Ποια είναι η σημασία αυτού του τροπαρίου «Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται…»

«Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός, και μακάριος ο δούλος, ον ευρήσει γρηγορούντα. Ανάξιος δε πάλιν ον ευρήσει ραθυμούντα. Βλέπε ουν, ψυχή μου, μη τω ύπνω κατενεχθείς, ίνα μη τω θανάτω παραδοθείς και της βασιλείας έξω κλεισθείς. Αλλά ανάνηψον κράζουσα· Άγιος, Άγιος, Άγιος ει ο Θεός ημών, διά της Θεοτόκου ελέησον ημάς».

Στα νέα ελληνικά, το τροπάριο λέει (κάπως ελεύθερα):

«Δείτε, έρχεται ο Γαμπρός (Νυμφίος) καταμεσίς της νύχτας, και καλότυχος ο δούλος, που θα τον βρει ξύπνιο, αλλά ανάξιος εκείνος που θα πιαστεί στον ύπνο. Πρόσεχε λοιπόν, ψυχή μου, μην αφεθείς στον ύπνο, για να μην παραδοθείς στο θάνατο και κλειστείς έξω από τη βασιλεία. Αλλά σύνελθε και φώναξε: Είσαι Άγιος, Άγιος, Άγιος, Θεέ μας, μέσω της Θεοτόκου ελέησέ μας».

Οι στίχοι παραπέμπουν σε δύο παραβολές, δηλαδή ιστορίες με κάποιο νόημα που είπε ο Χριστός. Η πρώτη φράση προέρχεται από την παραβολή των δέκα παρθένων (κατά Ματθαίον, κεφ. 25, στίχοι 1-13). Λέει ότι δέκα κορίτσια είχαν βγει να προϋπαντήσουν το γαμπρό σε κάποιο γάμο. Όμως εκείνος άργησε και αποκοιμήθηκαν. Και καταμεσίς της νύχτας ακούστηκε φωνή: «Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται!». Οι κοπέλες ξύπνησαν, αλλά «οι λαμπάδες τους» έσβηναν. Οι πέντε απ’ αυτές (οι «φρόνιμες» = συνετές) είχαν μαζί τους λάδι και ανανέωσαν τη φλόγα, αλλά οι άλλες πέντε (οι «μωρές» = επιπόλαιες) δεν είχαν. Έτσι, μέχρι να βρουν να αγοράσουν, ο Γαμπρός μπήκε στο σπίτι του γάμου, έκλεισε η πόρτα και έμειναν απ’ έξω.

Όπως φαίνεται στα λόγια του Χριστού, ο γαμπρός της ιστορίας συμβολίζει το Χριστό, που όλοι περιμένουμε τη Δευτέρα Παρουσία Του, αλλά αυτή καθυστερεί. Θα έρθει ξαφνικά («μέσα στη νύχτα») και τότε κάποιοι θα είναι έτοιμοι να εμφανιστούν μπροστά Του, γιατί θα είναι καλοί άνθρωποι, ενώ κάποιοι άλλοι θα είναι ανέτοιμοι (επειδή φέρθηκαν ανόητα και δε φρόντισαν να καθαρίσουν την καρδιά τους) και θα μείνουν έξω από «το γάμο», δηλαδή τη βασιλεία του Θεού (τον παράδεισο).

Η δεύτερη παραβολή (κατά Λουκάν, κεφ. 12, στίχοι 36-46) μιλάει για κάποιους δούλους, που περιμένουν τον κύριό τους να επιστρέψει από γάμο. Καλότυχος, λέει ο Ιησούς, εκείνος ο δούλος, που ο κύριος θα τον βρει σε επιφυλακή να τον περιμένει, ενώ αλίμονο σ’ εκείνον που θα σκεφτεί «αργεί ο κύριος» και θ’ αρχίσει να μεθοκοπάει, να δέρνει και να καταπιέζει τους άλλους δούλους. Και αυτή η παραβολή δηλώνει ότι ο Χριστός θα επιστρέψει «ως κλέπτης εν νυκτί», σε στιγμή που κανείς δε θα Τον περιμένει.

Εννοείται ότι η στιγμή, για την οποία ο καθένας πρέπει να είναι έτοιμος, είναι η στιγμή του θανάτου μας, που πιθανότατα θα προηγηθεί της Δ. Παρουσίας και είναι ουσιαστικά η στιγμή της κρίσης μας μπροστά στο Θεό. Ας είμαστε έτοιμοι, έχοντας καθαρίσει την καρδιά μας από τα ελαττώματα που μας εμποδίζουν να αγαπήσουμε το Θεό και τον πλησίον μας.

Αυτό ακριβώς είναι και το νόημα του τροπαρίου. Ο ποιητής καλεί την ίδια την ψυχή του να μετανοήσει και να αφεθεί στα χέρια του Θεού, ζητώντας τη βοήθειά Του μέσω της Θεοτόκου, των αγίων και των φωτεινών αγγέλων (η τελευταία φράση λέγεται με όλες αυτές τις παραλλαγές). Το τριπλό «Άγιος, Άγιος, Άγιος» είναι από τον ύμνο των αγγέλων (των Σεραφείμ) που άκουσε ο προφήτης Ησαΐας (Ησαΐας, κεφ. 6) και υποδηλώνει την Αγία Τριάδα.

Ομιλία Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά εις την Κυριακή των Βαΐων

1. Σε καιρό ευνοίας σε επήκουσα και σε ημέρα σωτηρίας σ' εβοήθησα», είπε ο Θεός δια του Ησαΐα (Ησ. 49, 8). Καλό λοιπόν είναι να ειπώ σήμερα το αποστολικό εκείνο προς την αγάπη σας· «Ιδού καιρός εύνοιας, ιδού ημέρα σωτηρίας· ας απορρίψωμε λοιπόν τα έργα του σκότους και ας εκτελέσωμε τα έργα του φωτός, ας περιπατήσωμε με σεμνότητα, σαν σε ημέρα» (Β΄ Κορ. 6,2· Ρωμ. 13,12). Διότι προσεγγίζει η ανάμνησις των σωτηριωδών παθημάτων του Χριστού και το νέο και μέγα και πνευματικό Πάσχα, το βραβείο της απαθείας, το προοίμιο του μέλλοντος αιώνος.

Και το προκηρύσσει ο Λάζαρος που επανήλθε από τα βάραθρα του άδη, αφού αναστήθηκε από τους νεκρούς την τετάρτη ημέρα με μόνο τον λόγο και το πρόσταγμα του Θεού, που έχει την εξουσία ζωής και θανάτου, και προανυμνούν παιδιά και πλήθη λαού άκακα με την έμπνευση του θείου Πνεύματος αυτόν που λυτρώνει από τον θάνατο, που ανεβάζει τις ψυχές από τον άδη, που χαρίζει αΐδια ζωή στην ψυχή και το σώμα...


2. Αν λοιπόν κανείς θέλη ν' αγαπά τη ζωή, να ιδή αγαθές ημέρες, ας φυλάττη την γλώσσα του από κακό και τα χείλη του ας μη προφέρουν δόλο· ας εκκλίνη από το κακό και ας πράττη το αγαθό· (Πέτρ. 3, 10ε, Ψαλμ. 33, 13-15). Κακό λοιπόν είναι η γαστριμαργία, η μέθη και η ασωτία· κακό είναι η φιλαργυρία, η πλεονεξία και η αδικία· κακό είναι η κενοδοξία, η θρασύτης και η υπερηφάνεια. Ας αποφύγη λοιπόν ο καθένας τέτοια κακά και ας επιτελή τα αγαθά.

Ποιά είναι αυτά; Η εγκράτεια, η νηστεία, η σωφροσύνη, η δικαιοσύνη, η ελεημοσύνη, η μακροθυμία, η αγάπη, η ταπείνωσις. Ας επιτελούμε λοιπόν αυτά, για να μεταλάβωμε αξίως του θυσιασθέντος για χάρι μας αμνού του Θεού και ας λάβωμε από αυτόν τον αρραβώνα της αφθαρσίας για να τον φυλάξωμε κοντά μας σ' επιβεβαίωσι της υπεσχημένης προς εμάς κληρονομίας στους ουρανούς.

Αλλά είναι μήπως δυσκατόρθωτο το αγαθό και οι αρετές είναι δυσκολώτερες από τις κακίες; Εγώ πάντως δεν το βλέπω· διότι περισσοτέρους πόνους υφίσταται από εδώ ο μέθυσος και ο ακρατής από τον εγκρατή, ο ακόλαστος από τον σώφρονα, ο αγωνιζόμενος να πλουτήση από τον ζώντα με αυτάρκεια, αυτός που επιζητεί ν' αποκτήση δόξα από τον διαγοντα σε αφάνεια· αλλ' επειδή λόγω της ηδυπαθείας μας οι αρετές μάς φαίνονται δυσκολώτερες, ας βιάσωμε τους εαυτούς μας· διότι ο Κύριος λέγει «η βασιλεία του Θεού είναι βιαστή και οι βιασταί την αρπάζουν» (Ματθ. 11, 12).

3. Χρειαζόμαστε λοιπόν όλοι προσπάθεια και προσοχή, ένδοξοι και άδοξοι, άρχοντες και αρχόμενοι, πλούσιοι και πτωχοί, ώστε ν' απομακρύνωμε από την ψυχή μας τα πονηρά αυτά πάθη και αντί αυτών να εισαγάγωμε σ' αυτήν όλη τη σειρά των αρετών.
Πραγματικά ο γεωργός και ο σκυτοτόμος, ο οικοδόμος και ο ράπτης, ο υφαντής και γενικώς ο καθένας που εξασφαλίζει τη ζωή του με τους κόπους και την εργασία των χεριών του, εάν αποβάλουν από την ψυχή τους την επιθυμία του πλούτου και της δόξας και της τρυφής, θα είναι μακάριοι· διότι αυτοί είναι οι πτωχοί για τους οποίους προορίζεται η βασιλεία των ουρανών, και γι' αυτούς είπε ο Κύριος, «μακάριοι είναι οι πτωχοί κατά το πνεύμα» (Ματθ. 5, 3).

Πτωχοί δε κατά το πνεύμα είναι αυτοί που λόγω του ακαυχήτου και αφιλοδόξου και αφιληδόνου του πνεύματος, δηλαδή της ψυχής, ή έχουν εκουσίαν και την εξωτερική πτωχεία ή την βαστάζουν γενναίως, έστω και αν είναι ακουσία.
Αυτοί όμως που πλουτούν και ευημερούν και απολαύουν την πρόσκαιρη δόξα και γενικώς όσοι είναι επιθυμητοί αυτών των καταστάσεων θα περιπέσουν σε δεινότερα πάθη και θα εμπέσουν σε μεγαλύτερες, περισσότερες και δυσχερέστερες παγίδες του Διαβόλου· διότι αυτός που επλούτησε δεν αποβάλλει την επιθυμία του πλουτισμού, αλλά μάλλον την αυξάνει, ορεγόμενος περισσότερα από προηγουμένως.
Έτσι και ο φιλήδονος και ο φίλαρχος και ο άσωτος και ο ακόλαστος αυξάνουν μάλλον τις επιθυμίες των παρά τις αποβάλλουν. Οι δε άρχοντες και οι αξιωματούχοι προσλαμβάνουν και δύναμι, ώστε να εκτελούν αδικίες και αμαρτίες.

Απολυτίκιο Κυριακής των Βαΐων

Κυριακή τῶν Βαΐων

Βαϊοφόρος και προφητείες

μὴ φοβοῦ, θύγατερ Σιών· ἰδοὺ ὁ βασιλεύς σου ἔρχεται καθήμενος ἐπὶ πῶλον ὄνου(Ζαχ.9,9)

 











Γέν.  Κεφ 49
Εκάλεσεν Ιακώβ τους υιούς αυτού, και είπεν αυτοίς: «Συνάχθητε, ίνα αναγγείλω υμίν, τί απαντήσει υμίν επ’ εσχάτων των ημερών. Συνάχθητε, και ακούσατέ μου, υιοί Ιακώβ, ακούσατε Ισραήλ του πατρός ημών.
Ιούδα, σέ αινέσουσιν οι αδελφοί σου,
αι χείρές σου επί νώτου των εχθρών σου,
προσκυνήσουσί σοι οι υιοί του πατρός σου.
Σκύμνος λέοντος Ιούδα,
εκ βλαστού, υίέ μου, ανέβης.
Αναπεσών εκοιμήθη ως λέων και ως σκύμνος.
Τίς εγερεί αυτόν;
Ουκ εκλείψει άρχων εξ Ιούδα
και ηγούμενος, εκ των μηρών αυτού,
έως άν έλθη, ώ απόκειται,
και αυτός προσδοκία εθνών,
δεσμεύων προς άμπελον τον πώλον αυτού, 
και τη έλικι τον πώλον της όνου αυτού. 
Πλυνεί εν οίνω την στολήν αυτού,
και εν αίματι σταφυλής την περιβολήν αυτού.
Χαροποιοί οι οφθαλμοί αυτού από οίνου,
και λευκοί οι οδόντες αυτού, ή γάλα.»

Απόδοση.

Ο Ιακώβ κάλεσε τους γιους του και τους είπε: «Συγκεντρωθείτε για να σας πω τί θα σας συμβεί στο μέλλον. Μαζευτείτε κι ακούστε με, γιοι του Ιακώβ, ακούστε τον Ισραήλ, τον πατέρα σας.
Ιούδα, εσένα θα υμνήσουν οι αδελφοί σου.
Θα τρέψεις τους εχθρούς σου σε φυγή,
Θα σε προσκυνήσουν οι γιοι του πατέρα σου.
Λιονταρόπουλο είσαι, Ιούδα,
βλαστάρι ήσουν, γιε μου, και μεγάλωσες∙
πλάγιασες κι εκοιμήθεις σαν λιοντάρι και σαν το μικρό του∙
να τον ξυπνήσει ποιος τολμά;
Άρχοντας δε θα λείψει απ’ τον Ιούδα
ούτε από τη γενιά του αρχηγός,
ώσπου να γίνουν όλα όσα γι’ αυτόν φυλάγονται∙
αυτόν προσμένουν οι λαοί.
Στο κλήμα δένει το πουλάρι του,
το γαϊδουράκι του στην κληματσίδα.
Θα πλύνει σε κρασί τη φορεσιά του
και σε αίμα σταφυλιού το ρούχο του.
Τα μάτια του δίνουν χαρά όπως το κρασί
Κι είναι τα δόντια του πιο άσπρα από το γάλα.

 http://www.orp.gr/?p=1960

Ο Άγιος Γρηγοριος ο Παλαμάς αναφέρει σε μια ομιλία του που έγινε στην Κυριακή των Βαΐων:

 "Γιατί αυτός ο Βασιλιάς δεν είναι μόνο ελπίδα του Ισραήλ αλλά και προσδοκία των εθνών, σύμφωνα με την προφητεία του Ιακώβ που  έδεσε  στην άμπελο το πουλάρι του, δηλαδή τον υποκείμενο( κατά την είσοδο στα Ιεροσύλυμα)  ισραηλιτικό λαό και στις κληματσίδες της αμπέλου  το γαϊδουράκι του. Οι κληματσίδες της αμπέλου είναι οι μαθητές του Κυρίου προς τους οποίους έλεγε ο Κύριος, εγώ είμαι η άμπελος εσείς τα κλήματα. Σε αυτές λοιπόν τις κληματσίδες έδεσε ο Κύριος το γαϊδουράκι του πουλαριού του, δηλαδή τον λαό του νέου Ισραήλ, αυτοί που έγιναν κατά χάριν γιοι του Αβραάμ."

η εικόνα της Κυριακής των Βαΐων είναι απο naturesportscooking.blogspot.com 
η είκόνα του Αναπεσών είναι απο  christoforoskaraviotis.blogspot.com

You might also like:

Η Ρωσία από τον 13αι έως τον 16αι , η επίδραση του ορθόδοξου ησυχαστικού μοναχισμού και η επίδραση της δυτικής Ευρώπης.

 Από την εισαγωγή του βιβλίου "Άπαντα τα ασκητικά του οσίου Νείλου του Σόρσκυ".

Πριν να εκθέσομε τον Βίο του οσίου Νείλου πρέπει να στρέψομε το βλέμμα μας προς την χωρά και τους χρόνους του, δηλαδή την Ρωσία του ΙΕ' αιώνος. Κατά τα έτη 1237-1240 ή Ρωσία του Κιέβου με τον λαμπρό, εμπνεόμενο από το Βυζάντιο πολιτισμό της είχε κατακτηθεί υπό των Τατάρων της Χρυσής Ορδής, οι οποίοι, αφού δεινώς λεηλάτησαν και έκαψαν την χωράν και ανηλεώς έχυσαν το αίμα των κατοίκων της, κράτησαν την κυριαρχία επί της Ρωσικής Γης, επιβάλλοντας σε αυτήν τεραστία φορολογία, άλλα ταυτοχρόνως ανεχόντουσαν μία σχετική αυτοδιοίκηση των Ρώσων ηγεμόνων. Ή σκοτεινή περίοδος αύτη της ρωσικής ιστορίας είναι γνωστή υπό την ονομασία του «Ταταρικού ζυγού» και δύναται παρά τις διαφοράς να παρομοιαστεί με τον τουρκικό ζυγόν των Ελλήνων και των νοτιοσλαβικών λαών των Βαλκανίων. Ή αφάνταστος βαρβαρότητα και ωμότητα των Τατάρων είχε ολέθριας συνεπείας στην εξέλιξη των ηθών και του πολιτισμού της χώρας. Επέφερε δε και σημαντικές αλλαγές στην πολιτική ζωή. Η περίδοξος πόλη του Κιέβου, ή έδρα του Μεγάλου Ηγεμόνα της Ρωσίας, είχε γίνει ερείπιο. Άλλ'ήδη προ της υπό των Τατάρων αλώσεως ή «Μήτηρ των ρωσικών πόλεων» είχε υποστεί την κατά το έτος 1169 κατάκτηση της Σουζδαλίας Ανδρέου Μπογκολιούμπσκυ ό όποιος λεηλάτησε την πόλη και σφετερίστηκε τον τίτλο του Μεγάλου Ηγεμόνος. Μετά πολλάς έριδας περιήλθε του ψηλό αξίωμα τούτο τελικώς στην ηγεμονία της Σουζδαλίας - Βλαδίμηρου. Ή βαρυσήμαντη μετάβαση του κέντρου της πολιτικής εξουσίας από της ανοικτές πεδιάδες προς τις βορειοανατολικές δασώδεις περιοχές δεν ήταν τυχαία, άλλ' ακολούθησε ένα αποικιακό ρεύμα του πληθυσμού προς εκείνα τα μέρη, τα όποια προσέφεραν μεγαλύτερη ασφάλεια από τις συνεχείς επιδρομές των νομάδων των νοτίων στεπών και εν συνεχεία των Τατάρων. Έπειτα μετεφέρθη και ή έδρα του Μητροπολίτου στην πόλη του Βλαδίμηρου (1299), άλλ' όΜητροπολίτης εξακολουθεί να τιτλοφορείται «ό Κιέβου και πάσης Ρωσίας».Ο Μέγας Ηγεμών Ιβάν Καλίτα (= το βαλάντιον) (1325-1341) διέκρινε με πολιτική μεγαλοφυΐα την στρατηγική σημασία της τότε μικρής κεντρικής πόλεως της Μόσχας και την κατέστησε νέα πρωτεύουσα και κέντρο της εξουσίας. Γεννάται ή νέα ηγεμονία της Μόσχας, ή οποία συνεχώς αυξάνεται και συν τω χρόνο υποτάσσει τις άλλες τοπικές ηγεμονίες υπό την κυριαρχία της. Ο άγιος Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ρωσίας Πέτρος (1308-1326) μετέφερε την έδρα του από το Βλαδίμηρο στην νέα πρωτεύουσα (1326) και συνετέλεσε κατ' αυτόν τον τρόπον στην επίσημη αναγνώριση και περαιτέρω άνοδο της Μόσχας, οί ηγεμόνες της οποίας ολοκληρώνουν με επιμονή και επιτυχία το έργον τους ως «συλλεκτών της Ρωσικής Γης». Ή Εκκλησία υπεστήριξε αυτήν την συγκεντρωτική τάση, γιατι ή διαίρεση της χώρας σε πολλές αλληλομαχόμενες τοπικές ηγεμονίας με τους ατελείωτους εμφυλίους πολέμους υπήρξε μάστιγα για τον δοκιμαζόμενο λαό και απετέλεσε την κυρία αιτία για την υπό των Τατάρων κατάκτηση της χώρας. Προϋπόθεση λοιπόν της απελευθερώσεως από τον ταταρικό ζυγόν ήταν ή ενότητα του ρωσικού κράτους.Κατά το έτος 1380 ό Μέγας Ηγεμόνας Δημήτριος Ντονσκόι (1359-1389) νίκησε για πρώτη φορά τους τατάρους επί του πεδίου των Κολυριώνων παρά τον ποταμόν Ντον . Ή νίκη αυτή ακόμη δεν σήμαινε την απελευθέρωση από τους Τατάρους, οί οποίοι με σκληρότητα εκδικήθηκαν καιμε νέας επιδρομές τιμώρησαν τους επαναστάτες, άλλ' απέβη αφετηρία του ανοικτού αγώνος κατά των ξένων δυναστών, ή δύναμη των οποίων βαθμιαίως μειώνεται. Σύν τω χρόνο ή χώρα συνέρχεται από τάς πληγάς της πρώτης και φοβερότερες επιδρομής. Οι κατεστραμμένες πόλεις ανεγείρονται από την τέφρα, και ή πνευματική και καλλιτεχνική ζωή

τρέφεται και αναζωογονείται πάλιν από την ακτινοβολούσαν Παλαιολόγεια Αναγέννηση, είτε απ'ευθείας από το Βυζάντιο, είτε δια μέσου των νοτίων Σλάβων, δηλαδή των Βουλγάρων και Σέρβων. Οι επικοινωνίες Ρώσων με το Βυζάντιο και τους λαούς τούτους αυξάνονται σημαντικός κατά τον ΙΔ' και ΙΕ' αιώνα. Ρώσοι μοναχοί ζουν στο Αγιον Όρος και στην Κωνσταντινούπολη σε διάφορα μοναστήρια, ιδιαιτέρως όμως στην περίφημη μονή του Στουδίου. Οι μοναχοί αυτοί όχι μόνο επιδίδονται με ζήλο στην άσκηση, άλλ' επιτελούν ταυτοχρόνως και ένα σπουδαιότατο πολιτιστικό έργον: Μεταφράζουν τα συγγράμματα των αγίων Πατέρων και άλλα εκκλησιαστικά βιβλία στην σλαβική γλώσσα, είτε για πρώτη φορά, είτε εκ νέου, Όταν οι προηγούμενες μεταφράσεις δεν τους ικανοποιούν. Πολλές μεταφράσεις παραλαμβάνονται από τους Βουλγάρους και Σέρβους και επεξεργάζονται και αντιγράφουν αυτές και αποστέλλουν τα νέα βιβλία στα Μοναστήρια της πατρίδος τους κατά αυτόν τον τρόπο δημιουργείται μία μεγάλη θεολογική και φιλολογική κίνηση, ή όποια σπουδαίος συντελεί στην άνοδο της πνευματικής ζωής στη Ρωσία. Πολλοί μέχρι τότε άγνωστοι θησαυροί από τον πλούτο της πατερικής σοφίας ανοίγονται τώρα στους φιλομαθείς Ρώσους μοναχούς. Δεν έρχονται μόνον μοναχοί από την χωρά του Βορρά, άλλα και κληρικοί και λαϊκοί προσκυνητές, ακόμη και έμποροι, οί οποίοι όλοι με θαυμασμό δέχονται την επίδραση του βυζαντινού πολιτισμού. Από την άλλη πλευρά παρατηρείται ρεύμα βυζαντινών και νοτιοσλάβων μοναχών και καλλιτεχνών και εμπόρων προς την Ρωσία, όπου πολλοί απ' αυτούς ιδρύουν μοναστήρια ή αναπτύσσουν σημαντική καλλιτεχνική δράση, όπως π.χ. ο μέγας εικονογράφος Θεοφάνης ό Γραικός (περίπου 1330-1410) ή ο Σέρβος Παχώμιος ο Λογοθέτης, ο αγιοβιογράφος (περίπου1410-1486). Υπάρχουν διάφορες εστίες βυζαντινής παιδείας, πρωτίστως στη Μόσχα, όπου ευρίσκεται και ή έδρα του Μητροπολίτου, ό όποιος πολλάκις είναι Έλληνας ή τουλάχιστον ελληνομαθής. Κατά τον ΙΔ' αιώνα και οι επίσημοι σχέσεις μεταξύ Βυζαντίου και Ρωσίας αναζωογονούνται και φέρουν ευεργετικά αποτελέσματα και στις δυο πλευρές Ούτως ή αναγέννηση του βυζαντινού μοναχισμού επεκτείνεται προς Βορρά. Σε αυτό συντελούν και οί συμπαθώς προς τους ησυχαστές διακείμενοι μητροπολίτες και επίσκοποι. Τα πρώτα μοναστήρια της Ρωσίας βρίσκονταν συνήθως εντός ή πλησίον των πόλεων, άλλ' από τον ΙΔ'αιώνα αρχίζει ένα νέο κίνημα ιδρύσεων μονών στους έρημους τόπους μακρά πάσης ανθρωπινής κατοικίας. Οι κτήτορες κατά κανόνα είναι ερημίτες και δεν έχουν σκοπό να ιδρύσουν μονάς, αλλά ή αγιότητα του βίου των προσελκύει μαθητές, και κατ' αυτόν τον τρόπον αναγκάζονται να διευρύνουν τα ερημητήριά τους, τα όποια ταχέως μεταβάλλονται σε μεγάλα μοναστήρια. Βραδύτερο άλλοι μοναχοί, οί οποίοι επιθυμούν των μονήρη βίον, αφήνουν τα μοναστήρια τους και προχωρούν σε απώτερα και αγριότερα μέρη εν μέσω των απέραντων δασών του και της ανατολής, μέχρις ότου φθάσουν στην Βόρεια Θάλασσα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του οσίου Σεργίου του Ράντονεζ (περίπου 1314-1392), ήμονή του οποίου γίνεται αφετηρία ιδρύσεως τουλάχιστον άλλων 20 μονών υπό αμέσων ή εμμέσων μαθητών του. Είναι γνωστές οι σχέσεις του Αγίου με τους ησυχαστές πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως, οί οποίοι ως γνήσιοι φορείς του χριστιανικού πνεύματος και συνεχιστές της υπερεθνικής παραδόσεως του Βυζαντίου διευρύνουν και εμβαθύνουν τις πνευματικές σχέσεις με τις σλαβικές Εκκλησίας και συντελούν κατ' αυτόν τον τρόπον στην διατήρηση της γνήσιας καθολικότητας και του όντως οικουμενικού χαρακτήρας του πατριαρχείου τους, άλλα και στην διάδοση του πνεύματος του ησυχασμού στους Σλάβους. Κατά αυτών τον τρόπο το κίνημα του ησυχασμού προσλαμβάνει χαρακτήρα πανορθόδοξο.Καθ' όλον τον ΙΕ' αιώνα αυτή ή επίδραση του ησυχασμού συνεχίζεται και εμβαθύνετε παρά το τραγικό γεγονός της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως και της κατακτήσεως των νοτιοσλαβικών χωρών υπό των Τούρκων. Ή προδοσία όμως της Ορθοδοξίας στην ατυχή σύνοδοτης Φλωρεντίας και Φερράρας κατά την 5ην Ιουλίου 1439 κλονίζει βαθύτατα την εμπιστοσύνη των Ρώσων και γίνεται αφορμή της εκκλησιαστικής ανεξαρτητοποιήσεώς τους. Προς το τέλος του αιώνος παρατηρείται στην Ρωσία μία κρίση της Παραδόσεως, εκδηλουμένη μέσω ορισμένων κατ' ουσία ασήμαντων ερίδων περί μερικών διαφορών του τυπικού, π.χ., αν οι λιτανείες πέριξ του ναού πρέπει να ακολουθούν την πορεία του ηλίου ή να γίνονται κατά την αντίθετο κατεύθυνση, αν το Αλληλούια πρέπει να ψάλετε δύο ή τρεις Φοράς κ.τ.λ. Σοβαρότερο πρόβλημα αποτελεί ή εμφάνιση της λεγομένης αιρέσεως των Ιουδαιζόντων εν Νόβοκοροντ Περίτης προελεύσεως και ονομασίας της κινήσεως αυτής υπάρχουν διάφοροι θεωρίες, με τις οποίες δεν θα ασχοληθούμε εδώ.

Σημασία έχει το γεγονός ότι ή διδασκαλία της ήταν ένα αλλόκοτο κράμα από ορθολογισμό και δεισιδαιμονία και αντιεκκλησιαστικό πνεύμα: Απορρίπτει μεν την στην Άγίαν Τριάδα πίστη, την Θεότητα του Χριστού, τα αγία Μυστήρια και την ιεραρχία της Εκκλησίας, τις αγίες εικόνες του Σωτήρος και των Αγίων, αποδέχεται δε την περιτομή, ορισμένα απόκρυφα και «φιλοσοφικά» βιβλία με μυστηριώδες περιεχόμενο, την αστρολογία κ.τ.λ. Θυμίζει ορισμένες άλλες μεσαιωνικές αιρέσεις ως π.χ. την των Βογόμιλων, των Καθαρών, των Ουσιτών και προ παντός την ελευθεροφροσύνη της Αναγεννήσεως. Πράγματι ή αίρεση αυτή αποτελεί μία από τις εισβολές του δυτικού κινήματος του Ουμανισμούστην Ρωσία, και ειδικά στο Νόβγκοροντ, το όποιον πάντοτε διετήρει στενότερες σχέσεις με την Δύση. Τα μέλη της αιρέσεως ως επί το πλείστον δεν είναι Εβραίοι, άλλ' ορθόδοξοι χριστιανοί ,μεταξύ των οποίων και αρκετοί διάκονοι και ιερείς. Αυτοί επισήμως δεν αποσχίζονται από την Εκκλησία και διατηρούν τις θέσεις τους, αλλά κρυφά πιστεύουν και ακολουθούν τις διδασκαλίες της αιρέσεως, ή οποία τοιουτοτρόπως διαδίδεται ανεξέλεγκτος και κυρίως στα ανώτερα στρώματα της κοινωνίας και τυγχάνει και ευμενούς υποδοχής και στην αυλή του Μεγάλου Ηγεμόνος της Μόσχας.Την επιτυχία αυτή οι αιρετικοί οφείλουν στην κατά το έτος 1492 (= 7000 από κτίσεως κόσμου) γενικώς αναμενόμενη και μη επελθούσα Δευτέρα Παρουσία του Χριστού επί τη συμπληρώσει της Ζ' χιλιετηρίδας καθώς και στην αμάθεια και ηθική κατάπτωση του κλήρου. Επίσης παρατηρείται  προς το τέλος του ΙΕ' αιώνος παρά την επίδραση του ησυχασμού μία παρακμή της μοναχικής ζωής και χαλάρωση της πειθαρχίας σε πολλά μοναστήρια. Τούτο είναι κυρίως το αποτέλεσμα του μεγάλου πλούτου των μονών, οι οποίες λόγω των γενναίων δωρεών ταχέως εξελίχθησαν σε μεγάλα φεουδαρχικά κέντρα και ταυτοχρόνως υπέστησαν την επίδραση του κοσμικού πνεύματος.Κατά τους αυτούς χρόνους ό Μέγας Ηγεμών Ίβάν Γ Βασίλιεβιτς (1462-1504), αναπτύσσει τις σχέσεις με την Δύση, κυρίως με την Ιταλία, δηλαδή με το κέντρο της Αναγεννήσεως, πράγμα τοόποιον μεγάλως συμβάλλει στην διάδοση των νέων ιδεών στην Ρωσία. Ό Τσάρος καλεί Ιταλούς αρχιτέκτονας και τεχνίτες δια να κτίσουν τους μεγαλοπρεπείς ναούς, τα παλάτια και οχυρώματα του Κρεμλίνου, καθώς και ιατρούς και άλλους επιστήμονας. Οι επικοινωνίες με την Ιταλία εξελίσσονται τόσον θετικώς, ώστε ό πάπας Σίξτος Δ' (1471-84) να προτείνει στον χηρεύσαντα Μέγα Ηγεμόνα το χέρι της Ζωής Παλαιολόγου, της ανεψιάς του τελευταίου Βασιλέως τουΒυζαντίου και κόρης του Δεσπότου του Μιστρά Θωμά Παλαιολόγου, ή οποία ανετράφη στηνΡώμη υπό την προσωπική κηδεμονία του Πάπα και του καρδιναλίου Βησσαρίωνος κατά τορωμαϊκό δόγμα.Ό λατινικός γάμος τελείται με μεγαλοπρέπεια ενώπιον του Πάπα, άλλ' ερήμην του συζύγου στη Ρώμη, και έπειτα ή νεαρή πριγκίπισσα μεταβαίνει με μεγάλη συνοδεία στην Ρωσία. Εκ μέρους του Ποντιφικούς την συνοδεύει ένας επίσκοπος. Ό Σίξτος Δ' ελπίζει ότι ή τροφός του θα εργαστεί για την ένωση της Ρωσικής Εκκλησίας με την Ρώμην ή τουλάχιστον για την υποστήριξη των πολιτικών του ενδιαφερόντων. Εκείνη όμως, μόλις εισήλθε στην ορθόδοξο χωρά, λησμονεί τον παλαιόν ευεργέτη της και ασπάζεται την Ορθοδοξία, μετονομαζόμενη Σοφία. Οι γάμοι μετον Μέγα Ηγεμόνα τελούνται στη Μόσχα κατά την 12ην Νοεμβρίου 1472.Η παρουσία της ανεψιάς του τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορας στην Ρωσία ενισχύει την αυτοπεποίθηση του Μεγάλου Ηγεμόνος Ίβάν Γ' Βασίλιεβιτς, ό όποιος εισάγει την εθιμοτυπία του αυτοκρατορικού παλατιού στο Κρεμλίνο, προσλαμβάνει τον δικέφαλο αετό στον θυρεό του κράτους και πρώτος αυτοτιτλοφορείται ως Τσάρος και Αυτοκράτωρ (1485). Αυτή ή αλλαγή ανταποκρίνεται προς τις ριζικές εσωτερικές μεταβολές της χώρας κατά την διάρκεια της πολυετούς ηγεμονίας του ενεργητικού, συνετού, διπλωματικού άλλα δολίου και βίαιου ανδρός τού: Κατόρθωσε να υπόταξη και να ένωση σχεδόν όλες τις τοπικές ηγεμονίας με την Μόσχα, συμπεριλαμβανομένου και του παλαιού αντιπάλου της, δηλαδή του Μεγάλου Νόβγκοροντ (1471και 1478).Κατά το τέλος της ζωής του αφήνει στον διάδοχό του ένα ενιαίο συγκεντρωτικό κράτος, ή επιφάνεια του οποίου είχε τετραπλασιασθεί. Επί του πεδίου της εξωτερικής πολιτικής ό Ίβάν Γ'σημειώνει επιτυχίας κατά της Λιθουανίας (1503) και ελευθερώνει την χωράν πλέον τελικώς από τον μακροχρόνιο ταταρικό ζυγό (1480). Λόγω της φιλαρχίας και σκληρότητας του ήδη ό Τσάρος ούτος επονομάζεται υπό των συγχρόνων «ό Τρομερός», πολύ προ του διαβόητου εγγονού του

Ίβάν Δ' (1533-84), ή ωμότατη και μανιώδης τρομοκρατία του οποίου επισκιάζει πάντα τα προηγούμενα. Στην υπό του Μεγάλου Ηγεμόνος αποδοχή της ιδέας της βυζαντινής θεοκρατίας και αυτοκρατορίας συντελεί και ή ρωσική Εκκλησία. Κατά την θεωρία αυτήν ή εξουσία του Αυτοκράτορας περιορίζεται μόνον υπό του Θεού και υπό του Θείου Νόμου. Υπό την επίδραση νοτιοσλάβων προσφύγων ό Γέρων Φιλόθεος του Πσκώφ διατυπώνει την γνωστή περί Τρίτης Ρώμης ιδεολογία: «'Όλαι αι χριστιανικέ Βασιλείες παρήλθαν. Άντ' αυτών υπάρχει μόνον ή Βασιλεία του Δεσπότου ημών κατά τα προφητικά βιβλία. Είναι ή ρωσική Βασιλεία. Δύο Ρώμες έπεσαν, άλλ' ή Τρίτη έστηκε, και τετάρτη δεν θα υπάρξει» Σημειωτέον ότι οι λόγοι αυτοίαπευθύνονται στον Τσάρο όχι για να του παράσχουν απεριόριστο εξουσία και αυθαιρεσία, αλλά για να τονίσουν την μεγάλη ευθύνη, την οποίαν έχει ως μόνος χριστιανός μονάρχης και προστάτης της Εκκλησίας. Είναι όμως γεγονός οφθαλμοφανές ότι ή εσχατολογική θεώρηση αυτή παραμερίζεται ταχέως από τα δεδομένα μιας πραγματιστικής πολιτικής της ισχύος. Εντούτοις ή θεοκρατική θεμελίωση της εξουσίας έχει μεγάλη σημασία για την ανάπτυξη της νέας αυτοσυνειδήσεις και αυτοπεποιθήσεις του Τσάρου και για την διαμόρφωση της αντιλήψεως περί του ρόλου του ρωσικού κράτους στην συνείδηση των Ρώσων της εποχής εκείνης καθώς και για την ρωσική Εκκλησία, ή οποία στην θεοκρατία αυτή κατέχει εξέχουσα και προνομιούχων θέση, την οποίαν πληρώνει όμως με την ελευθερία της, δεχόμενη τις συχνές και αυξανόμενοςαν αμίξεις του Τσάρου στα εσωτερικά της θέματα. Ή αποδοχή της βυζαντινής θεοκρατίας δεν μπορούσε βεβαίως να προφυλάξει την Ρωσία από τα διεισδύοντα ρεύματα του συγχρόνου ευρωπαϊκού Ανθρωπισμού. Από του τέλους του ΙΕ' αιώνος παρατηρείται και μία σχετική εκκοσμίκευση της Εκκλησίας και των μοναστηριών, μία εξωτερίκευση της θρησκευτικής ζωής, μία τυπική μάλλον ευλάβεια με λαμπρά μεν λατρείαν, αλλά και με κάποιον παραμερισμό της εσωτερικής πνευματικότητος και της ηθικής. Ορθώς ό Γ. Π. Φεντότωφ επισημαίνει το γεγονός ότι ή Ρωσία μέχρι του τέλους του ΙΕ' αιώνος είναι «Αγία Ρωσία», ενώ τώρα γίνεται «Ορθόδοξων Βασίλειον», όπου οί Άγιοι σπανίζουν, αν και Χάριτι Θεού και κατά τους επόμενους αιώνας θα εκλάμψουν μεγάλοι φωστήρες στο στερέωμα της ρωσικής Εκκλησίας, άλλ' εν συγκρίσει με την παλαιοτέρα εποχή είναι ολιγότεροι. (Το αυτόφαινόμενο παρατηρείται δυστυχώς και σε άλλες κατά τόπους ορθοδόξους Εκκλησίας).Ή λανθάνουσα εκκοσμίκευση ετοιμάζει σιωπηλώς το έδαφος δια την ανοικτή αμφιβολία και απιστία, ή οποία θα φανερωθεί μόλις κατά τας αρχάς του ΙΗ' αιώνος επί Πέτρου του Μεγάλου(1682-1725). Ή εξωτερικώς ανθούσα θεοκρατία δεν δύναται λοιπόν να εκτόπιση την πνευματική κρίση της εποχής, την κρίση της Παραδόσεως. Περί της κατά διαφόρους τρόπους αντιμετωπίσεως του καίριου προβλήματος τούτου θα μιλήσουμε εν τω Βίο του οσίου Νείλου, δεδομένου ότι ό Άγιος λαμβάνει ενεργό μέρος στην προσπάθεια επιλύσεως των ζωτικών προβλημάτων της εκκλησιαστικής ζωής της εποχής του. Εδώ αρκούμεθα σε ένα γενικότατο σχεδιάγραμμα των κυριότερο πνευματικών ρευμάτων της εποχής, χρησίμευαν κατά κάποιον τρόπο ως βάθος του πίνακας επί του οποίου θα ζωγραφιστεί ή φωτεινή εικόνα του Αγίου. 

Ο ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΝΕΙΛΟΥ ΣΟΡΣΚΥ 1433 - 7η ΜΑΊΌΥ

Ολόκληρο το βιβλιο μπορείτε να το διαβάσετε εδώ:  http://www.scribd.com/doc/117114054/%CE%9F%CF%83%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%9D%CE%B5%CE%AF%CE%BB%CE%BF%CF%85-%CE%A3%CF%8C%CF%81%CF%83%CE%BA%CF%85

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΙΛΑΡΙΩΝ ΤΡΟΪΤΣΚΙ (1886-1929) ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΣ ΚΑΙ ΠΡΟΜΑΧΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ» Βίος και επιλογή από τα έργα του

ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΛΑΡΙΩΝΟΣ

Αρχή της επίγειας πορείας του

Ο μελλοντικός αρχιεπίσκοπος Ιλαρίων, κατά κόσμον Βλαδίμηρος Αλεξέγιεβιτς Τρόιτσκι , γεννήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 1866 , στο χωριό Λίπιτσι της περιφέρειας Κασίρα, στον νομό της Τούλα. Το Λίπιτσι βρίσκεται σε μια γραφική τοποθεσία ,  στην όχθη του ποταμού Οκά.

«Πλατιά κι ευρύχωρη η πατρική μας γη», έγραφε αργότερα ο επίσκοπος Ιλαρίων, «φτωχή σε εξωτερικές εντυπώσεις, αλλά πλούσια από τις ομορφιές του πνεύματος… και είναι μοναδική η ομορφιά των ταπεινών χωριών … Οι εκκλησίες με τα καμπαναριά τους κοιτάζονται στον καθρέφτη των ρωσικών ποταμών. Από μικρός συνήθιζα να βλέπω τέτοια ζωγραφιά στην πατρίδα μου, στις όχθες του αγαπημένου μου Οκά. Ανεβαίνεις στο χωριό μας το Λίπιτσι, πάνω στο βουναλάκι. Θα κοιτάξεις προς την κοιλάδα του Οκά και μπορείς να δεις μέχρι σαράντα βέρστια μακριά».

Ο παππούς του επισκόπου, ο π. Πέτρος , είχε μεγάλη επιρροή στους ενορίτες του εξαιτίας της άφθονης αγάπης του και της μορφώσεώς του. Λίγο πριν την κοίμησή του, όλοι οι κάτοικοι του χωριού ήλθαν να τον αποχαιρετήσουν και να λάβουν την τελευταία ευλογία του. Ο πατέρας του Βλαδιμήρου , ο π. Αλέξιος,  ιερέας του χωριού και εφημέριος του ναού του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου είχε πέντε παιδιά, τρεις γιούς και δύο κόρες. Ο Βλαδίμηρος είχε δύο μικρότερους αδελφούς, τον Δημήτριο και τον Αλέξιο, και δύο αδελφές, την Όλγα και τη Σοφία. Η ζωή της οικογένειας των Τρόιτσκι διακρινόταν για την πατριαρχική της αυστηρότητα και την πιστότητά της στις ορθόδοξες παραδόσεις. Οι Τρόιτσκι ήταν λευιτική οικογένεια.

Τα παιδιά του πατρός Αλεξίου Τρόιτσκι νωρίς στερήθηκαν τη μητέρα τους, τη Βαρβάρα Βασίλιεβνα. Τη φροντίδα της ανατροφής τους ανέλαβε η ανύπαντρη αδελφή της κεκοιμημένης μητέρας τους Ναντιέζντα, δασκάλα του ενοριακού σχολείου. Συχνά έπαιρνε μαζί της τον μελλοντικό επίσκοπο , για να τον απασχολήσει, και έτσι λίγο-λίγο εκείνος έμαθε γράμματα . Ήδη από τα πέντε του χρόνια ο  Βλαδίμηρος έψαλλε στο αναλόγιο, διάβαζε τις Ώρες και τον Εξάψαλμο. Τα στοιχεία των γραμμάτων της σλαβονικής γλώσσας του έγιναν οικεία. Τα μικρότερα αδέλφια του Βλαδιμήρου ο Δημήτριος και ο Αλέξιος δέχθηκαν αργότερα κι αυτοί την ιερωσύνη . Ο Δημήτριος έλαβε το επισκοπικό αξίωμα (το μοναχικό του όνομα ήταν Δανιήλ) και ο Αλέξιος πήρε τη θέση του πατέρα του όταν εκοιμήθη. Αργότερα κι αυτός, όπως ο επίσκοπος Ιλαρίων ,έπεσε θύμα των διωγμών: Τον εξόρισαν σε εργοτάξιο ξυλείας όπου συνεθλίβη από κάποιο δέντρο…

Η παιδική ηλικία του αγίου Ιλαρίωνος σημαδεύεται από κάποιο επεισόδιο,  το οποίο χαρακτηρίζεται σαν υπαινιγμός για τη μελλοντική του κλίση. Όταν ήταν πέντε χρονών άκουσε για το μεγάλο ταλέντο μορφώσεως του Λομονόσοφ και αποφάσισε να τον μιμηθεί. Συνεννοήθηκε με τον τρίχρονο αδελφάκι του, τον Δημήτριο, τον πήρε απλό το χέρι και φύγανε μαζί από το σπίτι. Τα παιδάκια πήγαιναν με τα πόδια στη Μόσχα «για να σπουδάσουν»!! Στο δρόμο ο Δημήτριος από την κούραση άρχισε να κλαίει και ζητούσε να γυρίσει στο σπίτι. Του λέει τότε ο Βλαδίμηρος: «Εντάξει λοιπόν, μείνε αμόρφωτος» ! Βέβαια τους γύρισαν στο σπίτι και στις επιπλήξεις του πατέρα του απάντησε:

«Μπαμπά, μη συγχύζεσαι! Τί έγινε με τον Λομονόσοφ; Πήγε με τα πόδια στη Μόσχα . Κι εγώ αποφάσισα να πάω εκεί για να σπουδάσω».

Αυτή η φλόγα που άναψε, η δίψα για γνώση σχεδόν κατά τη νηπιακή ηλικία και η οποία έπειτα μεταμορφώθηκε σε επιδίωξη της ύψιστης αλήθειας, έγινε το αναπόσπαστο χαρακτηριστικό του επισκόπου Ιλαρίωνος κατά τη διάρκεια της ζωής του.

(συνεχίζεται)

Από το βιβλίο: «ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΙΛΑΡΙΩΝ ΤΡΟΪΤΣΚΙ

(1886-1929)

ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΣ ΚΑΙ ΠΡΟΜΑΧΟΣ

ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ»

Βίος και επιλογή από τα έργα του

Από την τρίτομη έκδοση

της Ιεράς Μονής Σρέτενσκι (Υπαπαντής) Μόσχας

Μετάφραση: Πρωτοπρ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΘΩΣ

Νώτη Γεωργία

Νά εἴμαστε αἰσιόδοξοι ὅ,τι καί ἄν συμβαίνει, τοῦ Ἁγ. Νικολάου Βελιμίροβιτς

  Νά εἴμαστε αἰσιόδοξοι ὅ,τι καί ἄν συμβαίνει, τοῦ Ἁγ. Νικολάου Βελιμίροβιτς by Τάλαντο Ιστολόγιο

ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΓΙΑ ΕΣΠΕΡΙΝΟ

ΠΡΟΣΕΥΧΗ- ΚΗΡΥΓΜΑ-ΜΕΛΕΤΗ

Τα ανωτέρω (προσευχή, κήρυγμα, μελέτη) δεν είναι μόνο λεωφόροι, που οδηγούν στη Βασιλεία του Θεού, αλλά είναι και ωφέλιμα, όχι μόνο για την ψυχική υγεία του ανθρώπου, αλλά και για τη σωματική!

Τί λέει η επιστήμη

Οι «ορμόνες και οι νευροδιαβιβαστές» ,επιδρούν καταλυτικά στη λειτουργία του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος. Οι ουσίες αυτές «αντιδρούν» κάθε φορά, σε ό,τι μαθαίνει ή σκέφτεται ο άνθρωπος, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η λειτουργία του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος!

Που σημαίνει, αν ο άνθρωπος σκέπτεται ή μαθαίνει πράγματα, που τον γεμίζουν με ειρήνη και γαλήνη, τότε η αντίδραση των «ουσιών» αυτών είναι θετική, οπότε η λειτουργία του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος επηρεάζεται προς το καλύτερο.

Ας σκεφθούμε, λοιπόν, πόσο ωφέλιμο είναι για τη σωματική μας υγεία η ακρόαση ενός κηρύγματος!

Πόσο ωφέλιμο είναι, όταν προσευχόμαστε αδιαλείπτως με τη διάνοιά μας , ( ή όταν φροντίζουμε να έχουμε καλούς λογισμούς! ) .

Πόσο ωφέλιμο είναι , όταν μελετούμε συνεχώς τα λόγια των αγίων μας Πατέρων¹⁴!

«Οι λόγοι των αγίων Πατέρων μας και η προσευχή κάνουν το κορμί υγιεινότερον και δυνατώτερον», έλεγε χρόνια πριν  ( ! ) ο όσιος Συμεών ο Ν. Θεολόγος ( Τα ευρισκόμενα , εκδ. Ρηγόπουλου, σελ. 415 ).

Και η προσευχή, και η μελέτη είναι  στην καθημερινή διάταξη ενός χριστιανού!

14. Ισχύει και το αντίστροφο: Πόσο επιζήμιο είναι για τον εγκέφαλό μας και για το νευρικό μας σύστημα, όταν το μυαλό μας κολλάει στο κακό, ή όταν κουβεντιάζουμε, ή διαβάζουμε, ή ακούμε πράγματα «αρνητικά».

Εκκλησιασμός

Πόσο ωφέλιμο είναι, όταν πηγαίνουμε στην Εκκλησία και ακούμε την λειτουργία, το «ευαγγέλιο», τον «απόστολο», το θείο κήρυγμα!

Σχετικές έρευνες που έγιναν στην Αμερική απέδειξαν τα εξής αξιοπρόσεκτα:

«Όσοι πήγαιναν στην εκκλησία μία φορά την εβδομάδα, σε σχέση με αυτούς που πήγαιναν μια φορά το μήνα, το ανοσοποιητικό τους σύστημα ήταν σε  άριστη κατάσταση» ( Ελεύθερος Τύπος, 7.11.97 ) .

«Ενώ όσοι πήγαιναν στην εκκλησία μια φορά την εβδομάδα σε σχέση με αυτούς, που δεν πήγαιναν καθόλου, είχαν 50% λιγότερους θανάτους από στεφανιαία, 56% λιγότερους από φύσημα και 74% λιγότερους από κύρωση του ήπατος» ( CRASH, Μάιος 1997 ) .

Προσευχή : Μεγάλη επανάσταση

Στην Αμερική γίνεται πολύς λόγος για την προσευχή ως μέσο θεραπείας του αρρώστου∙ σαν το πιο επαναστατικό φάρμακο που ανακάλυψε ποτέ η ιατρική επιστήμη. Οι έρευνες γύρω από το θέμα αυτό (σχέση υγείας και προσευχής ) ξεπερνούν τις 500!

Επί πλέον πολλοί γιατροί (στην Αμερική) ίδρυσαν δυό αξιόλογα σωματεία με σκοπό την καθιέρωση της προσευχής ως τμήμα της ιατρικής: Το Christian Medical Foundation ( C.M.F. ), και το Christian Medical Society (C.M.S. ) .

Ο δρ. Χέμπερσον Μπένσον διευθυντής του Νοσοκομείου Ντίκονες της Βοστώνης , καθηγητής Πανεπιστημίου του Χάρβαντ, και διάσημος καρδιολόγος διακηρύττει:

«Είναι πια επιστημονικά αποδεδειγμένο, πως η θρησκευτική πίστη, ιδιαίτερα , όταν ενεργοποιείται με την προσευχή, προκαλεί αλλαγές στην εξωτερική χημεία του σώματος, που επηρεάζουν άμεσα το ορμονικό μας σύστημα, ολόκληρη τη λειτουργία του οργανισμού , την καρδιακή λειτουργία, το νευρικό μας σύστημα, και τα ίδια μας τα κύτταρα!

Ενεργοποιεί μηχανισμούς καθορισμούς για την βελτίωση της υγείας μας».

«Έχω πολλές περιπτώσεις, όπου πιο πολύ βοήθησε η προσευχή , παρά η επιστήμη», ομολογεί από την τριαντάχρονη εμπειρία του  ο δρ. Laurence Theological Seminary (CRASH Μάιος 1997 ) .

Διαλογισμός

Τονίσαμε ότι οι «θετικές σκέψεις»  έχουν θετική επίδραση στο σώμα. Και ο «διαλογισμός» ως θετική σκέψη, συντελεί στην υγεία του σώματος , όπως διακηρύσσεται σε διεθνή ιατρικά συνέδρια.

Όμως μεταξύ διαλογισμού και προσευχής που κάνει ο χριστιανός  υπάρχει μια χαώδης και αγεφύρωτη διαφορά.

Ο χριστιανός δεν προσεύχεται, επειδή η προσευχή του χαρίζει υγεία ( τότε δεν κάνει προσευχή, απλώς εφαρμόζει μια ιατρική συνταγή ) , αλλά προσεύχεται εκ καρδίας και με συντριβή ζητώντας το έλεος του Κυρίου, που γιγαντώνει σώμα και ψυχή. Και αυτό, η χάρη του Κυρίου, είναι το «κάτι άλλο». Κάτι που δεν το ξέρουν, όσοι είναι εκτός Εκκλησίας, γιατί ακριβώς δίνεται μόνο εντός της Εκκλησίας.

Αντίστροφα, όσοι κάνουν διαλογισμό, δεν απευθύνονται στον παντοκράτορα και Κύριο ( γιατί δεν Τον πιστεύουν, ή αν Τον πιστεύουν, Τον πιστεύουν τελείως διεστραμμένα ) , αλλά «απευθύνονται» είτε στον αδύνατο εαυτό τους, είτε στον τρομοκράτη διάβολο…

Από το βιβλίο: «ΠΩΣ ΝΑ ΖΗΣΟΥΜΕ ΗΡΕΜΑ

ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΧΡΟΝΙΑ»

ΑΡΧ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Π. ΜΠΑΚΟΓΙΆΝΝΗ

Έκδοση Ε΄

Εμπλουτισμένη και βελτιωμένη

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

ΑΘΗΝΑ , ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2008

Νώτη Γεωργία

Ο πόλεμος με τα πάθη (β΄)

ΑΣ  υποθέσουμε ότι επιτηρείς άγρυπνα την καρδιά σου. Τί παρατηρείς εκεί;

Πρώτα απ’ όλα θα έλεγα πως έχεις την ικανότητα εποπτείας της καρδιάς. Μέσα στο σκοτάδι δεν μπορεί κανείς να διακρίνει ούτ’ ένα μεγάλο αντικείμενο∙ μέσα στο φως, όμως, ακόμα και το πιο μικρό αντικείμενο τραβάει την προσοχή του. Όσο η ψυχή δεν στρέφεται στον Θεό, είναι σκοτεινή∙ όταν, όμως, στραφεί στον Θεό, τότε Εκείνος μπαίνει μέσα της και σαν ήλιος τη φωτίζει.

Πολέμησε τη φιληδονία σ’ όλες της τις εκφάνσεις και εκδηλώσεις της. Φιληδονία , με την ευρεία έννοια του όρου, είναι η τάση για αυτοϊκανοποίηση. Αυτή αποτελεί το άντρο όλων των παθών∙ τα δέχεται , τα περιθάλπει και τα δικαιώνει, δίνοντάς τους έτσι την ελευθερία να ενεργούν χωρίς αντίσταση. Αντίθετη στη φιληδονία είναι η αυταπάρνηση. Αυταπάρνηση έχει ο άνθρωπος που επιθυμεί όχι να ευχαριστεί τον εαυτό του, αλλά να ευαρεστεί τον Θεό. Και πώς ευαρεστείται ο Θεός; Με την τήρηση των εντολών Του, που εκφράζουν το άγιο θέλημά Του, με την υποταγή δηλαδή στο νόμο Του, που σώζει, όχι με την υποταγή στα πάθη, που καταστρέφουν την ψυχή.

Εσύ, λοιπόν, έβαλες σκοπό να ευαρεστήσεις τον Θεό δίχως να χαρίζεσαι στον εαυτό σου. Έτσι έδιωξες από την ψυχή σου το σκοτάδι. Το πνεύμα σου φωτίστηκε. Και αν διατηρήσεις σταθερά τη μνήμη του Θεού, ο πνευματικός ήλιος θα σε καταυγάσει. Τότε πια κανένα πάθος δεν θα σε πλησιάζει χωρίς να το αντιλαμβάνεσαι.

Πιστεύω πως έχεις προετοιμαστεί κατάλληλα για την αντιμετώπιση των παθών. Όταν ετοιμαζόσουνα για την Εξομολόγηση και εξέταζες τον εαυτό σου, διαπιστώνοντας τα σφάλματα που είχες διαπράξει στο παρελθόν, καθόριζες παράλληλα και το πώς θα ζήσεις στο μέλλον, τί δηλαδή οφείλεις να κάνεις και τι ν’ αποφεύγεις. Τα πάθη, που είναι πάντα ενάντια σ’ ό,τι οφείλεις να κάνεις, πρέπει να τ’ αποφεύγεις. Ενώ , λ.χ. οφείλεις να είσαι ταπεινή, το πάθος σε γεμίζει υπερηφάνεια και έπαρση∙   ενώ οφείλεις να είσαι μειλίχια, το πάθος σε κάνει ν’ ανάβεις από οργή και θυμό∙ ενώ οφείλεις να χαίρεσαι για την ευτυχία των συνανθρώπων σου, το πάθος σου εμπνέει το φθόνο ∙ ενώ οφείλεις να συγχωρείς όσους σε βλάπτουν, το πάθος σε παρακινεί στην εκδίκηση. Κοντολογίς, κάθε εμπαθές συναίσθημα και κάθε εμπαθής ενέργεια εναντιώνονται στο σωστό και το δίκαιο. Εσύ αυτοδεσμεύθηκες να κάνεις μόνο το σωστό και απαρνήθηκες το άδικο, δηλαδή ό,τι έχει σχέση με τα πάθη. Θα έλεγα ότι και μόνο μ’ αυτή την αμετάκλητη αυτοδέσμευση είσαι πια σε θέση να προσέχεις άγρυπνα τον εαυτό σου και να διακρίνεις κάθε πάθος που θα επιχειρήσει να σε κυριέψει.

Η επαγρύπνησή σου μπορεί ν’ αποδειχθεί ατελέσφορη σε μια μονάχα περίπτωση: Όταν ένα πάθος δεν σε πλησιάσει με το αληθινό του πρόσωπο, αλλά με προσωπείο αγαθό. Τότε θα ξεγελαστείς και θα νομίσεις ότι δεν είναι πάθος. Όλοι παραδεχόμαστε , π.χ., πως ο θυμός είναι πάθος και τον αναγνωρίζουμε πώς εκδηλώνεται. Συχνά, ωστόσο, εμφανίζεται ωραιοποιημένος, σαν “δίκαιη αγανάκτηση”. Με όμοιο τρόπο μεταμφιέζονται όλα τα πάθη, για να παρουσιάζονται σαν εύλογα και δικαιολογημένα. Έτσι μπορούν να σε εξαπατήσουν εύκολα. Φυλάξου! Πρέπει ν’ απαρνηθείς καθετί το εμπαθές, ακόμα και το πιο ασήμαντο, ακόμα και το πιο ανεπαίσθητο.

Θ’ αναρωτιέσαι βέβαια, τί μπορείς να κάνεις, αφού ένα πάθος μπορεί να μεταμφιέζεται με τόση ευκολία. Πρώτον, αν έχεις στραφεί στον Θεό μ’ όλη σου την καρδιά και έχεις παραδώσει σ’ Εκείνον τον εαυτό σου ολοκληρωτικά, ο Πανάγαθος δεν θα σ’ αφήσει ποτέ ν’ απατηθείς. Ο άγγελός Του, ο ακοίμητος φύλακάς σου, θα σε προειδοποιεί μυστικά για κάθε κίνδυνο. Φτάνει ν’ ακούς , όταν η φωνή του μέσα σου σου αποκαλύπτει ότι κάτι είναι άτοπο, ανάρμοστο, εφάμαρτο. Δεύτερον, τώρα που άρχισες τον αγώνα εναντίον των παθών, θ’ αρχίσεις ν’ αποκτάς και μια πνευματική πείρα.  Τί είναι αυτή η πείρα; Η ικανότητα άμεσης διακρίσεως του καλού από το κακό, του σωστού από το σφαλερό, του θεάρεστου από το δαιμονικό, της αρετής από το πάθος. Αν δεν κάνεις την παραμικρή υποχώρηση στα πάθη, πολύ σύντομα θα γίνεις πλούσια σε πνευματική πείρα.  Ο απόστολος Παύλος αναφέρει κάπου πως  οι ώριμοι χριστιανοί με τη συνεχή χρήση έχουν εξασκήσει τα αισθητήριά τους, για να μπορούν να διακρίνουν το καλό από το κακό ( Εβρ. 5:14 ) . Αυτό ακριβώς είναι που διαμορφώνεται τώρα μέσα σου. Όπως η γεύση ξεχωρίζει το γλυκό από το πικρό, έτσι και η καρδιά, διδαγμένη από την αίσθησή της, θα σου λέει τί είναι καλό και τί κακό.

Θα μου πεις, βέβαια, ότι, όσο κι αν ασκηθείς, τα πάθη θα συνεχίσουν να επιδιώκουν την άλωση της ψυχής και του σώματός σου. Έτσι είναι. Εσύ, όμως, μην αφήνεις κανένα πάθος, που σου επιτίθεται φανερά, να σε κυριέψει. Σ’ αυτό να είσαι ανυποχώρητη. Αν κάποιο πάθος τρυπώσει μέσα σου στα κλεφτά, χωρίς να το αντιληφθείς, ο Θεός δεν θα σου καταλογίσει ευθύνη. Και σ’ αυτές τις περιπτώσεις, πάντως, πρέπει να μετανοείς ενώπιον του Κυρίου. Συνάμα πρέπει να εξετάζεις πώς το πάθος κατόρθωσε να σε ξεγελάσει  και να σε κυριέψει, ώστε να παίρνεις τα κατάλληλα προφυλακτικά μέτρα για το μέλλον. Έτσι, με τον καιρό, θα μάθεις πώς ν’ αντιμετωπίζεις τα πάθη.

Θα σου προτείνω, ωστόσο, μια μέθοδο, μια πολύ απλή μέθοδο, που αν την εφαρμόσεις με συνέπεια και προσοχή, θα σε βοηθήσει ν’ αντιλαμβάνεσαι έγκαιρα κάθε πάθος και να το διώχνεις, πριν προλάβει να σε κυριέψει. Να τί έχεις να κάνεις: Θα παρατηρήσεις προσεκτικά τον εαυτό σου και θα διαπιστώσεις – είναι πολύ εύκολο- προς τα πού κλίνουν οι σκέψεις και τα συναισθήματά σου. Κλίνουν προς την ευαρέστηση του Θεού ή προς τη φιληδονία; Ξέρεις ότι το σωστό είναι να αντιτίθεσαι στη φιληδονία. Κάποιος γέροντας είπε στον υποτακτικό του: “Πρόσεξε μη δεχθείς εκείνον τον προδότη!”. “Ποιόν προδότη;”, ρώτησε ο υποτακτικός. “Τη φιληδονία”, αποκρίθηκε ο γέροντας. Η φιληδονία ευθύνεται για όλα τα πνευματικά μας  προβλήματα. Η φιληδονία ανοίγει την πόρτα της ψυχής μας στον εχθρό. Αν , λοιπόν, την πολεμήσεις με σταθερή αποφασιστικότητα , πολύ δύσκολα θα σε κυριέψει οποιοδήποτε πάθος. Σου εύχομαι και σε προτρέπω μ’ όλη μου την καρδιά: Ποτέ μη δεχθείς τον κακόβουλό αυτό προδότη.

Δεν αμφιβάλλω πως εύκολα θα φυλάξεις τον εαυτό σου, αν δεν ραθυμήσεις, δεν χαλαρώσεις την προσοχή σου και δεν μειώσεις το ζήλο σου. Να θυμάσαι τα δικά σου λόγια: “Θέλω να κρατήσω τον εαυτό μου στο επίπεδο της πραγματικής ανθρώπινης αξίας”.

Ο Κύριος να σ’ ευλογεί!

«Από το βιβλίο: «ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
γράμματα σε μια ψυχή»
ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΙΙΚΗΣ 2000

Νώτη Γεωργία

Απαράδεκτη αδικία

Κάποτε ένας άρχοντας καλός και αγαθός, ελεήμων και εύσπλαχνος, θέλησε να κάνει έναν μοναχικό περίπατο στο γειτονικό δάσος.

Στον δρόμο που πήγαινε, συνάντησε έναν ζητιάνο με αξιολύπητη εμφάνιση, ο οποίος του ζήτησε ελεημοσύνη. Τον ευσπλαχνίστηκε και, γενναιόδωρος καθώς ήταν, άδειασε τις τσέπες του στα χέρια του. Είχε πάνω του 168 λίρες. Του έδωσε τις 166 και κράτησε μόνο τις δύο!

Ο ζητιάνος έκθαμβός μπροστά σ’ αυτή τη γενναιοδωρία, τον χιλιοευχαρίστησε , πρόσεξε όμως και τις δύο λίρες  που κράτησε ο άρχοντας.

Μετά από αυτό, ο ελεήμων άνθρωπος συνέχισε τον δρόμο του προς το δάσος. Ο ζητιάνος, όμως, ο οποίος ήταν μεταμφιεσμένος ληστής, χώθηκε στο δάσος και από άλλον δρόμο του βγήκε μπροστά  κι εκεί  στην ερημιά χτύπησε και σκότωσε τον ευεργέτη του και του πήρε και τις δύο λίρες που είχε κρατήσει!!!

Αγανακτεί κανείς μπροστά σ’ αυτή την αχαριστία και απληστία. Κι όμως, χωρίς να το καταλαβαίνουμε , μπαίνουμε στην θέση αυτού του αχάριστου και άπληστου ληστού!

Ο Πανάγαθος Θεός μας χαρίζει 168 ώρες ζωής την εβδομάδα για να τις αξιοποιήσουμε όπως θέλουμε, και κρατάει για Εκείνον μόνον δύο ώρες, τις ώρες που πρέπει να συμμετέχουμε στην Θεία Λατρεία της Κυριακής, στην Θεία Λειτουργία . Κι αυτό, πάλι για μας. Για να μας ξεκουράσει ψυχικά, να μας θρέψει με το Πανάγιον Σώμα και Αίμα Του, για να ανανεώσει τις δυνάμεις μας με το ουράνιο οξυγόνο της Χάριτος . Του τις αφαιρούμε ληστρικά κι αυτές με διάφορες προφάσεις. Έτσι αδικούμε τον Πανευεργέτη μας  και Σωτήρα μας Χριστό, αλλά κυρίως την ψυχή μας, που την αφήνουμε νηστική από την θεία Χάρι και εξαντλημένη.

Από το βιβλίο: «ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Ουράνια μηνύματα

Θαυμαστά γεγονότα»

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΒΑΡΝΑΚΟΒΑΣ

ΔΩΡΙΔΑ 2009

Νώτη Γεωργία