Η νηστεία είναι φάρμακο

 http://www.ethnos.gr

Ρούλα Γιακοπούλου

«Από... την άλλη Δευτέρα δίαιτα». Μία φράση που αν και ξεστομίζεται με κατηγορηματικό τρόπο πολύ συχνά, ωστόσο λίγες φορές παίρνει σάρκα και οστά. Η μεθεπόμενη Δευτέρα, όμως, η Καθαρά Δευτέρα, είναι η ημέρα με τις μεγαλύτερες... πιθανότητες να πραγματοποιήσουμε την υπόσχεσή μας, αφού συμπίπτει με την έναρξη της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής, που διαρκεί 7 εβδομάδες, μέχρι το Μεγάλο Σάββατο. 

Ακολουθώντας την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση στο τραπέζι μας, όπως λένε οι διαιτολόγοι, μας δίνεται η ευκαιρία να αποκομίσουμε μία σειρά από οφέλη για τη σωματική αλλά και την ψυχική μας υγεία.


«Η νηστεία είναι φάρμακο», αναφέρει ο Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος στον λόγο του «Περί νηστείας» προτρέποντάς μας να σταματήσουμε την υπερβολική τροφή, και οι ειδικοί έρχονται σήμερα να ενισχύσουν την αξία των λόγων του.


«Αποτοξίνωση»«Η νηστεία έχει σίγουρα μεγάλη θρησκευτική αξία, αλλά παράλληλα είναι ευεργετική για την υγεία μας, όταν γίνεται με ισορροπημένο τρόπο και ποικιλία τροφών.

Η περιοδική φυτοφαγία της νηστείας, χωρίς ακρότητες, είναι μία καλή ευκαιρία αποτοξίνωσης του οργανισμού από την κρεατοφαγία και την υπερβολική κατανάλωση άλλων προϊόντων ζωικής προέλευσης», τονίζει ο κ. Δημήτρης Γρηγοράκης, κλινικός διαιτολόγος - διατροφολόγος και επιστημονικός διευθυντής στο Κέντρο Διαιτολογικής Υποστήριξης και Μεταβολικού Ελέγχου «ΑΠΙΣΧΝΑΝΣΙΣ». Παλαιότερα, που δεν υπήρχαν ημερολόγια και οι πιστοί ήθελαν να έχουν αντίληψη του χρόνου που έμενε μέχρι την ολοκλήρωση της Σαρακοστής, σχεδίαζαν σε χαρτί ή ζύμωναν με αλεύρι, αλάτι και νερό, την κυρά Σαρακοστή.

Μία καλόγρια χωρίς στόμα, αφού νηστεύει, με τα χέρια σταυρωμένα, αφού προσεύχεται και με επτά πόδια, όσες και οι εβδομάδες της Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν και ένα πόδι. Το τελευταίο το έκοβαν το Μεγάλο Σάββατο, το έβαζαν μέσα σε ένα ξερό σύκο ή στο ψωμί της Ανάστασης και έφερνε γούρι σε όποιον το έβρισκε. Τηρώντας τη νηστεία και... κόβοντας ένα ένα τα πόδια της κυράς Σαρακοστής, μπορούμε να δούμε τις τιμές των εξετάσεων αίματος να βελτιώνονται, τα κιλά στη ζυγαριά να μειώνονται, τον οργανισμό μας να λειτουργεί καλύτερα και τη διάθεσή μας να ανεβαίνει.
Σαρακοστή

Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα

Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι η αρχαιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα και αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες. Ονομάζεται Σαρακοστή σε ανάμνηση της σαρανταήμερης νηστείας του Χριστού στην έρημο. Ολες τις ημέρες τηρείται αυστηρή νηστεία εκτός Σαββάτου και Κυριακής που επιτρέπεται η κατανάλωση κρασιού και λαδιού. Εξαίρεση αποτελεί η γιορτή των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, που καταλύεται το λάδι, καθώς και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, που καταλύεται το ψάρι, όποια μέρα και να γιορτασθεί. Τη Μεγάλη Εβδομάδα η νηστεία είναι αυστηρή ακόμα και το Μεγάλο Σάββατο, το μόνο Σάββατο του έτους, που δεν καταλύεται το λάδι.

Τα οφέλη της νηστείας

Μειώνει την πίεση και ρίχνει τις τιμές της χοληστερίνης
 
Ακόμη και εάν δεν ανήκουμε σε αυτή την κατηγορία των ανθρώπων που νηστεύουν, ίσως φέτος είναι μία καλή ευκαιρία να ωφεληθούμε και εμείς, μας προτρέπουν οι διαιτολόγοι. Αλλωστε, η δίαιτα της Σαρακοστής δεν ταυτίζεται με την πείνα, αφού μπορούμε να βάλουμε στο πιάτο μας πλήθος τροφών, όπως λαχταριστά θαλασσινά, λαδερά εδέσματα, όσπρια, ξηρούς καρπούς, χαλβά, ταχίνι, λαχανικά και δημητριακά.

Ακολουθώντας ένα διαιτολόγιο με σαρακοστιανά, μειώνεται σημαντικά η πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών, χοληστερόλης και ζωικής πρωτεΐνης, ενώ παράλληλα αυξάνεται η πρόσληψη σύνθετων υδατανθράκων, φυτικών ινών, βιταμινών, ιχνοστοιχείων και πολύτιμων φυτοχημικών. Τα οφέλη της νηστείας μάς αναλύει ο κλινικός διαιτολόγος - διατροφολόγος Δημήτρης Γρηγοράκης.
Η νηστεία αποτελεί μια από τις καλύτερες ευκαιρίες για βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ. Η έλλειψη των τροφίμων ζωικής προέλευσης από τη διατροφή σημαίνει μείωση του προσλαμβανόμενου λίπους και βασικά του κορεσμένου λίπους, το οποίο είναι και το πιο επιβαρυντικό, καθώς εμπλέκεται στην αθηρωμάτωση, στις καρδιαγγειακές παθήσεις, στην καρδιακή προσβολή και στην υψηλή πίεση.

Η νηστεία μπορεί να «ρίξει» κατά πολλές μονάδες τις τιμές της χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων, ιδιαίτερα σε αυτούς που οι τιμές τους υπερβαίνουν τις φυσιολογικές.

Η μείωση της αρτηριακής πίεσης μπορεί επίσης να ενταχθεί στα οφέλη της νηστείας. Τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα δημητριακά, που αποτελούν τρόφιμα που καταναλώνονται σε μεγαλύτερη ποσότητα και συχνότητα κατά την περίοδο νηστείας, είναι τρόφιμα πλούσια σε κάλιο.
Η μείωση των περιττών κιλών και η καταπολέμηση της παχυσαρκίας είναι ακόμη μία από τις ευεργετικές επιδράσεις της νηστείας. Για να επιτευχθεί μείωση του βάρους κατά τη νηστεία δεν πρέπει να γίνεται υπερκατανάλωση ζυμαρικών, ρυζιού, ψωμιού και ελαιολάδου.

Ως ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της νηστείας θεωρείται η αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών. Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες που προέρχονται από φρούτα και λαχανικά συμβάλλουν:

α) στην καλή λειτουργικότητα του πεπτικού σωλήνα με μείωση του κινδύνου για δυσκοιλιότητα,

β) βοηθούν στη μείωση της απορρόφησης της χοληστερόλης από τη βλεννογόνο του εντέρου.

Μειώνουν τη χοληστερόλη και τη γλυκόζη στο αίμα και γ) συμβάλλουν στη μείωση εκδήλωσης καρκίνων του παχέος εντέρου.

Η νηστεία αυξάνει την πρόσληψη φυτοχημικών ουσιών που είναι ευεργετικές για την υγεία. Οι βιταμίνες, οι φλαβονοειδείς και καροτινοειδείς ουσίες, το λυκοπένιο είναι μερικές από τις φυτοχημικές ουσίες με αντιοξειδωτικές ιδιότητες που ευεργετούν διάφορα συστήματα του οργανισμού μας. Βοηθούν το καρδιαγγειακό σύστημα, μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου και βελτιώνουν τις πνευματικές ικανότητες.

Τα θαλασσινά, που επιτρέπονται κατά τη νηστεία, είναι υψηλής διατροφικής αξίας. Περιέχουν τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα που βοηθούν την καρδιά και το ανοσοποιητικό σύστημα. Επίσης, βοηθούν το νευρικό σύστημα, την πνευματική εγρήγορση. Η απουσία από τη διατροφή λιπαρών ουσιών της οικογένειας των ωμέγα 3, όπως το DHA και το EPA, έχουν σχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο για κατάθλιψη και νευρικές διαταραχές.

Η νηστεία, όταν γίνεται με το σωστό τρόπο, μπορεί να μειώσει όχι μόνο τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις, αλλά και για καρκίνο.

Για να μη γυρίσει... μπούμερανγκ η νηστεία

Σωστή διατροφή με ποικιλία και μέτρο
 
Οχι στην υπερκατανάλωση ζυμαρικών, ψωμιού, γλυκών και ελαιολάδου, αν δεν θέλουμε να παίρνουμε κιλά ενώ είμαστε σε νηστεία, λένε οι διαιτολόγοι
Και για να μη γυρίσει η νηστεία με τα οφέλη της σαν... μπούμερανγκ, καλό είναι να λάβουμε σοβαρά υπόψη τις διατροφικές συμβουλές των ειδικών.
Ισορροπία - Ποικιλία - Μέτρο είναι οι βασικές αρχές της σωστής διατροφής, που δεν πρέπει να αλλάζουν την περίοδο της νηστείας. Το τρίπτυχο αυτό μας αναλύει ο κ. Γρηγοράκης. «Η ισορροπία αφορά τη λήψη θρεπτικών συστατικών. Μην παραλείπετε να καταναλώνετε τις τροφές που σας παρέχουν τις απαραίτητες πρωτεΐνες, όπως όσπρια και θαλασσινά. Ακόμη, θα πρέπει να υπάρχει ποικιλία στο διαιτολόγιο.

Η έλλειψη των ζωικών τροφών δε νδημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα. Το μέτρο δεν πρέπει να λείπει από τη νηστεία. Υπάρχουν νηστίσιμα τρόφιμα τα οποία είναι ιδιαίτερα πλούσια σε λιπίδια και πρέπει να καταναλώνονται με προσοχή, όπως για παράδειγμα η ταραμοσαλάτα, οι πίτες, οι ξηροί καρποί, αλλά και ο χαλβάς. Επίσης, βάλτε μέτρο και στην κατανάλωση θαλασσινών, ώστε η ημερήσια πρόσληψη χoληστερίνης να μην ξεπερνά το 300 mg».

Επιπλέον, οι διαιτολόγοι λένε όχι στην υπερκατανάλωση ζυμαρικών, ψωμιού, γλυκών και ελαιολάδου, αν δεν θέλουμε να μας συμβεί το ευτράπελο να παίρνουμε κιλά ενώ είμαστε σε νηστεία.

Το ασβέστιο που στερούμαστε από τα γαλακτοκομικά προϊόντα μπορούμε να το προσλάβουμε από τα λαχανικά και τους ξηρούς καρπούς. Oσον αφορά την πρόσληψη σιδήρου, είναι γνωστό ότι ο σίδηρος ζωικής προέλευσης απορροφάται καλύτερα από τον πεπτικό σωλήνα. Αν και η απορρόφηση του σιδήρου φυτικής προέλευσης δεν είναι τόσο καλή, ωστόσο αυτή βελτιώνεται σημαντικά με την ταυτόχρονη κατανάλωση βιταμίνης C, που περιέχεται σε πολλά φρούτα και λαχανικά.

Τέλος, τα όσ-πρια σε συνδυασμό με τα θαλασσινά μπορούν να μας προσφέρουν τις πρωτεΐνες, τη βιταμίνη Β12, το σίδηρο και το φολικό οξύ, που στερούμαστε από το κρέας.

Τα άτομα με προβλήματα υγείας, οι γυναίκες που εγκυμονούν ή θηλάζουν, τα παιδιά και οι έφηβοι είναι απαραίτητο να συμβουλευτούν τους ειδικούς πριν αρχίσουν νηστεία.

Ρούλα Γιακοπούλου