶναι ὅ,τι χρησιμότερο καί ἄξιο ὑπάρχει ἐδῶ σέ αὐτόν τόν κόσμο καί στήν αἰωνιότητα. «ΑΞΙΟΝΕΣΤΙΝ ΩΣ ΑΛΗΘΩΣ...»

Ποῦ ἀλλοῦ ἀναφέρει ἡ Ἐκκλησία ἤ οἱΓραφές  το «Ἄξιον ἐστίν»;

 Ποῦ ἀλλοῦ μιλά για τό τέλειον,τό πιό ἰδεῶδες καί πολύτιμον;
Ὑπάρχει  πουθενά κάπου ποῦ νά ἀναφέρεται
σέ κάτι ἄλλο πιό ἄξιο ἀπό αὐτό; 

Ὄχι!

Ἄρα ἡ μόνη ἄξια πράξη και ενέργεια δεν είναι  η απόκτηση κυριαρχίας,η αύξηση σε χρήματα ,και σε  υπερηφανείας  ρήματα ,ούτε τα πτυχία , οι καριέρες...ούτε καμία άλλη αξία και ιδανικό πάνω στον κόσμο παρά  μόνον τό νά μακαρίζεις , να ὑμνεῖς καί να γεραίρεις τήν Παναγία  μας.

π.Διονύσιος Ταμπάκης

 

Θεολογικά Ζητήματα για όλους -Δωρέν Βιβλίο -Ανοιγμα και κατέβασμα με επιλογή στο εξώφυλο του βιβλίου

 

Δόξα τω Θεώ

 

Όταν ο Χριστός έβγαλε τα δαιμόνια από τον δαιμονισμένο της χώρας των Γαδαρηνών του είπε, « Ὑπόστρεφε εἰς τὸν οἶκόν σου καὶ διηγοῦ ὅσα ἐποίησέ σοι ὁ Θεός »(Λουκ. η’,39). Ενώ ο Ίδιος ήταν Θεός, δεν του είπε να λες όσα σου έκανα εγώ, αλλά όσα σου έκανε ο Θεός. Αυτό, γιατί ο Κύριος έχει πει για τον Εαυτό Του, «ὁ δὲ πατὴρ ὁ ἐν ἐμοὶ μένων αὐτὸς ποιεῖ τὰ ἔργα »(Ιω. ιδ’,10 ). Βέβαια ο άνθρωπος, πάνω στον ενθουσιασμό του, « ἀπῆλθε καθ' ὅλην τὴν πόλιν κηρύσσων ὅσα ἐποίησεν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς », γιατί με τα μάτια του το Χριστό είδε ως άνθρωπο που τον θεράπευσε και όχι το Θεό.

 Όταν ο Χριστός θεράπευσε τους δέκα λεπρούς  και επέστρεψε μόνο ένας  « μετὰ φωνῆς μεγάλης δοξάζων τὸν Θεόν,……ἀποκριθεὶς δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπεν· οὐχὶ οἱ δέκα ἐκαθαρίσθησαν; οἱ δὲ ἐννέα ποῦ; οὐχ εὑρέθησαν ὑποστρέψαντες δοῦναι δόξαν τῷ Θεῷ εἰ μὴ ὁ ἀλλογενὴς οὗτος; »( Λουκ. ιζ’, 15-18  ). Ενώ ο Ίδιος ήταν Θεός, δεν  είπε, για να δώσουν δόξα σε Εμένα, αλλά για να δώσουν δόξα στο Θεό.   

Ο  Κύριος είπε στους Μαθητές Του, « οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς »( Ματ. ε’, 16). Δεν τους είπε για να δοξάσουν εσάς, αλλά για να δοξάσουν τον Πατέρα σας  που είναι στους ουρανούς.  Όσο για τους ίδιους, είναι γνωστό ότι ο Θεός θα δοξάσει αυτούς που τον δοξάζουν, όπως δόξασε   και το Χριστό.  

Σύμφωνα με αυτά, όταν κάποιος έχει από το Θεό το χάρισμα να κάνει θαύματα  ή οποιοδήποτε άλλο   καλό  έργο, ο ίδιος βέβαια γνωρίζει ότι ο Θεός είναι ο ενεργών αυτά, αλλά καλό είναι να το γνωρίζουν και όσοι τα βλέπουν και να δοξάζουν το Θεό. Βεβαίως, αν κάποιος πάνω στον ενθουσιασμό του, δεν πει ότι ο Θεός με έκανε καλά, αλλά ο τάδε, δε σημαίνει ότι αρνείται το Θεό. Άλλωστε είναι γνωστό το, « δόξα τω ενεργούντι δια σου πάσιν ιάματα». «Είτε ουν εσθίετε είτε πίνετε είτε τι ποιείτε, πάντα εις δόξαν Θεού ποιείτε » (Α’ Κορ. ι’, 31). 

 Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών.

ΟΙ ΤΑΡΑΓΜΕΝΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΔΕΝ ΚΕΡΔΙΖΟΥΝ ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ

 

ΒΛΕΠΕΤΕ τί ζητά η Εκκλησία από Τον Θεόν κατά την Θεία Λειτουργία; 

"Τον υπόλοιπον χρόνον της ζωής ημών εν ειρήνη και μετανοία εκτελέσαι"

Προηγείται η ειρήνη και ύστερα η μετάνοια.

Διότι  μόνο μέσα στην ειρήνη και γαληνεμένος ο άνθρωπος μπορεί να κοιτάξει μέσα του και να μετανοήσει και όχι στην ταραχή .

Δεν είναι λοιπόν η γαλήνη πολυτέλεια ,αλλά σωτηριώδη προϋπόθεση για να κερδίσουμε τον Χριστοπαράδεισο !

π.Διονύσιος Ταμπάκης

Ο ΝΥΜΦΙΟΣ ΚΑΙ Η ΝΥΜΦΗ

 

Ο Θεός ως  φιλάνθρωπος

όλους τους αγαπάει,

και μέσα  στον παράδεισο

θέλει για  να  τους πάει.

……………………………

Η πόρτα είναι ανοιχτή

και όχι πια κλεισμένη,

την έχει ανοίξει  ο Χριστός

κι’ όλους τους περιμένει.

……………………………

Να τους χαρίσει τη χαρά,

αιώνια ευτυχία,

αφού φορέσουν τη στολή

του γάμου την αγία.

……………………………

Χωρίς του γάμου τη στολή

 κανείς  δε μπαίνει μέσα,

 γιατί οι άλλες οι στολές

 δεν έχουν πλέον μπέσα.

……………………………

Τώρα, ποια είναι η στολή,

 όλοι κατανοούνε,

 είναι ο Ίδιος ο Χριστός

 που πρέπει να ντυθούνε.

……………………………

Για γάμο όντως πρόκειται

μ’ όλη τη σημασία,

Νυμφίος είναι ο Χριστός,

Νύμφη η Εκκλησία.

……………………………

Η Νύμφη είναι μόνο Μια

και ο Νυμφίος Ένας,

κι’ ανάμεσά Τους δε χωρεί

να μπει άλλος κανένας.

……………………

Μη πλανηθεί  λοιπόν  κανείς

 κι’ άλλο γαμπρό προβάλλει,

ούτε παρθένος άλλη καμιά

τη Νύμφη για να κάνει.

……………………

Κάθε παρθένος φρόνιμα

πρέπει να συλλογάται,    

γιατί υπήρξαν πέντε μωραί  

που πρέπει να θυμάται.

……………………

Ο γάμος τότε έγινε,

οι πέντε μπήκαν έσω,

ενώ οι πέντε οι μωρές,

απέμειναν απ’ έξω.

……………………

Τις  ζάλισε  η  μωρία τους

που είχαν στο κεφάλι,

 και ξέχασαν να  πάρουνε

 ακόμα και το λάδι.

……………………

Όμως την πλάνη ο Χριστός

 την έχει διαλύσει

και έξω απ’  τον Νυμφώνα  Του,

 κανένα δε θ’ αφήσει.

……………………

Όποιος   πηγαίνει προς Αυτόν

έξω δε θα τον διώξει

όπως ο Ίδιος δήλωσε,

ας τόχουμε  υπόψη.

……………………

 Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών

ΚΡΑΤΑ ΜΑΣ ΜΑΖΙ ΣΟΥ ! (Ψαλτοτράγουδο)

ΚΡΑΤΑ ΜΑΣ ΜΑΖΙ ΣΟΥ !

Πλατυτέρα όντως, τ’ουρανού ο θρόνος.

Πλατυτέρα όντως ,Του Θεού  ο θρόνος

Χρόνους και αιώνες,σ’ανοίξεις και χειμώνες,

η στογή σου χάδι, βγάζει απ’τον Άδη.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ


Ο δρόμος μας τελειώνει,τρόμος μας στοιχειώνει.

Άβυσσος πιο πέρα, Του Θεού Μητέρα.

Κράτα μας μαζί σου,στην αναπνοή Σου.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ

Μαραίνονται οι αγάπες ,σαν σκυφτοί διαβάτες.

Σκυθρωποί στους δρόμους ,μοναξιά στους ώμους.

Μα η δική Σου αγκάλη,όλους μας χωράει.


ΠΑΝΑΓΙΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ



Δέσποινα Μαρία,Μήτηρ Παναγία.

Πάρε μας το χέρι,σαν φυσά αγέρι.

Γίνε τα πανιά μας ,στα βαθιά νερά μας.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ


Στίχοι:π.Διονύσιος Ταμπάκης

Είναι σωστό να λέγεται στην κηδεία ενός πιστού ότι μετέβη στην αιωνιότητα;

 

Αν αυτός που θα πει αυτή τη φράση δε γνωρίζει τη διδασκαλία της Εκκλησίας σχετικά με το θέμα αυτό, δεν είναι ανάγκη να λεχθεί αν είναι σωστό η λάθος, γιατί αναφέρεται απλώς στην μετά το θάνατο  ζωή την οποία παραδέχονται πολλοί.

 

Αν όμως δεν πιστεύει απλώς  στην μετά  το θάνατο ζωή αλλά πιστεύει ότι  ο Χριστός είναι η ζωή και  ότι Αυτός δίνει τη ζωή, είναι ανάγκη να αναφερθούν τα παρακάτω:

 

α) Με το σταμάτημα της επίγειας ζωής του ανθρώπου το μεν σώμα επιστρέφει στη γη  και το πνεύμα στο Θεό σύμφωνα με το, « και επιστρέψη ο χους επί την γην, ως ην, και το πνεύμα επιστρέψη προς τον Θεόν, ος έδωκεν αυτό » (Εκκλ. ιβ’, 7). Έτσι η φράση, μετέβη  στην αιωνιότητα  χρήζει  διευκρίνησης.  Αφού, το σώμα στη γη μέχρι την ανάσταση των νεκρών και το πνεύμα στο Θεό « ος έδωκεν αυτό », τι προσφέρει η λέξη αιωνιότητα;  Προφανώς δηλώνει το ότι η ψυχή του ανθρώπου μετά το θάνατο συνεχίζει να υπάρχει αιωνίως, όπως πιστεύουν πολοί και αναφέρθηκε  παραπάνω. Η αιωνιότητα είναι αφηρημένη λέξη και δεν ταιριάζει το να πει κάποιος ότι ο αποθανών μετέβη σ’ αυτή. 

 

β) ο Κύριος είπε,« κἀγὼ ἐὰν ὑψωθῶ ἐκ τῆς γῆς, πάντας ἑλκύσω πρὸς ἐμαυτόν » (Ιω. ιβ’, 32). Δεν είπε θα μεταβείτε  στην αιωνιότητα.

γ) Ο Κύριος είπε στο ληστή, « ἀμὴν λέγω σοι, σήμερον μετ᾿ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ»(Λουκ. κγ’,43). Δεν του είπε, θα μεταβείς  στην αιωνιότητα.

δ)  Ο  Απόστολος Παύλος είπε, « συνέχομαι δὲ ἐκ τῶν δύο, τὴν ἐπιθυμίαν ἔχων εἰς τὸ ἀναλῦσαι καὶ σὺν Χριστῷ εἶναι· » ( Φιλ. Α’, 23). Δεν είπε, επιθυμώ να μεταβώ  στην αιωνιότητα.

ε)  Οι πιστοί λένε, αιωνία του η μνήμη, αποδήμησε εις Κύριον. Δε λένε, μετέβη  στην αιωνιότητα.

στ) Στο Κοινωνικό του Σαββάτου ψάλλεται, « Μακάριοι ους εξελέξω και προσελάβου Κύριε ». Δε λέει τους έστειλες στην αιωνιότητα αλλά  τους προσέλαβες.

 

Καλή είναι  η φράση, μετέβη  στην αιωνιότητα, αρκεί  να μη αντικαθιστά αυτή τα παραπάνω εν μέρει ή εν τω συνόλω.  Τότε δε θα είναι μία κενή λέξη αλλά παράδεισος με όλη τη σημασία της λέξεως.

 

Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών.

 

ΚΑΙ Τ’ΑΣΤΕΡΙΑ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ

 

    
Άστρα, μη κατσουφιάζετε, όταν ακούτε αλήθειες,

το φως το δίνει ο Χριστός και φέγγετε τις νύχτες.

……………………………

Μη  τρελαθεί κάποιο από σας απ’ τον εγωισμό του,

και   πει μέσα  στην τρέλα του το φως είναι δικό του.

……………………………

Δεν είστε σεις αυτόφωτα όπως νομίζουν κάποια,

που σβήνουν απ’ τον ουρανό και γίνονται κομμάτια.

……………………………

Μη ζαλιστεί κάποιο από σας από τον εαυτό του,

και πέσει απ’ τον ουρανό και χάσει και το φως του.

 ……………………………

Το  έχασε ο σατανάς, ο πρώην Εωσφόρος,

και από άγγελος φωτός έγινε σκοτοφόρος.

……………………………

Δάσκαλος είναι ο Χριστός κι’ οι άλλοι πλάσματά Του,

κανένας άλλος δάσκαλος δε στέκεται μπροστά Του.
……………………………

Όταν μιλάει ο Χριστός, οι άλλοι σιωπούνε, 

Αυτός είναι ο  Δάσκαλος που πρέπει να ακούνε.

……………………………

Ειν' η Σοφία του Θεού στο κόσμο ερχομένη

κι' από το στόμα του Χριστού μόνο αλήθεια βγαίνει.

……………………………

Δώδεκα χρόνων ο Χριστός εδίδαξε ραβίνους,

γιατί η Σοφία του Θεού δε βρίσκονταν σ' εκείνους.

……………………………

Οι Μαθητές Του άκουγαν τα λόγια του Δασκάλου,

κι’ η Εκκλησία τα κρατά ως θησαυρό μεγάλο.

……………………………

Στύλος Αυτή και εδραίωμα είναι της αληθείας,

και κιβωτός αληθινή είναι της σωτηρίας. 

……………………………

Σοφία ορθοί ακούσωμεν του Αγίου Ευαγγελίου,

ενώ τα άλλα καθιστοί, λόγια άλλου βιβλίου.

……………………………

Ας τα 'χουν τ’ άστρα τ 'ουρανού όλα αυτά  υπόψη,

γιατί τα βλέπει ο Θεός κι' από  την άλλη όψη.

……………………………

Την όψη αυτή δεν ερευνά  στον κόσμο  η ανθρωπότης,

παρά μονάχα ο Θεός ο  Μόνος Παντεπόπτης.

……………………………

Ουδέν κρυπτόν δεν κρύβεται απ' το δικό Του βλέμμα,

γιατί τα πάντα ερευνά  το  Άγιό Του Πνεύμα.

……………………………

Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών.

Διαδικτυακές Αναρτήσεις -Δωρεάν Βιβλίο (κλικ στην εικόνα)

 

 

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΔΕΧΕΤΑΙ ΚΑΙ ΑΝΈΧΕΤΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ

 Ο Ίδιος  είπε, « Πᾶν ὃ δίδωσί μοι ὁ πατήρ, πρὸς ἐμὲ ἥξει, καὶ τὸν ἐρχόμενον πρός με οὐ μὴ ἐκβάλω ἔξω· »(  Ιω. στ’,  37 ). Αυτό δηλώνει ότι ο Χριστός δεν διώχνει κανένα που θέλει να τον πλησιάσει και να τον γνωρίσει. Άλλοι μπορεί να λένε σε κάποιον δε θέλω να σε βλέπω, φύγε από μπροστά μου ή ακόμα χειρότερα, χάσου από τα μάτια μου κ. ά. Ο Χριστός όμως καλεί κοντά Του όλους λέγοντας, « Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς.  ἄρατε τὸν ζυγόν μου ἐφ᾿ ὑμᾶς καὶ μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ, καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν·  ὁ γὰρ ζυγός μου χρηστὸς καὶ τὸ φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστιν.»( Ματ. ια’, 28- 30 ).

Χρειάζεται πολύς εγωισμός για να μη θέλει κάποιος να βλέπει κάποιον μπροστά του, αδιαφορώντας ότι ο  άνθρωπος είναι πλάσμα και κτίσμα του Θεού. Ο Κύριος όμως λέει  για τον Εαυτό Του, « ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ ». Ο Ιωάννης γράφει σχετικά, « ὁ ἀγαπῶν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ ἐν τῷ φωτὶ μένει, καὶ σκάνδαλον ἐν αὐτῷ οὐκ ἔστιν· »( Α’ Ιω. β’, 10 ).  Τέλος, ο Κύριος είπε στους Μαθητές Του,  « ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες ὅτι ἐμοὶ μαθηταί ἐστε, ἐὰν ἀγάπην ἔχητε ἐν ἀλλήλοις » ( Ιω. ιγ’, 35). Αυτά, χάριν συντομίας.

Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών.