Το Βυζάντιο υπήρξε η μήτρα ενός σπουδαίου πολιτιστικού μετασχηματισμού. Όχι μόνο λόγω της διάσωσης του μεγαλύτερου μέρους των σωζομένων αρχαιοελληνικών κειμένων,αλλά κυρίως με την, υπό χριστιανικές προϋποθέσεις, κατανόηση, ερμηνεία και ενσωμάτωση εννοιών και τρόπων της αρχαίας ελληνικής διανόησης -η οποία είχε ως αφετηρία το έργο των τριών ιεραρχών.
Αυτός ο μετασχηματισμός έχει πολύ μεγαλύτερο βάθος από την αρνητική σημασιοδότηση της λέξης "Έλλην" ως συνώνυμου του «ειδωλολάτρη» και «εθνικού», η οποία υπάρχει σε ορισμένους χριστιανούς πατέρες, -και την οποία τόσο δυσκολεύονται να ερμηνεύσουν όσοι αδυνατούν να κατανοήσουν το ιστορικο-πολιτιστικό της υπόβαθρο, όπως επιβάλλει η ιστορική-φιλολογική μέθοδος ερμηνείας.
Στο ίδιο πλαίσιο κατανόησης και ενσωμάτωσης αρχαίων συγγραφέων, με τρόπο που άνοιξε σπουδαίους δρόμους στην ίδια τη χριστιανική σκέψη, εντάσσεται και η αγάπη προς τους συγγραφείς Πλάτωνα και Πλούταρχο. (Ακόμα και αγιογραφίες τους υπάρχουν σε ναούς κάποιων μοναστηριών...).
Το παρακάτω επίγραμμα, απόσπασμα ποιήματος του λογίου και φιλοσόφου Ιωάννου Μαυρόποδος (11ος αιώνας), γραμμένο σε κομψό ιαμβικό δωδεκασύλλαβο, είναι δείγμα μιας τέτοιας αγάπης «Εἴπερ τινὰς βούλοιο τῶν ἀλλοτρίων τῆς σῆς ἀπειλῆς ἐξελέσθαι, Χριστέ μου, Πλάτωνα καὶ Πλούταρχον ἐξέλοιό μοι· ἄμφω γὰρ εἰσὶ καὶ λόγον καὶ τὸν τρόπον τοῖς σοῖς νόμοις ἔγγιστα προσπεφυκότες. εἰ δ' ἠγνόησαν ὡς Θεὸς σὺ τῶν ὅλων,ἐνταῦθα τῆς σῆς χρηστότητος δεῖ μόνον, δι' ἣν ἅπαντας δωρεὰν σῲζειν θέλεις. [..]» Ιωάννης Μαυρόπους, 11ος αι.
(μετάφρ.) «Αν κάποιους ήθελες από τους ξένους στην πίστη από την τιμωρία σου να εξαιρέσεις Χριστέ μου, τον Πλάτωνα και τον Πλούταρχο εξαίρεσέ μου· γιατί κι οι δυο τους με τη βιοτή και τον λόγο πολύ κοντά βρέθηκαν στον δικό σου τον νόμο· κι αν ακόμα δεν γνώριζαν ότι είσαι Θεός των όλων, εδώ θα αρκούσε η αγαθότης σου μόνη που γι’ αυτήν όλους δωρεάν θες να σώσεις».
ΥΓ Ο Ιωάννης Μαυρόπους, συμπτωματικά, ήταν αυτός που καθιέρωσε τον κοινό εορτασμό των τριών ιεραρχών τον 11ο αιώνα, και ο οποίος συνέταξε και την ακολουθία τους.
Όσοι επιθυμούν να διαβάσουν ένα σπάνιο, όψιμο διαμάντι της βυζαντινής υμνογραφίας, φιλοτεχνημένο αρκετούς αιώνες μετά την ακμή της (του 8ου αιώνα) δεν έχουν παρά να αναζητήσουν τον κανόνα της εορτής των τριών ιεραρχών.... ______________ (εικόνα: Ο Πλούταρχος και ο Θουκυδίδης.
Λεπτομέρεια τοιχογραφίας απο τη Μονή Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών (Ιωαννίνων). πηγή: vizantinaistorika.blogspot.com/2016/07/blog-p
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου