Κατηχητικός Λόγος Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου εἰς τό Πάσχα

Εἰ τις εὐσεβής καί φιλόθεος, ἀπολαυέτω τῆς καλῆς ταύτης καί λαμπρᾶς πανηγύρεως.

Εἰ τις εὐγνώμων, εἰσελθέτω χαίρων εἰς τήν χαράν τοῦ Κυρίου αὐτοῦ.

Εἰ τις ἔκαμε νηστεύων, ἀπολαυέτω νῦν τό δηνάριον.

Εἰ τις ἀπό τῆς πρώτης ὥρας εἰργάσατο, δεχέσθω σήμερον τό δίκαιον ὄφλημα.

Εἰ τις μετά τήν τρίτην ἦλθεν, εὐχαρίστως ἐορτασάτω.

Εἰ τις μετά τήν ἕκτην ἔφθασε, μηδέν ἀμφιβαλλέτω∙ καί γάρ οὐδέν ζημειοῦται.

Εἰ τις...ὑστέρησεν εἰς τήν ἐνάτην, προσελθέτω, μηδέν ἐνδοιάζων.

Εἰ τις εἰς μόνην ἔφθασε τήν ἑνδεκάτην, μή φοβηθῆ τήν βραδύτητα∙ φιλότιμος γάρ ὧν ὁ Δεσπότης, δέχεται τόν ἔσχατον καθάπερ καί τόν πρῶτον∙ ἀναπαύει τόν τῆς ἑνδεκάτης, ὡς τόν ἐργασάμενον ἀπό τῆς πρώτης∙  καί τόν ὕστερον ἐλεεῖ καί τόν πρῶτον θεραπεύει.  κακείνω δίδωσι καί τούτω χαρίζεται∙  καί τά ἔργα δέχεται καί τήν γνώμην ἀσπάζεται.  καί τήν πράξιν τιμᾶ καί τήν πρόθεσιν ἐπαινεῖ. Οὐκοῦν εἰσέλθετε πάντες εἰς τήν χαράν τοῦ Κυρίου ὑμῶν∙  καί πρῶτοι καί δεύτεροι τόν μισθόν ἀπολαύετε. Πλούσιοι καί πένητες μετ’ ἀλλήλων χορεύσατε∙  ἐγκρατεῖς καί ράθυμοι τήν ἡμέραν τιμήσατε∙  νηστεύσαντες καί μή νηστεύσαντες, εὐφράνθητε σήμερον. Ἡ τράπεζα γέμει, τρυφήσατε πάντες. Ὁ μόσχος πολύς, μηδείς ἐξέλθη πεινῶν. Πάντες ἀπολαύσατε τοῦ συμποσίου τῆς πίστεως∙  πάντες ἀπολαύσατε τοῦ πλούτου τῆς χρηστότητος. Μηδείς θρηνείτω πενίαν∙  ἐφάνη γάρ ἡ κοινή Βασιλεία. Μηδείς ὀδυρέσθω πταίσματα∙  συγνώμη γάρ ἐκ τοῦ τάφου ἀνέτειλε. Μηδείς φοβείσθω θάνατον∙  ἠλευθέρωσε γάρ ἠμᾶς ὁ τοῦ Σωτῆρος θάνατος. Ἔσβεσεν αὐτόν, ὑπ’ αὐτοῦ κατεχόμενος. Ἐσκύλευσε τόν ἄδην ὁ κατελθῶν εἰς τόν ἄδην. Ἐπικρανεν αὐτόν, γευσάμενον τῆς σαρκός αὐτοῦ. Καί τοῦτο προλαβῶν Ἠσαΐας ἐβόησεν∙ ὁ ἅδης φησίν, ἐπικράνθη, συναντήσας σοί κάτω.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ κατηργήθη.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ ἐνεπαίχθη.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ ἐνεκρώθη.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ καθηρέθη.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ ἐδεσμεύθη.

Ἔλαβε σῶμα καί Θεῶ περιέτυχεν.

Ἔλαβε γῆν καί συνήντησεν οὐρανῶ.

Ἔλαβεν ὅπερ ἔβλεπε καί πέπτωκεν ὅθεν οὐκ ἔβλεπε.

Ποῦ σου, θάνατε, τό κέντρον;

Ποῦ σου, ἅδη, τό νίκος;

Ἀνέστη Χριστός καί σύ καταβέβλησαι.

Ἀνέστη Χριστός καί πεπτώκασι δαίμονες.

Ἀνέστη Χριστός καί χαίρουσιν ἄγγελοι.

Ἀνέστη Χριστός, καί ζωή πολιτεύεται.

Ἀνέστη Χριστός καί νεκρός οὐδείς ἐπί μνήματος.

Χριστός γάρ ἐγερθεῖς ἐκ νεκρῶν, ἀπαρχή τῶν κεκοιμημένων ἐγένετο.

Αὐτῶ ἡ δόξα καί τό κράτος εἰς τούς αἰώνας τῶν αἰώνων.

Ἀμήν. 

Απόδοση

Όποιος είναι ευσεβής και φιλόθεος, ας απολαύσει την ωραία τούτη και φαιδρή πανήγυρη. Όποιος είναι δούλος ευγνώμων, ας εισέλθει χαίροντας στην χαρά του Κυρίου του. Όποιος κοπίασε νηστεύοντας, ας απολαύσει τώρα την αμοιβή. Όποιος εργάστηκε από την πρώτη ώρα, ας λάβει σήμερα την δίκαιη πληρωμή. Όποιος ήρθε μετά την τρίτη, ας εορτάσει μ' ευφροσύνη. Όποιος έφθασε μετά την έκτη, μην αμφιβάλλει καθόλου· δεν πρόκειται να ζημιωθεί. Όποιος καθυστέρησε μέχρι την ενάτη, ας προσέλθει χωρίς ενδοιασμό.

Όποιος έφθασε έστω και την ενδέκατη, μη φοβηθεί την αργοπορία· γιατί ο Δεσπότης είναι φιλότιμος και δέχεται τον έσχατο, όπως και τον πρώτο. Αναπαύει τον της ενδεκάτης, όπως αυτόν, που εργάστηκε από την πρώτη. Και τον ύστερο ελεεί και τον πρώτο βραβεύει. Και σ' εκείνον δίνει και σ' αυτόν χαρίζει. Και τα έργα δέχεται και την γνώμη ασπάζεται. Και την πράξη τιμά και την πρόθεση επαινεί.

Εισέλθετε, λοιπόν, όλοι στην χαρά του Κυρίου μας· και πρώτοι και δεύτεροι απολαύστε τον μισθό. Πλούσιοι και φτωχοί χορέψτε μαζί. Εγκρατείς και ράθυμοι, την ημέρα τιμήστε. Όσοι νηστέψατε κι όσοι δεν νηστέψατε, ευφρανθείτε σήμερα. Το τραπέζι είναι γεμάτο, τρυφήστε οι πάντες. Ο μόσχος πολύς, κανείς μη φύγει πεινασμένος.

Όλοι απολαύστε το συμπόσιο της πίστεως. Όλοι απολαύστε τον πλούτο της χρηστότητος. Κανείς να μη θρηνεί για φτώχεια· γιατί φανερώθηκε η κοινή βασιλεία. Κανείς να μην οδύρεται για πταίσματα· γιατί ανέτειλε συγγνώμη από τον τάφο. Κανείς να μη φοβάται τον θάνατο· γιατί μας ελευθέρωσε του Σωτήρος ο θάνατος. Τον έσβησε, όταν κρατήθηκε απ' αυτόν. Λαφυραγώγησε τον Άδη. Τον πίκρανε, όταν γεύτηκε την σάρκα Του· και τούτο προφητεύοντας ο Ησαΐας κήρυξε:

Ο Άδης, λέει, πικράθηκε, όταν σε συνάντησε κάτω. Πικράθηκε, γιατί καταργήθηκε. Πικράθηκε, γιατί περιπαίχτηκε. Πικράθηκε, γιατί νεκρώθηκε. Πικράθηκε, γιατί καθαιρέθηκε. Πικράθηκε, γιατί αλυσοδέθηκε. Δέχθηκε σώμα και του έλαχε Θεός. Δέχθηκε γη και συνάντησε ουρανό. Δέχθηκε αυτό, που έβλεπε, κι έπεσε από εκείνο, που δεν έβλεπε. Πού είναι θάνατε το κεντρί σου; Πού είναι Άδη η νίκη σου;

Αναστήθηκε ο Χριστός και συ κατανικήθηκες. Αναστήθηκε ο Χριστός και κατατροπώθηκαν οι δαίμονες. Αναστήθηκε ο Χριστός και χαίρουν οι Άγγελοι. Αναστήθηκε ο Χριστός και ζωή βασιλεύει. Αναστήθηκε ο Χριστός και κανείς νεκρός πια στα μνήματα. Γιατί ο Χριστός, που αναστήθηκε από τους νεκρούς, έγινε η αρχή, για ν' αναστηθούν οι κεκοιμημένοι. Σ' αυτόν η δόξα και το κράτος στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.


Μετάφραση από το βιβλίο:
«Προσευχητάριον υπέρ των κεκοιμημένων»
του Αρχιμ. Παύλου Κ. Ντανά

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ

Οπως διορθώθηκε απο τον κ. Γιώργο Κ. Παπαδόπουλο

Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι

Χριστός ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος(τρις)


 Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι, προσκυνήσωμενον άγιον Κύριον, Ιησούν τόν μόνον αναμάρτητον. Τόν σταυρόν σου, Χριστέ, προσκυνούμεν, και τήν αγίαν σου ανάστασιν υμνούμεν και δοξάζομεν· συ γαρ ει Θεός ημών, εκτός σου άλλον ουκ οίδαμεν, το όνομά σου ονομάζομεν. Δεύτε πάντες οι πιστοί, προσκυνήσωμεν τήν του Χριστού αγίαν ανάστασιν· ιδού γαρ ήλθε διά του σταυρού, χαρά εν όλω τω κόσμω. Διά παντός ευλογούντες τόν Κύριον, υμνούμεν τήν ανάστασιν αυτού. Σταυρόν γαρ υπομείνας δι ημάς, θανάτω θάνατον ώλεσεν


 Αναστάς ο Ιησούς από του τάφου, καθώς προείπεν, έδωκεν ημίν την αιώνιον ζωήν και μέγα έλεος

Η Ανάσταση του Χριστού

Τοιχογραφία στη Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη

Στιχηρά του Πάσχα

Ήχος πλ.α΄.
Στιχ.α΄ Αναστήτω ο Θεός, και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί αυτού, και φυγέτωσαν από προσώπου αυτού οι μισούντες αυτόν.

Πάσχα ιερόν ημίν, σήμερον αναδέδεικται, Πάσχα καινόν, Άγιον Πάσχα μυστικόν, Πάσχα πανσεβάσμιον, Πάσχα Χριστός ο λυτρωτής, Πάσχα άμωμον, Πάσχα μέγα, Πάσχα των πιστών, Πάσχα το πύλας υμίν, του Παραδείσου ανοίξαν, Πάσχα πάντας αγιάζον Πιστούς.


Στιχ β΄. Ως εκλείπει καπνός εκλιπέτωσαν, ως τήκεται κηρός από προσώπου πυρός.

Δεύτε από θέας, Γυναίκες ευαγγελίστριαι, και τη Σιών είπατε. Δέχου παρ' ημών, χαράς Ευαγγέλια, της Αναστάσεως Χριστού, τέρπου χόρευε, και αγάλλου, Ιερουσαλήμ, τον Βασιλέα Χριστόν, θεασάμενη εκ του μνήματος, ως νυμφίον προερχόμενον.


Στιχ.γ΄ Ούτως απολούνται οι αμαρτωλοί από προσώπου του Θεού και οι δίκαιοι ευφρανθήτωσαν.

Αι Μυροφόροι γυναίκες, όρθρου βαθέος, επιστάσαι προς το μνήμα του Ζωοδότου εύρον Άγγελον, επί τον λιθον καθήμενον, και αυτός προσφθεγξάμενος, αυταίς ούτως έλεγε. Τι ζητείτε τον ζώντα μετά των νεκρών; τι θρηνείτε, τον άφθαρτον ως εν φθορά; απελθούσαι κηρύξατε, τοις αυτού Μαθηταίς.


Στιχ.δ΄Αύτη η ημέρα, ην εποίησεν ο Κύριος, αγαλλιασώμεθα και ευφρανθώμεν εν αυτή.

Πάσχα το τερπνόν, Πάσχα Κυρίου Πάσχα, Πάσχα πανσεβάσμιον ημίν ανέτειλε, Πάσχα εν χαρά αλλήλους περιπτυξώμεθα, ω Πάσχα λύτρον λύπης και γαρ εκ τάφου σήμερον, ώσπερ εκ παστού, εκλάμψας Χριστός, τα γύναια χαράς έπλησε λέγων, Κηρύξατε Αποστόλοις.

ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΗΜΕΡΑ

Επιτάφιος θρήνος

Σὲ τὸν ἀναβαλλόμενον τὸ φῶς ὥσπερ ἱμάτιον, καθελὼν Ἰωσὴφ ἀπὸ τοῦ ξύλου σὺν Νικοδήμῳ, καὶ θεωρήσας νεκρόν, γυμνόν, ἄταφον, εὐσυμπάθητον θρῆνον ἀναλαβών, ὀδυρόμενος ἔλεγεν· Οἴμοι γλυκύτατε Ἰησοῦ· ὃν πρὸ μικροῦ ὁ ἥλιος ἐν Σταυρῷ κρεμάμενον θεασάμενος, ζόφῳ περιεβάλλετο, καὶ ἡ γῆ τῷ φόβῳ ἐκυμαίνετο, καὶ διερήγνυτο τοῦ ναοῦ τὸ καταπέτασμα· ἀλλ' ἰδοὺ νῦν βλέπω σε δι' ἐμὲ ἑκουσίως ὑπελθόντα θάνατον. Πῶς σε κηδεύσω Θεέ μου; ἢ πῶς σινδόσιν εἰλήσω; ποίαις χερσὶ δὲ προσψαύσω τὸ σὸν ἀκήρατον σῶμα; ἢ ποῖα ᾄσματα μέλψω τῇ σῇ ἐξόδῳ, Οἰκτίρμον; Μεγαλύνω τὰ πάθη σου ὑμνολογῶ καὶ τὴν ταφήν σου, σὺν τῇ ἀναστάσει, κραυγάζων· Κύριε δόξα σοι.

Μεταγραφή

Εσένα, που το φως φοράς σαν ιμάτιο, όταν κατέβασε από τον Σταυρό ο Ιωσήφ μαζί με τον Νικόδημο και (σε) αντίκρισε νεκρό, γυμνό, άταφο, άρχισε ευσυμπάθητο θρήνο και έλεγε οδυρόμενος: "Αλίμονο γλυκύτατε Ιησού, που, πριν λίγο, επειδή (σε) είδε ο ήλιος να κρέμεσαι στον Σταυρό, τυλίχθηκε με σκοτάδι και η γη από τον φόβο εσείετο και σκιζόταν το καταπέτασμα του ναού. Αλλά, να, τώρα σε βλέπω για μένα να έχεις υποστεί με την θέλησή σου θάνατο. Πως θα σε κηδεύσω Θεέ μου; και πως θα σε τυλίξω με σεντόνια; Με ποια χέρια θα πιάσω το πάναγνό σου σώμα; και ποια τραγούδια θα ψάλλω στην κηδεία σου Οικτίρμονα; Δοξάζω τα πάθη σου, υμνολογώ και την ταφή σου μαζί με την ανάσταση και κραυγάζω: Κύριε δόξα σοι."

Τὸν ἥλιον κρύψαντα τὰς ἰδίας ἀκτίνας, καὶ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ διαρραγέν, τῷ τοῦ Σωτῆρος θανάτῳ, ὁ Ἰωσὴφ θεασάμενος, προσῆλθε τῷ Πιλάτῳ καὶ καθικετεύει λέγων· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, τὸν ἐκ βρέφους ὡς ξένον ξενωθέντα ἐν κόσμῳ· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ὁμόφυλοι μισοῦντες θανατοῦσιν ὡς ξένον· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ξενίζομαι βλέπειν τοῦ θανάτου τὸ ξένον· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὅστις οἶδεν ξενίζειν τοὺς πτωχούς τε καὶ ξένους· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν Ἑβραῖοι τῷ φθόνῳ ἀπεξένωσαν κόσμῳ· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ἵνα κρύψω ἐν τάφῳ, ὃς ὡς ξένος οὐκ ἔχει τὴν κεφαλὴν ποῦ κλῖναι· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ἡ Μήτηρ καθορῶσα νεκρωθέντα ἐβόα· Ὦ Υἱὲ καὶ Θεέ μου, εἰ καὶ τὰ σπλάγχνα τιτρώσκομαι, καὶ καρδίαν σπαράττομαι, νεκρόν σε καθορῶσα, ἀλλὰ τῇ σῇ ἀναστάσει θαρροῦσα μεγαλύνω. Καὶ τούτοις τοίνυν τοῖς λόγοις δυσωπῶν τὸν Πιλᾶτον ὁ εὐσχήμων λαμβάνει τοῦ Σωτῆρος τὸ σῶμα, ὃ καὶ φόβῳ ἐν σινδόνι ἐνειλήσας καὶ σμύρνῃ, κατέθετο ἐν τάφῳ τὸν παρέχοντα πᾶσι ζωὴν αἰώνιον καὶ τὸ μέγα ἔλεος.

Μεταγραφή Τον ήλιο που έκρυψε τις ίδιες του τις ακτίνες και το καταπέτασμα του ναού που διερράγη, λόγω του θανάτου του Σωτήρος, ο Ιωσήφ όταν (τα) είδε, προσήλθε στον Πιλάτο και θερμά ικετεύει λέγοντας: Δώσε μου τούτο τον ξένο, που από βρέφος σαν ξένος φιλοξενήθηκε στον κόσμο. Δώσε μου τούτο τον ξένο, που οι ομόφυλοι από μίσος τον θανατώνουν σαν ξένο. Δώσε μου τούτο τον ξένο, που παραξενεύομαι να βλέπω του θανάτου το (παρά)ξενο. Δώσε μου τούτο τον ξένο, που ήξερε να φιλοξενεί τους πτωχούς και τους ξένους. Δώσε μου τούτο τον ξένο, που οι Εβραίοι από φθόνο τον απεξένωσαν από τον κόσμο. Δώσε μου τούτο τον ξένο, για να κρύψω σε τάφο, που σαν ξένος δεν είχε που να γείρει το κεφάλι. Δώσε μου τούτο τον ξένο, που βλέποντάς τον νεκρό η Μητέρα φώναζε: Ω, Υιέ μου και Θεέ μου, αν και στα σπλάχνα πληγώνομαι και στην καρδιά σπαράζω που σε βλέπω νεκρό, αλλά αναθαρρώντας από την ανάστασή σου, δοξάζω. Και με τούτα τα λόγια ικετεύοντας τον Πιλάτο ο άρχοντας λαμβάνει του Σωτήρος το σώμα, που και με φόβο το τύλιξε σε σεντόνι και σε σμύρνα και το έβαλε σε τάφο, αυτόν που παρέχει σε όλους ζωή αιώνια και το μεγάλο έλεος.

 http://users.otenet.gr/~gmcr/bible/Epitafios.htm

Μεγάλη Παρασκευή

Μ. Πέμπτη βράδυ προς Παρασκευή καί τά γεγονότα ἐξελίσσονται δραματικά. Ὁ Κύριος μετά τόν Μυστικό Δεῖπνο ἀνεβαίνει στό ὄρος τῶν Ἐλαιῶν. Εἶναι 10 τό βράδυ καί ὁ Κύριος προσεύχεται ἐν ἀγωνία στον κήπο της Γεσθημανή. Βρίσκεται στον ελαιώνα του κατόπιν Ευαγγελιστού Μάρκου. Ανέβηκε για να περάσει την νύχτα του προσευχόμενος. Ζητά απ’όλους να τον στηρίξουν προσευχόμενοι, μένοντας δίπλα του. Οἱ μαθηταί κοιμοῦνται ἀδιάφοροι. Ο Κύριος ‘’γενόμενος εν αγωνία εκτενέστερον προσηύχετο’’. Εκεί στη εναγώνια προσευχή του, που το κεφάλι του ακουμπούσε στην γη, ανοίγουν οι πόροι του προσώπου του και εκχύουν ιδρώτα αίματος. Άγγελος Κυρίου στέλνεται για να συμπαρασταθεί την εναγώνια καρδιά του. Η υπακοή στο θέλημα του Πατρός παίρνει την διάσταση της Θυσίας.
Ο Ἰούδας μέ Ρωμαίους στρατιώτες ἔρχονται νά τόν συλλάβουν. τόν παραδίδει μέ ‘’ἄναγνον φίλημα’’. Κυριολεκτικά τον σέρνουν κάτω στην πόλη για να τον παραδώσουν σε δίκη. Όλα γίνονται την νύχτα για να μη τους αντιληφθεί ο λαός και ξεσηκωθεί. Ήξεραν οι Αρχιερείς πώς να διαστρέψουν τον λαό την ημέρα εναντίον του Κυρίου. Εἶναι γύρω στίς 2 καί ὁ Κύριος δικάζεται ἀπό τους Αρχιερείς Ἄννα καί τόν Καϊάφα. Φορώντας το ‘’εφούδ’’ ο Άννας προφητεύει ότι συμφέρει να πεθάνει ο Κύριος χάριν του λαού. ἡ απόφαση των Αρχιερέων και του Μ. Συνεδρίου εἶναι θάνατος. Στις ώρες εκείνες της νύχτας, της αναμονής των αποφάσεων, του Πάθους του Κυρίου, ο Πέτρος τον αρνείται τρείς φορές και με δάκρυα ζητά συγχώρηση.
Στίς 6 τό πρωί τόν ὁδηγοῦν στόν Ρωμαῖο Διοικητή, τόν Πιλᾶτο, γιά νά πάρουν τήν ἔγκριση τοῦ θανάτου Του. Αὐτός τόν δικάζει προς στιγμήν, αλλά και τόν παραπέμπει στόν βασιλέα Ἡρώδη για να πάρει την γνώμη του. ο Κύριος δεν ομιλεί καθόλου στον Ιουδαίο βασιλιά. Οι στρατιώτες του τον εμπαίζουν βάζοντάς τον κόκκινη χλαμύδα και ακάνθινο στεφάνι και καλάμι στα χέρια του σαν σκήπτρο. Τον εμπαίζουν σαν να είναι ο βασιλιάς. Τον κοροϊδεύουν παίζοντας και χτυπώντας τον στην πλάτη και φτύνοντας τον. Τον χτυπούν στο κεφάλι για να μπουν τα αγκάθια βαθειά μέσα στο πρόσωπο του. τελικά έρχεται πάλι στον Πιλάτο, που παρ’ όλο που δεν βρήκε αιτία θανάτου για να αποφύγει κάποια επανάσταση του λαού υπογράφει σαν ρωμαίος διοικητής την απόφαση του θανάτου του Χριστού. αιτία θανάτου ότι επαναστάτησε κατά του ρωμαϊκού καθεστώτος και έκαμε τον εαυτό του βασιλιά. Θάνατος δια του Σταυρού, τρόπος βασανιστικός θανάτου που ανήκε για τους μεγάλους εγκληματίες. Γράφτηκε η πινακίδα ‘’Ιησούς Ναζωραίος Βασιλεύς των Ιουδαίων’’. Τόν παραδίδει γιά νά μαστιγωθεῖ καί νά σταυρωθεί. Έκανε το χατήρι των Ιουδαίων που διεστραμμένοι πλέον από τους άρχοντες των κρυγάζουν ‘’σταυρωθήτω’’ για τον Χριστό και ζητούν την ελευθερία του κρατουμένου εγκληματία Βαραββά. Είναι γύρω στις 9 το πρωί της Μ. Παρασκευής και ο Χριστός φορτωμένος με τον σταυρό του βαδίζει μέσα από τα Ιεροσόλυμα για να φτάσει έξω της πόλεως στον Κρανίου τόπο, στον Γολγοθά. Η μορφή του είναι σε μεγάλη εξάντληση, αιμόφυρτος από την μαστίγωση, ταλαιπωρημένος από όλη την νύχτα, το πρόσωπο του μέσα στο αίμα δεν μπορεί να βαδίσει και να σηκώσει τον κόπο του. εκεί κάποιες γυναίκες τον λυπούνται και κλαίνε μόλις τον βλέπουν. Γυρίζει και τις λέγει πως δεν χρειάζεται να κλαίνε και να τον λυπούνται αλλά να κλάψουν για τα παιδιά τους και τα δεινά που έρχονται. Τελικά αγγαρεύεται ο Σίμων ο Κυρηναίος για να σηκώσει τον Σταυρό του.
Εἶναι Μ. Παρασκευή γύρω στίς 12 καί ὁ Χριστός ὑψώνεται μεταξύ οὐρανοῦ καί γῆ. σταυρώνεται ἐν μέσῳ δύο ληστῶν. ἔχει ἀπομείνει μόνος Του. ὅλοι τόν ἐγκατέλειψαν…είναι ό άλλος σταυρός της εγκατάλειψης που σηκώνει από τους ίδιους τους μαθητές του που σαν λαγοί εξαφανίστηκαν φοβούμενοι μη συλληφθούν κι αυτοί. Πάνω στον Σταυρό τον κοροϊδεύουν και τον προκαλούν να κατεβεί και να κάνει το θαύμα του για να τον πιστέψουν. Ο Κύριος δεν μπαίνει στον πειρασμό αυτόν επι του Σταυρού. Δεν ήρθε για να καταστρέψει αλλά για να σώσει. Ταπεινώνεται γυμνός επι του Σταυρού να τον φτύνουν και να τον πετροβολούν οι παραπορευόμενοι από τον δρόμο εκείνο. Οι παριστάμενοι τον ακούν επτά φορές να ομιλεί. Την μια για να προσευχηθεί γιά ὅλους ’’πἀτερ άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσιν’’. συγχωρεῖ όλους του σταυρωτές του. μόνο ὁ ἕνας ληστής στέκεται κοντά Του, τόν ὑπερασπίζεται καί μετανοεῖ και εξομολογείται. Ο Κύριος τον κάνει πρώτο κάτοικο του Παραδείσου, ’’σήμερον μετ’ εμού εση εν τω Παραδείσω’’. Βλέπει την μάνα Του να στέκεται με τον Ιωάννη κάτω από τον Σταυρό και την τακτοποιεί για να μείνει με τον αγαπητό του μαθητή, ‘’γύναι ίδε ο υιός σου’’. Νιώθει εγκατάλειψη και μονολογεί τον μεσιανικό 23ο ψαλμό του Δαυίδ ’’Θεέ μου, Θεέ μου ίνα τι με εγκατέλειπες..’’ η εξάντληση και η δίψα του είναι μεγάλη και ζητά νερό, ‘’διψώ.’’ Του δίνουν χολή με ξύδι με τον σφουγγάρι που φτάνει στο στόμα του, που το είχαν εκεί για χρήση αναισθητικού στον πόνο. Ακούστηκε η φωνή του να λέγει ‘’τετέλεσται’’ και μετά ‘’εις χείρας σου παρατίθεμαι το πνεύμα μου’’. Ήταν 3 το μεσημέρι και ο Κύριος παραδίδει Αυτός μόνος του το πνεύμα του, δεν πεθαίνει από φυσική αιτία. Αυτός διαλέγει την ώρα του αφού πλέον είχε υπακούσει έως εσχάτου στον Θεό Πατέρα.
Καί ἡ καρδιά μου στεκόταν κάτω ἀπό τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ. Η μορφή τοῦ ληστῆ πού κλέβει τόν Παράδεισο μέ τήν μετάνοιά του μέ συγκλονίζει. Έχω στήσει καί τόν δικό μου σταυρό δίπλα ἀπό τόν Κύριο. Σταύρωνα τήν ἐγωκεντρικότητά μου. ἡ ἀγάπη τοῦ Κυρίου ἅπλωνε τά ματωμένα χέρια της καί ἀγκάλιαζε ὅλον τόν κόσμο... καί ἐμένα… μοῦ ἔπαιρνε τόν πόνο ὁ πάσχων Θεός… μοῦ ἔδινε ἐλπίδα ὁ πονεμένος Κύριος… ὅλη Του ἡ ὕπαρξη μιλοῦσε σιωπηλά γιά τήν ὑπομονή καί τήν ἀγάπη καί τήν συγχωρητικότητα…ξεκίνησε και η δική μου η σταύρωση. Έβλεπα να σηκώνω κι εγώ τον σταυρό της μετανοίας μου, της αγάπης μου και της υπομονετικής ελπίδος μου.
Ἕκαστον μέλος τῆς ἁγίας σου σαρκός, ἀτιμίαν δι' ἡμᾶς ὑπέμεινε, τὰς ἀκάνθας ἡ κεφαλή, ἡ ὄψις τὰ ἐμπτύσματα, αἱ σιαγόνες τὰ ῥαπίσματα, τὸ στόμα τὴν ἐν ὄξει κερασθεῖσαν χολὴν τῇ γεύσει, τὰ ὦτα τὰς δυσσεβεῖς βλασφημίας. Ὁ νῶτος τὴν φραγγέλωσιν, καὶ ἡ χεὶρ τὸν κάλαμον, αἱ τοῦ ὅλου σώματος ἐκτάσεις ἐν τῷ σταυρῷ, τὰ ἄρθρα τοὺς ἥλους, καὶ ἡ πλευρὰ τὴν λόγχην. Ὁ παθὼν ὑπὲρ ἡμῶν, καὶ παθῶν ἐλευθερώσας ἡμᾶς. Ὁ συγκαταβὰς ἡμῖν φιλανθρωπίᾳ, καὶ ἀνυψώσας ἡμᾶς, παντοδύναμε Σωτήρ, ἐλέησον ἡμᾶς.
Σταυρωθέντος σου Χριστέ, πᾶσα ἡ Κτίσις βλέπουσα ἔτρεμε, τὰ θεμέλια τῆς γῆς, διεδονήθησαν φόβῳ τοῦ κράτους σου· σοῦ γὰρ ὑψωθέντος σήμερον, γένος Ἑβραίων ἀπώλετο, τοῦ Ναοῦ τὸ καταπέτασμα, διερράγη διχῶς, τὰ μνημεῖα ἠνεῴχθησαν, καὶ νεκροὶ ἐκ τῶν τάφων ἐξανέστησαν. Ἑκατόνταρχος ἰδὼν τὸ θαῦμα, ἔφριξε· παρεστῶσα δὲ ἡ Μήτηρ σου, ἐβόα θρηνῳδοῦσα μητρικῶς· Πῶς μὴ θρηνήσω, καὶ τὰ σπλάγχνα μου τύψω, ὁρῶσά σε γυμνόν, ὡς κατάκριτον ἐν ξύλῳ κρεμάμενον; Ὁ σταυρωθεὶς καὶ ταφείς, καὶ ἀναστὰς ἐκ τῶν νεκρῶν, Κύριε δόξα σοι
Συσταύρωση - και συσταυρωθώμεν…
Οι τρείς Σταυροί μου
α. ο Σταυρός της μετανοίας
Τις ημέρες αυτές βλέπω τον εαυτό μου και τον συνοδεύω δίπλα από τα πρόσωπα που ακολουθούσαν τον Χριστό. Τρείς μορφές μπροστά μου διαγράφονται μέσα στο όλο Πάθος του Χριστού μου, που συγκλονίζουν τις ημέρες αυτές την καρδιά μου μέχρι δακρύων και είναι της πόρνης γυναικός, του Πέτρου και του Ληστού επί σταυρού. Είναι πρόσωπα που μιλούν για την δική μου ζωή. Πόσο ταίριαζαν με τον εαυτό μου που κι εγώ φέτος μαζί τους πρόκειται να πορευθώ ακολουθώντας τον Χριστό στην σταυρική του Πορεία. Έβλεπα μέσα από τα πρόσωπα αυτά το έλεος και την αγάπη του Χριστού. Είναι πρόσωπα που βαθειά αμάρτησαν αλλά και που βαθειά μετανόησαν και ο Χριστός τους αποδέχτηκε. Ακούω τον λόγο του Χριστού να λέγει ότι ‘’εάν αναβώ στον Σταυρό πάντας ελκύσω προς εμέ’’. Ιδιαίτερα τις ημέρες αυτές ελκύει ο Σταυρός όλους του ανθρώπους και τους συγκλονίζει με μετάνοια. Μεγάλη εντύπωση κάθε Μ. Τετάρτη και Μ. Παρασκευή, ημέρες πένθους έρχονται έκτακτα στο εξομολογητήριο ψυχές ιδιαίτερες με σημαδιακή την μετάνοια τους και τον συγκλονισμό της καρδιά τους για να εξομολογηθούν και να λυτρωθούν από την αμαρτία. Τους ελκύει ο Κύριος με το Πάθος του. ένα Θαύμα αληθινό που συνεχίζεται να γίνεται κάθε Μεγάλη Εβδομάδα στις καρδιές μυστικά των ανθρώπων όντως. Είναι που τις ημέρες αυτές συσταυρωνόμαστε, πεθαίνουμε για την αμαρτία.
Παίρνω θάρρος από τα πρόσωπα αυτά και κινώ τον δρόμο της μετανοίας μου, που μου τον χαράζουν αυτοί.
Άλλες τραγικές φιγούρες πνιγμένοι μέσα στον εγωισμό τους και στο πάθος της εξουσίας των δεν μπόρεσαν να γνωρίσουν την μεγάλη αγάπη του Χριστού που είλκυε τους πάντες και αυτοαπορρίφθηκαν. Μπροστά μου στέκεται η απελπισία του Ιουδα, η εξουσιολαγνεία του Πιλάτου, η συμφεροντολογία και αναισχυντία του λαού, η υποκρισία των φαρισαίων και Γραμματέων, ο φθόνος των Αρχιερέων. Αυτοί δεν κατάλαβαν τον Χριστό δεν ένιωσαν το μεγαλείο της αγάπης του, τον σταύρωσαν. Δεν μπόρεσαν να μετανοήσουν γιατί τους εμπόδιζε ο εαυτός τους και το πάθος τους. Κι όμως κι γι’αυτούς ο Κύριος έδωκε την παρουσία του με την προσευχή του και την αγάπη του, αλλ’ αυτοί περισσότερο έκραζαν ‘’σταύρωσον σταύρωσον αυτόν’’. Ήταν η επιλογή τους, ‘’το αἰμα Αυτού εφ’ ημάς και επί τα τέκνα ημών’’.
Όλες τις ημέρες αυτές η μία με την άλλη με φέρνουν μπροστά μου τα πρόσωπα αυτά και τα μελετώ. Με παίρνουν από το χέρι για να μπω κι εγώ στην ίδια μετάνοια και έτσι να μπορέσω να ανταμώσω τον Χριστό μου πάνω στον Σταυρό και να συσταυρωθώ μαζί του. Μελετούσα την μετάνοια τους και η καρδιά μου σειόταν μπροστά στο μεγαλείο της αγάπης του Χριστού, και κραύγαζα ‘’δόξα τη μακροθυμία σου Κύριε, δόξα σοι.’’ Υπάρχει και για μένα το έλεος του Θεού.
Με έπαιρναν από το χέρι και εμένα αμαρτωλό και με δίδασκαν
 Τα δάκρυα
 Την ομολογία

1. τα δάκρυα - ο πρώτος δρόμος της μετανοίας.
Η πόρνη και τα δάκρυα της
Στο κέντρο της Μεγάλης Εβδομάδος περιγράφεται η μετάνοια της πόρνης, που πλησίασε τον Χριστό στο τραπέζι του Σίμωνος του φαρισαίου και που έλουσε τα πόδια Του με μύρο και δάκρυα μετανοίας. Εκεί ο Κύριος ένιωσε το μεγαλείο της καρδιάς της γυναικός αυτής και ομολόγησε πως ’’αυτή αγάπησε πολύ διότι της συγχωρέθηκαν πολλά’’. Το πρόσωπο της πόρνης προβάλλεται για μια λυτρωτική συμπόρευση μετά δακρύων στο Πάθος του Χριστού και μια συσταύρωση ελπιδοφόρα. Την Μεγάλη Τετάρτη ένας μαθητής γίνεται προδότης και μια πόρνη γίνεται μαθήτρια, μια αντίθεση που τόσο όμορφα τονίζεται στην υμνολογία της ημέρας και προτρέπει στην μετά των δακρύων μετάνοια. Η σπορά δακρύων μετανοίας φέρουν ως καρπό την γλυκύτατη αγάπη στον Χριστό. Ο άνθρωπος, που έμαθε να μετανοεί και να ζητά μετά δακρύων το έλεος του Θεού, έχει την καρδιά του γεμάτη από θείο έρωτα. Τα δάκρυα της μετανοίας είναι ο χειραγωγός που οδηγεί στην πηγή της ζωής που είναι ο Χριστός. Και λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος ο διδάσκαλος της μετανοίας σαν μια προτροπή για τις ημέρες αυτές του Πάθους του Χριστού.
‘’Στύγνασον, γενοῦ κατηφὴς, ἔκχεε δάκρυα. Μὴ γὰρ ἄλλο τι ἐξέχεεν ἡ πόρνη; Οὐδὲν ἕτερον, ἢ δάκρυα καὶ μετάνοιαν• ἔλαβε χειραγωγὸν τὴν μετάνοιαν, καὶ προσῆλθε τῇ πηγῇ.’’

Το πρόσωπο της μετανοούσης γυναικός δηλώνουν με πολύ ευκρίνεια την αγάπη του Θεού και την φιλανθρωπία. Αν τα δάκρυα πείθουν τον Θεό, πόσο μάλλον γιατρεύουν όλο τον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου από την ψυχολογική απορύθμιση, που επιβάλλει η αμαρτία με τις ενοχές και την κατάθλιψη. Τα δάκρυα είναι η αληθινή ελευθερία της καρδιάς, αυτά που ποτίζουν το χωράφι της ψυχής και το προσδίδουν ευφορία.

Ο Πέτρος και τα δάκρυα του - το Β’ Βάπτισμα του
Πολύ συγκλονιστική είναι η μετάνοια του Απ. Πέτρου, η οποία αναφέρεται ως παράδειγμα λυτρωτικών δακρύων. Μετά από τη τριπλή άρνηση του Πέτρου ο Κύριος τον κοίταξε κατάματα πάνω από το ανώγειο που βρισκόταν. Αντιλήφθηκε την τριπλή του άρνηση και ‘’ενέβλεψε τω Πέτρω’’. Το βλέμμα Του ήταν δυνατότερο και από τον λόγο. Δεν ήθελε ο Χριστός να ελέγξει και να ντροπιάσει τον μαθητή του ενώπιον των Ιουδαίων, γι’ αυτό αφήνει την φωνή του δια του βλέμματος. Ήταν σαν να του έλεγε τόσο ηχηρά μεσα στην καρδιά του ‘’Πέτρο μπορεί να με αρνήθηκες όπως σου το έιχα ειπεί, όμως εγώ σ’αγαπώ και , όπως κι αν είσαι’’. Ηταν ένα βλέμμα αγαπης και γλυκύτητος. Τα μάτια του Χριστού του Παντεπότη Θεού τον αγκάλιασαν σε ένα σιφχταγκάλιασμα αγάπης και επιείκειας. Αυτό το βλέμμα του Κυρίου τράνταξε συθέμελα την ψυχή του πεπτωκότος Αποστόλου, που δεν άντεξε και βγήκε έξω από τον περίβολο και έκλαψε πικρά. Με δάκρυα ράντιζε το πρόσωπο του και σπάραζε η καρδιά του. Τα δάκρυα του ήταν η κάθαρση του. Ήταν το δεύτερο βάπτισμα, όπως το ονομάζει ο Ιερός Χρυσόστομος.
«Είτα ο Χριστός ενέβλεψε τω Πέτρω, φωνήν δια του βλέμματος αφιείς. ου γαρ δια στόματος αυτώ ελάλησεν, ίνα μη ελέγξη αυτόν επί των Ιουδαίων, και τον ίδιον καταισχύνη μαθητήν, αλλά δια του βλέμματος την φωνήν αφήκε. τουτέστι, Πέτρε, ο έλεγον, γέγονεν. Αμέλει γουν και ο Πέτρος αισθανόμενος τότε ήρξατο κλαίειν, αλλ’ ουχ απλώς έκλαυσεν, αλλά πικρώς, δεύτερον βάπτισμα δια των δακρύων εκ των οφθαλμών ποιήσας. Αλλά κλαύσας ούτω πικρώς, εξήλειψε την αμαρτίαν. Μετά ταύτα δε πιστεύεται τας κλείς των ουρανών.»
Μετάφραση
Έπειτα ο Χριστός κοίταξε κατάματα τον Πέτρο, σαν να του άφηνε φωνή δια βλέμματος• δεν του μίλησε δια στόματος για να μην τον ελέγξει μπροστά στους Ιουδαίους και τον δικό του μαθητή τον ντροπιάσει, αλλά του μίλησε δια του βλέμματος του• δηλαδή, Πέτρε, αυτό που έλεγα έγινε. Ο Πέτρος μόλις το κατάλαβε άρχισε τότε να κλαιει, και όχι μόνο έκλαψε, αλλά πικρώς, τελώντας το δεύτερο βάπτισμα του δια των δακρύων των οφθαλμών του. Και κλαίγοντας έτσι πικρά, εξάλειψε την αμαρτία• μετά δε ταύτα ο Χριστός του εμπιστεύτηκε τα κλειδιά των ουρανών.
Ο Κύριος μας κινείται με την ευγένεια της αγάπης του και δεν εκθέτει τον Πέτρο με σφοδρό έλεγχο, αλλά του μιλά μέσα από το βλέμμα του. Ο Πέτρος του απαντά με τα δάκρυα των οφθαλμών του. Μιλούν με τα μάτια τους. Είναι αλήθεια πως τα μάτια του ανθρώπου εκφράζουν την καρδιά του καλύτερα από κάθε λόγο. Μια συνομιλία δια των οφθαλμών. Μετάνοια δια των οφθαλμών.Ο Κύριος εκφράζει την γλυκύτητα της αγάπης του και ο Πέτρος την συντριβή της ψυχής του. Ο Θεός κρατά την αγάπη και ο άνθρωπος τα δάκρυα. Δεν χρειάστηκαν λόγια παρά μόνον τα μάτια στην μυστική αυτή διεργασία της μετανοίας.
Και πόσες φορές τις ημέρες αυτές του Πάθους του Χριστού έβλεπα τον εαυτό μου να κλαίει για τα λάθη του. Καθόμουνα κάτω από τον Σταυρό και έβλεπα τα μάτια του Χριστού να μ ακολουθούν στην πορεία μου. Δεν ήταν μάτια ελεγκτικά και και απαξιωτικά όταν με κοιτούσαν και στις πιο δύσκολες ώρες μου αλλά μάτια αγάπης και αποδοχής μου και γλυκύτητος.
Άκουγα την φωνή του Ιερού Χρυσοστόμου να μου λέγει:
«κλάψε και συ γι’ αυτήν την αμαρτία σου. Και όχι απλώς μόνο να κλάψεις εξωτερικά και ενοχικά, αλλά να κλάψεις πικρά σαν τον Πέτρο. Μέσα από αυτό το βάθος της αίσθησης της πικρίας της αμαρτίας πρόσφερε τις πηγές των δακρύων σου, ώστε να σε σπλαχνιστεί ο Δεσπότης και να σου συγχωρήσει το αμάρτημα. Φιλάνθρωπος είναι ο Κύριος. Αυτός είπε ‘’ου θέλω τον θάνατον του αμαρτωλού, ως το επιστρέψαι, και μετανοήσαι, και ζήν αυτόν’’. Έναν μικρό πόνο σου ζητά ο Κύριος κι Αυτός σου δίνει τα μεγάλα. Αυτή την έκφραση της καρδιάς σου ζητά, για να σου δώσει θησαυρό σωτηρίας. Πρόβαλε δάκρυα και αυτός σου δίνει συγχώρηση. Πρόβαλε μετάνοια και αυτός σου παρέχει άφεση αμαρτιών• δώσε τα δάκρυα σου για να έχεις πρόσωπο στην απολογία σου επί του φοβερού βήματος του Χριστού. Αυτός δίνει τα δικά του και εμείς τα δικά μας. Αν δώσουμε τα δικά μας, θα δώσει κι αυτός τα δικά του…μην αμελήσουμε τον εαυτό μας, μήτε να χάσουμε την σωτηρία μας, την στιγμή που έχουμε ένα τέτοιο πέλαγος φιλανθρωπίας του Δεσπότου των πάντων, που ξέρει να μετανιώνει μπροστά στα δάκρυα της μετανοίας μας για τις αμαρτίες μας.»
‘’δεν ξέρεις πως και εκείνοι που λειτουργούν στο άγιο Θυσιαστήριο έχουν κι αυτοί τις δικές τους αμαρτίες; με σάρκα είναι ντυμένοι και αίμα κυκλοφορεί στις φλέβες τους και με οστά είναι συνδεδεμένοι• και εμείς, που καθόμαστε στους θρόνους μας και σας διδάσκουμε, με αμαρτίες είμαστε συμπεπλεγμένοι. Αλλά δεν απελπιζόμαστε από την φιλανθρωπία του Θεού, ούτε προσάπτουμε κάποια απανθρωπία. Όλοι είμαστε άνθρωποι δημιουργημένοι από τα ίδια υλικά. Δεν παραιτούμεθα από την διδασκαλία , διότι εμπιστευόμαστε στη φιλανθρωπία του Θεού. Και εσείς μεν όταν αμαρτάνετε δεν έχετε τόσο μεγάλη ευθύνη, διότι είστε μαθητές κάτω από δάσκαλο. Εμείς όμως όσο πιο ψηλά βρισκόμαστε στο αξίωμα, τόσο πιο πολλές ευθύνες έχουμε. Άλλο να αμαρτάνει ο διδάσκαλος και άλλο να αμαρτάνει ο μαθητής. Και αυτό συμβαίνει κατά θεία παραχώρηση, ώστε και αυτοί οι ιερείς να έχουν τους πειρασμούς και τις πτώσεις των• διότι αν δεν είχαν αμαρτίες και οι ίδιοι τους και δεν πειραζόταν από τα ίδια πάθη του βίου, θα ήταν απάνθρωποι στους άλλους και δεν θα έδιναν συγχώρηση….γι’ αυτό αν δεν έπεφταν κι αυτοί σε αμαρτίες και δεν ήταν ευάλωτοι στον πειρασμό, καμία συγχώρηση δεν θα έδιναν στους αμαρτάνοντες, αλλά με απανθρωπία φερόμενοι θα τους έκοβαν όλους και θα τους πετούσαν έξω από την Εκκλησία. Το ότι αυτά που λέγω δεν είναι στοχασμοί, αλλά είναι αυτή η πραγματικότητα, έλα να σε πείσω μέσα από την ιστορία• ο Πέτρος επρόκειτο να αναλάβει τα κλειδιά της βασιλείας των ουρανών, μάλλον δε του τα εμπιστεύθηκε ο Κύριος πραγματικά και επρόκειτο να του εμπιστευθεί και το πλήθος των λαών….Ο Πέτρος όμως ήταν ανήμερος και απότομος. Αν ήταν αναμάρτητος, ποία συγγνώμη θα έπαιρναν οι διδασκόμενοι απ’ αυτόν; Αλλά γι’ αυτό και ενεργεί έτσι η θεία Χάρις με το να απομακρυνθεί για λίγο από τον Θεό και να πέσει ο Πέτρος σε αμάρτημα, ώστε μ’ αυτἀ που ο ίδιος έπαθε να γίνει πιο φιλάνθρωπος προς τους άλλους….ο Πέτρος ο διδάσκαλος της οικουμένης αφέθηκε να αμαρτήσει, ώστε η συγχώρηση του να γίνει υπόθεση φιλανθρωπίας και για του άλλους.
Και άραγε γιατί σας τα λέγω όλα αυτά; διότι και εμείς οι ιερείς που καθόμαστε στους θρόνους μας έχουμε τις αμαρτίες μας. Γι’ αυτό και ο θεός δεν εμπιστεύθηκε την ιερωσύνη ούτε σε άγγελο, ούτε σε αρχάγγελο• διότι είναι αναμάρτητοι• για να μη κεραυνοβολούν αθρόα όσους από τον λαό αμαρτάνουν• αλλά ο θρόνος αυτός της ιερωσύνης δόθηκε σε άνθρωπο προερχόμενο από ανθρώπους, που κι αυτός είναι συνδεδεμένος με την ηδονή και την αμαρτία, ώστε όταν τον πλησιάσει ένας αμαρτωλός βλέποντας τα δικά του αμαρτήματα να γίνεται πιο φιλάνθρωπος για εκείνον. Διότι αν ήταν άγγελος ο ιερέας και ερχόταν για συγχώρηση ένας πόρνος, θα του έκοβε το κεφάλι, διότι ποτέ του αυτός δεν υποπίπτει σε τέτοιο πάθος. Αν είχε την εξουσία άγγελος δεν θα δίδασκε, αλλά θα έπαιρνε κεφάλια. Επειδή εκείνος δεν έπεφτε θα τον έφερε σε μεγάλη οργή εναντίον του αμαρτωλού. Αλλά γι’ αυτό δόθηκε η εξουσία αυτή σε άνθρωπο, ώστε βλέποντας τα πλημμελήματα του και έχοντας δική του πείρα, να συγχωρεί τους αμαρτωλούς και να μη αδειάσει η εκκλησία από την οργή του.’’
Με πολύ ελπίδα και πόνο και αγάπη ο Ιερός Χρυσόστομος προτρέπει τους πιστούς λέγοντας:
’’προφθάσωμεν το πρόσωπον αυτού εν εξομολογήσει•ας σβήσουμε την πυρκαγιά των αμαρτημάτων μας,όχι με ύδατα πολλά, αλλά με λίγα δάκρυα•το δάκρυ σβήνει την πυρκαγιά των αμαρτημάτων,και αποπλύνει την δυσωδία της αμαρτίας.’’

Ηαπελπισίατου Ιούδα
Έβλεπα τις αμαρτίες μου και απομακρυνόμουνα από τον Χριστό. Μια ενοχικότητα και μια αυτοτιμωρία απλωνόταν μέσα μου και με απομάκρυνε από τον Σταυρό. Εγώ δεν είμαι άξιος για να πλησιάσω τον Κύριο. Πώς να κοινωνήσω, πώς να τον αγγίξω, πώς να φιλήσω τα πόδια του. Φοβόμουνα και μια απελπισία με απέδιωχνε. Εχω χώρο εγώ δίπλα στον Κύριο; Χωρούσε άραγε η απελπισία τις ώρες αυτές; Έβλεπα σαν τον Ιούδα να με καταλαμβάνει μια τεράστια λύπη και να απομακρύνομαι. Μια αυτοκτονία ψυχική έπαιρνε διαστάσεις μέσα μου. Κι όμως και ο Ιούδας κι αυτός θα μπορούσε να γίνει κάτοικος του παραδείσου με την μετάνοια του αλλά απελπίστηκε.
Έβλεπα το πρόσωπο του Ιούδα και θλιβόμουνα. Μαθητής του Χριστού ο Ιούδας και η απελπισία τον οδήγησε στην απώλεια. Δεν είχε μάτια για να δει την αγάπη και το έλεος του Χριστού από τον εγωισμό και την αθλιότητα του. Τον έβλεπε ως επαναστάτη και κοσμικό άρχοντα. Τόσα χρόνια και δεν γνώρισε πως ο Κύριος είναι ο φίλος των αμαρτωλών, των τελώνων και των πορνών.
Πολύ περιγραφικά και αποκαλυπτικά ο Ιερός Χρυσόστομος ομιλεί για την πτώση του Ιούδα στην οποία έπαιξε μεγάλο ρόλο ο Σατανάς και πλεονέκτησε με την υπερβολή της απελπισίας, καθώς και για την αγάπη του Χριστού, που θα μπορούσε να συγχωρήσει τον προδότη αν πραγματικά μετανοούσε.
‘’μετανόησε ο Ιούδας• αμάρτησα, είπε, παραδούς αίμα αθώον• άκουσε ο διάβολος τα λόγια του αυτά και κατάλαβε πως άρχισε τον δρόμο προς το καλύτερο και πως βαδίζει προς την σωτηρία, και φοβήθηκε την μεταβολή. Έλεγε πως έχει φιλάνθρωπο Δεσπότη• όταν επρόκειτο να τον προδώσει, δάκρυσε γι’ αυτόν και μύρια τον παρακάλεσε• πολύ περισσότερο δεν θα το δεχθεί εν μετανοία; Ενώ ήταν αδιόρθωτος τον τραβούσε με την αγάπη του και τον καλούσε• πολύ περισσότερο τώρα που διορθώνεται και έχει επίγνωση της αμαρτίας του δεν θα τον δεχτεί κοντά του; μα και γι’ αυτό ήλθε να σταυρωθεί. Τι έκανε λοιπόν. Τον θορύβησε• γέμισε την ψυχή του με το σκοτάδι της υπερβολής της αθυμίας, τον καταδίωξε, τον κυνήγησε μέχρι που να του βάλει τον βρόχο στον λαιμό του, και τον πέταξε έξω από την παρούσα ζωή και τον αποστέρησε από τον πόθο της μετανοίας. Το ότι, αν ζούσε, και αυτός θα σωζόταν, είναι φανερό από τους σταυρωτές Του• διότι, αν έσωσε αυτούς που τον ανέβασαν πάνω στον Σταυρό, και αν ακόμη και πάνω στον σταυρό παρακαλούσε τον Πατέρα και ζητούσε συγγνώμη για το τόλμημα τους, είναι φανερό ότι και τον προδότη με όλη του την αγάπη θα τον δεχόταν, αν έδειχνε την σωστή μετάνοια• αλλά εκείνος δεν άντεξε να μείνει στο φάρμακο, διότι τον κατάπιε ‘’η περισσότερη λύπη’’.’’
Σε μια ἀλλη του ομιλία περιγράφει σε τέσσερα στάδια την επιβολή και εξέλιξη της αμαρτίας πάνω στον Ιούδα: την αιχμαλωσία, την προδοσία, τον θεατρισμό και τον θάνατο. Πάντοτε ο κύριος στόχος του διαβόλου δεν είναι αυτή η ίδια η αμαρτία, αλλά η απελπισία και ο πνευματικός θάνατος.
’’άκουσον γούν πώς τον άθλιον και ταλαίπωρον Ιούδαν
1. λαβούσα αιχμάλωτον ουκ εφείσατο, (αιχμαλωσία)
2. αλλ’ εποίησε ιερόσυλον, προδότην• (προδοσία)
3. και μετά το την αμαρτίαν ανύσαι, εις θέατρον αυτόν ήγαγε τον Ιουδαίων, και απεκάλυψε το πλημμέλημα, (θεατρισμός)
4. και ουδέ ούτως αφήκε καρπώσασθαι το εκ της μετανοίας κέρδος, αλλά προαπήγαγε της μετανοίας, επί βρόχον αγαγούσα. (αυτοκτονία-θάνατος)
Τύραννος γαρ χαλεπή, πονηρά επιτάττουσα επιτάγματα, και καταισχύνουσα τους υπακούοντας. ’’

Και μου έλεγε ο Ιερός Χρυσόστομος τόσο παρηγορητικά για την μετάνοια μου, πως κι εγώ έχω θέση στον Χριστό, αν και τόσο αμαρτωλός.

«Όταν αμάρτης, μη απογνώς σεαυτού,
αλλά παρ’ αυτά επί την ανάστασιν δράμε».
Μη είπης προς σεαυτόν. Οίμοι, απολώμην! Επόρνευσα, εμοίχευσα, εφόνευσα. Έχεις σωτηρίας λιμένα διακρουόμενον την αμαρτίαν. Όταν γάρ ίδω τον τοιούτον δεξάμενον τραύματα, και διασπαραττόμενον, ευθέως επί την μετάνοιαν τρέχω, και παρρησιάζομαι δακρύων πηγάς εκχέων.»

Τί γάρ ἐστιν ἁμαρτία πρὸς τὴν τοῦ Δεσπότου φιλανθρωπίαν; Ἀράχνη. Ἄνεμος φυσᾷ, καὶ διασπᾶται ἀράχνη• Θεὸς βούλεται, καὶ οὐ παραλύεται ἁμαρτία; Ταῦτα λέγω, οὐχ ἵνα ῥᾳθυμοτέρους ἐργάσωμαι, ἀλλ᾽ ἵνα ὑμᾶς εἰς πίστιν ἀγάγω προσδοκίας μείζονος καὶ χρηστοτέρας ἐλπίδος. Μηδέποτε ἀπογίνωσκε, ὦ ἄνθρωπε• ἐκείνου ἀπόγνωθι τοῦ ἀπογινώσκοντος ἑαυτόν.

’’τούτο λέγει και ο Κύριος•
εξομολόγησιν μοι δός, και δάκρυον, και μετάνοιαν,
και τα άλλα από της εμής φιλανθρωπίας δωρούμαί σοι’’.

Ἁμαρτωλὸς εἶ; μὴ ἀπογνῷς• οὐ παύομαι συνεχῶς ταῦτα ἐπαλείφων τὰ φάρμακα• καὶ γὰρ οἶδα ἡλίκον ὅπλον ἐστὶ κατὰ τοῦ διαβόλου τὸ μὴ ἀπογινώσκειν ὑμᾶς. Ἂν ἔχῃς ἁμαρτήματα, μὴ ἀπογνῷς• οὐ παύομαι ταῦτα συνεχῶς λέγων• κἂν καθ᾽ ἡμέραν ἁμαρτάνῃς, καθ᾽ ἡμέραν μετανόει• καὶ ὅπερ ἐν ταῖς παλαιαῖς ποιοῦμεν οἰκίαις, ὅταν σαθρωθῶσιν, ὑπεξαι ρούμεθα τὰ σεσαθρωμένα, καὶ καινὰ ἐπισκευάζομεν, καὶ οὐδέποτε συνεχοῦς ἐπιμελείας ἐπιλανθανόμεθα• τοῦτο καὶ ἐν ἡμῖν ποιῶμεν. Εἰ ἐπαλαιώθης σήμερον ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας, ἀνακαίνισον σεαυτὸν ἀπὸ τῆς μετανοίας. Καὶ ἔνι, φησὶ, μετανοήσαντα σωθῆναι; Καὶ πάνυ ἔνι. Πάντα τὸν βίον ἐν ἁμαρτίαις διέτριψα, καὶ ἐὰν μετανοήσω, σώζομαι; Πάνυ. Πόθεν δῆλον; Ἀπὸ τῆς τοῦ Δεσπότου σου φιλανθρωπίας. Μὴ γὰρ τῇ μετανοίᾳ σου θαῤῥῶ; μὴ γὰρ ἡ μετάνοιά σου ἰσχύει τοσαῦτα κακὰ ἀποσμήξασθαι; Εἰ ἡ μετάνοια μόνη ἦν, εἰκότως ἐφοβοῦ• ἐπειδὴ δὲ τῇ μετανοίᾳ κεράννυται Θεοῦ φιλανθρωπία, θάῤῥει• Θεοῦ γὰρ φιλανθρωπίας μέτρον οὐκ ἔστιν, οὐδὲ λόγῳ ἑρμηνευθῆναι δύναται αὐτοῦ ἡ ἀγαθότης. Ἡ μὲν γὰρ σὴ κακία μέτρον ἔχει, τὸ δὲ φάρμακον μέτρον οὐκ ἔχει• ἡ σὴ κακία οἵα ἐὰν ᾖ, ἀνθρωπίνη ἐστὶ κακία, ἡ δὲ τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπία ἄφατος• καὶ θάῤῥει, ὅτι περιγίνεταί σου τῆς κακίας.
Ἐννόησονσπινθῆραεἰςπέλαγοςἐμπεσόντα• μὴδύναταιστῆναιἢφανῆναι;Ὅσον σπινθὴρ πρὸς πέλαγος, τοσοῦτον κακία πρὸς τὴν τοῦ Θεοῦφιλανθρωπίαν• μᾶλλον δὲ οὐδὲ τοσοῦτον, ἀλλὰ πολλῷ πλέον. Τὸ μὲν γὰρ πέλαγος, κἂν μέγα ᾖ, μέτρον ἔχει• ἡ δὲ τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπία ἀπεριόριστος. Ταῦταλέγω, οὐχἵναὑμᾶςῥᾳθυμοτέρουςἐργάσωμαι, ἀλλ᾽ἵνασπουδαιοτέρουςκαταστήσω.
Μετάφραση.‘’Είσαι αμαρτωλός; Μην απελπισθείς. Δεν θα παύσω ποτέ να σου δίνω σαν φάρμακο την συμβουλή αυτή. Διότι ξέρω πολύ καλά πόσο σπουδαίο όπλο είναι εναντίον του διαβόλου το να μην απελπιζόμαστε ποτέ. Αν έχεις λοιπόν αμαρτήματα μην αποθαρρύνεσαι. Και αν αμαρτάνεις κάθε ημέρα, να μετανοείς κάθε ημέρα. Εκείνο που κάνουμε για τα παλαιά σπίτια, αυτό ας εφαρμόσουμε και στον εαυτό μας. Όταν εκείνα σε μερικά μέρη φθαρούν και χαλάσουν, αφαιρούμε τα σάπια και τα αντικαθιστούμε με καινούργια και ποτέ δεν παύουμε να επαγρυπνούμε και να ενδιαφερόμαστε για την επισκευή του. Αυτό ας κάνουμε και για τον εαυτό μας. Εάν, λόγου χάριν, σήμερα πάλιωσες λόγω της αμαρτίας, φρόντισε να ξανακαινουργιώσεις τον εαυτό σου με την μετάνοια….
Σκέψου μια σπίθα που πέφτει μέσα στο πέλαγος. Μήπως μπορεί να σταθεί και να φανεί πουθενά; Έ ! Λοιπόν. Ό,τι είναι η σπίθα μέσα στο πέλαγος, αυτό είναι η αμαρτία μέσα στην φιλανθρωπία του Θεού. Ή μάλλον ούτε τόσο, αλλά πολύ λιγότερο. Διότι το πέλαγος, όσο μεγάλο κι αν είναι, πάντως έχει τέλος. Ενώ η φιλανθρωπία του θεού δεν έχει τέλος και όριο. Αυτά σας τα λέγω, όχι για να σας κάνω αμελείς, αλλά τουναντίον, για να σας παρακινήσω στο να γίνετε προθυμότεροι και θερμότεροι στον βίο της μετανοίας και της αρετής.’’

Η συγχώρηση του ανθρώπου εξαρτάται καθαρά από την μετάνοια του, και όσο πιο δυνατή είναι, τόσο πιο μεγάλη γίνεται και η χαρά της λύτρωσης,
‘’οξεία η μετάνοια, οξυτέρα και η συγχώρησις’’ .
«οὐ γὰρ τὸ πεσεῖν χαλεπόν, ἀλλὰ τὸ πεσόντα κεῖσθαι καὶ μὴ ἀνίστασθαι,ἀλλὰ ἐθελοκακούντα καὶ βλακεύοντατοῖς τῆς ἀπογνώσεως λογισμοῖςτὴν τῆς προαιρέσεως ἀποκρύπτειν ἀσθένειαν».
«ου γαρ το των αμαρτημάτων πλήθος εις απόγνωσιν εμβάλειν είωθεν, αλλά το ψυχήν έχειν ασεβή»
«μηδέποτε ἀπογινώσκομεν οὐδὲν γὰρ οὕτως ἰσχυρὸν ὅπλον τῷ διαβόλῳ, ὡς ἀπόγνωσις• διὰ τοῦτο οὐχ οὕτως αὐτὸν εὐφραίνομεν ἁμαρτάνοντες, ως απογινώσκοντες.»

‘’ζω εγώ, τάδε λέγει Κύριος, ου βούλομαι τον θάνατον του ασεβούς ως το αποστρέψαι τον ασεβή από της οδού αυτού και ζήν αυτόν.’’


Τα δάκρυα της αληθινής μετάνοιας της πόρνης οδηγούν στην λύτρωση, ενώ τα δάκρυατης εγωιστικής μετάνοιας του Ιούδα οδηγούν στην αυτοκτονία. Στο Πάθος του Χριστού βλέπουμε πολύ χαρακτηριστικά τα δάκρυα του Πέτρου και τα δάκρυα του Ιούδα. Ο ένας λυτρώνεται και ο άλλος αυτοκτονεί. Και όλο αυτό κρύβει ή την μεγάλη ταπείνωση ή τον μεγάλο εγωισμό

2. η ομολογία -ο δεύτερος δρόμος της μετανοίας.

Ο ληστής
Πολύ τρανταχτό παράδειγμα είναι η ομολογία του ληστού στην Σταύρωση του Κυρίου. Με την ομολογία-εξομολόγηση του έγινε ο πρώτος κάτοικος του Παραδείσου, χωρίς να κάνει κανένα άλλο έργο αρετής. Τον εισάγει στον Παράδεισο σαν δίκαιο και άγιο, κι αυτό μόνο με την εξομολόγηση. Ήταν αρκετή μόνο η ομολογία του. δεν πρόλαβε να κάνει έργα αρετών , μόνο με την εξομολόγηση του κέρδισε την συγχώρηση. Μια ζωή ολόκληρη έκλεβε και την τελευταία στιγμή κλέβει και τον Παράδεισο με την μετάνοια του. Ο Παράδεισος είναι ο τόπος των μετανοούντων, ο τόπος που κατακτιέται με την αληθινή μετάνοια.
‘’ λέγε σύ πρώτος τις αμαρτίες σου για να δικαιωθείς. Ώ φιλανθρωπία του Δεσπότου. Δεν είπε, να μην κολασθείς, αλλά για να γίνεις δίκαιος. Καλά δεν αρκούσε που δεν τον κολάζεις, και τον κάνεις και δίκαιο; Και βέβαια. Πρόσεξε με ακρίβεια τον λόγο αυτό. Δίκαιο και άγιο τον κάνω. Και που επιτελέστηκε αυτό; Σ’ έναν ληστή που είπε μόνον τα λόγια αυτά στον άλλο συσταυρούμενο, ‘’ουδέ φοβή συ τον Θεόν. Και ημείς μεν δικαίως• άξια γαρ ων επράξαμεν απολαμβάνομεν’’. Τότε τον απάντησε ο Σωτήρ• σήμερα μαζί μου θα είσαι στον Παράδεισο. Δεν του είπε σε απαλλάσσω από την κόλαση και την τιμωρία, αλλά τον εισάγει στον Παράδεισο σαν δίκαιο και άγιο.’’
Με πολύ αγάπη ακούγεται η προτροπή του Ιερού Χρυσοστόμου:
 « Ιατρείο είναι η εκκλησία, όχι δικαστήριο. Δεν ζητάει ευθύνες για τα αμαρτήματα, αλλά συγχώρηση των αμαρτημάτων προσφέρει»
‘’῞Ημαρτες; εἴσελθε εἰς τὴν ἐκκλησίαν, καὶ ἐξάλειψόν σου τὴν ἁμαρτίαν. Ὁσάκις ἂν πέσῃς εἰς τὴν ἀγορὰν, τοσαυτάκις ἐγείρῃ• οὕτως ὁσάκις ἂν ἁμαρτήσῃς, μετανόησον ἐπὶ τῇ ἁμαρτίᾳ• μὴ σαυτοῦ ἀπογνῷς• κἂν δεύτερον ἁμάρτῃς, δεύτερον μετανόησον, μὴ διὰ ῥᾳθυμίαν τέλεον ἐκπέσῃς τῆς τῶν προκειμένων ἀγαθῶν ἐλπίδος• κἂν ἐν ἐσχάτῃ πολιᾷ ᾖς καὶ ἁμάρτῃς, εἴσελθε, μετανόησον• ἰατρεῖον γάρ ἐστιν ἐνταῦθα, οὐ δικαστήριον, οὐκ εὐθύνας ἁμαρτημάτων ἀπαιτοῦν, ἀλλὰ συγχώρησιν ἁμαρτημάτων παρέχον. Θεῷ μόνῳ εἰπὲ τὴν ἁμαρτίαν σου• Σοὶ μόνῳ ἥμαρτον καὶ τὸ πονηρὸν ἐνώπιόν σου ἐποίησα• καὶ συγχωρεῖταί σου ἡ ἁμαρτία.’’
 «..μὴ παραμείνωμεν τοῖς κακοῖς, μηδὲ ἀπογνῶμεν τὴν καταλλαγὴν ἀλλ᾽ εἴπωμεν, καὶ αὐτοί• "Πορευσώμεθα πρὸς τὸν πατέρα", καὶ ἐγγίσωμεν τῷ θεῷ. Αὐτὸς γὰρ ἡμᾶς οὐδέποτε ἀποστρέφεται, ἀλλ᾽ ἡμεῖς ἐσμεν οἱ μακρύνοντες ἑαυτούς•’’Ὁ Θεὸς γάρ, φησίν, ἐγγίζων ἐγώ εἰμι καὶ οὐ θεὸς πόρρωθεν ’’.»


β. ο Σταυρός της αγάπης
η Συγχωρητικότητα
η προσευχή του Χριστού επί Σταυρού

Συγκλονιστκά είναι τα λόγια του Χριστού πάνω στον Σταυρό. Προσεύχεται για τους σταυρωτές του. Μέσα στον όλο πόνο του και την κακία των ανθρώπων, παίρνει κουράγιο και με απλωμένα τα καρφωμένα και ματωμένα χέρια Του κραυγάζει στον Θεό Πατέρα ’’Πάτερ αφες αυτοίς ου γαρ οίδασιν τι ποιούσιν’’. Τους δικαιολογεί και τους αγκαλιάζει. Η προσευχή της αγάπης Του και της συγχώρησης. Λίγο πρίν το βράδυ με ιδρώτα αίματος προσευχόταν για όλους στον κήπο της Γεσθημανή, ‘’γενόμενος εν αγωνία εκτενέστερον προσηύχετο’’. Αιματηρή η αγωνία του που γινόταν προσευχή αγάπης και αγκάλης για όλους. Σταυρωνόταν η καρδιά του προσευχόμενη λίγο πριν από την σταύρωση. Το πρόσωπο του γλυκύ και ιλαρό και προσευχόμενο ως άκακο αρνί που το οδηγούν στην σφαγή χωρίς να μιλά και να αντιλογεί. Και συγκλονίζονται απ’ αυτήν την αγάπη και ο ληστής και ο ο εκατόνταρχος Λογγίνος και ομολογούν και μετανοούν και αγγίζουν τον Χριστό.

Ο σταυρός της κακίας των άλλων - ‘’τούτο εξομολόγησις’’
Έβλεπα τον Χριστό να προσεύχεται για τους εχθρούς του πάνω από τον Σταυρό του με μια ηρεμία και γλυκύτητα
Ζώντας μέσα στην δυσκολία ταπεινώνεται η καρδιά μου και σπάζει ο εγωισμός μου και ματώνοντας από τις κακίες των ανθρώπων γνωρίζω καλύτερα τον εαυτό μου και την δική μου αθλιότητα και πιάνομαι από τον Θεό. Η εξιλέωση του εαυτού μου έρχεται από αυτές τις δυσκολίες. Ο διπλανός μου είναι ο σταυρός μου ωρες – ώρες αλλά είναι και η ανάσταση μου από τον θάνατο της αμαρτίας που πλανιέται μέσα μου.
Θέλω κι εγώ να πλησιάσω τον Κύριο πάνω στον Σταυρό, αλλά η μετάνοια μου παίρνει ένα άλλο νόημα αναγκαίο χωρίς εναλλαγή χωρίς παζάρεμα του εαυτού μου και του εγωισμού μου. Να συγχωρήσω και να κλάψω και να προσευχηθώ για τους εχθρούς μου. Δεν μπορώ να πλησιάσω αλλιώς τον Κύριο. Είναι μονόδρομος η συγχώρηση των άλλων. Είναι ο εύκολος δρόμος για να συγχωρηθούν και τα δικά μου αμαρτήματα. «δια τούτο έδωκεν ημίν ο Θεός προς έκτισιν εύκολόν τε και ραδίαν οδόν, και πάντα δυναμένην διαλύσασθαι εκείνα, το μη μνησικακείν λέγω»
Να μπροστά μου βλέπω δίπλα από τον Εσταυρωμένο Κύριο μου και τον εαυτό μου σταυρωμένο από τις κακίες των ανθρώπων και την πικρια και την εγκατάλειψη.
Ο μόνος τρόπος εξόφλησης του δικού μου χρέους είναι να συγχωρήσω τα λίγα που με χρωστούν οι αδελφοί μου. Είναι εύκολος ο δρόμος και ανώδυνος για να συγχωρεθούν και οι δικές μου αμαρτίες.

Ακούω τον Ιερό Χρυσόστομο να μου λέγει:
‘’Εἰ σῶμα εἶ τοῦ Χριστοῦ, φέρε τὸν σταυρόν• καὶ γὰρ ἐκεῖνος ἤνεγκε• φέρε ἐμπτύσματα, φέρε ῥαπίσματα, φέρε ἥλους. Τοιοῦτον ἐκεῖνο τὸ σῶμα ἦν. Τὸ σῶμα ἐκεῖνο ἀναμάρτητον ἦν• Ἁμαρτίαν γὰρ, φησὶν, οὐκ ἐποίησεν, οὐδὲ δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ εὑρέθη• αἱ χεῖρες αὐτοῦ πρὸς εὐεργεσίαν ἅπαντα ἔπραττον τῶν δεομένων• οὐδὲν τὸ στόμα ἐξέβαλε τῶν οὐ προσηκόντων• Δαιμόνιον ἔχεις, ἤκουσε, καὶ οὐδὲν ἀντεῖπεν.
Ἐπεὶ δὲ περὶ σώματος ἡμῖν ὁ λόγος, ὅσοι μετέχομεν τοῦ σώματος, ὅσοι τοῦ αἵματος ἀπογευόμεθα τούτου, ἐννοεῖτε ὅτι τοῦ μηδὲν ἐκείνου διαφέροντος οὐδὲ διεστῶτος μετέχομεν πρὸς μετοχὴν, ὅτι ἐκείνου τοῦ ἄνω καθημένου, τοῦ προσκυνουμένου παρὰ ἀγγέλων, τοῦ τῆς ἀκηράτου δυνάμεως ἐγγὺς, τούτου ἀπογευόμεθα. Οἴμοι, πόσαι πρὸς σωτηρίαν ἡμῖν ὁδοί Σῶμα ἡμᾶς ἑαυτοῦ ἐποίησε, σῶμα ἡμῖν τὸ ἑαυτοῦ μετέδωκε, καὶ οὐδὲν τούτων ἡμᾶς ἀποτρέπει τῶν κακῶν.’’

Μου αναφέρει ένα παράδειγμα, τον Βασιλιά Δαυίδ.
Ο Βασιλιάς Δαβίδ μετά την μετάνοια του βρίσκεται σε δεινή θέση. Το ίδιο του το παιδί ο Αβεσσαλώμ επαναστατεί και τον εκδιώκει από το παλάτι. Ο Δαβίδ αποσύρεται οικειοθελώς μη θέλοντας να πολεμήσει με τον γιο του. Στον δρόμο της φυγής του ο Σεμεεί, ένας άνθρωπος που ευεργετήθηκε από τον ίδιο, στέκεται σε ένα ύψωμα και τον υβρίζει και τον πετροβολά με τον πιο αίσχιστο τρόπο. Ο Δαβίδ απαγορεύει τον στρατηγό του να τον πατάξει δια μαχαίρας για την κακία του. Δέχεται την ταπείνωση αυτή ως μια εξιλέωση των αμαρτιών του και ως μια δοκιμασία του Θεού. Τότε συντετριμμένος από την αχαριστία και τον πόλεμο αυτό γονατίζει και προσεύχεται με τον 142 Ψαλμό ’’Κύριε εισάκουσον της προσευχής μου…’’, που είναι το μεγαλείο όλης της ταπείνωσης ενός μετανοημένου αμαρτωλού ανθρώπου, που αφήνεται στα χέρια του Θεού χωρίς να διεκδικεί το δίκαιο του, ούτε και να εκδικείται, αλλά να υπομένει και να δικαιώνεται. Ο Δαβίδ αμάρτησε πολύ με την μοιχεία και τον φόνο, αλλά έκλαψε πολύ με τον 50ο Ψαλμό, ομολόγησε ενώπιον του προφήτου Νάθαν και ταπεινοφρόνησε ενώπιον των διωκτών με καρδιά αγάπης και συγχωρητικότητος. Είχε μετάνοια ολόκληρο. Γι’ αυτό και ο Θεός τον Δαβίδ δεν τον έβλεπε μέσα από τις μεγάλες του αμαρτίες, αλλά μέσα από την γλυκεία εν μετανοία του καρδιά και τον ονόμαζε ‘’άνθρωπο κατά την καρδίαν Μου’’. «τι γαρ ταπεινότερον των ρημάτων τούτων, ών επί του Σεμεεί εφθέγγετο ο μακάριος ούτος προφήτης, λέγων• ‘άφετε αυτόν καταράσθαι• Κύριος γαρ ενετείλατο αυτώ’»;
«Ο Δαβίδ είχε την καρδιά του συντετριμμένη και τεταπεινωμένη κυρίως τότε που καθάριζε τον εαυτό του από τα αμαρτήματα. Αυτό είναι εξομολόγηση, αυτό είναι μετάνοια. Αν νηστεύοντας νομίζουμε ότι κάτι κάνουμε και αλλαζονευόμεθα, όχι μόνο δεν ωφεληθήκαμε, αλλά και βλαφτήκαμε. Ταπείνωσε λοιπόν την καρδιά σου και συ για να ελκύσεις τον θεό κοντά σου• ‘εγγύς Κύριος τοις συντετριμμένοις τη καρδία’… και αν κάποιος σε υβρίσει και σε λοιδορήσει, μη αγριέψεις, αλλά στέναξε όχι για την ύβρη, αλλά για τις αμαρτίες σου που σε έφεραν σ’ αυτήν την ατιμία…δια ταύτα στέναξον, και τούτο ποίει διηνεκώς, τούτο γαρ εξομολόγησις.»
« Όταν λοιπόν επιλέγεις με την θέληση σου να μνησικακείς, κατάλαβε το ότι τον εαυτό σου κάνεις κακό και όχι τον άλλον, τα δικά σου τα αμαρτήματα δεσμεύεις και όχι του πλησίον……..μη ωθούμε το ξίφος στον εαυτό μας με την μνησικακία».
« ώστε εαυτούς τιμωρούμεθα μισούντες ετέρους• ώσπερ ουν και εαυτούς ευεργετούμεν αγαπώντες».
Η ψυχή μου είναι ένα καλάθι που δεν μπορεί να υποδεχθεί τα σμήνη των χαρισμάτων του Αγίου πνεύματος, διότι είναι ακάθαρτο από την πικρία. «ώσπερ εις σκεύος ακάθαρτον ουκ αν ποτέ εαυτάς καθείεν αι μέλισσαι… ούτω δη και επί του Πνεύματός εστι του Αγίου. Αγγείον τί εστιν η ημετέρα ψυχή και καλαθίσκος, τα σμήνη των χαρισμάτων των πνευματικών υποδέξασθαι δυναμένη• αλλ’ εάν ή ένδον χολή και πικρία και θυμός, τα σμήνη αφίπταται» .
« μη τοίνυν λέγε, ότι ύβρισε και διέβαλε και μύρια ειργάσατο κακά• όσα γαρ αν είπης, τοσούτω μάλλον δεικνύεις αυτόν ευεργέτην. Έδωκε γαρ αφορμήν απολούσασθαι τα αμαρτήματα• ώστε όσω αν μείζονα ηδικηκώς ή, τοσούτω μείζονος αμαρτημάτων αφέσεως αίτιος σοι καθίσταται. Αν γαρ εθέλωμεν ουδείς ημάς αδικήσαι δυνήσεται• αλλά και οι εχθροί τα μέγιστα ωφελήσουσιν ημάς».
• Ο άνθρωπος καταγίνεται πολλές φορές με κατάρες και ύβρεις εναντίον των εχθρών του. Με τον τρόπο αυτόν ανοίγει το στόμα του και μπήγει τα δόντια του σ’ αυτόν που τον λύπησε και τον κατατρώγει και με την κακία του. Τα λόγια του αυτά είναι κατά των παιδιών του εχθρού του και των ιδίων και αξιώνει από τον Θεό να στείλει την οργή του και να τους πετάξει στην κόλαση και να καταστρέψει το σπιτικό τους. «υπάρχουν πιο χειρότερα δαγκώματα απ’ αυτά; Πιο πικρότερα βέλη; Δεν σου δίδαξε ο Χριστός έτσι• δεν σου πρόσταξε να ματώνεις το στόμα σου έτσι. Χειρότερες είναι αυτές οι γλώσσες που βρίσκονται μέσα σε στόματα ματωμένα, που κατατρώγουν ανθρώπινες σάρκες.
Πώς θα δώσεις τον ασπασμό της αγάπης στην Θεία Λειτουργία;
Πώς θα πλησιάσεις στην θυσία του Σώματος και του Αίματος του Χριστού;
Πώς θα κοινωνήσεις του Αίματος του Δεσποτικού έχοντας μέσα στο μυαλό σου τέτοιον ιό; Όταν εσύ λέγεις στον Θεό, να τον καταραστείς, να του καταστρέψεις το σπίτι, να τον απολέσεις, και μύρια άλλα κακά εύχεσαι, δεν διαφέρεις από τον ανθρωποκτόνο και τον φονιά, μάλλον δε ούτε από ανθρωποφάγο θηρίο».
…………………………………………………………………………………………………….
Εδώ ολοκληρωνόταν η μετάνοια μου, το χρέος της αγάπης μου και της υπομονής μου. Άκουγα τον Ιερό Χρυσόστομο να ηχεί με τα λόγια του ‘’τούτο εξομολόγησις’’.
Αυτό είναι εξομολόγηση, αυτό είναι μετάνοια.
Και προχωρούσα…
γ. ο Σταυρός της ελπίδος
Στις ημέρες μας μια τεράστια απελπισία απλώνεται σαν σύννεφο μαύρο. Από την μια μεριά η θλίψη, ο πόνος, αρρώστεια με όλες τις οικονομικές δυσπραγίες κι από την άλλη η ενοχικότητα της αμαρτίας γίνονται οι δύο όγκοι που συνθλίβουν την καρδιά του ανθρώπου.
η δυσκολία
Μέσα στις ημέρες αυτές έβλεπα τον εαυτό μου να γυρίζει και να πνίγεται στις θλιψεις και τα οικονομικά αδιέξοδα και να απελπίζεται. Τα έβαζα με τον Θεό που βρεθήκαμε στην δυσκολία αυτή. Όμως κι αυτό δεν μου άρεζε. Ό,τι έσπειρα θερίζω. Ο Σταυρός της πτώχειας και της δυσκολίας. Είναι το μαρτύριο που απλώνεται σ’ όλους. Ο Κύριος όμως είναι ο πατέρας που δεν αφήνει τον πιστό λαό του. Κι αν ζούμε καιρό μαρτυρίου και σταύρωσης, τίποτε δεν γίνεται χωρίς να το ξέρει ο Θεός. Και ένα σπουργίτη δεν πέφτει στην γη αν ο Κύριος δεν θελήσει. Κάπου το πάει ο Θεός, μας καλλιεργεί στην ταπείνωση. Θα έρθει και η ανάσταση. Σαν χριστιανούς δεν μας πρέπει η απελπισία. Στον διάβολο μόνο ανήκει και όχι σε μας. Ο Θεός σαν καλός χρυσοχόος μας καίει για να μας καθαρίσει χρυσό άριστο και σαν άριστος κιθαρωδός τείνει τις χορδές της καρδιάς μας τόσο όσο να μπορέσουμε να βγάλουμεμέλος εναρμόνιο αγάπης και προσευχών και εμεπιστοσύνης σ’ Αυτόν. Κάθαρση πνευματική η όλη θλίψη που περνάμε.
Δυνατὸς μὲν γὰρ ὁ Θεὸς ἅπαντα λῦσαι σήμερον τὰ δεινά• ἀλλ᾽ ἕως ἂν ἴδῃ καθαρθέντας ἡμᾶς, ἕως ἂν ἴδῃ γενομένην ἐπιστροφὴν, καὶ μετάνοιαν παγίαν καὶ ἄσειστον, οὐ καταλύει τὴν θλῖψιν.
Καὶ γὰρ ὁ χρυσοχόος, ἕως ἂν ἴδῃ τὸ χρυσίον καλῶς ἐκκαθαρθὲν, οὐκ ἀνασπᾷ τοῦ χωνευτηρίου• οὕτω καὶ ὁ Θεὸς οὐ παράγει τοῦτο τὸ νέφος, ἕως ἂν ἡμᾶς σωφρονίσῃ καλῶς. Ὁ γὰρ συγχωρήσας τὸν πειρασμὸν, αὐτὸς οἶδε καὶ τὸν καιρὸν τῆς λύσεως τοῦ πειρασμοῦ.
Οὕτω καὶ ὁ κιθαρῳδὸς οὔτε ἐπιτείνει τὴν νευρὰν, ἵνα μὴ διαῤῥήξῃ, οὔτε χαλᾷ πέρα τοῦ μέτρου, ἵνα μὴ λυμήνηται τὴν συμφωνίαν τῆς ἁρμονίας• οὕτω καὶ ὁ Θεὸς ποιεῖ, οὔτε ἐν ἀνέσει διηνεκεῖ, οὔτε ἐν θλίψει μακρᾷ τὴν ἡμετέραν καθίστησι ψυχὴν, κατὰ τὴν αὐτοῦ σύνεσιν ἀμφότερα ταῦτα ποιῶν.
Οὐκ ἀφίησι μὲν γὰρ διηνεκοῦς ἀνέσεως ἀπολαύειν, ἵνα μὴ γενώμεθα ῥᾳθυμότεροι• οὐκ ἀφίησι δὲ ἐν θλίψει συνεχεῖ εἶναι πάλιν, ἵνα μὴ καταπέσωμεν μηδὲ ἀπαγορεύσωμεν.
Οι θλίψεις και η στενοχώριες είναι ένας Σταυρός που όντως οδηγεί στην ανάσταση. Τότε θα πρέπει τον Θεό να ευχαριστώ και για τις ώρες που πονώ, όπως το λέγει ο Απ. Παύλος, ‘’και ήδιστα καυχήσομαι εν ταις ασθενείαις μου’’. Οι ώρες του πόνου των δυσκολιών αντιμετωπίζονται με το μοναδικό φάρμακο που λέγεται ευχαριστία στον Θεό. Μεγάλος θησαυρός και μεγάλος πλούτος η ευχαριστία στην θλίψη. Αυτό κρατά τον άνθρωπο απροσκύνητο στην απελπισία. Ξέρει ο Θεός που τα επιτρέπει. Αυτός που τρέφει τα πουλιά και ντύνει τα λουλούδια Αυτός τρέφει και τα παιδιά του. Ακούω την φωνή του Κυρίου μου που έλεγε πως ‘’τα πουλιά και οι αλεπούδες έχουν την φωλιά τους για να μένουν, αλλά ο Υιός του Ανθρώπου δεν έχει που να κλείνει την κεφαλή του’’. Άκουγα την φωνή του στην προσευχή της Γεσθημανή να λέγει ανθρώπινα ‘’παρελθέτω το ποτήριον απ’εμού’’, αλλά μετά με μια υπακοή και ευχαριστί να λέγει γενηθήτω όπως θέλει ο Θεός. Αυτός ο Χριστός μας δίνει όλα τα υλικά και μας φροντίζει όταν εμείς έχουμε σαν προτεραιότητα τα πνευματικά.
‘’Μέγας θησαυρὸς ἡ εὐχαριστία, μέγας πλοῦτος, ἀνάλωτον ἀγαθὸν, ὅπλον ἰσχυρόν• ὥσπερ οὖν ἡ βλασφημία τὴν οὖσαν ἐπιτείνει ζημίαν, καὶ ὧν ἀπωλέσαμεν πλείονα προσαπολέσαι ποιεῖ. Ἀπώλεσας χρήματα; ἂν μὲν εὐχαριστήσῃς, ἐκέρδανας τὴν ψυχὴν καὶ μείζονα ἐκτήσω τὸν πλοῦτον, τοῦ Θεοῦ πλείω τὴν εὔνοιαν ἐπισπασάμενος• ἂν βλασφημήσῃς, προσαπώλεσας καὶ τὴν σωτηρίαν τὴν σαυτοῦ, καὶ οὐδὲ ἐκεῖνα ἀνεκτήσω, καὶ ἣν εἶχες ψυχὴν, καὶ ταύτην κατέθυσας.’’


π. Σεβαστιανός

Πρὸς τὴ ΝΙΚΗ • Ἀπρίλιος 2012, τ. 746

Πρὸς τὴ ΝΙΚΗ • Ἀπρίλιος 2012, τ. 746

ΣΗΜΕΡΩΝ ΚΡΕΜΑΤΑΙ ΕΠΙ ΞΥΛΟΥ

Σήμερον Κρεμάται Επί Ξύλου Ευγένιος Χαρδαβέλλας Πρωτοψάλτης Μεγάλη Εβδομάδα
Holly Week Chant The Famous First Chanter Evgenios Hardavellas.

Σήμερον κρεμάται επί ξύλου, ο εν ύδασι την γην κρεμάσας. Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται, ο των αγγέλων βασιλεύς. Ψευδή πορφύραν περιβάλλεται, ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις.
Ράπισμα κατεδέξατο, ο εν Ιορδάνη ελευθερώσας τον Αδάμ. Ήλοις προσηλώθη, ο νυμφίος της Εκκλησίας.
Λόγχη εκεντήθη, ο υιός της Παρθένου.
Προσκυνούμεν σου τα Πάθη, Χριστέ.
Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν.

Σήμερα κρεμᾶται ἐπάνω στὸ ξύλο Ἐκεῖνος ποὺ κρέμασε τὴ γῆ πάνω στὰ ὕδατα. Στεφάνι ἀπὸ ἀγκάθια φοράει στὴν κεφαλή, Ἐκεῖνος ποὺ εἶναι ὁ βασιλιὰς τῶν Ἀγγέλων. Ντύνεται μὲ ψεύτικη πορφύρα (βασιλικὸ ἱμάτιο), αὐτὸς ποὺ περιβάλλει τὸν οὐρανὸ μὲ σύννεφα. Δέχτηκε ράπισμα, Ἐκεῖνος ποὺ στὸν Ἰορδάνη (διὰ τοῦ βαπτίσματός του) ἐλευθέρωσε τὸν Ἀδὰμ ἀπὸ τὸ δεσμὸ τῆς ἁμαρτίας. Μὲ καρφιὰ καρφώθηκε ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας. Μὲ λόγχη κεντήθηκε ὁ Υἱὸς τῆς Παρθένου. Προσκυνοῦμε τὰ πάθη σου Χριστέ. Δεῖξε σέ μᾶς καὶ τὴν ἔνδοξή σου Ἀνάσταση.

 Today is suspended on a tree

He who suspended the earth upon the waters.

The King of the angels is decked with a crown of thorns.

He who wraps the heavens in clouds is wrapped in the purple of mockery.

He who freed Adam in the Jordan is slapped on the face.

The Bridegroom of the Church is affixed to the Cross with nails.

The Son of the virgin is pierced by a spear.

We worship Thy passion, O Christ.(x3)

Show us also Thy glorious resurrection.

Μεγάλη Πέμπτη

Μ. Πέμπτη πρωί καί ὁ Χριστός βρίσκεται στά Ἱεροσόλυμα. Παραγγέλλει στούς μαθητές του νά ἑτοιμάσουν τό δικό Του τό Πάσχα πρίν ἀπό τῶν Ἑβραίων. Τό ἀπόγευμα τελεῖ τόν Μυ-στικό Δεῖπνο στό σπίτι τοῦ Μάρκου. Κινεῖται ὡς οἰκοδεσπότης. Πλένει τά πόδια τῶν Μαθητῶν διδάσκοντάς τους τήν ταπείνωση. Αποκαλύπτει τον καταδότητη του. Τελεῖ τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας και το παραδίδει στους μαθητές του να το τελούν ‘’εις την εμήν ανάμνησιν.’’ Τούς Κοινωνᾶ τό Σῶμα Του καί τό Αἷμα Του λίγο πρίν ἀπό τήν Σταύρωσή Του. Ὁ Ἰούδας φεύγει γιά νά προδώσει τόν Διδάσκαλο, ἐνῶ ἀκόμη στό στόμα του ἔχει τήν Θεία Κοινωνία.
Ὁ Κύριος λέγει τά τελευταία λόγια Του, όπου προλέγει την άρνηση του Πέτρου και τους μιλά για την νέα εντολή, ‘’αγαπάτε αλλήλους’’. Είναι τα λόγια του που καταγράφονται στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο στα κεφάλαια 12 έως 17, και είναι όλα μαζί αυτά που απαγγέλο-νται στο πρώτο Ευαγγέλιο της Μεγάλης Πέμπτης. Είναι όλοι οι μακρόσυρτοι αποχαιρετιστήριοι λόγοι του. Τελειώνοντας όλο το Δείπνο αυτό κλείνει μέ τήν Ἀρχιερατική Προσευχή Του. κλεινει όλον τον αποχαιρετισμό του με προσευχή όιπου ζητά την ενότητα των μαθητών του και την διαφύλαξη των από το Θεό Πατέρα. Το Δείπνο αυτό ήταν στην ουσία το Πασχαλιάτικο Δείπνο της Εκκλησίας του Χριστού που το τέλεσε ο Κύριος πρίν από το Πάσχα των Εβραίων. Τέλεσε το δικό Του και κατήργησε των Εβραίων.
Η Εκκλησία παραδίδει με τα κείμενα των Ευαγγελίων που ανα τους αιώνες διαφυλάγει με την Παράδοση της όλα τα τελευταία λόγια του Χριστού. πόσα ευλογημένα ακούγονται μέ-σα στην κατανυκτική ατμόσφαιρα της Μ. Πέμπτης. Τα 12 Ευαγγέλια που ακούγονται σαν σε μια δυναμική συνέχεια δίδουν δραματικά την εξέλιξη των γεγονότων του Πάθους του Χριστού.
Ἦταν γύρω στίς 9 καί ἀνέβαιναν πρός τό ὄρος τῶν Ἐλαιῶν.
Από το πρωί τα τροπάρια και το συναξάρι μιλούν για τέσσερα πράγματα, τον Ιερό Νιπτήρα, τον Μυστικό Δείπνο, την υπερφυή Προσευχή και την προδοσία. Ιδιαίτερα μιλούν για την Θεία Κοινωνία, την ‘’ψυχοτρόφον τράπεζαν’’, το ‘’φάρμακον της αθανασίας’’, το ‘’αντίδο-τον του μη αποθανείν’’. Σήμερα τά πόδια μου μέ ὁδηγοῦν στήν Θεία Λειτουργία, στό Δεῖπνο τοῦ Κυρίου, τήν συνέχεια τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου τοῦ Κυρίου μου.
Ὁ ἱερέας ὡς λαμπάδα καιόμενη τοῦ Ἁγιου Πνεύματος, ως ὁ ἄλλος Χριστός, τέλεσε τό θαῦμα. Τά χέρια τοῦ Χριστοῦ μου μέ κοινώνησαν. Αληθῶς Σῶμα καί Αἷμα Χριστοῦ. Ἔνιωθα τά χείλη μου νά ἀκουμποῦν στήν ἄχραντη πλευρά τοῦ Ἐσταυρωμένου πού ἀνέβλυζε. Τό στόμα καί ἡ καρδιά μου γλύκαιναν, γεύονταν τόν Θεό. Ἔκλαιγα ἀπό χαρά… δέν εἶμαι πιά μόνος… εἶμαι μέλη Χριστοῦ… Χριστο-φόρος… ὅμαιμος Χριστοῦ…
Καί σήκωνα τόν σταυρό μου ἀκολουθώντας τόν Κύριο κι αυτήν την ημέρα. Η ταπείνωση μου με την συγχωρητικότητα των αδελφών είναι το εφόδιο για να ακολουθήσω σταυρικά τον Χριστό. Μου έχει μείνει η προσπάθεια του Χριστού ακόμη και μέσα στο Δείπνο, ενώ ξέρει τον προδότη, τον αγαπά και του δίνει από την μπουκιά του να φάγει, τον ωθεί στην μετάνοια, έστω και την τελευταία στιγμή. Δεν τον κρίνει δεν τον κατακρίνει, αλλά τον αγαπά και τον πονά. Συγκλονίζομαι από την συγχωρητικότητα, την επιείκεια και την ταπείνωση του Χριστού μου. Μεγάλη του η αγάπη στον αμαρτωλό, ακόμη και στον προδότη του. δεν λυπάται τον εαυτό του, αλλά την αμετανοησία και αναισχυντία του Ιούδα.

Ο Μυστικός Δείπνος
Μια εικόνα έχει μείνει μέσα στην καρδιά μας. Ο Μυστικός Δείπνος. Ταίζει τους μαθητές του ο Χριστός με το Σώμα του και το Αίμα του πριν ακόμη σταυρωθεί.
Ακούγονται τα ιδρυτικά λόγια του Χριστού μας
‘’λάβετε φάγετε, τουτο εστί το Σώμα μου…’’
‘’πίετε εξ αυτού πάντες, τούτο εστί το Αίμα μου…’’
‘’τούτο πιείτε εις την εμήν ανάμνησιν’’

α. κακότροπη προσέλευση-επιζήμια ευλάβεια

Έντονα ακούγεται το τροπάριο όπου περιγράφει τον αδημονούντα Ιούδα να τρέχει για να προδώσει τον Χριστό. Στο στόμα του, στα χέρια του ακόμα κρατούσε την Θεία Κοινωνία και έτρεχε να παραδώσει τον Κύριο.

Τὸν ἄρτον λαβών, εἰς χεῖρας ὁ προδότης, κρυφίως αὐτάς, ἐκτείνει καὶ λαμβάνει, τὴν τιμὴν τοῦ πλάσαντος, ταῖς οἰκείαις χερσὶ τὸν ἄνθρωπον, καὶ ἀδιόρθωτος ἔμεινεν, Ἰούδας ὁ δοῦλος καὶ δόλιος.
Μηδεὶς ὦ πιστοί, τοῦ δεσποτικοῦ δείπνου ἀμύητος, μηδεὶς ὅλως ὡς ὁ Ἰούδας, δολίως προσίτω τῇ τραπέζη· ἐκεῖνος γὰρ τὸν ψωμὸν δεξάμενος, κατὰ τοῦ ἄρτου ἐχώρησε, σχήματι μὲν ὢν μαθητής, πράγματι δὲ παρὼν φονευτής, τοῖς μὲν Ἰουδαίοις συναγαλλόμενος, τοῖς δὲ Ἀποστόλοις συναυλιζόμενος, μισῶν ἐφίλει, φιλῶν ἐπώλει, τόν ἐξαγοράσαντα ἡμᾶς τῆς κατάρας, τὸν Θεὸν καὶ Σωτῆρα τῶν ψυχῶν ἡμῶν.

Τρομάζει η ψυχή μας μήπως και εγώ κι εσύ βρίσκομαι μέσα στον χώρο αυτό, στον κακότροπο αυτόν τρόπο της ένωσης μου με τον Χριστό. Συνταράσσεται κανείς βρισκόμενος μπροστά σ’ αυτήν την εικόνα του αναίσχυντου και ανεύθυνου προδότη που κοινωνά και φεύγει.
‘’Οἶδα ὅτι πολλοὶ παρ᾽ ἡμῖν διὰ τὴν τῆς ἑορτῆς συνήθειαν τῇ ἱερᾷ ταύτῃ προσδραμοῦνται τραπέζῃ. Ἔδει μὲν οὖν, ὡς καὶ πολλάκις ἔφθην εἰπὼν, μὴ ἑορτὰς παρατηρεῖν, ἡνίκα ἂν δέοι κοινωνεῖν, ἀλλὰ τὸ συνειδὸς καθαίρειν, καὶ τότε τῆς ἱερᾶς ἅπτεσθαι θυσίας. Ὁ μὲν γὰρ ἐναγὴς καὶ ἀκάθαρτος οὐδὲ ἐν ἑορτῇ δίκαιος ἂν εἴη μετέχειν τῆς ἁγίας ἐκείνης καὶ φρικώδους σαρκός• ὁ δὲ καθαρὸς καὶ διὰ μετανοίας ἀκριβοῦς ἀποσμηξάμενος τὰ πλημμελήματα, καὶ ἐν ἑορτῇ καὶ ἀεὶ δίκαιος ἂν εἴη μετέχειν τῶν θείων μυστηρίων, καὶ ἀπολαύειν ἂν εἴη ἄξιος τῶν τοῦ Θεοῦ δωρεῶν. Ἀλλ᾽ ἐπειδὴ τοῦτο οὐκ οἶδα πῶς παρῶπταί τισι, καὶ μυρίων πολλοὶ γέμοντες κακῶν, ὅτε τὴν ἑορτὴν ἴδωσι παραγενομένην, ὡς ὑπ᾽ αὐτῆς ὠθούμενοι τῆς ἡμέρας, ἅπτονται τῶν ἱερῶν μυστηρίων, ἃ μηδὲ ἰδεῖν οὕτω διακειμένους θέμις• τοὺς μὲν δήλους ἡμῖν αὐτοὶ πάντως ἡμεῖς ἀπείρξομεν, τοὺς δὲ ἀγνώστους ἡμῖν τῷ Θεῷ καταλείψομεν, τῷ τὰ ἀπόῤῥητα τῆς ἑκάστου διανοίας εἰδότι• τὸ γοῦν φανερῶς ἁμαρτανόμενον παρὰ πάντων πειρασόμεθα διορθῶσαι τήμερον. Τί οὖν ἐστι τοῦτο τὸ ἁμάρτημα; Τὸ μὴ μετὰ φρίκης προσιέναι, ἀλλὰ λακτίζοντας, τύπτοντας, θυμοῦ γέμοντας, βοῶντας, λοιδοροῦντας, τοὺς πλησίον ὠθοῦντας, ταραχῆς ἐμπεπλησμένους. … Τί θορυβῇ, εἰπέ μοι, ἄνθρωπε; τί δὲ ἐπείγῃ; πραγμάτων ἀνάγκη σε καλεῖ πάντως; ὅλως γὰρ οἶδας ὅτι πράγματα ἔχεις κατὰ τὴν ὥραν ἐκείνην; μέμνησαι γὰρ ὅλως, ὅτι ἐπὶ τῆς γῆς εἶ; νομίζεις δὲ μετὰ ἀνθρώπων εἶναι; Καὶ πῶς οὐχὶ λιθίνης ταῦτα διανοίας, τὸ νομίζειν κατὰ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον ἐπὶ γῆς ἑστάναι, ἀλλ᾽ οὐ μετ᾽ ἀγγέλων χορεύειν, μεθ᾽ ὧν τὸ μυστικὸν ἐκεῖνο μέλος ἀνέπεμψας, μεθ᾽ ὧν τὴν ἐπινίκιον ἐκείνην ἀνήνεγκας ᾠδὴν τῷ Θεῷ; …
ἐνταῦθα δὲ τῶν φρικτῶν τοῦ Χριστοῦ μυστηρίων ἐπιτελουμένων, τῆς ἱερᾶς τελετῆς συνεστώσης ἔτι, καταλιμπάνεις ἐν μέσῳ πάντα καὶ ἀναχωρεῖς; Καὶ ποῦ ταῦτα συγγνώμης ἄξια; ποίας δὲ ἀπολογίας; Βούλεσθε εἴπω τίνος ἔργον ποιοῦσιν οἱ πρὸ τῆς συμπληρώσεως ἀναχωροῦντες, καὶ τὰς εὐχαριστηρίους ᾠδὰς οὐκ ἐπιφέροντες τῷ τέλει τῆς τραπέζης; Τάχα φορτικόν ἐστι τὸ μέλλον ῥηθήσεσθαι, ἀλλ᾽ ὅμως ἀναγκαῖον λεχθῆναι διὰ τὴν τῶν πολλῶν ῥᾳθυμίαν. Ὅτε ἐκοινώνησε τὸ ἔσχατον δεῖπνον ὁ Ἰούδας τὸ κατὰ τὴν τελευταίαν νύκτα ἐκείνην, τῶν ἄλλων ἁπάντων ἀνακειμένων, αὐτὸς προπηδήσας ἐξέβη. Ἐκεῖνον τοίνυν μιμοῦνται καὶ οὗτοι, οἱ πρὸ τῆς ἐσχάτης ἀποπηδῶντες εὐχαριστίας. Ἐκεῖνος γὰρ εἰ μὴ ἐξῆλθεν, οὐκ ἂν ἐγένετο προδότης• εἰ μὴ κατέλιπε τοὺς συμμαθητὰς, οὐκ ἂν ἀπώλετο• εἰ μὴ τῆς ἀγέλης ἑαυτὸν ἀπέῤῥηξεν, οὐκ ἂν αὐτὸν εὗρεν ὁ λύκος μόνον, καὶ κατέφαγεν• εἰ μὴ τοῦ ποιμένος ἑαυτὸν ἐχώρισεν, οὐκ ἂν θηριάλωτος γέγονε.
μετάφραση
Γνωρίζω ότι πολλοί εθιμοτυπικά για την γιορτή πλησιάζουν στην ιερή αυτή Τράπεζα. Όπως λέγω πάντοτε, δεν πρέπει να βλέπουμε τις γιορτές, όταν πρόκειται να κοινωνήσουμε, αλλά την συνείδηση να καθαρίζουμε και τότε να πλησιάζουμε στην Θυσία. Ο μεν βρώμικος και ακάθαρτος ούτε και στην γιορτή δεν είναι άξιος για να κοινωνήσει της αγίας και τίμιας Σαρκός του Χριστού• εκείνος όμως που είναι καθαρός και έχει πλύνει τις αμαρτίες του με α-κριβή μετάνοια, όχι μόνο στην γιορτή, αλλά και πάντοτε είναι άξιος να κοινωνήσει των θείων Μυστηρίων και να απολαύσει των δωρεών του Θεού. και επειδή δεν ξέρω πως αυτό πολλοί το παραμερίζουν και ενώ είναι γεμάτοι από κακά, όταν δουν την γιορτή να πλησιάζει, σαν να τους σπρώχνει εκείνη η ημέρα, πλησιάζουν στα Άγια Μυστήρια, που κανονικά ούτε με τα μάτια τους δεν θα έπρεπε να δουν• αυτούς που μας είναι γνωστοί θα τους εμποδίσουμε, τους αγνώστους θα τους αφήσουμε στον Θεό που ξέρει και τα απόρρητα της καρδιά του καθενός• αυτόν που αμαρτάνει φανερά πάνω απ’ όλα θα τον βάλουμε σε τάξη σήμερα. Ποιο είναι το αμάρτημα; Το να μη πλησιάζουμε με ευλάβεια, αλλά άλλοι να κλωτσούν και άλλοι να χτυπούν, άλλοι να είναι γεμάτοι με θυμό, να φωνάζουν, να κοροϊδεύουν, να σπρώχνουν τους διπλανούς των, να είναι γεμάτοι με ταραχή… τι θορυβείς, πες μου, άνθρωπε; Τι βιάζεσαι; Ποια δουλειά σε καλεί και βιάζεσαι; Όλες αυτές τις δουλειές σου σκέφτεσαι αυτήν την ώρα που περιμένεις να κοινωνήσεις; νομίζεις ότι πατάς πάνω στην γη την ώρα εκείνη; Νομίζεις ότι βρίσκεσαι ανάμεσα σε ανθρώπους; Δεν είναι πέτρινη η καρδιά σου το να νομίζεις ότι την ώρα αυτή στέκεσαι πάνω στην γη και δεν χοροβατείς με τους Αγγέλους, με τους οποίους μαζί έ-ψαλλες το μυστικό εκείνο μέλος και την επινίκιο εκείνη ωδή;


Καὶ πῶς, φησὶν, ὅταν ἅπαξ δι᾽ ἐνιαυτοῦ προσερχώμεθα; Τοῦτο γὰρ τὸ δεινὸν, ὅτι οὐ καθαρότητι διανοίας, ἀλλὰ διαστήματι χρόνου τὴν ἀξίαν διορίζεις τῆς προσόδου, καὶ τοῦτο εὐλάβειαν εἶναι νομίζεις, τὸ μὴ πολλάκις προσελθεῖν, οὐκ εἰδὼς ὅτι τὸ ἀναξίως προσελθεῖν, κἂν ἅπαξ γένηται, ἐκηλίδωσε• τὸ δὲ ἀξίως, κἂν πολλάκις, ἔσωσεν. Οὐκ ἔστι τόλμα τὸ πολλάκις προσιέναι, ἀλλὰ τὸ ἀναξίως, κἂν ἅπαξ τις τοῦ παντὸς χρόνου προσέλθῃ. Ἡμεῖς δὲ οὕτως ἀνοήτως διακείμεθα καὶ ἀθλίως, ὅτι μυρία διαπαντὸς ἐργαζόμενοι τοῦ ἐνιαυτοῦ κακὰ, τοῦ μὲν ἀποδύσασθαι ἐκεῖνα οὐδεμίαν ποιούμεθα φροντίδα, νομίζομεν δὲ ἀρκεῖν τὸ μὴ συνεχῶς κατατολμᾷν καὶ ἐπιπηδᾷν ὑβριστικῶς τῷ σώματι τοῦ Χριστοῦ, οὐκ ἐννοοῦντες ὅτι καὶ οἱ τὸν Χριστὸν σταυρώσαντες ἅπαξ ἐσταύρωσαν. Ἆρ᾽ οὖν, ἐπειδὴ ἅπαξ, ἔλαττον τὸ ἁμάρτημα; Καὶ ὁ Ἰούδας δὲ ἅπαξ προέδωκε• τί οὖν; τοῦτο αὐτὸν ἐξείλετο; Διὰ τί γὰρ χρόνῳ τὸ πρᾶγμα μετερχόμεθα; χρόνος προσόδου ἔστω ἡμῖν τὸ καθαρὸν συνειδός. Οὐδὲν πλέον ἔχει τὸ ἐν τῷ Πάσχα μυστήριον τοῦ νῦν τελουμένου• ἕν ἐστι καὶ τὸ αὐτὸ, ἡ αὐτὴ τοῦ Πνεύματος χάρις• ἀεὶ Πάσχα ἐστίν..
«Και μου λές τι μπορώ να πάθω αφού μια φορά τον χρόνο προσέρχομαι;Αυτό είναι το φο-βερό, ότι όχι με την καθαρότητα του νου, αλλά με το διάστημα του χρόνου καθορίζεις την επα-ξιότητα της προσελεύσεως στο μυστήριο, και νομίζεις πώς είναι ευλάβεια το ότι δεν προσήλθες πολλές φορές, μη γνωρίζοντας πως το να πλησιάσεις ανάξια και μια φορά να γίνει, είναι βρω-μια μέσα σου, το να κοινωνείς όμως άξια, ακόμη και πολλές φορές σε σώζει. Δεν είναι θράσος να το να πλησιάζει κανείς συνεχώς, αλλά ανάξια, έστω κι αν μια φορά τον χρόνο να προσέλεθεις. Εμείς όμως τόσο ανόητοι είμαστε και άθλιοι, που ενώ όλο τον χρόνο μύρια κακά κάνουμε, για να τα αποβάλλουμε μεν από πάνω μας καμία φροντίδα δεν δείχνουμε, και απ’την άλλη πλευρά νομίζουμε ότι το να μη κοινωνούμε συχνά μπορούμε να τολμάμε και να επιπηδάμε υβριστικά στο Σώμα του Χριστού, χωρίς να εννοούμε οτι κι αυτοί πού σταύρωσαν τον Χριστό, μια φορά τον σταύρωσαν. Μήπως, λοιπόν, επειδή το 'καναν μια φορά, γι' αυτό είναι μικρότερο το αμάρτη¬μα τους; Και ο Ιούδας μια φορά τον πρόδωσε και τι έγινε; Μήπως αυτό τον γλίτωσε; Γιατί τα εξετάζουμε τα πράγματα με το χρόνο; Χρόνος της προσελεύσεως στο μυστήριο είναι ή καθαρή συνείδηση. Τίποτε περισσότερο δεν έχει το μυστήριο του Πάσχα από τ' άλλα. Ένα είναι και το αυτό, ή ίδια χάρις του Πνεύματος. Πάντοτε είναι Πάσχα»

Όλα τα πρόσωπα της μετανοίας στο Πάθος του Χριστού γίνονται υποδείγματα και χειραγωγοί για την αξια Θεία Μετάληψη. Είναι τα πρότυπα μετανοίας.
Μέσα σ’ αυτόν τον έλεγχο του Ιερού Χρυσοστόμου έρχεται με την σειρά του και ο άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός να προσθέσει την αγωνία του και τον προσωπικό έλεγχο την ώρα που πρόκειται να δεχθεί μέσα του ‘’όλον το Σώμα’’ του Χριστού. Πολύ όμορφα σε μια ευχή της Θείας Μεταλήψεως καταθέτει τον εαυτό του εν μετανοία και συναισθήσει της αμαρτωλότη-τος του. Αγωνιά για τον εαυτό του και παρακαλεί τον Κύριο να τον ελεήσει και να τον αποδεχτεί όπως τον Ληστή, την Χαναναία, τον Τελώνη, την Αιμορροούσα και την Πόρνη. Όλα τα πρόσωπα αυτά εκφράζουν την δική του αμαρτωλότητα, την μετάνοια και τον πόθο του να ενωθεί με τον Χριστό.
‘’Πρὸ τῶν θυρῶν τοῦ ναοῦ σου παρέστηκα καὶ τῶν δεινῶν λογισμῶν οὐκ ἀφίσταμαι, ἀλλὰ σύ, Χριστὲ ὁ Θεός, ὁ Τελώνην δικαιώσας καὶ Χαναναίαν ἐλεήσας καὶ τῷ Λῃστῇ παραδείσου πύ-λας ἀνοίξας, ἄνοιξόν μοι τὰ σπλάγχνα τῆς φιλανθρωπίας σου καὶ δέξαι με προσερχόμενον καὶ ἁπτόμενόν σου, ὡς τὴν Πόρνην καὶ τὴν Αἱμόῤῥουν· ἡ μὲν γάρ, τοῦ κρασπέδου σου ἁψαμένη εὐχερῶς τὴν ἴασιν ἔλαβεν, ἡ δέ, τοὺς σοὺς ἀχράντους πόδας κρατήσασα, τὴνλύσιν τῶν ἁμαρτημάτων ἐκομίσατο. Ἐγὼ δὲ ὁ ἐλεεινός, ὅλον τὸ Σῶμα τολμῶν δέξασθαι, μὴ καταφλεχθεί-ην· ἀλλὰ δέξαι με, ὥσπερ ἐκείνας, καὶ φώτισόν μου τὰ τῆς ψυχῆς αἰσθητήρια, καταφλέγων μου τὰ τῆς ἁμαρτίας ἐγκλήματα, πρεσβείαις τῆς ἀσπόρως τεκούσης σε καὶ τῶν ἐπουρανίων δυνάμε-ων. Ὅτι εὐλογητὸς εἶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
μετάφραση
Μπροστά στις πόρτες του ναού σου παρευρίσκομαι κι από τους κακούς λογισμούς δεν μπορώ να ξεφύγω, αλλά συ Χριστέ μου ο Θεός μου, που τον Τελώνη δικαίωσες και την Χαναναία ελέησες και στον Ληστή τις πόρτες του Παραδείσου άνοιξες, άνοιξε και σε μένα τα σπλάγχνα της φιλανθρωπίας σου και δέξαι με τώρα που προσέρχομαι και σ’ αγγίζω σαν την Πόρνη και την Αι-μορροούσα• η μία όταν άγγιξε το το άκρο του ενδύματος σου αμέσως πήρε την γιατρειά της, η άλλη δε όταν κράτησε τα άχραντα πόδια σου, έλαβε την λύση των αμαρτημάτων της. Εγώ όμως ο ελεεινός, τολμώ όλο σου το Σώμα να δεχτώ, μη με καταφλέξεις• αλλά δέξαι όπως και εκείνες και φώτισε μου τα αισθητήρια της ψυχής, κατακαίγοντας μου τα εγκλήματα της αμαρτίας με τις πρεσβείες της Παναγίας που σε γέννησε με άσπορο σύλληψη και με των επουρανίων δυνάμεων. Ότι σύ είσαι ευλογητός εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.


Η πόρνη γίνεται υπόδειγμα καρδιάς μετανοούσης για το πώς να κοινωνήσουμε. Καρδιά κλαίουσα και οδυρομένη. Ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος μετα δακρύων μας μεταφέρει με ζωηρώταταο λυρισμό και σπαραγμό καρδιάς το εξομολογητικό ποίημα του, που γίνεται ένα με την πόρνη με την μετάνοια του…
Εκεί που πραγματικά κανείς βιώνει όλο το δράμα του εαυτού του με την κατάνυξη και τα δάκρυα είναι διαβάζοντας ή και ψάλλοντας το ποίημα του Αγίου Συμεών του Νέου Θεολό-γου, που βρίσκεται στην ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως. Βλέπει εδώ κανείς όλο το εξομολογητικό αγωνιώδες κλάμα της καρδιάς του πριν από τη θεία Κοινωνία. Μέσα του συμπλέκονται δύο αισθήματα, ο φόβος του Θεού και ο πόθος του Θεού. Αρχίζει με έντονη την ταπείνωση, την μετάνοια και την αυτομεμψία, και κατόπιν ξεπηδά ο θείος έρωτας και καταλήγει στην μεγάλη ελπίδα και τον πόθο για την ένωση του με τον Χριστό. ‘’από ρυπαρών χειλέων από βδελυράς καρδίας από ακαθάρτου γλώττης εκ ψυχής ερρυπωμένης δέξαι δέησιν Χριστέ μου…ήμαρτον υπέρ την πόρνην…πλύνον με τοις δάκρυσι μου, κάθαρον αυτοίς με Λόγε…ίνα καθαρά καρδία και ψυχή συντετριμμένη των Αχράντων Σου μετάσχω και πανάγνων Μυστηρίων, οίς ζωούται και θεούται πάς ο τρώγων σε και πίνων εξ ειλικρινούς καρδίας…’’ Είναι αυτή η ζωή της καρδιάς που με την μετάνοια και το πένθος συνθέτουν την αληθινή ευλά-βεια για την Θεία Κοινωνία.
Ο άγιος ο Συμεών ο Νέος Θεολόγος έλεγε επίσης:

‘’κανείς μη πλησιάσει στα Άγια άνευ δακρύων’’
(ένθετο)
Άραγε όμως πώς μπορεί να συμπεριφερθεί ένας ιερέας στα πλήθη του λαού, που συνω-στίζονται, για να αποτρέψει την ασεβή και κακότροπη προσέλευση των στην Θεία Κοινωνία; Είναι μια δύσκολη ώρα. Ο ιερός Χρυσόστομος με πολύ αγωνία και με σκληρή γλώσσα βάζει τους ιερείς προ των ευθυνών τους για το έργο αυτό της Μετάδοσης των Τιμίων Δώρων. Το Αίμα του Χριστού θα ζητηθεί από τα χέρια τους, αν Το μεταδίδουν στους αναξίους που τους ξέρουν ότι κουβαλούν την πονηρία τους.
Ταῦτα πρὸς ὑμᾶς τοὺς μεταλαμβάνοντας λέγω, καὶ πρὸς ὑμᾶς τοὺς διακονουμένους. Καὶ γὰρ ἀναγκαῖον καὶ πρὸς ὑμᾶς διαλεχθῆναι, ὥστε μετὰ πολλῆς τῆς σπουδῆς διανέμειν ταυτὶ τὰ δῶρα. Οὐ μικρὰ κόλασις ὑμῖν ἐστιν, εἴ τινι συνειδότες τινὰ πονηρίαν, συγχωρήσετε μετασχεῖν ταύτης τῆς τραπέζης. Τὸ αἷμα αὐτοῦ ἐκ τῶν χειρῶν ἐκζητηθήσεται τῶν ὑμετέρων. Κἂν στρατηγός τις ᾖ, κἂν ὕπαρχος, κἂν αὐτὸς ὁ τὸ διάδημα περικεί μενος, ἀναξίως δὲ προσίῃ, κώλυσον• μείζονα ἐκείνου τὴν ἐξουσίαν ἔχεις. Σὺ δὲ εἰ μὲν πηγὴν ὕδατος ἐνεχειρίσθης φυλάττειν ποιμνίῳ καθαρὰν, εἶτα εἶδες πρόβατον πολὺν ἐπὶ τοῦ στόματος φέρον τὸν βόρβορον, οὐκ ἂν εἴασας ἐπικύψαι κάτω, καὶ θολῶσαι τὸ ῥεῖθρον• νυνὶ δὲ οὐχ ὕδατος, ἀλλ᾽ αἵματος καὶ πνεύματος πηγὴν ἐγκεχειρισμένος, καὶ ὁρῶν γῆς καὶ βορβόρου χαλεπωτέραν ἁμαρτίαν ἔχοντάς τινας καὶ προσιόντας, οὐκ ἀγανακτεῖς, οὐδὲ ἀπείργεις; καὶ τίνα ἂν σχοίης συγγνώμην; Διὰ τοῦτο ὑμᾶς ὁ Θεὸς ἐτίμησε ταύτην τὴν τιμὴν, ἵνα τὰ τοιαῦτα διακρίνητε. Τοῦτο ὑμῶν ἡ ἀξία, τοῦτο ἡ ἀσφάλεια, τοῦτο ὁ στέφανος ἅπας, οὐχ ἵνα λευκὸν χιτωνίσκονκαὶ ἀποστίλβοντα περιβαλλόμενοι περιίητε. Καὶ πόθεν οἶδα, φησὶ, τὸν δεῖνα καὶ τὸν δεῖνα; Οὐ περὶ τῶν ἀγνοουμένων, ἀλλὰ περὶ τῶν γνωρίμων λέγω. Εἴπω τι φρικωδέστερον; Οὐχ οὕτω χαλεπὸν τοὺς ἐνεργουμένους ἔνδον εἶναι, ὡς τούτους, οὕς φησιν ὁ Παῦλος τὸν Χριστὸν καταπατῆσαι, καὶ τὸ αἷμα τῆς διαθήκης κοινὸν ἡγήσασθαι, καὶ τὴν χάριν τοῦ Πνεύματος ἐνυβρίσαι. Δαιμονῶντος γὰρ χείρων ὁ ἡμαρτηκὼς καὶ προσιών. Οἱ μὲν γὰρ ἐπειδὴ δαιμονῶσιν, οὐ κολάζονται• οὗτοι δὲ ὅταν ἀναξίως προσίωσιν, ἀθανάτῳ παραδίδονται τιμωρίᾳ. Μὴ τοίνυν τούτους ἐλαύνωμεν μόνον, ἀλλὰ πάντας ἁπλῶς, οὓς ἂν ἴδωμεν ἀναξίως προσιόντας. Μηδεὶς κοινωνείτω τῶν μὴ μαθητῶν. Μηδεὶς λαμβανέτω Ἰούδας, ἵνα μὴ τὰ Ἰούδα πάθῃ. Σῶμά ἐστι Χριστοῦ καὶ τουτὶ τὸ πλῆθος. Ὅρα τοίνυν, ὁ διακονούμενος τοῖς μυστηρίοις, μὴ παροξύνῃς τὸν Δεσπότην, οὐκ ἐκκαθαίρων τὸ σῶμα τοῦτο• μὴ ξίφος δῷς ἀντὶ τροφῆς. Ἀλλὰ κἂν ὑπὸ ἀγνοίας ἐκεῖνος ἔρχηται μεθέξων, κώλυσον, μὴ φοβηθῇς. Φοβήθητι τὸν Θεὸν, μὴ ἄνθρωπον. Ἂν φοβηθῇς ἄνθρωπον, καὶ ὑπ᾽ αὐτοῦ καταγελασθήσῃ• ἂν τὸν Θεὸν, καὶ ἀνθρώποις αἰδέσιμος ἔσῃ. Εἰ δὲ αὐτὸς οὐ τολμᾷς, ἐμοὶ πρόσαγε• οὐ συγχωρήσω ταῦτα τολμᾶσθαι. Τῆς ψυχῆς ἀποστήσομαι πρότερον, ἢ τοῦ αἵματος μεταδώσω τοῦ Δεσποτικοῦ παρ᾽ ἀξίαν• καὶ τὸ αἷμα τὸ ἐμαυτοῦ προήσομαι πρότερον, ἢ μεταδώσω αἵματος οὕτω φρικώδους παρὰ τὸ προσῆκον. Εἰ δὲ ἠγνόησέ τις τὸν φαῦλον πολλὰ περιεργασάμενος, οὐδὲν ἔγκλημα. Ταῦτα γάρ μοι περὶ τῶν δήλων εἴρηται. Ἂν γὰρ τούτους διορθώσωμεν, καὶ τοὺς ἀγνῶτας ταχέως ἡμῖν ὁ Θεὸς γνωριεῖ• ἂν δὲ τούτους ἐάσωμεν, τίνος ἕνεκεν ἡμῖν ἐκείνους ποιήσει φανεροὺς λοιπόν; Ταῦτα δὲ λέγω, οὐχ ἵνα ἀπείργωμεν, οὐδ᾽ ἵνα ἐκτέμνωμεν μόνον, ἀλλ᾽ ἵνα διορθώσαντες ἐπαναγάγωμεν, ἵνα ἐπιμελώμεθα. Οὕτω γὰρ καὶ τὸν Θεὸν ἵλεων ἕξομεν, καὶ πολλοὺς τοὺς κατ᾽ ἀξίαν μεταλαμβάνοντας εὑρήσομεν, καὶ τῆς οἰκείας σπουδῆς καὶ τῆς περὶ τοὺς ἄλλους ἐπιμελείας πολὺν ἀποληψόμεθα τὸν μισθόν...
Μετάφραση
Κι αυτά τα λέγω και σε σας που μεταλαμβάνετε και σε σας τους ιερείς που διακονείτε τα Μυστήρια. Και πρέπει και σε σας να μιλήσουμε ώστε με ευλάβεια να μεταδίδετε τα Τίμια Δώρα. Δεν θα τιμωρηθείτε λίγο, αν γνωρίζετε πως κάποιος έχει πονηριά μέσα του και τον αφήσετε να συμμετάσχει στο Τραπέζι αυτό. Το Αίμα του Χριστού από τα χέρια σας θα ζητηθεί.Kι αν είναι ο στρατηγός, κι αν είναι ο ύπαρχος, κι αν είναι αυτός ο Βασιλιάς με το διάδημά του και προσέρχεται ανάξια, εμπόδισε τον∙ πιο μεγάλη εξουσία έχεις από εκείνον. Συ ο ιερέας αν σου ανάθεταν να φυλάγεις καθαρή μια πηγή νερού για το ποίμνιο σου, και κάποια στιγμή έβλεπες ένα πρόβατο να έχει στο στόμα του πολύ αρρώστια, ασφαλώς και δεν θα μπορούσες να το αφήσεις να σκύψει κάτω και να μαγαρίσει το νερό∙ όμως εδώ έχεις την ευθύνη όχι για το νερό, αλλά για το Αίμα του Χριστού και το Άγιο Πνεύμα και ενώ βλέπεις να πλησιάζουν κά-ποιοι που έχουν χειρότερο από την αρρώστια την αμαρτία, δεν αγανακτείς και δεν τους εμπο-δίζεις; Και πως θα βρεις έλεος από τον Θεό; γι’ αυτό σε τίμησε ο Θεός με την Ιερωσύνη για να συμπεριφέρεσαι μ’ αυτόν τον τρόπο; Εδώ βρίσκεται η αξία της Ιερωσύνης, εδώ είναι η ασφά-λεια, εδώ είναι όλο το στεφάνι τη ιερατικής βασιλείας, όχι στα λεύκα άμφια, τα απαστράπτο-ντα που περιβάλλεστε.
Και θα μου πει πως μπορώ να γνωρίζω ποιος είναι άξιος να κοινωνήσει και ποιος ανάξιος; Δεν μιλώ γι’ αυτούς που προσέρχονται με άγνοια, αλλά για εκείνους που έχουν την αληθινή γνώση. Να πω και κάτι πιο σκληρό; Δεν είναι τόσο κακό σε εκείνους που πλησιάζουν χωρίς να ξέρουν όσο για εκείνους που είναι οι πιστοί, για τους οποίους λέγει ο Απ. Παύλος ότι τον Χριστό καταπατούν και το Αίμα της Διαθήκης το μαγαρίζουν και βλασφημούν την χάρη του Αγίου Πνεύματος. Χειρότερος από τον διάβολο είναι εκείνος που εν επιγνώσει και αμαρτάνει και προσέρχεται στην Θεία Κοινωνία. Οι μεν επειδή παρασύρονται από την άγνοια τους δεν κολάζονται, οι άλλοι όμως που πλησιάζουν ανάξια ενώ το γνωρίζουν παραδίδονται σε αθάνατη τιμωρία. Μη διώχνουμε μόνον αυτούς, αλλά όλους ανεξαιρέτως που θα δούμε να πλησιάζουν ανάξια. Κανείς να μη κοινωνά αν δεν ανήκει στην τάξη των μαθητών. κανείς μη κοινωνεί σαν τον Ιούδα για ν μη πάθει τα του Ιούδα. συ ο ιερέας έχεις μπροστά σου το Σώμα του Χριστού και όλο το πλήθος που περιμένει να κοινωνήσει. Πρόσεξε εσύ ο ιερέας, ο διάκονος των Μυστηρίων, μη παροξύνεις τον Δεσπότη Χριστό μη κρατώντας το Σώμα Του καθαρό• μη δώσεις ξίφος αντί για τροφή.
Αλλά κι αν κάποιος πλησιάζει να κοινωνήσει χωρίς προετοιμασία , εμπόδισε τον, μη φοβηθείς. Φοβήσου τον Θεό και όχι τον άνθρωπο. Αν φοβηθείς τον άνθρωπο κι απ’ αυτόν θα γελαστείς• αν τον Θεό φοβηθείς κι από τους ανθρώπους θα είσαι σεβαστός. Κι αν εσύ φοβάσαι να τον παραπέμψεις σε μένα τον Επίσκοπο• δεν θα επιτρέψω μια τέτοια ιταμότητα. Την ψυχή μου να δώσω καλύτερα πάρα να μεταδώσω το Δεσποτικό Αίμα ανάξια• καλύτερα να δώσω το αίμα μου παρά να μεταδώσω το Τίμιο Αίμα του Χριστού εκεί που δεν πρέπει. Αν κάποιος ιερέας δεν γνωρίζει πως ο κοινωνών είναι φαύλος παρ’ όλο που το έψαξε, δεν έχει αμαρτία. Αυτά τα λέγω για όσους μας είναι γνωστοί. Αν αυτούς συνετίσουμε και αυτούς που δεν ξέρουμε, ταχέως ο Θεός θα μας τους αποκαλύψει• αν αυτούς τους αφήσουμε, πως θα μας γνωρίσει εκείνους; Αυτά δεν τα λέγω μόνο και μόνο για να τους διώξουμε από τη εκκλησία και να τους ξεριζώσουμε, αλλά για να τους διορθώσουμε, για να τους κάνουμε επιμελείς. Έτσι θα βρούμε έλεος από τον Θεό, και πολ-λούς θα δούμε να κοινωνούν επάξια, και θα πάρουμε μισθό από τον Θεό για την προσωπική μας ιερατική φροντίδα και επιμέλεια…

β.Η Θεία Λειτουργία συνέχεια του Μυστικού Δείπνου-Ιερείς και ο Χριστός

Ο Χριστός ο ίδιος τέλεσε το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας στον Μυστικό Δείπνο και το ίδιο Μυστήριο συνεχίζεται έως και σήμερον σαν μια άρρηκτη συνέχεια. Σε κάθε Θεία λει-τουργία είναι παρών και πάλι ο Χριστός και στρώνει την Τράπεζα και μεταδίδει στους πι-στούς. Ακούω τους αγίους Πατέρες να μου το λέγουν ηχηρά:
‘’Πάρεστιν ὁ Χριστὸς, καὶ νῦν ἐκεῖνος ὁ τὴν τράπεζαν διακοσμήσας ἐκείνην, οὗτος καὶ ταύτην διακοσμεῖ νῦν. Οὐδὲ γὰρ ἄνθρωπός ἐστιν ὁ ποιῶν τὰ προκείμενα γενέσθαι σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ, ἀλλ᾽ αὐτὸς ὁ σταυρωθεὶς ὑπὲρ ἡμῶν Χριστός. Σχῆμα πληρῶν ἕστηκεν ὁ ἱερεὺς, τὰ ῥήματα φθεγγόμενος ἐκεῖνα• ἡ δὲ δύναμις καὶ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἐστι. Τοῦτό μου ἐστὶ τὸ σῶμα, φησί. Τοῦτο τὸ ῥῆμα μεταῤῥυθμίζει τὰ προκείμενα• καὶ καθάπερ ἡ φωνὴ ἐκείνη ἡ λέγουσα• Αὐξάνεσθε, καὶ πληθύνεσθε, καὶ πληρώσατε τὴν γῆν, ἐῤῥέθη μὲν ἅπαξ, διὰ παντὸς δὲ τοῦ χρόνου γίνεται ἔργῳ ἐνδυναμοῦσα τὴν φύσιν τὴν ἡμετέραν πρὸς παιδοποιίαν• οὕτω καὶ ἡ φωνὴ αὕτη ἅπαξ λεχθεῖσα καθ᾽ ἑκάστην τράπεζαν ἐν ταῖς Ἐκκλησίαις ἐξ ἐκείνου μέχρι σήμερον καὶ μέχρι τῆς αὐτοῦ παρουσίας, τὴν θυσίαν ἀπηρτισμένην ἐργάζεται.’’
Μετάφραση
«Είναι παρών ο Χριστός, κι εκείνος πού έστρωσε το τραπέζι του μυστικού δείπνου, αυτός στρώνει και τούτο το τραπέζι. Δεν είναι άνθρωπος αυτός πού κάνει τα τίμια δώρα σώμα και αίμα Χριστού, αλλά ό ίδιος ό Χριστός πού σταυρώθηκε υπέρ ημών. Στην θέση του Χριστού στέκεται ο ιερέας προφέροντας τα λόγια εκείνα, η δε δύναμη και η χάρη είναι του Θεού. λέγει ‘’τούτο είναι το Σώμα μου. Αυτός ο λόγος μεταποιεί τα προκείμενα δώρα. Και όπως η φωνή του Θεού είπε, αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και πληρώσατε την γήν, και παρ’όλο που ειπώθηκε μια φορά, όμως πάντοτε γίνεται έργο και δυναμώνει την φύση μας για την παιδοποιία, έτσι και η φωνή αφού λεχθεί σε κάθε Τράπεζα στις Εκκλησίες από τον ίδιο τον Χριστό μέχρι σήμερα και μέχρι την παρουσία Του θα τελεί πλήρως την θυσία »
Το θαύμα της Θ. Λειτουργίας. Ο ιερέας στέκεται εις τόπον και τύπον Χριστού και τελεί το Μυστήριον. Ο ιερέας είναι ο άλλος Χριστός-alter Christus- όταν ντυμένος την ιερατική του στολή λειτουργά το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.
«Ο ιερέας όταν ομιλεί δανείζει την γλώσσα του στον Χριστό, και όταν τελεί τα μυστήρια δανείζει το χέρι του στον Χριστό. Η ιερωσύνη τελείται μεν εδώ στη γη, αλλά είναι αξίωμα των επουράνιων ταγμάτων και πολύ περισσότερο. Διότι ούτε άνθρωπος, ούτε άγγελος, ούτε αρχάγγελος, ούτε άλλη κτιστή δύναμι, αλλά ο ίδιος ο Παράκλητος θέσπισε και κατέστησε το αξίωμα αυτό, ώστε ενώ ο ιερέας έχει σάρκα να επιτελή διακονία αγγέλων. Άγγελος του Κυρίου είναι» .
«έστηκε γαρ ο ιερεύς, ού πύρ καταφέρων, αλλά το Πνεύμα το Άγιον• και την ικετηρίαν επί πολύ ποιείται, ουκ ίνα τις λαμπάς άνωθεν αφθείσα καταναλώση τα προκείμενα, αλλ’ ίνα η χάρις επιπεσούσα τη θυσία, δι’ εκείνης τας απάντων ανάψη ψυχάς και αργυρίου λαμπροτέρας αποδείξη πεπυρωμένου».
Γίνεται θαύμα. Γίνεται μεταβολή και μεταστοιχείωση του άρτου σε Σώμα Χριστού και του οίνου σε Αίμα Χριστού. Είναι πραγματική παρουσία του Κυρίου.
Ό Χρυσόστομος, επίσης, συνιστά να λέγει ο καθένας στον εαυτό του, όταν βλέπει προκείμενο το σώμα, ‘’λέγε πρὸς σεαυτόν’’
Μὴ, παρακαλῶ, μὴ κατασφάξωμεν ἑαυτοὺς διὰ τῆς ἀναισχυντίας, ἀλλὰ μετὰ φρίκης καὶ καθαρότητος ἁπάσης αὐτῷ προσίωμεν· καὶ ὅταν αὐτὸ προκείμενον ἴδῃς, λέγε πρὸς σεαυτόν· Διὰ τοῦτο τὸ σῶμα οὐκέτι γῆ καὶ σποδὸς ἐγὼ, οὐκέτι αἰχμάλωτος, ἀλλ' ἐλεύθερος· διὰ τοῦτο τοὺς οὐρανοὺς ἐλπίζω, καὶ τὰ ἐν αὐτοῖς ἀπολήψεσθαι ἀγαθὰ, τὴν ἀθάνατον ζωὴν, τὴν τῶν ἀγγέλων λῆξιν, τὴν μετὰ Χριστοῦ ὁμιλίαν· τοῦτο τὸ σῶμα προσηλούμενον καὶ μαστιζόμενον οὐκ ἤνεγκεν ὁ θάνατος· τοῦτο τὸ σῶμα καὶ ἥλιος σταυρούμενον ἰδὼν, τὰς ἀκτῖνας ἀπέστρεψε· διὰ τοῦτο καὶ καταπέτασμα ἐσχίζετο τότε, καὶ πέτραι ἐῤῥήγνυντο, καὶ γῆ πᾶσα ἐτινάσσετο· τοῦτο ἐκεῖνο τὸ σῶμά ἐστι τὸ ᾑμαγμένον, τὸ λόγχῃ πληγὲν, καὶ τὰς σωτηρίους πηγὰς ἀναβλύσαν, τὴν τοῦ αἵματος, τὴν τοῦ ὕδατος τῇ οἰκουμένῃ πάσῃ.
Μετάφραση
«"Αν δεν τολμάμε να αγγίξουμε το βασιλικό ένδυμα με ακάθαρτα χέρια, πώς θα τολμήσουμε να πάρουμε μέσα μας το σώμα του παντοδυνάμου Θεού, το καθαρό, το ενωμένο με τη θεία φύση, αυτό πού συνέτριψε τις πύλες του "Αδου και άνοιξε τις αψίδες του ουρανού;,.. Αυτό το σώμα μαστιζόμενο, καρφωνόμενο δεν μπόρεσε να κράτηση ό θάνατος. Αυτό το σώμα και ό ήλιος, όταν το είδε πάνω στον σταυρό, έκρυψε τις ακτίνες του. Γι’ αυτό το σώμα το καταπέτασμα σχιζόταν και οι πέτρες έσπαζαν και ή γη σειόταν. Το σώμα αυτό που κοινωνούμε είναι εκείνο το ματωμένο, το τρυπημένο από την λόγχη, από το οποίο ανέβλυσαν πηγές σωτηρίας για ολόκληρη την οικουμένη»

«Τούτο το σώμα είναι εκείνο που ματώθηκε, που τρυπήθηκε με τη λόγχη, που ανέβλυσε για μένα σωτηρίους πηγάς» .
Ό ίδιος ιερός πατήρ τονίζει στο υπόμνημα του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου, οτι οι πιστοί τρέφονται με το σώμα, «το όποιο καρφώθηκε και μαστιγώθηκε, αλλά ο θάνατος δεν το ανέχθηκε και ό ήλιος, όταν το είδε να σταυρώνεται, έκρυψε τις ακτίνες• και οι άγγελοι πού το βλέπουν φρίττουν και δεν τολμούν να το ατενίσουν, διότι βγάζει αστραπή» .

Ο Ιερός Χρυσόστομος πολύ πρακτικά και συγκλονιστικά μας λέγει για την αλήθεια αυτή. Όταν κοινωνείς εσύ ο χριστιανός να νιώθεις ότι βρίσκεσαι κάτω από τον Σταυρό του Χριστού και έχεις βάλει τα χείλη σου στην πλευρά του Κυρίου που τρέχει το Αίμα Του και πίνεις.
«Μην το δεις ως άρτο• μήτε να νομίσεις πώς είναι κρασί. Διότι δεν πηγαίνει στον αφεδρώνα, όπως οι άλλες τροφές, άπαγε! Μην το σκέπτεσαι αυτό. Άλλα όπως, όταν το κερί ενώνεται με τη φωτιά, ούτε αφαιρείται ούτε προστίθεται μέρος της ουσίας του, αλλά είναι ένα και το αυτό, έτσι και τα μυστήρια καταναλίσκονται με την ουσία του σώματος. Αυτό, όταν κοινωνείτε, να φρονείτε πώς δηλ. σας κοινωνούν τα ίδια τα σεραφείμ με την πύρινη λαβίδα πού είδε ο Ησαΐας, και ότι με τα χείλη σας ακουμπάτε τη θεία και άχραντο πλευρά» .
Και στις ομιλίες του πάνω στην προς Έφεσίους επιστολή λέγει•
«Άπογευόμεθα του• σώματος εκείνου που κάθεται στον ουρανό, που προσκυνούν οι άγγελοι, που είναι κοντά στην ακήρατη δύναμη»
Ἐπεὶ δὲ περὶ σώματος ἡμῖν ὁ λόγος, ὅσοι μετέχομεν τοῦ σώματος, ὅσοι τοῦ αἵματος ἀπογευόμεθα τούτου, ἐννοεῖτε ὅτι τοῦ μηδὲν ἐκείνου διαφέροντος οὐδὲ διεστῶτος μετέχομεν πρὸς μετοχὴν, ὅτι ἐκείνου τοῦ ἄνω καθημένου, τοῦ προσκυνουμένου παρὰ ἀγγέλων, τοῦ τῆς ἀκηράτου δυνάμεως ἐγγὺς, τούτου ἀπογευόμεθα. Οἴμοι, πόσαι πρὸς σωτηρίαν ἡμῖν ὁδοί! Σῶμα ἡμᾶς ἑαυτοῦ ἐποίησε, σῶμα ἡμῖν τὸ ἑαυτοῦ μετέδωκε, καὶ οὐδὲν τούτων ἡμᾶς ἀποτρέπει τῶν κακῶν. .
Και μας παροτρύνει ο Άγιος Δαμασκηνός λέγοντας να προσέλθουμε με πόθο διακαή στην θεία Κοινωνία κάνοντας το σχήμα του Σταυρού με τις παλάμες μας πάνω μας.
Αγιος Ιωάννης Δαμασκηνός
Οὐκ ἔστι τύπος ὁ ἄρτος καὶ ὁ οἶνος τοῦ σώματος καὶ αἵματος τοῦ Χριστοῦ–μὴ γένοιτο–, ἀλλ' αὐτὸ τὸ σῶμα τοῦ κυρίου τεθεωμένον, αὐτοῦ τοῦ κυρίου εἰπόντος· Τοῦτό μού ἐστι οὐ τύπος τοῦ σώματος ἀλλὰ τὸ σῶμα, καὶ οὐ τύπος τοῦ αἵματος ἀλλὰ τὸ αἷμα, καὶ πρὸ τούτου τοῖς Ἰουδαίοις, ὅτι, εἰ μὴ φάγητε τὴν σάρκα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου, οὐκ ἔχετε ζωὴν αἰώνιον. Ἡ γὰρ σάρξ μου ἀληθής ἐστι βρῶσις, καὶ τὸ αἷμά μου ἀληθής ἐστι πόσις, καὶ πάλιν· Ὁ τρώγων με ζήσεται. Διὸ μετὰ παντὸς φόβου καὶ συνειδήσεως καθαρᾶς καὶ ἀδιστάκτου πίστεως προσέλθωμεν, καὶ πάντως ἔσται ἡμῖν, καθὼς πιστεύομεν μὴ διστάζοντες. Τιμήσωμεν δὲ αὐτὸ πάσῃ καθαρότητι, ψυχικῇ τε καὶ σωματικῇ· διπλοῦν γάρ ἐστι.
Προσέλθωμεν αὐτῷ πόθῳ διακαεῖ καὶ σταυροειδῶς τὰς παλάμας τυπώσαντες τοῦ ἐσταυρωμένου τὸ σῶμα ὑποδεξώμεθα καὶ ἐπιθέντες ὀφθαλμοὺς καὶ χείλη καὶ μέτωπα τοῦ θείου ἄνθρακος μεταλάβωμεν, ἵνα τὸ πῦρ τοῦ ἐν ἡμῖν πόθου προσλαβὸν τὴν ἐκ τοῦ ἄνθρακος πύρωσιν καταφλέξῃ ἡμῶν τὰς ἁμαρτίας καὶ φωτίσῃ ἡμῶν τὰς καρδίας καὶ τῇ μετουσίᾳ τοῦ θείου πυρὸς πυρωθῶμεν καὶ θεωθῶμεν. Ἄνθρακα εἶδεν Ἡσαΐας· ἄνθραξ δὲ ξύλον λιτὸν οὐκ ἔστιν, ἀλλ' ἡνωμένον πυρί· οὕτως καὶ ὁ ἄρτος τῆς κοινωνίας οὐκ ἄρτος λιτός ἐστιν, ἀλλ' ἡνωμένος θεότητι· σῶμα δὲ ἡνωμένον θεότητι οὐ μία φύσις ἐστίν, ἀλλὰ μία μὲν τοῦ σώματος, τῆς δὲ ἡνωμένης αὐτῷ θεότητος ἑτέρα· ὥστε τὸ συναμφότερον οὐ μία φύσις, ἀλλὰ δύο.
π. Σεβαστιανός