Σάββατο 17 Φεβρουαρίου 2024

ΛΙΓΑ ΓΝΩΣΤΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΓΩ

 

Το εγώ στον άνθρωπο είναι μία έννοια και μία λέξη με την οποία αυτοπροσδιορίζεται και δηλώνει αυτό που είναι και, γιατί όχι, καμιά φορά αυτό που δεν είναι ή αυτό που νομίζει ότι είναι. Κατά κανόνα ο κάθε άνθρωπος δηλώνεται με το όνομα του και λέει είμαι ο τάδε. Όμως υπάρχουν διάφορες τοποθετήσεις του εγώ:

α) Κάποιοι μπορεί να τοποθετούν το εγώ τους στο σώμα και μόνο, νομίζοντας ότι είναι ό,τι είναι το σώμα και τίποτε άλλο, ούτε ότι υπάρχει και ψυχή. Αν όμως ο άνθρωπος που τοποθετεί το εγώ του στο σώμα λέει ότι είμαι σώμα, είμαι χώμα, είμαι σάρκα, αλλά έχω ψυχή αθάνατη, αυτό είναι αληθινό και λογικό.

β) Άλλοι μπορεί να τοποθετούν το εγώ τους στον νου, χωρίς να λένε βέβαια είμαι νους, αλλά έχω ψυχή και σώμα, δηλαδή με άλλα λόγια αποτελούμαι από ψυχή και σώμα. Αυτή είναι μάλλον η συνηθέστερη τοποθέτηση του εγώ που ο άνθρωπος δηλώνει την ψυχοσωματική του ύπαρξη με το να κάνει το εγώ του σημείο αναφοράς της ψυχής και του σώματος.

γ) Άλλοι μπορεί να τοποθετούν το εγώ τους συνολικά σε όλη την πνευματική τους ύπαρξη που βρίσκεται μέσα στο σώμα το οποίο το θεωρούν και το ονομάζουν σκήνωμα. Χαρακτηριστικά είναι για την περίπτωση αυτή τα λόγια του Αποστόλου Πέτρου «δίκαιον δε ηγούμαι, εφ’ όσον ειμί εν τούτω τω σκηνώματι, διεγείρειν υμάς εν υπομνήσει» (Β΄. Πετ. α´,13).

Από τα παραπάνω που αναφέρθηκαν για το εγώ του ανθρώπου ας συμπεράνουμε τα εξής. Πρώτον. Όλοι οι άνθρωποι δεν τοποθετούν το εγώ τους στην ίδια θέση. Δεύτερον. Υπάρχει κίνδυνος να τοποθετήσει κανείς το εγώ του σε λάθος θέση. Τρίτον. Με την πνευματική πρόοδό είναι δυνατόν ο πιστός να μετακινεί το εγώ του σε καλλίτερη θέση. Τέταρτον. Πρέπει ο πιστός να χρησιμοποιεί το εγώ του με σοφία και αγάπη προς τους άλλους ανάλογα με ποιους συναναστρέφεται. Πέμπτον. Ενώπιον του Θεού να προσεύχεται με ειλικρίνεια και ταπείνωση. Έκτον. Είναι πολύ επικίνδυνο να τοποθετεί κανείς σε λάθος θέση το εγώ του και να εγκλωβίζεται σ’ αυτό, γιατί θέτει σε πολύ μεγάλο κίνδυνο τον εαυτό του, όταν λέει ότι είναι κάτι που δεν είναι. Όχι και l'état, c'est moi.

Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ

Δευτέρα 5 Φεβρουαρίου 2024

Πώς θα είναι οι άνθρωποι στη Βασιλεία του Θεού;

 

Θα  είναι  άνθρωποι   όχι  όμως όπως  ο  πρώτος  άνθρωπος, δηλαδή  ο  Αδάμ,  αλλά  όπως  ο  δεύτερος  άνθρωπος,  δηλαδή  ο  Κύριος  εξ   ουρανού.   Ο Απόστολος Παύλος γράφει σχετικά. « ο  πρώτος  άνθρωπος  εκ  γης  χοϊκός, ο  δεύτερος  άνθρωπος  ο  Κύριος  εξ  ουρανού. οίος  ο  χοϊκός, τοιούτοι   και  οι  χοϊκοί, και  οίος  ο  επουράνιος, τοιούτοι  και  οι  επουράνιοι.  και   καθώς  εφορέσαμεν   την  εικόνα  του  χοϊκού, φορέσομεν  και  την  εικόνα  του  επουρανίου. »  (Α’  Κορ. ιε’,47 – 49 ).

Το  ότι  θα   είναι  άνθρωποι  οι  άνθρωποι  φαίνεται   και  από   το  ότι  ο  Ίδιος  ο  Χριστός,  ο  Υιός  και  Λόγος  του  Θεού,   δεν  θα  παύσει  ποτέ  να  είναι   και   άνθρωπος.  « Ιησούς  Χριστός  χθες  και  σήμερον  ο  αυτός  και  εις  τους  αιώνας » (Εβρ. ιγ’, 8 ).  Ο δε Ιωάννης γράφει, « οίδαμεν  δε  ότι  εάν  φανερωθή,  όμοιοι  αυτώ  εσόμεθα, ότι  οψόμεθα  αυτόν  καθώς  εστι.»    ( Α’  Ιω.  γ’,2 ).

Αυτά για το πώς θα είναι. Όσο δε για το πώς θα τους ονομάζει ο Θεός, αυτό είναι άλλο θέμα. Ο Θεός μπορεί να  ονομάζει ακόμα και θεούς. Και πώς όχι; Αφού αποκάλεσε θεούς   ανθρώπους  που  ζούσαν  επί  της  γης.   Ο  Ίδιος  είπε, « εγώ    είπα’  θεοί  εστε  και  υιοί  Υψίστου  πάντες’ » ( ψ. 81, 6 ). Τα  λόγια  αυτά,  όπως  διευκρίνισε   ο  Κύριος,  τα  είπε  ο  Θεός  « προς  ους  ο  λόγος  του  Θεού  εγένετο,» ( Ιω. ι’, 34 – 35 ).  Αφού   λοιπόν  ο  Θεός   αποκάλεσε  επί  της  γης  ανθρώπους  θεούς,  ποιος  μπορεί  να   πει  ότι αποκλείεται     να  κάνει   το  ίδιο    και  για    ανθρώπους   τους  οποίους  θα  έχει  δοξάσει  στη  ασιλεία  Του; Άλλο είναι τι είναι ο άνθρωπος και άλλο πώς τον ονομάζει ο  Θεός.

Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών.

Τετάρτη 31 Ιανουαρίου 2024

«Πλάτωνα καὶ Πλούταρχον ἐξέλοιό μοι..»

 


 

 Το Βυζάντιο υπήρξε η μήτρα ενός σπουδαίου πολιτιστικού μετασχηματισμού. Όχι μόνο λόγω της διάσωσης του μεγαλύτερου μέρους των σωζομένων αρχαιοελληνικών κειμένων,αλλά κυρίως με την, υπό χριστιανικές προϋποθέσεις, κατανόηση, ερμηνεία και ενσωμάτωση εννοιών και τρόπων της αρχαίας ελληνικής διανόησης -η οποία είχε ως αφετηρία το έργο των τριών ιεραρχών.

 Αυτός ο μετασχηματισμός έχει πολύ μεγαλύτερο βάθος από την αρνητική σημασιοδότηση της λέξης "Έλλην" ως συνώνυμου του «ειδωλολάτρη» και «εθνικού», η οποία υπάρχει σε ορισμένους χριστιανούς πατέρες, -και την οποία τόσο δυσκολεύονται να ερμηνεύσουν όσοι αδυνατούν να κατανοήσουν το ιστορικο-πολιτιστικό της υπόβαθρο, όπως επιβάλλει η ιστορική-φιλολογική μέθοδος ερμηνείας.

  Στο ίδιο πλαίσιο κατανόησης και ενσωμάτωσης αρχαίων συγγραφέων, με τρόπο που άνοιξε σπουδαίους δρόμους στην ίδια τη χριστιανική σκέψη, εντάσσεται και η αγάπη προς τους συγγραφείς Πλάτωνα και Πλούταρχο. (Ακόμα και αγιογραφίες τους υπάρχουν σε ναούς κάποιων μοναστηριών...).

 Το παρακάτω επίγραμμα, απόσπασμα ποιήματος του λογίου και φιλοσόφου Ιωάννου Μαυρόποδος (11ος αιώνας), γραμμένο σε κομψό ιαμβικό δωδεκασύλλαβο, είναι δείγμα μιας τέτοιας αγάπης «Εἴπερ τινὰς βούλοιο τῶν ἀλλοτρίων τῆς σῆς ἀπειλῆς ἐξελέσθαι, Χριστέ μου, Πλάτωνα καὶ Πλούταρχον ἐξέλοιό μοι· ἄμφω γὰρ εἰσὶ καὶ λόγον καὶ τὸν τρόπον τοῖς σοῖς νόμοις ἔγγιστα προσπεφυκότες. εἰ δ' ἠγνόησαν ὡς Θεὸς σὺ τῶν ὅλων,ἐνταῦθα τῆς σῆς χρηστότητος δεῖ μόνον, δι' ἣν ἅπαντας δωρεὰν σῲζειν θέλεις. [..]» Ιωάννης Μαυρόπους, 11ος αι.

 (μετάφρ.) «Αν κάποιους ήθελες από τους ξένους στην πίστη από την τιμωρία σου να εξαιρέσεις Χριστέ μου, τον Πλάτωνα και τον Πλούταρχο εξαίρεσέ μου· γιατί κι οι δυο τους με τη βιοτή και τον λόγο πολύ κοντά βρέθηκαν στον δικό σου τον νόμο· κι αν ακόμα δεν γνώριζαν ότι είσαι Θεός των όλων, εδώ θα αρκούσε η αγαθότης σου μόνη που γι’ αυτήν όλους δωρεάν θες να σώσεις».

  ΥΓ Ο Ιωάννης Μαυρόπους, συμπτωματικά, ήταν αυτός που καθιέρωσε τον κοινό εορτασμό των τριών ιεραρχών τον 11ο αιώνα, και ο οποίος συνέταξε και την ακολουθία τους.

 Όσοι επιθυμούν να διαβάσουν ένα σπάνιο, όψιμο διαμάντι της βυζαντινής υμνογραφίας, φιλοτεχνημένο αρκετούς αιώνες μετά την ακμή της (του 8ου αιώνα) δεν έχουν παρά να αναζητήσουν τον κανόνα της εορτής των τριών ιεραρχών.... ______________ (εικόνα: Ο Πλούταρχος και ο Θουκυδίδης.

 Λεπτομέρεια τοιχογραφίας απο τη Μονή Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών (Ιωαννίνων). πηγή: vizantinaistorika.blogspot.com/2016/07/blog-p

 Λεξικά Γ. Μπαμπινιώτη

 

Τρίτη 30 Ιανουαρίου 2024

Περιγραφή νεκρανάστασης γυναικός από τον π. Γεώργιο Χαραλαμπίδη(1929-1987). Την περιγραφή την κάνει ο γιός του Γρηγόριος.

Αντιγραφή από το βιβλίο : ΑΣΚΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ- Γ΄τόμος -Άγιον Όρος

 

Ακολούθησε ἡ πρόσληψή του ἀπό τόν Μητροπολίτη Βεροίας κ. Παῦλο, στήν ἐνορία τοῦ Διαβατοῦ. Ἐκεῖ συνέβη τό ἑξῆς θαυμαστό γεγονός: Μία ενορίτισσα, βοηθός στο πνευματικό ἔργο τῆς Ἐνορίας, ἀπεβίωσε ἔξαφνα. Την ἑπόμενη ἡμέρα, και ἐνῶ εὑρισκόμουν μαζί του στήν Βέροια, πληροφορηθήκαμε τά περί θανάτου ἀπό κάποιον ἐνορίτη. Ὕστερα με ρώτησε ὁ πατέρας μου, ἂν ἤθελα νά πᾶμε νά τήν ἀναστήσωμε. Εγώ (Γρηγόριος) ἀπορημένος ρώτησα, ἄν μποροῦμε νά τήν ἀναστήσωμε καί μοῦ ἀπάντησε: "Καί βέβαια μπορούμε!". Τότε συμφώνησα καί ἀναχωρήσαμε ἀμέσως γιά τό χωριό.


Μπήκαμε στόν Ἱερό Ναό γιά νά πάρη Μεγάλο Αγιασμό καί τήν θ. Κοινωνία. Κρατώντας εγώ ἕνα κερί ἀναμμένο, πήγαμε στο σπίτι τῆς θανούσης. Ἐκεῖ ἀντικρύσαμε τόν γιατρό, πού μετά τήν νεκροψία  εξέδωσε τό πιστοποιητικό θανάτου. Ὁ γιατρός μᾶς ἀποδοκίμασε λέγοντας ὅτι ἔχει παγώσει τό λείψανο καί δέν ἐπιτρέπεται ἡ θ. Κοινωνία σε νεκρό. Ὁ πατέρας μου τόν πληροφόρησε ὅτι θά τήν ραντίση μέ Αγιασμό, παρά τήν ἀντίρρηση του γιατροῦ.


Ἀπευθύνθηκε στήν θανοῦσα μέ τά ἑξῆς λόγια: "Φωτεινή, ἄνοιξε τα μάτια σου", καί ἀμέσως τήν ράντισε. Τότε, ὤ τοῦ θαύματος!, ἄνοιξε τα μάτια της. Στην συνέχεια τήν πρόσταξε: "Φωτεινή, ἄνοιξε το στόμα σου", καί ἐκείνη τό ἄνοιξε. Τήν κοινώνησε τά Ἄχραντα Μυστήρια καί ἡ Φωτεινή σηκώθηκε καί κάθησε. Ο γιατρός καί οί παριστάμενοι ἔμειναν ἄφωνοι μπρός στήν θεία δύναμη. Ἔκτοτε ἔζησε ἄλλα 17 ἔτη ἀκόμη καί συνέχιζε ως υπερήλικη να βοηθά στον Ναό.


Δόξα τόν Κύριο πού μέ ἀξίωσε καί μέ ἐλέησε να ζήσω αὐτό τό σπάνιο γεγονός, πού ὅλοι στο χωριό τό γνωρίζουν καί τό βεβαιώνουν. Ζεῖ ἀκόμη ἡ κόρη της ἡ κυρία Ελένη Παπαδοπούλου – Μουρατίδου τοῦ Γεωργίου, πού ἦταν παροῦσα στην νεκρανάσταση τῆς μητέρας της.




Παρασκευή 26 Ιανουαρίου 2024

Ποια γνώση είναι η πιο συμφέρουσα για τον άνθρωπο;

 

Προφανώς και πέρα πάσης αμφιβολίας είναι η γνώση της αληθείας. Αυτό, γιατί η γνώση της αληθείας είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ελευθερία από τα δεσμά της αμαρτίας την οποία ελευθερία επιθυμεί κάθε άνθρωπος. Αυτή τη γνώση υπέδειξε ο Κύριος « πρὸς τοὺς πεπιστευκότας αὐτῷ Ἰουδαίους» με τα εξής λόγια, « ἐὰν ὑμεῖς μείνητε ἐν τῷ λόγῳ τῷ ἐμῷ, ἀληθῶς μαθηταί μού ἐστε, καὶ γνώσεσθε τὴν ἀλήθειαν, καὶ ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς »( Ιω. η’, 31-32).

Αυτή τη γνώση προσφέρει και αποκαλύπτει ο Χριστός στον κόσμο σύμφωνα με τα λόγια που είπε στον Πιλάτο, «ἐγὼ εἰς τοῦτο γεγέννημαι καὶ εἰς τοῦτο ἐλήλυθα εἰς τὸν κόσμον, ἵνα μαρτυρήσω τῇ ἀληθείᾳ. πᾶς ὁ ὢν ἐκ τῆς ἀληθείας ἀκούει μου τῆς φωνῆς» ( Ιω. ιη’, 37).

Αυτή τη γνώση διδάσκει στους πιστούς το Άγιο Πνεύμα, ο Παράκλητος, το Πνεύμα της Αληθείας. Τέλος αυτή η γνώση ταυτίζεται με την αιώνιο ζωή σύμφωνα με τα λόγια του Κυρίου προς τον Πατέρα Του, « αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν »( Ιω. ιζ’, 3).

Είναι κρίμα λοιπόν και άδικο να αποστρέφεται κανείς τη γνώση της αληθείας και να έχει αγνωσία Θεού. Ο Απόστολος Παύλος γράφει σχετικά και παιδαγωγικά, « ἐκνήψατε δικαίως καὶ μὴ ἁμαρτάνετε· ἀγνωσίαν γὰρ Θεοῦ τινες ἔχουσι· πρὸς ἐντροπὴν ὑμῖν λέγω »( Α’ Κορ. ιε’, 34).

Βεβαίως και η επιστημονική γνώση έχει την αξία και τη σημασία της, γιατί είναι και αυτή δώρο του Θεού σύμφωνα με το, «και αυτός έδωκεν ανθρώποις επιστήμην ενδοξάζεσθαι εν τοις θαυμασίοις αυτού » ( Σ. Σειρ. λη’, 6). Η πιο συμφέρουσα όμως για τον άνθρωπο είναι η γνώση της αληθείας, σύμφωνα με τα παραπάνω, εάν βέβαια θέλει να είναι ελεύθερος και όχι δούλος αφού, « πᾶς ὁ ποιῶν τὴν ἁμαρτίαν δοῦλός ἐστι τῆς ἁμαρτίας »( Ιω. η’, 34). 

 Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...