Όταν ο Γερο Παΐσιος γνώρισε τους Τσάμηδες

Όταν είχαμε έρθει από την Καππαδοκία, με την ανταλλαγή, ήταν να μας δώσουν κάτι κτήματα στην Ηγουμενίτσα. Ηταν κάτι τούρκικα χωριά αυτά που οι κάτοικοί τους θα πήγαιναν στην Τουρκία. Περιμέναμε εμείς να φύγουν. Πάει ο πρόεδρος μας (σ.σ. πρόεδρος των Φαρασσιωτών -τα Φάρασσα Καππαδοκίας ήταν το χωριό καταγωγής του γέροντος- ήταν ο πατέρας του γέροντος Παϊσίου, Πρόδρομος Εζνεπίδης) και του λέει ο Τούρκος: 
......- Εσείς θα φύγετε εμείς θα κάτσουμε.            
......Βρε σκεφτόταν ο πρόεδρος, τι λόγος είναι αυτός;
......Τι είχε γίνει, είχαν πληρώσει δύο βουλευτές και τους είχαν γράψει Αλβανούς, Αρβανίτες. Έτσι αυτοί μείναν και εμείς πήγαμε πάνω στην Κόνιτσα.
......Όταν το 'μαθε αυτό ο Κονδύλης, θύμωσε, χτύπησε το χέρι στο γραφείο, αλλά δεν μπορούσε να κάνει τίποτα, ήταν τελειωμένο το πράγμα. Ήταν καλός ο Κονδύλης, δίκαιος. Όταν ήταν να κάνουν απόβαση, στον πόλεμο με τους τούρκους, δεν κρατιόταν. Γυρνούσε πάνω στο καράβι και φώναζε:«Βρε παλικάρια, μια φορά θα πεθάνουμε, τι τώρα, τι ύστερα. Ήρωες, βρε παιδιά». Εκατό μέτρα πριν φθάσει το καράβι, έπεσε μέσα στην θάλασσα. Ναι, ναι, ήταν πολύ θερμός ο καημένος. Καλός ήταν.
......Αυτούς τους τουρκαλβανούς μετά τους έδιωξε ο Ζέρβας. Έτσι αποκατέστησε ο Θεός την αδικία. Ήταν βάρβαροι αυτοί! Ο Θεός να σε φυλάει. Πόσους και πόσους δεν είχαν σκοτώσει!
......Κατέβαιναν οι καημένοι οι Έλληνες πάνω από τα βουνά, φορτωμένοι ένα τσουβάλι, σιτάρι συνήθως, με τα πόδια, για να το ανταλλάξουν με λάδι ή αλάτι· από αυτό ζούσαν. Ήταν δύσκολη η ζωή τότε. Οι τουρκαλβανοί τους αγόραζαν τα πράγματα, μετά βγαίναν έξω από το χωριό και τους σκότωναν και έπαιρναν πίσω τα χρήματα…  Πόσους δεν είχαν σκοτώσει έτσι… Βάρβαροι… Υπέφερε ο κόσμος από αυτούς… Μετά μαζευόντουσαν 30 – 40 μαζί. «Ότι μας βρει να μας βρει όλους μαζί...». Ήταν δύσκολο να σκοτώσεις τόσους μαζί.

(Αθ. Ρακοβαλή, 

Ο Πατήρ Παΐσιος μου είπε, σελ 68)

 

http://agioritikesmnimes.blogspot.gr/2013/01/2492.html

Μπρους Τσάτουιν (1940-1989). Μια θυελλώδης προσωπικότητα ανακαλύπτει την Ορθοδοξία. Το ταξίδι του στο Άγιο Όρος.

Μια θυελλώδης προσωπικότητα ανακαλύπτει την Ορθοδοξία

Μπρους Τσάτουιν (Bruce Chatwin, 1940-1989)

Mια από τις πιο αινιγματικές και αντιφατικές φυσιογνωμίες του περασμένου αιώνα, ο συγγραφέας Μ. Τσάτουιν ήλθε σε μια στενή σχέση με την αλήθεια τις Ορθοδοξίας, κυρίως μέσα από την έλξη που του άσκησε η ζωή των μοναχών του Αγίου Όρους. Διαρκής ταξιδευτής, νομάς και μελετητής των νομάδων βρήκε στον ανατολικό χριστιανισμό πολλές από τις απαντήσεις σε αυτά που τον απασχολούσαν κατά τη διάρκεια της ζωής του, και ιδιαίτερα στο τελευταίο της στάδιο, κατά το οποίο ταλαιπωρήθηκε από το AIDS.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην επαρχία της Αγγλίας. Μετά το πέρας των εγκυκλίων του σπουδών, εργάστηκε στο γνωστό οίκο δημοπρασιών «Σόθμπι’ς». Εκεί αποκαλύφθηκε σύντομα η εντυπωσιακή του παρατηρητικότητα και οξυδέρκεια και ανήλθε ταχέως την υπαλληλική ιεραρχία του οίκου, καθιστάμενος αυθεντία στις αρχαιότητες και στους ιμπρεσιονιστές. Με την ιδιότητά του αυτή πραγματοποιεί αρκετά ταξίδια επαγγελματικού χαρακτήρα. Μετά από λίγα χρόνια όμως θα αναγκαστεί να διακόψει αυτή την ενασχόληση, καθώς θα διαπιστωθεί ότι βλάπτει την όρασή του.

Ο γιατρός του τού συνιστά «ανοικτούς ορίζοντες» και ο Τσάτουιν ακολουθεί κατά γράμμα τη συμβουλή του πραγματοποιώντας πλήθος ταξιδιών ανά τον κόσμο, μελετώντας συνήθειες και νοοτροπίες και καταγράφοντάς τις. Για ένα διάστημα διαπιστώνει την ανάγκη πανεπιστημιακών σπουδών και εγγράφεται στο τμήμα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, θεωρώντας τον εαυτό του ως «αρχαιολόγο διανοούμενο». Και αυτή η δραστηριότητα όμως δεν κράτησε περισσότερο από δυόμισι χρόνια. Έκτοτε αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στα ταξίδια, στο γράψιμο και σε μία άστατη προσωπική ζωή.

H μυθιστοριογραφική του τεχνική έχει θεωρηθεί ως εφάμιλλη του μεγάλου Αμερικανού λογοτέχνη Έρνεστ Χέμινγουεϊ και για πολλούς είναι ο σημαντικότερος σύγχρονος ταξιδιωτικός συγγραφέας. Ειπώθηκε, μάλιστα, ότι ήταν ικανός να «συμπιέσει ολόκληρους κόσμους μέσα στις σελίδες των έργων του».

Αρχικά αντιπαθούσε την Ελλάδα και δεν έχανε την ευκαιρία να το διακηρύττει. Αργότερα, όμως, γνώρισε τη χώρα μας και την επισκεπτόταν συχνά. Τον φιλοξενούσε στο σπίτι του στην Καρδαμύλη της Μάνης ο φίλος του συγγραφέα Πάτρικ Λη Φέρμορ. Το 1985, ενώ βρισκόταν στην Ελλάδα και δούλευε πυρετωδώς στη συγγραφή ενός βιβλίου του, διέκοψε την εργασία του, για να επισκεφθεί  το Άγιο Όρος

Ήδη πρέπει να είχε κάποια γνώση για το Άγιο Όρος από τον κριτικό τέχνης Ρόμπερτ Μπάυρον (1905-1941) το έργο του οποίου εκτιμούσε ιδιαίτερα και ήταν αυτό που διαμόρφωσε τις προσωπικές του αναζητήσεις. Για τον Μπάυρον, οι τοιχογραφίες του Αγίου Όρους ήταν οι καλύτερες στον κόσμο.

Ήδη από το 1980, είχε αρχίσει να γίνεται φορτικός στους στενούς φίλους του Τζέιμς Λις -Μάιλν (χρονικογράφος) και Ντέρεκ Χιλ (καλλιτέχνης), που επισκέπτονταν τακτικά την αθωνική πολιτεία, ζητώντας τους να τον πάρουν μαζί τους. Ο Τ. Λις-Μάιλν στον οποίο απευθύνθηκε αρχικά, ήταν απόλυτα αρνητικός. Στη συνέχεια προσέφυγε στον Ν. Χιλ, ο οποίος γνώριζε προσωπικά τον ηγούμενο της Ι.Μ. Χιλανδαρίου και είχε ήδη επισκεφθεί περί τις 15 φορές το Άγιο Όρος. O Χιλ αποδέχθηκε με μεγάλο δισταγμό το αίτημα του Τσάτουϊν (επειδή δεν ήξερε πώς ο ιδιότροπος χαρακτήρας του θα προσλάμβανε τη γνωριμία με τους αθωνίτες μοναχούς και το βίο τους) και τελικά επισκέφθηκαν το Αγιώνυμο Όρος το Μάιο του 1985. Κατ’ άλλους, η επίσκεψη αυτή πραγματοποιήθηκε μαζί με το στενό του φίλο Πάτρικ Λη Φέρμορ.

Ο συγγραφέας κυριολεκτικά ενθουσιάστηκε. Μάλιστα, όταν αργότερα, κατά την επίσκεψή του, βρέθηκε σε αγιορείτικο μοναστήρι, αγανάκτησε και μάλωσε με κάποιους Έλληνες επισκέπτες που οι φωνές τους κατά τη διάρκεια της ακολουθίας δεν τον άφηναν να απολαύσει τη Θεία Λειτουργία.

Ένα απόγευμα, κατευθυνόμενος προς την Ι.Μ. Σταυρονικήτα, αιχμαλωτίστηκε από την εικόνα ενός σκουριασμένου σταυρού σε ένα βράχο, που τον χτυπούσαν τα κύματα. Ο Χιλ που τον συνόδευε και τον γνώριζε για 20 περίπου χρόνια, τον είδε να κοιτάζει το σταυρό αποσβολωμένος. «Κοίταζε και ένιωθα πως τον είχε χτυπήσει μια βόμβα», θυμάται ο Χιλ. Tελικά ο Τσάτουιν αναφώνησε: «Πρέπει να υπάρχει Θεός». (Αργότερα, ο βιογράφος του Νίκολας Σαίξπηρ θα θελήσει να επισκεφθεί το Άγιο Όρος, για να δει πώς ήταν αυτός ο σταυρός που συγκλόνισε τον Τσάτουιν. Την παραμονή της αναχώρησής του λέει ότι ένας Άγγλος ιερέας τον προειδοποίησε πως «Κανείς δεν πηγαίνει στον Άθωνα τυχαία… Για όποια αιτία και να λες εσύ ότι πηγαίνεις, δεν είναι αυτή η πραγματική.)

Ήταν ένα ταξίδι που θα άλλαζε οριστικά τη ζωή του Τσάτουιν. Στους κύκλους του αργότερα, μετά το θάνατό του, κυκλοφόρησε η άποψη ότι εκεί «βρήκε το Θεό». Πάντως, ήδη αμέσως μετά το ταξίδι του αυτό, όταν επέστρεψε στο Λονδίνο, ήταν σαφής ο ενθουσιασμός του για αυτό που έζησε, παρόλο που προτιμούσε να μη δίνει περισσότερες λεπτομέρειες. Εξάλλου, οι γνωστοί του χαρακτήριζαν αυτό το ταξίδι του, ως το πλέον «μυστηριώδες».

Μέχρι τότε οι μεταφυσικές του αναζητήσεις ήταν σχεδόν ανύπαρκτες. Επειδή η σύζυγός του Ελίζαμπεθ Τσάντλερ ήταν ρωμαιοκαθολική, ο Τσάτουϊν είχε φροντίσει να πληροφορηθεί τα θεμελιώδη πιστεύω και την πρακτική της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, εν όψει του γάμου του, το 1965, από έναν Ιησουίτη μοναχό στο Λονδίνο. Όταν όμως αργότερα ζούσαν στις ΗΠΑ, έπεσε στα χέρια του ένα φυλλάδιο της ρωμαιοκαθολικής ενορίας στην οποία πήγαινε η σύζυγός του. Το περιεχόμενο του εντύπου τον είχε ενοχλήσει ιδιαίτερα: εξηγούσε γιατί κάποιος/α ρωμαιοκαθολικός/ή δε θα έπρεπε να παντρευτεί άτομο άλλου δόγματος ή θρησκείας … Ήταν κάτι που ερχόταν σε ευθεία αντίθεση με τη «νομαδική» του νοοτροπία. Άρχισε από τότε να πιστεύει ότι η θρησκεία αφορά μόνο όσους είναι μόνιμα εγκατεστημένοι σε κάποιον τόπο.

Ωστόσο, οι μεταφυσικές αναζητήσεις δεν έλειπαν εντελώς από τις ανησυχίες του. Σε κάποιο σημείωμά του κάποτε έγραψε: «Η μελέτη των νομάδων είναι μια αναζήτηση του Θεού». Και αλλού: «Η θρησκεία είναι μια τεχνική για να φτάσει κανείς στο θάνατό του, στον κατάλληλο καιρό». Κατά πάσα πιθανότητα, η αποφασιστική στροφή του προς τη μεταφυσική φαίνεται να συντελέσθηκε κατά τη διάρκεια της ασθένειάς του.

Η επίσκεψή του στο Άγιο Όρος αποτέλεσε μια οριακή τομή στη ζωή του. Όταν επέστρεψε, είπε στη σύζυγό του: «Δεν μπορούσα να φανταστώ από πριν, τι θα ήταν για μένα αυτό το ταξίδι. Δεν ήταν σαν καμία από τις εξερευνήσεις μου. Ήταν κάτι το εντελώς εσωτερικό».  Όταν λίγο αργότερα βρέθηκε στο Νεπάλ, σε κάποια φάση της θεραπείας του, συλλογιζόταν τακτικά αυτή την εμπειρία του. Σημειώνει εκεί, συγκεκριμένα, ότι στοχαζόταν την έννοια του «προσωπικού Άθωνα» κάθε ανθρώπου, με «την ελληνική έννοια της οικίας: της ρίζας κάθε συμπεριφοράς του, καλής ή κακής, του χαρακτήρα του, και γενικά οτιδήποτε τον αφορά».

Επιστρέφοντας στην Αγγλία, επισκέφθηκε αρκετές φορές το μητροπολίτη Διοκλείας Κάλλιστο (Ware) στην Οξφόρδη και συζήτησε μαζί του το ενδεχόμενο να βαπτισθεί Ορθόδοξος στο Άγιο Όρος, όπως ο ίδιος επιθυμούσε. Η επιδείνωση της ασθένειάς του ματαίωσε τόσο το δεύτερο προσκυνηματικό ταξίδι του στον Άθω, που σχεδίαζε να το συνδυάσει με τη βάπτισή του, όσο και την τελετή της βάπτισής του στην Αγγλία από το μητροπολίτη Διοκλείας.

Ορισμένοι πιστεύουν ότι πρόλαβε να γίνει Ορθόδοξος. Σύμφωνα, πάντως, με την επιθυμία του, η επικήδειος ακολουθία τελέστηκε σε κάποιο στη Νίκαια της Γαλλίας (εκεί απεβίωσε) από Ελληνορθόδοξο ιερέα και το τεσσαρακονθήμερο μνημόσυνό του στον ελληνορθόδοξο καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας στο Λονδίνο. Οι δικοί του μετέφεραν την τέφρα του στο αγαπημένο του βυζαντινό εκκλησάκι (10^ος αι.) του Αγ. Νικολάου στην Καρδαμύλη. Βλέποντας την ομορφιά αυτού του ναΐσκου, ο Τσάτουιν συνήθιζε να λέει: «Οι Έλληνες πάντα φύλαγαν τις καλύτερες τοποθεσίες για το Θεό».

 http://www.pemptousia.gr

Για την πλάνη των Πεντηκοστιανών

Για την πλάνη των Πεντηκοστιανών
- Γέροντα, αυτά που λένε όσοι προχωρούν σους Πεντηκοστιανούς , ότι δηλαδή βλέπουν οράματα, μιλούν γλώσσες κ.λ.π. , είναι από φαντασία ή από δαιμονική ενέργεια;
- Από δαιμονική ενέργεια είναι. Γιατί, όταν πηγαίνουν στους Πεντηκοστιανούς και ξαναβαπτίζωνται, περιφρονούν , αρνόυνται το Άγιο Βάπτισμα- « ομολογώ εν Βάπτισμα εις άφεσιν αμαρτιών », λέει το Σύμβολο της Πίστεως –οπότε ξεβαπτίζονται , δέχονται δαιμονικές ενέργειες και μιλούν βρρρ…δήθεν γλώσσες. « Μιλάει, λένε , το Άγιο Πνεύμα της Πεντηκοστής » . Δεν είναι το Άγιο Πνεύμα. Είναι ένα σωρό ακάθαρτα πνεύματα. Τι γλωσσολαλιές; Ασυναρτησίες είναι αυτά που λένε. Ούτε οι ίδιοι τα καταλαβαίνουν. Τα μαγνητοφωνούν κιόλας και ύστερα κάνουν στατιστικές και βγάζουν συμπεράσματα: « Έχει τόσα « αλληλούια » στην τάδε γλώσσα, τόσα στην τάδε… » . Μα μέσα στα τόσα « βρρρ… » κάτι θα βρης που θα μοιάζει και με « αλληλούια » σε κάποια από τις γλώσσες του κόσμου! Και βλέπεις, ενώ κάτι είναι δαιμονικό, αυτόν τον δαιμονισμό τον θεωρούν ενέργεια του Αγίου Πνεύματος και λένε πως ζουν ό,τι έζησαν και οι Απόστολοι την ημέρα της Πεντηκοστής. Είναι βλασφημίες αυτά που πιστεύουν , γι’ αυτό δαιμονίζονται.
- Γέροντα, γιατί ξαναβαπτίζονται;
- Γιατί λένε: « Όταν βαπτίσθηκα, ήμουν μικρός και δεν ήξερα. Τώρα βαπτίζομαι εν γνώσει μου » . Ξαναβαπτίζονται και δικαιολογούν τις αμαρτίες τους . Αν η Εκκλησία δεν είχε τον νηπιοβαπτισμό, όσοι θα πέθαιναν , πριν βαπτισθούν, τι θα γίνονταν ; Γι’ αυτό γίνεται ο νουνός εγγυητής , λέει το Σύμβολο της Πίστεως και έχει ευθύνη για το παιδάκι, ώσπου να μεγαλώση. Μήπως αδικείται που βαπτίζεται μικρό; Όχι, ίσα-ίσα βοηθιέται, γιατί κοινωνάη. Και όταν μεγαλώση, αν μολύνη το Άγιο Βάπτισμα με κάποια αμαρτία, υπάρχει η μετάνοια και η εξομολόγηση που θα ξεπλύνουν αυτήν την αμαρτία, όχι να πάη να βαπτισθή ξανά!

Πνευματικός αγώνας » ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ

 

 

Να προσέχομε να μην αγανακτούμε για τους ανθρώπους που μας βλάπτουν, μόνο να προσευχόμαστε γι' αυτούς με αγάπη

Να προσέχομε να μην αγανακτούμε για τους ανθρώπους που μας βλάπτουν, μόνο να προσευχόμαστε γι' αυτούς με αγάπη. Ό,τι κι
αν κάνει ο συνάνθρωπός μας, ποτέ να μη σκεπτόμαστε κακό γι' αυτόν. Πάντοτε να ευχόμαστε αγαπητικά. Πάντοντε να σκεπτόμαστε το καλό. [...] Όταν κακομελετάμε, κάποια κακή δύναμη βγαίνει από μέσα μας και μεταδίδεται στον άλλον, όπως μεταφέρεται η φωνή με τα ηχητικά κύματα, και όντως ο άλλο παθαίνει κακό. Γίνεται κάτι σαν βασκανία, όταν ο άνθρωπος έχει για τους άλλους κακούς λογισμούς... Δεν προκαλεί ο Θεός το κακό αλλά η κακία των ανθρώπων. Δεν τιμωρεί ο Θεός, αλλά η δική μας κακή διάθεση μεταδίδεται στην ψυχή του άλλου μυστηριωδώς και κάνει το κακό. Ο Χριστός ποτέ δεν θέλει το κακό. Αντίθετα παραγγέλλει: "Ευλογείτε τους καταρωμένους υμάς..."

Τα αποσπάσματα είναι από το βιβλίο: "Βίος και Λόγοι", Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, έκδ. Ι. Μονής Χρυσοπηγής

 

HΛΙΑΣ  ΧΑΙΝΤΟΥΤΗΣ 3 ΙΑΝ2013

ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΤΗΝ ΕΥΧΗ ΤΟΥ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ

ΓΕΡΟΝΤΑΣ  ΓΑΒΡΙΗΛ  ΤΗΝ ΕΥΧΗ ΤΟΥ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ !
  , ΣΤΑΥΡΟΣ , ΗΛΙΑΣ
ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ



ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ  ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ  ΤΟΥΣ  ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ

Το Άγιον Όρος του Ν. Γ. Πεντζίκη

Μέσα από τις ανέκδοτες χειρόγραφες σημειώσεις και τα σχέδια από το πολυήμερο ταξίδι του λογοτέχνη στον Άθω, το 1952

της Γιωτας Μυρτσιωτη

«Θα’ θελα να δείτε το Αγιον Ορος σαν μια φρέσκια σάρκα που ομιλεί τη γλώσσα της αιωνιότητας. Ιδού πώς ένα παιδί παρετυμολόγησε το αρχαίο όνομα του Αθω: Α και Ω = αρχή και τέλος, Θ στη μέση = ο Θεός. Σαν εικόνα το Αγιον Ορος οδηγεί από το άμεσο κατευθείαν στο νοούμενο».

Δεκέμβριος του 1952. Με φόντο μια Ελλάδα που προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της, ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης εγκαινιάζει τη δεύτερη ατομική του έκθεση στο Γαλλικό Λύκειο Θεσσαλονίκης με μια διάλεξη για το Αγιον Ορος. Η ομιλία του «Προσεγγίσεις στο Αγιον Ορος» από την οποία προέρχεται το παραπάνω απόσπασμα είναι μεστή, ζωντανή, βιωματική. Είναι κατάθεση ψυχής. Εμβαθύνει «περί του κόσμου και της ανθρώπινης ζωής» και κλείνει με ένα περιστατικό στο Αγιον Ορος. Ζωγραφιές με αγιορείτικα θέματα και λόγος ανακεφαλαιώνουν θαρρείς όλη την –εικοσαετή ώς τότε– επικοινωνία του με τον Αθω και τους Αγιορείτες.

2012. Στα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της «μητέρας πατρίδας» και της Αθωνικής Χερσονήσου, οι ανέκδοτες χειρόγραφες σημειώσεις και τα σχέδια από το πολυήμερο ταξίδι του ΝΓΠ στο Αγιον Ορος, πάνω στα οποία στηρίχθηκαν ομιλία και πίνακες της δεύτερης ατομικής του έκθεσης, βγαίνουν για πρώτη φορά από το αρχείο του. Βρίσκονται συγκεντρωμένα σ’ ένα σημειωματάριο που κρατούσε ο Θεσσαλονικιός λογοτέχνης κατά τη διάρκεια της 20ήμερης διαμονής σε σκήτες και μοναστήρια της Αθωνικής χερσονήσου. Η πολυήμερη «στάση» του στο Αγιον Ορος, Ιούλιο και Αύγουστο του ’52, ήταν ίσως η πιο καθοριστική στην σχεδόν εξηντάχρονη διαδρομή του στις τέχνες και τα γράμματα (1993-1934) στις 2.170 μέρες δηλαδή, από το πρώτο χρονολογημένο σχέδιο (7 Ιουνίου 1934) μέχρι το έργο που ζωγράφιζε και άφησε ημιτελές όταν απεβίωσε, στις 13 Ιανουαρίου 1993.

Το «Αγιορειτικό Σημειωματάριο, 1952», ένα τετράδιο 50 σελίδων, γραμμένο παντού και στις δύο όψεις, συμπυκνώνει την ωριμότητα της σχέσης Πεντζίκη - Αγίου Ορους. Μια σχέση που ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη και κορυφώθηκε σταδιακά στον μετέπειτα βίο του, μέσα από 94 συνολικά επισκέψεις στην Αθωνική πολιτεία. Εμπεριέχει μια αρκετά πιστή καταγραφή της μεγαλύτερης σε διάρκεια διαμονής του Ν. Γ. Πεντζίκη στο Α.Ο. σε μια «χρονιά - καμπή», όπως τη χαρακτηρίζει ο γιος του Γαβριήλ Ν. Πεντζίκης, σε πολλά επίπεδα: συγγραφικό, ζωγραφικό, επαγγελματικό, οικογενειακό (γεννιέται ο γιος του).

Ν.Γ.Πεντζίκης. Ο Άθως από τη Μονή Κουτλουμουσίου, τέμπερα σε χαρτόνι 22,5Χ33 εκ.

Οι μύχιες σκέψεις του

Στο σημειωματάριο, ο ΝΓΠ γράφει και σχεδιάζει με μολύβι για την καθημερινή ζωή στη μοναστική πολιτεία. Στα Καυσοκαλύβια, στη Μονή Κουτλουμουσίου, στη Μονή Γρηγορίου. Σχέδια, παρατηρήσεις, σχόλια και σημειώσεις καλύπτουν κάθε κενό στο χαρτί. Οριζόντια και πλάγια. Περιγράφει λεπτομερώς ανθρώπους, τόπους και γεγονότα, ξεδιπλώνει σκέψεις για το «άχρονο θαύμα», το περιβάλλον, ανθρώπινο, κτιστό, φυσικό και υπερφυσικό. Παρατηρεί αγιορείτες σε διακονήματα μεταφέροντας τις μύχιες σκέψεις του στο χαρτί, για να τις μετουσιώσει αργότερα σε λογοτεχνικά κείμενα

. Αντιγράφει επιγραφές και διακοσμητικά μοτίβα από ενδύματα χορευτών στην παράσταση «Αινείτε τον Κύριον» που βρίσκεται στο κοιμητηριακό παρεκκλήσι της Μονής Γρηγορίου. Κυρίως σχεδιάζει, τοπία και κτίσματα της αθωνικής χερσονήσου. Είναι προσχέδια με μολύβι, ορισμένα με ακριβή χρώματα (ώχρα, πράσινο, μουντό κ.ά.), «καδραρισμένα» έτοιμα να μετατραπούν σε έργα τέχνης.

«Κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα το Αγιον Ορος προσέλκυσε πλήθος καλλιτεχνών και ανθρώπων των γραμμάτων. Από τον διηγηματογράφο Αλέξανδρο Μωραϊτίδη το 1900, ο οποίος εξεμέτρησε το ζην ως μοναχός Ανδρόνικος, ώς τους Νίκο Καζαντζάκη, Αγγελο Σικελιανό, Τάκη Παπατσώνη, Φώτη Κόντογλου, Σπύρο Παπαλουκά, Στρατή Δούκα, Ζαχαρία Παπαντωνίου. Η περίπτωση του ΝΓΠ διαφέρει, όχι μόνο γιατί επισκέπτεται για πρώτη φορά τον Αθω το 1933 σε ηλικία 23 ετών, πριν καν καθιερώσει την ατομική του δημιουργική έκφραση, αλλά σε αντίθεση με τους ομότεχνους του όπως ο Τ. Κ. Παπατσώνης και Ζαχαρίας Παπαντωνίου, που καταγράφουν την αθωνική εμπειρία με μακροσκελείς παρεμβολές περί αλπικών ασμάτων και Βούδα, ο συγγραφέας ΝΓΠ στα κείμενά του “αρπάζει τον αναγνώστη από το χέρι και βιάζεται να τον καταστήσει κοινωνό μιας εμπειρίας”», αναφέρει ο Γαβριήλ Πεντζίκης, εξηγώντας τη σημασία της πολυήμερης επίσκεψης του πατέρα του στο Αγιον Ορος το 1952, τρεις μήνες πριν ο ίδιος δει το φως της ζωής.

Ν.Γ.Πεντζίκης. Ηγούμενος και Ερημίτης. 1982, τέμπερα σε χαρτόνι 25,2Χ20 εκ.

Από το 1934

Ο Πεντζίκης, διευκρινίζει ο Γ.Π., επισκέπτεται το Ορος για πρώτη φορά, ένα χρόνο πριν από το πρωιμότερο χρονολογημένο σχέδιό του (Ιούνιος 1934), ενάμιση χρόνο πριν εκδοθεί το πρώτο του μυθιστόρημα (Αντρέας Δημακούδης, ένας νέος μοναχός, 1935), έντεκα χρόνια πριν από την πρώτη δημόσια έκθεση ζωγραφικών του έργων (1944). Μέχρι το 1939 οι επισκέψεις του στην Αθωνική Πολιτεία είναι τακτικές. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής παύει η δυνατότητα προσκυνήματος. Το πολυήμερο ταξίδι του το ‘52 αντιστοιχεί στον παραθερισμό του Πεντζίκη στην Κασσάνδρα την προηγούμενη χρονιά (1951), τον πρώτο μετά τον αναγκαστικό εγκλεισμό του στην πόλη, όπου προκύπτει το μεθυστικό ξέσπασμα της λυρικής τοπιογραφίας στην «Κυρία Ερση» — μυθιστόρημα το οποίο γράφεται και ολοκληρώνεται το 1952 στην πρώτη του μορφή.

Το ταξίδι του ’52 στο Αγιον Ορος έχει μια αντίστοιχη βαρύτητα αλλά και μια πρακτική συνιστώσα: την αποδέσμευσή του από το φαρμακείο στο οποίο οφείλει τη γνωριμία του με το Αγιον Ορος, επισημαίνει ο Γαβριήλ Πεντζίκης. «Τη χρονιά της πρώτης του επίσκεψης, το φαρμακείο που ίδρυσε ο παππούς μου το 1887, προμήθευε ήδη επί τουλάχιστον 25 χρόνια τις μονές και τους μοναχούς του Αθω με ιατρικά σκευάσματα και παρασκευάσματα. Οι αγιορείτες καλόγεροι ήταν τακτικοί πελάτες του και η συναναστροφή μαζί τους καταλυτική. Εχει ήδη γράψει στο μυθιστόρημά του “Ανδρέας Δημακούδης”, στο οποίο διαμορφώνει την ώσμωσή του με το Α.Ο. που θα μπορούσε να τεκμηριώσει το συμπέρασμα ότι το “Ορος πήγε πρώτα στον Πεντζίκη κι όχι ο Πεντζίκης στο Ορος”».

Καμπή αποτελεί η επίσκεψη του ’52 και σε καλλιτεχνικό επίπεδο. Είναι η πρώτη φορά που πηγαίνει στο Αγιον Ορος ως συνειδητοποιημένος συγγραφέας και καλλιτέχνης. Δεν είναι τυχαίο ότι στο ταξίδι αυτό συνοδοιπόρος ήταν ο φίλος του ζωγράφος Γιώργος Παραλής. Πηγαίνει στο Ορος για να ζωγραφίσει. Εχουν προηγηθεί εκδόσεις βιβλίων, συνεργασίες με εφημερίδες και περιοδικά, τεχνοκριτικές μελέτες των Μπουζιάνη, Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Παπαλουκά, Τσαρούχη, μια ατομική του έκθεση που γνώρισε σχετική εμπορική επιτυχία (’51). Από την πολυήμερη επίσκεψή του προέκυψαν 17 πίνακες με αγιορειτικά θέματα τα οποία ζωγράφισε με βάση τα σχέδια που περιλαμβάνονται στο αγιορείτικο σημειωματάριο. Ορισμένα είναι ακριβώς όπως τα σχεδίασε. Είναι σαφές ότι τα έχει επεξεργαστεί αρκετά στο Αγιον Ορος καθώς έχουν μπει σε τετράγωνο που του επιτρέπει να μεγεθύνει το σχέδιο. Επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη αρχές Αυγούστου και όλο το φθινόπωρο ζωγραφίζει. Ταυτόχρονα, παρά την «οικονομική σφίξη», γράφει με κέφι (Αρχιτεκτονική σκόρπιας ζωής). Προσεγγίζει το Ορος με εικόνες και λόγο.

«Σε αντίθεση με ομοτέχνους του που κονταροχτυπήθηκαν με το Αγιον Ορος ή θήτευαν στον Αθω, ο Πεντζίκης δεν θητεύει στον Αθω, είναι θρέμμα του Αθω», λέει ο Γ.Π

. «Δεν κονταροχτυπιέται, αντίθετα, αισθάνεται ότι κυοφορείται. Το αγιορείτικο περιβάλλον δεν αποτελεί παροδικό συνομιλητή αλλά παράγοντα ζύμωσης, σταθερή συνιστώσα και διαρκές σημείο αναφοράς. Η συνεχής συναναστροφή του με το Αγιον Ορος και τους αγιορείτες θα μπορούσε με ακρίβεια να χαρακτηριστεί “Αθω διά βίου θηλασμός”».

Ν.Γ.Πεντζίκης. Το Κυριακό στα Καυσοκαλύβια. 1952, τέμπερα σε χαρτόνι 22Χ16 εκ.

«Είχα σφίξη οικονομική»

Λίγες ημέρες μετά την επιστροφή του από το Αγιον Ορος, ο ΝΓΠ σε επιστολή του περιγράφει το ταξίδι αλλά και το κέφι του για δημιουργία παρά την «οικονομική σφίξη» και την τραγική κατάσταση του τόπου… Παραλήπτης είναι ο Γαλλοαμερικανός καθηγητής Iατρικής Georges Peret. Τον Ιούνιο του ’52 τον ξενάγησε ο Πεντζίκης σε μια σύντομη επίσκεψη στη Μονή Ξενοφώντος από την οποία χρονολογείται το σχέδιο «Μια πορτοκαλιά όξω από το καθολικό της Ι.Μ. Ξενοφώντος». Ο ΝΓΠ συγκινημένος από τα φιλελληνικά του αισθήματα γράφει:

«Μαζύ μου ήταν και ο ζωγράφος Παραλής που διδάσκει στο εδώ Αμερικανικό Κολλέγιο. Εκαμα 17 πίνακες. Επίσης άλλους 9 είχα κάμει πριν από το Ορος και δεν προφτάσατε να τους δείτε. Εχω εν όλω 68 πίνακες καινούργιους να τους παίζω κομπολόγι, συμπεραίνοντας πάνω στις πιθανότητες της εκκύβευσης του λαχείου. Αλλά μ’ αυτό δεν πρέπει να φανταστείτε ότι κινδυνεύετε ν’ ακούσετε όσ’ ακούν οι Αμερικάνοι από τους δικούς μας, επειδή διαψεύδονται τα όνειρα για ευτυχία και προκοπή που ’χαν κάμει. Πρώτα-πρώτα η κατάσταση του κοσμάκη εδώ είναι αληθινά τραγική ενώ η δική μου απλώς μόνο πάντοτε γελοία.

...Χρόνια τώρα ψήθηκα με τις συνεχείς αποτυχίες μου. Η ιδέα όμως απ’ ό,τι καινούργιο γράφω τώρα με χαροποιεί (σ.σ. Αρχιτεκτονική της σκόρπιας ζωής). Μιλώ πολύ για τη θάλασσα που την χάρηκα αρκετά εφέτος. Από τις εκδρομές μας στις ακρογιαλιές εμπνεύστηκα άλλους 9 πίνακες που δεν τους ξέρετε. Εν όλω 3 πίνακες χώργια που πούλησα άλλους επτά. Δυστυχώς σε τιμή εξευτελιστική επειδή είχα σφίξη οικονομική… Αυτά ’ναι τα χάλια μας. Ισια-ίσια που οικονομώ τα χρώματα. Ολος ο τόπος παραπονιέται για τη φτώχεια. Μ’ αυτό δεν χανόμαστε. Δουλεύω κάθε μέρα με κέφι.»

Ν.Γ.Πεντζίκης. Η Σιμωνόπετρα, 1980, τέμπερα 63Χ39 εκ.

Στους μπαχτσέδες

Κατά τη διαμονή μου σ’ ένα μοναστήρι, συνήθιζα να πηγαίνω και να κάθομαι στον μικρό ναό του κοιμητηρίου, μέσα στους μπαχτσέδες. Θα σας διηγηθώ κάτι που είδα εκεί ένα πρωί: Από τη μικρή πόρτα του περιβόλου, απ’ όπου βγάνουν ραμμένους στο ράσο τους τους μοναχούς για να τους θάψουν, είδα να ’ρχεται ένας μισότυφλος ηλικιωμένος καλόγερος. Προχώρησε ίσαμε την άκρη του κήπου, όπου ήταν μια τριανταφυλλιά ξηρή σχεδόν, δίχως άνθη. Φτάνοντας εκεί άφηκε ανάμεσα στ’ άνανθα κλαδιά και φύλλα ένα άνθος που κράταγε και είπε: «Πάρε να ’χεις κι εσύ, να μη σε καταφρονέσουν». [«Προσεγγίσεις στο Αγιον Ορος», 1952]

Αποσπάσματα από το Σημειωματάριο

- Αναλογίες καλογερικής και στρατιωτικού βίου. Σαν ελληνικό λαϊκό χωριό τα Καυσοκαλύβια, όπου τον ρόλο της γυναίκας στο κάθε σπίτι, παίζει η εκκλησία η προσκολλημένη δίπλα στο κελί.

- Θρησκευάμενος μοναχός Διονυσιάτης πρώην τραμβαγιέρης παπα Θεόκλητος εκ Πατρών συζητών και δογματίζων κατά του Πικάσσο - Φωνή και λαλιά θαύμα υπομονής, τεχνίτης ξυλογλύπτης Αρσένιος, γέρων 86 ετών, κυρτός, εργάζεται ακόμα...

- Φοβούνται οποιοδήποτε αίσθημα που μπορεί να κλονίσει ή να θέσει εν αμφιβόλω τη δύσκολή τους συντήρηση. Το μόνο αίσθημά τους ο σεβασμός σε ό,τι υπήρξε, χωρίς κατανόηση πάντοτε, και η υπομονή που φωτίζει (περίπτωση πάτερ Ισιδώρου) όταν δεν γυρνάει σε πείσμα, φανατισμό και κακία.

Το «Αγιορειτικό Σημειωματάριο, 1952» του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη θα είναι το επίκεντρο μιας αναδρομικής έκθεσης του ζωγράφου και λογοτέχνη στο Μορφωτικό Ιδρυμα της Εθνικής Τραπέζης, ενώ θα εκδοθεί προσεχώς από τις εκδόσεις Ινδικτος.

http://news.kathimerini.gr

Στην Ελασσόνα ο Αρχιεπίσκοπος

Δεύτερη ημέρα της καινούργιας χρονιάς, χθες και ο μακαριότατος αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, τηρώντας το έθιμο των τελευταίων χρόνων (τη συγκεκριμένη ημερομηνία), επισκέφθηκε την... Ελασσόνα, για να ευχηθεί από κοντά τον μητροπολίτη Ελασσόνας για την ονομαστική του εορτή.

Ο αρχιεπίσκοπος έφθασε λίγο πριν τις 12 το μεσημέρι στο Επισκοπείο, όπου τον υποδέχθηκαν με θέρμη ο εορτάζων «οικοδεσπότης» ιεράρχης και οι συνερ - γάτες του, αλλά και ιεράρχες και επίσκοποι από διάφορες μητροπόλεις της χώρας, που είχαν ήδη φθάσει στη Μητρόπολη της Ελασσόνας. Ανάμεσά τους, οι μητροπολίτες Κιλκισίου κ. Εμμανουήλ, Σερβίων - Κοζάνης κ. Παύλος, Φλωρίνης κ. Θεόκλητος, Βεροίας – Ναούσης κ. Παντελεήμων, και ο επίσκοπος Διαυλείας κ. Γαβριήλ. Ο κ. Ιερώνυμος, με καλή διάθεση, στη μεγάλη σάλα υποδοχής της Ι.Μ. Ελασσόνας, είχε εγκάρδια συζήτηση με τους ιεράρχες και τον παριστάμενο δήμαρχο Ελασσόνας και ακολούθησε η καθιερωμένη κοπή της αγιοβασιλόπιτας της Μητρόπολης, που συνοδεύτηκε με ευχές του: «Εύχομαι και ελπίζω το 2013 να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες που περνά η Ελλάδα και να δούμε καλύτερες ημέρες στον τόπο μας...», τόνισε με νόημα Ο δήμαρχος Ελασσόνας κ. Γ. Πασχόπουλος, που είχε μαζί του σύντομη κουβέντα, του δώρισε το καλαίσθητο πρόσφατα εκδοθέν λεύκωμα για τα 100 χρόνια απελευθέρωσης της Ελασσόνας και μία φιάλη ντόπιου κρασιού. Μετά από ολιγόλεπτη παραμονή, ο προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας και οι μητρο - πολίτες κατευθύνθηκαν στην Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος Σπαρμού Ολύμπου, όπου ο εορτάζων κ. Βασίλειος παρέθεσε γεύμα.

ΑΝΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΙΟΡΤΗΣ Μετά την αρχιερατική Θεία Λειτουργία και τη Δοξολογία της Πρωτοχρονιάς, το Επισκοπείο στην Ελασσόνα άνοιξε τις πόρτες του για τις αρχές, για τον κόσμο της περιοχής, για τους κληρικούς και ενορίτες, αλλά και για τον καθένα που ήθελε να πει, προσωπικά, τα «Χρόνια Πολλά» στον κ. Βασίλειο.Εκεί βρέθηκαν πολλοί Ελασσονίτες, και όχι μόνο, για να ευχηθούν υγεία και μακροημέρευση στον κ. Βασίλειο, που διανύει τον 18ο χρόνο στο «τιμόνι» της Ιεράς Μητρόπολης Ελασσόνος. Οι ευχετήριες επισκέψεις συνεχίστηκαν ως αργά το μεσημέρι από τις πολιτικές και στρατιωτικές αρχές του νομού Λάρισας, από αιρετούς, από εκπροσώπους φο - ρέων - οργανισμών - υπηρεσιών - οργανώσεων - συλλόγων, από τον απλό κόσμο, από συγγενείς και γνώριμους του κ. Βασιλείου, από κληρικούς της επαρχίας Ελασσόνας και άλλων περιοχών, από κατοίκους άλλων πόλεων, κ.ά. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο μητροπολίτης Ελασσόνος δέχθηκε και φέτος πολλά τηλεφωνήματα και φαξ προερχόμενα από την Ελλάδα και το εξωτερικό (Πατριαρχεία, Ορθόδοξες Εκκλησίες, Μητροπόλεις, Ομογένεια, κ.λπ.), ενώ έλαβε εόρτιες επιστολές και ευχές από όλους τους προ - καθημένους των Ορθόδοξων Εκκλησιών, καθώς και από τους μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος και του εξωτερικού.

Εφ. Ελευθερία (Γιάννης Μουκίδης)

thessalianews.gr