Αν θέλεις να ελεήσεις την ψυχή σου, κάνε αρετές.

Αγίου Ανθίμου του εν Χίῳ

Όταν ελεήσεις τον πτωχό, όταν βοηθήσεις τον πλησίον σου, το δίδεις στον Θεό. Αλλά για πείτε μου, ποιος είναι σε μας ο πιο πλησίον που έχει την ανάγκη μας και ζητεί να τον ελεήσουμε; Η ψυχή μας. Η ψυχή μας είναι ο πλησίον μας· την ψυχή μας να βοηθήσουμε και να την ελεήσουμε.Να ελεήσουμε αυτή την πτωχή ψυχή με αρετές. Αν θέλεις να ελεήσεις την ψυχή σου, να κάνεις αρετές: θα πρέπει να είσαι υπάκουος, ταπεινός, υπομονετικός, φιλαλήθης, φιλάδελφος, σιωπηλός, πράος, εγκρατής, μακρόθυμος, θα πρέπει να κόβεις το δικό σου θέλημα, θα δέχεσαι και ύβρεις, τις απειλές, τις εξουθενώσεις…
Με αυτά θα ελεείς την ψυχή σου και θα δανείζεις τον Θεό.
Για φανταστείτε! Την δική μας ψυχή θα ελεήσουμε και θα το χρεωθεί ο Θεός. Και τι θα χρεωθεί να μας δώσει; Την απέραντη βασιλεία του! Τα αιώνιά του αγαθά! Και εμείς οι ανόητοι δεν θέλουμε· αντί να την ελεήσουμε που πτωχεύει, την κάνουμε περισσότερο δυστυχισμένη. Ο Χριστός μας την χάρισε να την φυλάξουμε με τα καλά μας έργα και πάλι θα μας την ζητήσει να την παραλάβει στην βασιλεία Του. Μας έδωσε το σώμα και την ψυχή και τα ένωσε αυτά τα δύο, για να είναι συνδεδεμένα ως δύο σύντροφοι και να βοηθάει το ένα το άλλο.

Όταν βοηθήσουμε και αναπαύσουμε το ένα, αδικούμε το άλλο. Το σώμα θα περιθάλψει και θα φυλάξει την ψυχή και το αντίθετο· το σώμα θα την τιμωρήσει, θα την λυπήσει και θα την αδικήσει. Όσο περιποιείσαι και αναπαύεις το σώμα, τόσο αδικείς και ζημιώνεις τον πλησίον σου, την ψυχή σου· και όσο αδικείς την ψυχή σου, ετοιμάζεις αιώνιο κόλαση εις τον εαυτό σου. Και πως αδικείς την ψυχή σου; Με την παρακοή, με την κατηγορία, με τα θελήματα, με τις κλοπές με τα ψέματα και με ό,τι κακό κάνει ο άνθρωπος.Επιτρόπους μας έβαλε ο Θεός, για να ελεήσουμε την ταλαίπωρό μας ψυχή και να την σώσουμε· και το πρώτο μέσο να την βοηθήσουμε είναι η καθαρή εξομολόγηση· η μόνη και καθαρή αλήθεια. Το μέσο της σωτηρίας του ανθρώπου είναι η ειλικρινής εξομολόγηση. Κάθε δικαστήριο χρειάζεται μάρτυρες· άνευ μαρτύρων δίκη δεν γίνεται·ενώ αυτό το δικαστήριο της εξομολογήσεως δεν θέλει μάρτυρες· ό,τι ομολογήσει ο κατηγορούμενος, εκείνο είναι. Εάν πεις την αλήθεια, θα δικαιωθείς· αν ψεύδεσαι εις τον πνευματικό, τον αντιπρόσωπο του Θεού, τον επίτροπό σου, πέρα από όσα έχεις θα πάρεις και άλλη μία αμαρτία, του ψεύδους, και θα φύγεις.