ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο Ε’ ΠΡΟΔΟΤΗΣ Ή ΙΕΡΟ-ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΑΣ;

ΚΩΝ/ΝΟΥ Δ. ΚΑΠΕΤΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

Πρωτοπρεσβυτέρου-Θεολόγου

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ & ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ 2000

Το αφοριστικόν

«Ο Κλήρος ήταν και ο οδηγός της Φυλής και το στήριγμά της» Διον. Κόκκινος

     Και ερχόμαστε στον αφορισμό. Ο Σουλτάνος όταν έμαθε τα γεγονότα στις ηγεμονίες και το Μωριά, αποφάσισεγενική σφαγή των Χριστιανών. Ήθελε, ευκαιρίας δοθείσης, να ξεμπερδεύει με το Χριστιανικό στοιχείο. Όταν ελήφθει η απόφαση αυτή, ο Γρηγόριος επισκέφθηκε τον Σεϊχουλισλάμη (Τούρκο θρησκευτικό αρχηγό), που ήταν ο μόνος αρμόδιος να πάρει μια τέ­τοια φοβερή απόφαση, και τον παρεκάλεσε να λυπηθεί το Γένος του. Ο Τούρκος -προς τιμήν του! - όντας τί­μιος άνθρωποςδεν υπόγραψε το διάταγμα. Πλήρωσε την άρνησή του με εξορία και με τη ζωή του. Κατά δια­ταγή τού Σουλτάνου δολοφονήθηκε. Στη θέση του πήγε άλλος, που υπόγραψε το διάταγμα (φετφά). Επο­μένως η γενική σφαγή των Χριστιανών είχε αποφασι­σθεί. Ο κίνδυνος ήταν μέγας και επί θύραις για το Γέ­νος. Ας έλθουμε στα επί μέρους γεγονότα.

1. Το φερμάνι που διάβασε ο κεσεδάρης (αρχιδήμιος) στο Πατριαρχείο, παρόντος και τού Γρηγορίου, έγραφε πως ο Γρηγόριος φάνηκε «αχάριστος και άπι­στος προς την Πύλην και ραδιούργος...».¹Στη συνέ­χεια μετέφεραν τον Πατριάρχη στις φυλακές τού Μποσταντζήμπαση. Εκεί μέσα βέβαια δεν τού πρόσφε­ραν... πορτοκαλάδα. Εκεί τον βασάνισαν.²Και γεννιέ­ται το ερώτημα:τι σόι προδότης ήταν ο Γρηγόριος, αφού η Υψηλή Πύλη τον χαρακτηρίζει άπιστο και ραδιούργο; Ποιος προδότης υπομένει τα βασανιστήρια;Η ψυχολογία τού προδότη δεν αντέχει στο μαρτύριο. Ας μη γελιόμαστε...

2. Όταν το συμβούλεψαν να φύγει απάντησε (ο Γ. Τερτσέτης μας διαφύλαξε τους λόγους του): «Μη με προτρέπετε να φύγω... Όχι, δε θα φύγω... Ο θάνατος μου θα ωφελήσει περισσότερο παρά η ζωή μου. Οι Έλληνες μαχητές θα πολεμήσουν με μεγαλυτέραν μανίαν. Και τούτο φέρει ως δώρον την νίκην...».³Ποιος προδότης μίλησε ποτέ έτσι; Ποιος ποτέ πέθανε γι' αυ­τό που πρόδωσε;

 3. Το αφοριστικό, είναι ολοφάνερο, δεν έγινε με την πρόθεση και τη θέληση τού Πατριάρχη.Εκδόθηκε για να σωθεί το Γένος από τη σφαγή και για να κερδίσει χρόνο η επανάσταση.Και είναι γεγονός πως το αφορι­στικό δεν ενόχλησε εκείνους για τους οποίους και εκδόθηκε, εννοώ τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και τους άλλους επαναστάτες. Μάλιστα ο Αλ. Υψηλάντης στις 29 τού Γενάρη τού 1821 έστειλε την παρακάτω επιστο­λή στο Γέρο τού Μωριά: «Φιλογενέστατε και ανδρείε καπετάν Θεοδωράκη Κολοκοτρώνη!... Ο μεν Πατριάρ­χης βιαζόμενος παρά της Πόρτας (ο Σουλτάνος), σάς στέλλει αφοριστικά και εξάρχους, παρακινώντας σας να ενωθήτε με την Πόρταν εσείς όμως να τα θεωρείτε ταύτα ως άκυρα, καθότι γίνονται με βίαν και δυναστείαν, και άνευ θελήσεως του Πατριάρχου...».⁴

Τα ίδια βεβαιώνουν και άλλοι περιφανείς άνδρες τού Αγώνα, όπως ο Μ. Οικονόμου και ο Ν. Σπηλιάδης⁵. Μήπως και στις μέρες μας μερικές ενέργειες τού Πα­τριαρχείου δε μας προξενούν κατάπληξη! Τα πρόσωπα που κατέχουν θέσεις, δεν πρέπει να κρίνονται ποτέ επιφανειακά και αποσπασματικά, από μια «διπλωματι­κή» τους ενέργεια. Η αλήθεια βρίσκεται πέρα από τα φαινόμενα. Είναι εύκολο σε μας, μέσα στη ζεστασιά τού γραφείου μας, και ενώ πίνουμε το καφεδάκι μας, να κρίνουμε τις πράξεις ανδρών που βρέθηκαν αντιμέ­τωποι μπροστά σε αδυσώπητα Ιστορικά διλήμματα, όπως αυτό του Πατριάρχη.

 4. Στο έγγραφο που αναρτήθηκε στο στήθος τού Πατριάρχη, ήταν γραμμένα και τούτα τα λόγια: «...Άλλ' ο άπιστος Έλλην πατριάρχης... δεν ηδυνήθη να μη συμμεθέξη (να λάβει μέρος) εις τας στάσεις και την επανάστασιν τού Έθνους αυτού... κατά πάσαν πιθανό­τητα, αυτός ο ίδιος μετέσχε κρυφίως ως αρχηγός της επαναστάσεως... αυτός ο άπιστος υπήρξε υπέρ πάντα άλλον ο άξων πασών των αταξιών... επείσθημεν... ότι συμμετέσχε πασών των βιαίων πράξεων, τας οποίας υπήκοοι πεπλανημένοι έπραξαν εκεί και εις την επαρχίαν Καλαβρύτων...».⁶

 Μα, τόσο ανόητοι στάθηκαν οι Τούρκοι, ώστε σε μια τόσο κρίσιμη ώρα να θυσιάσουν έναν τόσο πολύτιμο συνεργάτη τους;Ήταν λοιπόν ο Γρηγόριος Τουρκόφιλος; Τότε γιατί τον κρέμασαν οι Τούρκοι;; Η αγχόνη είναι απόδειξη των αποδείξεων... Ο Ιστορικός Gordon υποστηρίζει πως ο Γρηγόριος γνώριζε την ύπαρξη της Φιλικής Εταιρείας και ότι δεν ήταν απόλυτα αθώος της συνωμοσίας.⁷Ο Ολλανδός επιτετραμμένος στην Πό­λη, Τέστα, σε έκθεση του στο Υπουργείο Εξωτερικών της χώρας του, γράφει πωςο Γρηγόριος ήταν ο κύριος συνένοχος και υποκινητής της συνωμοσίας των Ελλή­νωνκαι ότι επιστοποιήθηκε με σαφείς αποδείξεις και έγγραφα η συνενοχή του.⁸Η Ιστορικός Ο. Μπ. Σπαρό αναφέρεται σε ισχυρισμούς των Τούρκων σύμφωνα με τους οποίουςβρέθηκαν πάνω στο Γρηγόριο έντεκα γράμματα προς τους Μωραΐτες επαναστάτες.⁹Ο Τούρκος ιστορικός Σανί Ζαντέ υποστηρίζει πωςτο Πα­τριαρχείο ήταν σε γνώση των σχεδίων της Φιλικής Εταιρείας.¹⁰   Και ο Τούρκος ιστορικός Ντζιβντέτ πασάς αναγνωρίζει πωςο αφορισμός «συνετέλεσε να σωθεί η ζωή των χριστιανών».¹¹Πράγματι ο Σουλτάνος εγκατέλειψε το σχέδιο της γενικής σφαγής και έτσι σώθηκε το Γένος.

 Στο μεταξύ είχε γίνει προσπάθεια από τον Μητρο­πολίτη Δέρκων, να σωθεί ο Γρηγόριος δια φυγής στην Πελοπόννησο. Ο Γρηγόριος όμως αρνείται! Μένει εκεί περιμένοντας το μαρτύριο!!Αν ήταν προδότης, όπως τον κατηγορούν, πως εξηγείται αυτή η στάση του;

 5) Έχουμε ερευνητές που μας δίδουν την πληρο­φορία πωςο Γρηγόριος με εξ (6) μέλη της Συνόδου κατέκαυσε τον αφορισμόν. Τα γεγονότα έχουν ως εξής: Την Μ. Δευτέρα το πρωΐ, 4-4-1821, καρατομήθηκε ο Μέγας Διερμηνέας, Κων/νος Μουρούζης. Την 3^ηλοι­πόν ώρα μετά το μεσονύχτιον της ιδίας αυτής ημέρας, ο Γρηγόριος μαζί με τους Μητροπολίτες Καισαρείας, Δέρκων, Εφέσου, Χαλκηδόνος, Νικομήδειας και Νικαί­ας κατήλθεν εις τον Ι. Ναόν του Μεγαλομάρτυρος Γε­ωργίου, αφού εκλείδωσε από μέσα την θύρα. Αφού ενεδύθησαν όλοι τα ιερά τους άμφια ο Γρηγόριος τους είπε: «επιθέσατε τας χείρας ημών επί του αφορισμού» και ανέπεμψε αυτοσχέδιον ευχήν λύσεως του αφορι­σμού και μεταξύ άλλων είπεν:«Θεέ Παντοκράτωρ... συγχώρησον πρώτον ημίν τοις ημαρτηκόσι Σοι. Καθ' α δέδωκας ημίν εντολήν του δεσμείν και λύειν, καταλύομεν τον αφορισμόν τούτον, ον ακουσίως (χωρίς την θέ­ληση μας)  απευθύναμεν  κατά πιστών δούλων Σου. Ναι, Κύριε Βασιλεύ, επάκουσον ημών και ενίσχυσον και σώσον αυτούς, τω βραχίονί Σου τω υψηλώ...».¹²

Κατόπιν ο Γρηγόριος έλαβε λαμπάδα αναμμένη και κατεύκασε τον αφορισμόν, τον ποδοπάτησε και εσκόρπισε την στάχτη του. Τουρκόφιλος και προδότης ο Γρηγόριος (!)

 6. Την Κυριακήν των Βαΐων, 3 Απριλίου 1821, συντρώγοντας ο Γρηγόριος με γνωστούς του ανθρώπους της Ρωσικής Πρεσβείας, καθώς και με άλλους ομογε­νείς, το πατροπαράδοτο φαγητό με ψάρια έλεγε προφητικώς: «Σήμερον εσθίομεν ημείς το οψάρια και αύριον εσθίουσι τα οψάρια ημάς».

Προσβλέπων δε και προαισθανόμενος τον επικείμενον θάνατον του ερώτησε ατάραχος, απτόητος, και ανδρείος πάντοτε: Ποιος θάνατος είναι προτιμότερος, ο δια καρατομήσεως ή δι' αγχόνης;

 Και ενώ οι άνθρωποι της Ρωσικής Πρεσβείας τον επίεζαν να φύγει με καράβι για την Οδησσό, ο Γρηγό­ριος τους είπε τα παρακάτω λόγια, που φανερώνουν το μεγαλείον της ψυχής του: «Είμαι Πατριάρχης και πρέπει να σώσω τον λαόν μου και όχι να τον ρίψω εις τα μαχαί­ρια των Γενιτσάρων.... Ο θάνατος μου θα επιφέρει μεγαλυτέραν ωφέλειαν παρ' όσον η ζωή μου.... Θα υπάγω εκεί όπου με καλεί η μεγάλη μοίρα του Έθνους και ο Θεός, ο έφορος των θείων και ανθρωπίνων πραγμάτων...».¹³

Εδώ φαίνεται καθαρά η καρδιά τού Γρηγορίου! Προχωρεί, βαδίζει προς το μαρτύριο διψώντας το! Μα είναι δυνατόν να έχει τέτοια δίψα και τέτοια στάση ένας προδότης; Μπορεί ένας τέτοιος χαρακτήρας να είναι φιλοτομαριστής;

 7) Άλλωστε δεν υπάρχει θρησκευτική και εκκλησια­στική - θεολογική βάση που να στηρίζεται ο αφορι­σμός. Από την Εκκλησία επιβάλλεται ο αφορισμός για διδασκαλίες και κηρύγματα πλάνης που αλλοιώνουν την Ευαγγελική Αλήθεια. Στην προκειμένη περίπτωση τού αφορισμού, που εξέδωσε ο Γρηγόριος Ε' και η Πα­τριαρχική Σύνοδος τού 1821, δεν συντρέχουν οι πιο πάνω λόγοι. Επομένως ο αφορισμός ήταν ένα τέχνα­σμα και τίποτε άλλο. Αυτό όμως το τέχνασμα πρόλαβε τεραστίας εκτάσεως σφαγές τού Ελληνικού στοιχείου, ενώ δεν είχε κανένα δυσμενές για το Γένος αποτέλε­σμα.

Γράφει σχετικώς ο Διον. Κόκκινος: «Η πράξη αυτή τού Πατριάρχη Γρηγορίου Ε' δεν ήταν αποτέλεσμα ολιγοπιστίας από αδυναμία, αλλά πράξη συνέσεως και σκληρή προσπάθεια για αποτροπή τού μεγάλου κακού, των σφαγών».¹⁴

 8) Διαβάζοντας με προσοχή τον γιαφτά, το σουλτα­νικό έγγραφο - κατηγορητήριο που αναρτήθηκε στο στήθος τού Γρηγορίου, θα διαπιστώσει κανείς ότι τρεις είναι οι αιτίες που οδήγησαν τον Γρηγόριον στην αγχό­νη. Η πρώτη είναι ότι ο Πατριάρχης δεν εκίνησε τα πνευματικά του όπλα κατά των αποστατών. Η δεύτερη ότι ήταν συμμέτοχος της αποστασίας - Επαναστάσεως και η τρίτη ήταν μυημένος στην Φιλική Εταιρεία.

Μήπως το κατηγορητήριον με τις αιτίες που δια­λαμβάνει, αποτελεί αποστομωτική απάντηση στους κα­τηγόρους τού Γρηγορίου;

Αλήθεια, είναι όλα ψεύδη τα όσα γράφει ο γιαφτάς;

Κάτω από το φως τόσων γεγονότων, μπορούμε να βγάλουμε το συμπέρασμα πως ο Πατριάρχης με το αφοριστικό ένα σκοπό είχε και αυτός ήταν να σώσει το Γένος από τον αφανισμό. Δεν είχε σκοπό να σώσει το τομάρι του, όπως άλλοι υποστηρίζουν. Μπορούσε να το κάνει και αυτό.Είχε καιρό. Μα διάλεξε το μαρτύριο.Και είναι γεγονός πωςη είδηση τού μαρτυρίου έφθασε στους επαναστατημένους ραγιάδες πιο πρώτα από τον αφορισμό. Και όπως είχε προβλέψει, οι Έλληνες εκδι­κήθηκαν τον άδικο μα μαρτυρικό του θάνατο.

 Ο Τερτσέτης τον εννοεί ως άξιον τού Γένους αγω­νιζομένων Ελλήνων και της ελεύθερης Ελλάδος οδηγόν και γράφει: «εις την κόψην τού Ελληνικού σπα­θιού ήτο γραμμένον το όνομα τού Πατριάρχου και εθέριζε».¹⁵

Ο Σουλτάνος δεν τον κρέμασε επειδή ήταν Πα­τριάρχης (εξέλεξε αμέσως άλλον), αλλά επειδή ήταν ο πιο επικίνδυνος για την Πύλη Εθνάρχης των Ραγιάδων. Αυτή είναι η αλήθεια. «Η αγχόνη που πήρε τη ζωή του, αντί ν' απελπίσει το αγωνιζόμενο Έθνος, αντίθετα χαλύβδωσε την απόφασή του να ζήσει ελεύθερο ή να πεθάνει».¹⁶

Η εθελοθυσία του Πατριάρχη συνέβαλε αποφασι­στικά στην Εθνεγερσία του 1821, και απέβη κατά τον Παύλον Καρολίδην, η «ευνοϊκότερη διακήρυξη του Δι­καίου της Επαναστάσεως του 1821 που συγκίνησε συ­νειδήσεις».¹⁷

Ακόμη εδημιούργησε Ευρωπαϊκόν ρεύμα υπέρ των επαναστατημένων Ελλήνων και αφύπνισε συμπάθειες σε όλη την χριστιανοσύνη υπέρ του Ελληνικού Έθνους, όπως γράφει ο Γερμανός ιστορικός Γερβίνος.¹⁸

1. Διον. Κόκκινου, Η Ελληνική Επανάστασις, τόμ. Α', σελ. 268.

2. Στο ίδιο, σελ. 268.

3. Διον. Κόκκινου, Η Ελληνική Επανάστασις τόμ.τ Α', σελ. 266.

4. Ιωάν. Φιλήμονος, Δοκίμιον Ιστορικόν της Ελληνικής Επαναστάσε­ως, τόμ. Α', σελ. 310.

5. Τιμ. Κιλίφη, Μιλούν τα γεγονότα, σελ. 9.

6. Ζ. Γκενάκου - Μουρούτη, Γρηγόριος ο Ε', προδότης ή εθνομάρτυρας; σελ. 14.

7. Ιω. Παπαϊωάννου, Ιστορικές γραμμές τόμ. Α', σελ. 208.

8. Ζ. Γκενάκου - Μουρούτη, Γρηγόριος ο Ε', σελ. 14-15.

9. Ιω. Παπαϊωάννου. Ιστορικές γραμμές, τόμ. Α', σελ. 208.

10. Στο ίδιο, σελ. 208.

11. Νικηφόρου Μοσχοπούλου, ιστορία της Έλλην. Επαναστάσεως κατά τους Τούρκους Ιστοριογράφους, σελ. 146.

12. Π. Αγγελοπούλου, Τα κατά τον Πατριάρχην Γρηγόριον, σελ. 300, και Ιω. Βώκου, Γρηγόριος Ε', σελ. 20-22.

13.Ιω. Βώκου, Γρηγόριος Ε', Ζωή έργα και το μαρτυρικό τέλος, σελ. 18-20.

* Να προστεθεί εδώ ότι ο Γρηγόριος δεν αφόρισε τους Πελοποννησίους επα­ναστάτες!

14. Διον. Κόκκινου, Ιστορία της Έλλην. Επαναστάσεως, τόμ. Α', σελ.

15. Ιω. Παπαϊωάννου, Ιστορικές γραμμές, τόμ. Γ', σελ. 68.

16 Δημ. Φωτιάδη. Η Επανάσταση του '21, τόμ. Α', σελ. 410.

17. Παν. Παπαθεοδώρου ο Γρηγόριος Ε' και η Επανάσταση του 1821, σελ. 79.

18. Στο ίδιο, σελ. 86.

Read more:http://www.egolpion.com/grhgorios_aforismos.el.aspx#.UzHdtv3sHSo.facebook#ixzz2x0S18D7S

Δεν φτάνουν μόνο οι προσευχές... (Από το Γεροντικόν)

ΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ της σκήτης ρώτησαν ένα Γέροντα, αν πραγματικά ωφελούνται εκείνοι που ζητούν από τους άλλους να προσευχηθούν για χάρι τους.

— Πολύ ισχύει δέησις δικαίου, αποκρίθηκε ο Αββάς, πλην όμως «ενεργουμένη»[1] . Βοηθουμένη, με άλλα λόγια, από τον ίδιο που ζητά την προσευχή, σε τι να ωφελήσουν αι προσευχαί των αγίων, εκείνον, που θεληματικά παραμελεί την σωτηρία του;

Και τους διηγήθηκε την παρακάτω ιστορία:

Ο Ηγούμενος κάποιου Κοινοβίου, πολύ ευλαβής κι ενάρετος άνθρωπος, έκανε κάθε μέρα αυτή την προσευχή:

— Σε παρακαλώ, Κύριε, μη με χωρίσης από τα πνευματικά μου παιδιά στην άλλη ζωή, αλλά αξίωσέ μας να απολαύσωμε όλοι μαζί την Ουράνιο μακαριότητα.

Κάποτε όμως τον πληροφόρησε ο Θεός, με τον ακόλουθο τρόπο, πως ο καθένας ετοιμάζει μόνος, με τα έργα του, τη μελλοντική του αποκατάστασι.

Πλησίαζε η εορτή ενός Αγίου, που πανηγύριζε το γειτονικό τους Μοναστήρι. Οι Αδελφοί του Μοναστηρίου εκείνου προσκαλέσανε τον Αββά του Κοινοβίου και ολόκληρη την συνοδεία του να πάρουν μέρος στην πανήγυρι. Εκείνος όμως αποφάσισε να μην πάη, αποφεύγοντας έτσι τις τιμές που συνήθως του έκαναν εκεί. Την παραμονή ακριβώς άκουσε μυστηριώδη φωνή στον ύπνο του να τον διατάζη να πάη οπωσδήποτε στο πανηγύρι, αφού στείλει νωρίτερα τους υποτακτικούς του. Ο Ηγούμενος υπήκουσε στη θεία προσταγή.

Μόλις ξημερωσε, πρόσταξε τους μαθητάς του να ξεκινήσουν παρευθύς για το γειτονικό Κοινόβιο. Στο δρόμο τους συνάντησαν πεσμένον χάμω ένα δυστυχισμένο γέρο να βογγά. Τον ρώτησαν, τι του συνέβαινε.

— Είμαι άρρωστος, τους αποκρίθηκε με κόπο, και δεν έπαψε ν' αναστενάζη. Πήγαινα στο γιατρό με το ζώο μου, μα σαν έφτασα σε τούτο το μονοπάτι, μ' έρριξε κάτω κι έφυγε. Τι έγινε, κι εγώ δεν ξέρω. Ούτε άνθρωπος βρέθηκε να με βοηθήση να σηκωθώ.

Τα τελευταία λόγια τα πρόφερε με πολύ παράπονο.

— Τι να σου κάνωμε, γέροντα, του είπαν οι Καλόγεροι. Είμαστε κι εμείς πεζοί και βιαστικοί.

Συνέχισαν έτσι το δρόμο τους για να φτάσουν στην ώρα τους στο πανηγύρι, αφήνοντας στη μεση του δρόμου αβοήθητο το φτωχό γέρο.

Σε λίγο να κι ο Ηγούμενος. Είδε τον άνθρωπο σε κακή κατάστασι. Έσκυψε πάνω του με συμπόνια. Άκουσε τα βάσανα του και τον ρώτησε με καταφανή έκπληξι :

— Καλά, δεν πέρασαν από δω πριν από λίγο κάτι νέοι Καλόγεροι; Γιατί δεν τους σταμάτησες να σε βοηθήσουν; θα έπρεπε, χωρίς άλλο, να σε είδαν.

— Με είδαν και με ρώτησαν, Αββά, είπε με λύπη ο Γέρος. Μου είπαν όμως πως ήσαν πεζοί και βιαστικοί και δε μπορούσαν να μου κάνουν τίποτε.

Ο Ηγούμενος αναστέναξε βαθειά, ντροπιασμένος από την συμπεριφορά των μαθητών του.

— Αν στηριχτής πάνω μου, θα μπορέσης να περπατήσης λίγο;

— Αδύνατο να κινηθώ, Πάτερ.

Έλα λοιπόν να σε ανεβάσω στους ώμους μου, είπε ο γέρο Ηγούμενος αποφασιστικά, κι ο Θεός θα βοηθήση να φτάσωμε εκεί που πηγαίνεις.

— Δε μπορείς να με κουβαλήσης τοσο δρόμο πάνω στους ώμους σου. Μήπως είσαι κι εσύ νέος; Πήγαινε, Αββά, στη δουλειά σου και μη χασομεράς άδικα για μένα. Ευχήσου μόνο να μ' ελεήση ο Θεός.

Δε σ' αφήνω έτσι, σε τέτοια κατάστασι, διαμαρτυρήθηκε ο άνθρωπος του Θεού. Θα σε πάω στην πόλι.

Με πολύ κόπο ανέβασε τον άρρωστο στους αδύνατους ώμους του ο γέρο Ηγούμενος. Το βάρος στην αρχή του φάνηκε ασήκωτο. Με μεγάλη δυσκολία κατώρθωσε να σέρνη τα πόδια του.

Παράδοξο πράγμα!

Σιγά - σιγά αλάφραινε, ώσπου σε μια στιγμή του φάνηκε πως του έφυγε από την πλάτη το φορτίο. Σήκωσε το κεφάλι να ιδή τι συνέβαινε. Αντί του φτωχού γέρου, που είχε πάρει στους ώμους του, στεκόταν μπροστά του ένας πανέμορφος Άγγελος.

Μ' έστειλε ο Κύριος να σε πληροφορήσω, του είπε με τη γλυκειά φωνή του που έμοιαζε με υπερκόσμια μουσική, πως τότε μόνο θ' αξιωθούν οι μαθηταί σου να βρεθούν μαζί σου στη Βασιλεία Του, όταν ακολουθήσουν τα ίχνη σου. Διαφορετικά, άδικα κοπιάζεις και προσεύχεσαι γι' αυτούς. Ο Θεός δίνει στον καθένα την αμοιβή των έργων του.

Ο Άγγελος με μιας χάθηκε στα ούρανια. Ο γέρο Ηγούμενος, συλλογισμένος, γύρισε πίσω στο Μοναστήρι του για ν’ αρχίση καινούργιο αγώνα. Χρειαζόταν ακόμη κοπιαστική δουλειά για να μορφώση χαρακτήρες.

[1] Ιακώβου ε’. 16

(Γεροντικόν, μοναχής Θεοδώρας Χαμπάκη, εκδ. Λυδία)

Πόσο πλανιοῦνται οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἀναζητοῦν τὴν εὐτυχία μακριὰ ἀπὸ τὸν ἑαυτό τους

Πόσο πλανιοῦνται οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἀναζητοῦν τὴν εὐτυχία μακριὰ ἀπὸ τὸν ἑαυτό τους, στὶς ξένες χῶρες καὶ στὰ ταξίδια, στὸν πλοῦτο καὶ στὴ δόξα, στὶς μεγάλες περιουσίες καὶ στὶς ἀπολαύσεις, στὶς ἡδονὲς καὶ σ᾿ ὅλες τὶς χλιδὲς καὶ ματαιότητες, ποὺ κατάληξή τους ἔχουν τὴν πίκρα! Ἡ ἀνέγερση τοῦ πύργου τῆς εὐτυχίας ἔξω ἀπὸ τὴν καρδιά μας, μοιάζει μὲ οἰκοδόμηση κτιρίου σὲ ἔδαφος ποὺ σαλεύεται ἀπὸ συνεχεῖς σεισμούς. Σύντομα ἕνα τέτοιο οἰκοδόμημα θὰ σωριαστεῖ στὴ γῆ...
Ἀδελφοί μου! Ἡ εὐτυχία βρίσκεται μέσα στὸν ἴδιο σας τὸν ἑαυτό, καὶ μακάριος εἶναι ὁ ἄνθρωπος ποὺ τὸ κατάλαβε αὐτό. Ἐξετάστε τὴν καρδιά σας καὶ δεῖτε τὴν πνευματική της κατάσταση. Μήπως ἔχασε τὴν παρρησία της πρὸς τὸ Θεό; Μήπως ἡ συνείδηση διαμαρτύρεται γιὰ παράβαση τῶν ἐντολῶν Του; Μήπως σᾶς κατηγορεῖ γιὰ ἀδικίες, γιὰ ψέματα, γιὰ παραμέληση τῶν καθηκόντων πρὸς τὸ Θεὸ καὶ τὸν πλησίον; Ἐρευνῆστε μήπως κακίες καὶ πάθη γέμισαν τὴν καρδιά σας, μήπως γλίστρησε αὐτὴ σὲ δρόμους στραβοὺς καὶ δύσβατους...

ΔΙΔΑΧΕΣ ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ

Η ΤΙΜΙΑ ΑΚΑΝΘΑ ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΛΛΙΠΕΤΡΑΣ

Στην ιστορική διαδρομή των κειμηλίων που διασώθηκαν από το Πάθος του Χριστού, συμπεριλαμβάνονται περιγραφές για το Ακάνθινο Στεφάνι που οι Ρωμαίοι στρατιώτες φόρεσαν περιπαικτικά στον Θεάνθρωπο. Το Ακάνθινο Στεφάνι έγινε σύμβολο στην Ορθόδοξη Εικονογραφία και μάλιστα στη μορφή του Χριστού ως Νυμφίου της Εκκλησίας.
Σύμφωνα με την παράδοση το Ακάνθινο Στεφάνι βρέθηκε στο λόφο του Γολγοθά μαζί με τα καρφιά (ήλους) της Σταύρωσης καθώς και τον Τίμιο Σταυρό. Τα Ιερά αυτά Κειμήλια μαζί με τη μαρμάρινη σκάλα από το Πραιτόριο του Πιλάτου μεταφέρθηκαν από την Αυγούστα Αγία Ελένη μητέρα του Αυτοκράτορα Μεγάλου Κωνσταντίνου. Σήμερα το μεγαλύτερο τεμάχιο σώζεται στην Παναγία των Παρισίων, ένα ακόμα μεγάλο τεμάχιο κοντά στο Ναό του Αγίου Ιωάννου Λατερανό Ρώμης και μπορεί κανείς να προσκυνήσει τα Ιερά αυτά Κειμήλια τα οποία στις επιστημονικές και ιστορικές έρευνες αποδεικνύονται αυθεντικά!
Από το Ιερό Ακάνθινο Στεφάνι αφαιρέθηκαν σε διάφορες χρονικές περιόδους και περιστάσεις 33 τεμάχια ακανθών πάντα με σχετικά διαπιστευτήρια τα οποία και τοποθετήθηκαν σε ειδικές λειψανοθήκες. Οι λειψανοθήκες αυτές βρέθηκαν σε μεγάλες εκθέσεις ανά τον κόσμο όπως και φέτος που θα φιλοξενηθεί μια αντίστοιχη στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου για λίγους μήνες και διαφημίζεται ιδαίτερα.
Μια λοιπόν από αυτές τις Ιερές Λειψανοθήκες θα φιλοξενείται στην Ιερά Μονή Θεοτόκου Καλλίπετρας από την Κυριακή 16 Μαρτίου 2014, (εορτή των αγώνων του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά υπέρ της Ορθοδοξίας) έως και την Κυριακή του Πάσχα για προσκύνηση και αγιασμό των πιστών.
Η Ιερά Μονή θα δέχεται επισκέπτες από την ανατολή έως τη δύση. Καθημερινά το πρωί θα τελείται Προηγιασμένη θεία Λειτουργία (05:00-08:00 πμ) και κάθε απόγευμα Μ.Απόδειπνο (18:00-19:00).
Τις Παρασκευές των Χαιρετισμών θα τελείται Ιερά Αγρυπνία (20:00-00:00).

Η Ελληνικὴ Επανάσταση είναι η πιο πνευματικὴ επανάσταση που έγινε στον κόσμο. Είναι αγιασμένη!

Του Φώτη Κόντογλου  

 

 Η επανάσταση γίνεται τις περισσότερες φορὲς απὸ κάποιες υλικὲς αιτίες, ποὺ είναι η σκλαβιά,η στέρηση, η κακοπέραση, τα βασανιστήρια, η περιφρόνηση.Η λευτεριὰ είναι η θεότητα που λατρεύει ο επαναστάτης, και γι’ αυτὴ χύνει το αίμα του. Μα τη λευτεριά, πολλὲς φορές, σαν την αποχτήσει ὁ ἐπαναστάτης, δεν τη μεταχειρίζεται γιὰ πνευματικοὺς σκοπούς, Αλλὰ για να χαρεί την υλικὴ ζωὴ μονάχα. Κοντὰ στην υλικὴ ζωὴ έρχεται κ’ η πνευματική, μα τις περισσότερες φορὲς γιὰ πνευματικὴ ζωὴ θεωροῦνε οἱ ἄνθρωποι κάποιες ἀπολαύσεις ποὺ είναι κι αυτὲς υλικές, κι ας φαίνονται σαν πνευματικές.Ένας επαναστάτης της γαλλικής επανάστασης, να πούμε, θεωρούσε για πνευματικὰ κάποια πράγματα πού, στ’ αλήθεια, δὲν ήτανε πνευματικά. Αυτὸς ἤθελε ν’ αποχτήσει τη λευτεριά, για να κάνει αυτὰ ποὺ νόμιζε πὼς εἶναι σωστὰ καὶ δίκαια για τη ζωὴ των ανθρώπων σὲ τούτο τὸν κόσμο μοναχά, δηλαδὴ για την υλικὴ ζωή τους, μὴ πιστεύοντας πως ὑπάρχει τίποτ’ άλλο για να το επιδιώξει ο άνθρωπος. Γι’ αυτὸ λέω πως, για τις περισσότερες επαναστάσεις, οι αἰτίες που τὶς κάνανε να ξεσπάσουνε σταθήκανε υλικές, και η ελευθερία που επιδιώξαν ήτανε προορισμένη να....ικανοποιήσει μονάχα υλικὲς ανάγκες.

 Η ελληνικὴ όμως επανάσταση είχε μὲν γιὰ αιτία καὶ τις υλικὲς στερήσεις καὶ τὴ κακοπάθηση του κορμιού, όπως η κάθε ἐπανάσταση, αλλά, πάνω ἀπ’ αὐτὲς τὶς αιτίες, είχε καὶ κάποιες ποὺ εἶναι καθαρὰ πνευματικές. Καὶ πνευματικό, κατὰ τὴ γνώμη μου, αληθινὰ πνευματικό, είναι ό,τι έχει σχέση με το πνευματικὸ μέρος του ἀνθρώπου, μὲ τὴ ψυχή του, δηλαδὴ με τὴ θρησκεία.

Η σκλαβιὰ που έσπρωξε τους Έλληνες να ξεσηκωθούνε καταπάνω στον Τούρκο δὲν ήτανε μονάχα η στέρηση και η κακοπάθηση του κορμιού, αλλά,πάνω απ’ ὅλα, τὸ ότι ο τύραννος ήθελε νὰ χαλάσει τὴ πίστη τους, μποδίζοντάς τους απὸ τα θρησκευτικὰ χρέη τους, αλλαξοπιστίζοντάς τους καὶ σφάζοντας ή κρεμάζοντάς τους, επειδὴ δὲν αρνιόντανε την πίστη τους γιὰ νὰ γίνουνε μωαμεθανοί. Για τούτο πίστη καὶ πατρίδα είχαν γίνει ένα καὶ τὸ ἴδιο πράγμα, καὶ ἡ λευτεριὰ ποὺ ποθούσανε δὲν ἤτανε μονάχα ἡ λευτεριὰ ποὺ ποθούνε όλοι οἱ ἐπαναστάτες, ἀλλὰ η λευτεριὰ να φυλάξουνε τὴν ἁγιασμένη πίστη τους, ποὺ μ’ αυτὴν ἐλπίζανε νὰ σώσουνε τὴ ψυχή τους. Γιατί, γι’ αυτούς, κοντὰ στὸ κορμί, που έχει τόσες ἀνάγκες καὶ ποὺ μὲ τόσα βάσανα γίνεται ἡ συντήρησή του, ὑπῆρχε καὶ ἡ ψυχή, ποὺ είπε ο Χριστὸς πὼς ἀξίζει περισσότερο απὸ τὸ σώμα, ὅσο περισσότερο αξίζει τὸ ρούχο απ’ αυτό.

Εκείνες οι απλές ψυχές, ποὺ ζούσανε στα βουνὰ καὶ στὰ ρημοτόπια, ἤτανε διδαγμένες ἀπὸ τοὺς πατεράδες τους στην πίστη του Χριστού, καὶ γνωρίζανε, μ’ ὅλο ποὺ ἤτανε ἀγράμματες, κάποια ἀπὸ τὰ λόγια του, όπως εἶναι τοῦτα: «Τί θὰ Ωφελήσει άραγε τὸν άνθρωπο, αν κερδίσει τὸν κόσμον ὅλο, καὶ ζημιωθεῖ τὴ ψυχή του;» Ή: «Τί θὰ δώσει άνθρωπος γιὰ πληρωμὴ της ψυχής του;» ""Η ψυχὴ είναι πιὸ πολύτιμη απὸ τὴ τροφή, όπως τὸ κορμὶ ἀπὸ τὸ φόρεμα!»  κ.α.

Γιὰ τούτο, κατὰ τὰ χρόνια της σκλαβιάς, χιλιάδες παλληκάρια σφαχτήκανε καὶ κρεμαστήκανε καὶ παλουκωθήκανε για την πίστη τους, αψηφώντας τὴ νεότητά τους, καὶ μὴ δίνοντας σημασία στὸ κορμί τους καὶ σὲ τούτη τὴ πρόσκαιρη ζωή. Στράτευμα ὁλάκερο εἶναι οἱ ἅγιοι νεομάρτυρες, ποὺ δὲ θανατωθήκανε γιὰ τὰ υλικὰ αγαθὰ τούτης της ζωής, ἀλλὰ γιὰ τὴ πολύτιμη ψυχή τους, ποὺ γνωρίζανε πὼς δὲ θὰ πεθάνει μαζὶ με τὸ κορμί, ἀλλὰ θὰ ζήσει αἰώνια. Ακούγανε καὶ πιστεύανε ἀτράνταχτά τα λόγια του Χριστού, ποὺ εἶπε: «Μὴ φοβηθεῖτε ἐκεῖνον ποὺ σκοτώνει τὸ σῶμα, καὶ ποὺ δὲν μπορεί νὰ κάνει τίποτα παραπάνω. Ἀλλὰ νὰ φοβηθεῖτε ἐκεῖνον ποὺ μπορεῖ νὰ θανατώσει καὶ τὸ σώμα καὶ την ψυχή».

Η ελευθερία, ποὺ γι’ αυτὴ θυσιάζονταν, δὲν ἤτανε κάποια ακαθόριστη θεότητα, ἀλλὰ ήταν ο ίδιος ο Χριστός, ποὺ γι’ αὐτὸν εἶπε ο απόστολος Παύλος: «Όπου το Πνεύμα του Κυρίου, εκεί είναι καὶ η ελευθερία.» Κι ἀλλοῦ λέει: «Σταθείτε στερεὰ στὴν ελευθερία ποὺ σᾶς χάρισε ὁ Χριστός, σταθεῖτε καὶ μὴν πέσετε πάλι στὸ ζυγὸ τῆς δουλείας. Γιατί γιὰ την ἐλευθερία σᾶς κάλεσε. Αλλὰ τὴν ελευθερία μὴν τὴν παίρνετε μονάχα σὰν ἀφορμὴ γιὰ τὴ σάρκα σας».

Γιὰ τοῦτο είναι αγιασμένη η ελληνικὴ Επανάσταση, κι αγιασμένοι οἱ πολεμιστές της, όπως ἤτανε αγιασμένοι ὅσοι πολεμήσανε μαζὶ μὲ τον Κωνσταντῖνο Παλαιολόγο, πρὶν Απὸ τρακόσια εξηνταοχτώ χρόνια, κατὰ τὸ πάρσιμο τῆς Πόλης, καταπάνω στον ίδιο εχθρὸ της πίστης τους.

Στὴν ἐπανάσταση τοῦ Είκοσι ένα, όπως καὶ στην πολιορκία τῆς Πόλης, μαζὶ μὲ τοὺς λαϊκοὺς πολεμούσανε πλῆθος ραφοφορεμένοι, καλόγεροι, παπάδες καὶ δεσποτάδες, καὶ τραβούσανε μπροστὰ μὲ τὸ σταυρὸ στὸ χέρι, κι απὸ πίσω τους χίμιζε κλαίγοντας ὁ λαός, κ’ ἔψελνε:

Γιὰ της πατρίδος τὴν ελευθερία, γιὰ τοῦ Χριστού την πίστη την αγία, γι’ αυτὰ τὰ δύο πολεμώ, μ’ αυτὰ νὰ ζήσω ἐπιθυμῶ, κι αν δεν τα αποκτήσω, τί μ’ ωφελεί νὰ ζήσω;

Στην Πόλη κρεμάστηκε ο πατριάρχης Γρηγόριος, ανοίγοντας πρώτος το μαρτυρολόγιο τῆς Επανάστασης. Ο Θανάσης Διάκος πολέμησε σα νέος Λεωνίδας, και σουβλίστηκε για την πίστη του.Ο Παλαιών Πατρὼν Γερμανός, ὁ Ἠσαΐας Σαλώνων, ὁ Ρωγῶν Ἰωσήφ, ὁ Παπαφλέσσας,ο Θύμιος Βλαχάβας, κι άλλοι πολλοί, πολεμήσανε γιὰ τὴν αγιασμένη πατρίδα τους.

Στὴ Τριπολιτσὰ κλειστήκανε στὴ φυλακὴ κατὰ τὴν Ἐπανάσταση οἱ δεσποτάδες τοῦ Μοριά, κ’ οι περισσότεροι πεθάνανε μὲ ἀβάσταχτα μαρτύρια. Το ίδιο καὶ στὴ Πόλη, φυλακωθήκανε καὶ κρεμαστήκανε πολλοὶ δεσποτάδες.

Παρακάτω βάζω λίγα λόγια απὸ τὸ ημερολόγιο του αντιναύαρχου Γεωργίου Σαχτούρη:

«Παρασκευή, 25 Δεκεμβρίου. Εορτὴ των Γενεθλίων του Κυρίου καὶ Θεού καὶ Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού. Ἀραγμένοι εἰς Ντάρδιζα μὲ ἥσυχον αέρα τῆς τραμουντάνας, πλὴν μὲ χιόνια. Αὐτὴν τὴν ημέρα, διὰ τὸ χαρμόσυνόν της εορτής, τὸ πρωί, υψώνοντας τὴν σημαίαν μας, ερρίχθη καὶ μία κανονιά, καθὼς καὶ ὅλα τα ἑλληνικὰ εδώ αραγμένα τὸ αὐτὸ 'έπραξαν.

Κυριακή, 15 Αὐγούστου. Εορτὴ της Θεοτόκου. Εξημερώθημεν αραγμένοι.Υψώσαμεν τας σημαίας και ερρίξαμεν και απὸ μίαν κανονιὰν διὰ το χαρμόσυνόν της ημέρας».

 Ο ναύαρχος Κουντουριώτης έκανε τὴ προσευχή του, σὰν τοὺς παλιούς, νὰ τὸν βοηθήσει ἡ Παναγία στὴ ναυμαχία της «'Ελλης», κι ὅπου ἀλλοῦ τον καλούσε τὸ χρέος του. Τὸ ἴδιο κάνανε καὶ κάνουνε ὅλοι οἱ Ἕλληνες στὸ πόλεμο.

Κατὰ τὴν καταστροφὴ της Μικράς Ασίας, πρώτοι οι άνθρωποι τῆς θρησκείας πληρώσανε μὲ τὴ ζωὴ τοὺς τὸ καινούργιο χαράτσι στὸν ὀχτρὸ τῆς πίστης μας.Ο μητροπολίτης τῆς Σμύρνης Χρυσόστομος κρεμάστηκε, ὁ δεσπότης των Κυδωνιών Γρηγόριος θάφτηκε ζωντανός,ο Μοσχονησίων Αμβρόσιος θανατώθηκε άσπλαχνα, κι ὅλοι οἱ παπάδες κ’ οι καλόγεροι περάσανε ἀπὸ τὸ σπαθί.

Οι Γερμανοὶ κ’ οι Ιταλοὶ θανατώσανε κι αυτοὶ τοὺς ρασοφορεμένους τῶν χωριών, γιὰ νὰ μὴν ἀπομείνουν παραπίσω απὸ τους άλλους θεομάχους.

Ναί! Πίστη καὶ πατρίδα είναι γιὰ μας ένα πράγμα. Κι όπως πολεμά τὸ ένα, πολεμά καὶ τ’ άλλο, κι ας μην ξεγελιέται.

 Η μάννα μας ἡ πνευματικὴ είναι η ορθόδοξη Εκκλησία μας, ποὺ ποτίστηκε μὲ πολὺ κι αγιασμένο αίμα. Κανένας λαὸς δεν έχυσε καὶ δὲν χύνει ὡς τὰ σήμερα τὸ αἷμα του γιὰ τὴ πίστη, ὅσο ο δικός μας.Η ορθόδοξη πίστη εἶναι ο θησαυρὸς ο κρυμμένος κι ο πολύτιμος μαργαρίτης που λέει ο Χριστός.

ΗΡΩΕΣ του 1821 ΕΙΠΑΝ:

 «Είναι θέλημα Θεού. Είναι κοντά μας και βοηθάει, γιατί πολεμάμε για την πίστι μας, για την πατρίδα μας, για τους γέρους γονιούς, για τα αδύνατα παιδιά μας, για την ζωή μας, την λευτεριά μας… Και όταν ο δίκαιος Θεός μας βοηθάει ποιος εχθρός ημπορεί να μας κάνει καλά…;». 
(Θεόδωρος Κολοκοτρώνης)…..

«Μάχου υπέρ πίστεως και Πατρίδος…Είναι καιρός να αποτινάξωμεν τον αφόρητον ζυγόν, να ελευθερώσωμεν την Πατρίδα, να κρημνίσωμεν από τα νέφη την ημισέληνον, δια να υψώσωμεν το σημείον, δι’ ου πάντοτε νικώμεν, λέγω τον Σταυρόν…». 
(Αλέξανδρος Υψηλάντης)

«…Έλληνες ποτέ μην ξεχνάτε το χρέος σε Θεό και σε Πατρίδα! Σ’ αυτά τα δύο σας εξορκίζω ή να νικήσουμε ή να πεθάνουμε κάτω από την Σημαία του Χριστού»
(Γρηγόριος – Δικαίος Παπαφλέσσας)

«Όταν σηκώσαμεν την σημαίαν εναντίον της τυραγνίας ξέραμεν ότι είναι πολλοί αυτείνοι και μαχητικοί κι’ έχουν και κανόνια κι’ όλα τα μέσα. Εμείς σε ούλα
είμαστε αδύνατοι. Όμως ο Θεός φυλάγει και τους αδύνατους, κι’ αν πεθάνωμεν πεθαίνομεν δια την Πατρίδα μας, δια την Θρησκείαν μας και πολεμούμεν όσο μπορούμε εναντίον της τυραγνίας κι’ ο Θεός βοηθός…». 
(Στρατηγός Μακρυγιάννης)

«…Ως Χριστιανός ορθόδοξος και υιός της ημετέρας Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, ορκίζομαι …να διαμείνω πιστός εις την Θρησκείαν μου και
εις την Πατρίδα μου. Ορκίζομαι να χύσω και αυτήν την υστέρα ρανίδα του αίματός μου υπέρ της Θρησκείας και της Πατρίδος μου. Να χύσω το αίμα μου, ίνα νικήσω
τους εχθρούς της Θρησκείας μου ή να αποθάνω ως Μάρτυς δια τον Ιησούν Χριστόν…». 
(Ο όρκος των Ιερολοχιτών)

«Νέοι, πρέπει να φυλάξετε την πίστη σας και να την στερεώσετε, διότι, όταν επιάσαμε τα άρματα, είπαμε πρώτα υπέρ ΠΙΣΤΕΩΣ και έπειτα υπέρ ΠΑΤΡΙΔΟΣ…»
«Ως μία βροχή έπεσεν εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και ο κλήρος μας και οι προεστοί μας και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευμένοι
και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμε εις αυτό το σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση…». 
(Θ. Κολοκοτρώνης) 
«…Η τυραγνία των Τούρκων – την δοκιμάσαμε τόσα χρόνια – δεν υποφέρονταν πλέον. Και δι’ αυτήνη την τυραγνία, οπού δεν ορίζαμεν ούτε βιόν ούτε τιμή
ούτε ζωή (ξέραμεν κι’ ότ’ ήμασταν ολίγοι και χωρίς τα’ αναγκαία του πολέμου) αποφασίσαμεν να σηκώσομεν άρματα εναντίον της τυραγνίας. Είτε θάνατος είτε
λευτεριά». 
(Ιω. Μακρυγιάννης )

«Ο Έφορος της Ελλάδος Θεός ενέπνευσεν εις τας καρδίας των εχθρών μας άκραν δειλίαν και φόβον. Ελπίζω δε εντός ολίγου, με την βοήθειαν του Τιμίου
Σταυρού και των θεοπειθών της πατρίδος ευχών, να σας χαροποιήσω…». 
(Ανδρέας Μιαούλης)

«Μία δύναμις με άρπαξε από την λιτανεία πριν φύγουμε από τα Ψαρά για την Χίο. Μία δύναμις θεϊκή με γιγάντωσε…Αυτή η θεία δύναμις μου έδωσε θάρρος
δια να φθάσω με το πυρπολικό μου στην Τουρκική Ναυαρχίδα…Οι Τούρκοι ήταν τόσοι ώστε εάν έπτυον επάνω μας θα μας έπνιγαν αναμφιβόλως…Εις το όνομα του
Κυρίου φώναξα εκείνη τη στιγμή. Έκανα τον Σταυρό μου και πήδηξα στη βάρκα. Οι φλόγες του πυρπολικού μεταδόθηκαν στην Ναυαρχίδα που τινάχθηκε στον αέρα
και παρέσυρε στον θάνατο χιλιάδες Τούρκους…». 

(Κωνσταντίνος Κανάρης) 
«Έκατσα που εσκαπέτισαν με τα μπαϊράκια τους απεκατέβηκα κάτω. Ήταν μιά εκκλησία εις τον δρόμον, η Παναγία στο Χρυσοβίτσι, και το καθησιό μου ήτο
όπου έκλαιγα την Ελλάς… Σίμωσα, έδεσα το άλογό μου σ’ ένα δένδρο, μπήκα μέσα και γονάτισα. Παναγία μου είπα από τα βάθη της καρδιάς μου και τα μάτια μου δάκρυσαν. Παναγία μου βοήθησε και τούτη τη φορά τους Έλληνες να ψυχωθούν. Έκανα το Σταυρό μου, ασπάσθηκα την εικόνα της, βγήκα από το εκκλησάκι, πήδηξα
στο άλογό μου και έφυγα. Σε λίγο μπροστά μου ξεπετάγονταν οχτώ αρματωμένοι, ο εξάδελφός μου ο Αντώνης Κολοκοτρώνης και επτά ανήψια του.

 – Κανείς δεν είναι στην Πιάνα, μου είπε ο Αντώνης. Ούτε στην Αλωνίσταινα. Είναι φευγάτοι. – Ας μη είναι κανείς αποκρίθηκα. Ο τόπος σε λίγο θα γιομίση παλληκάρια… Ο Θεός υπέγραψε την λευτεριά της Ελλάδος και δεν θα πάρη πίσω την υπογραφή του». 
(Θεόδωρος Κολοκοτρώνης)

«Χωρίς αρετή και πόνο εις την πατρίδα και πίστη εις την θρησκεία τους έθνη δεν υπάρχουν». 
«…Κι’ αν είμαστε ολίγοι…παρηγοριώμαστε μ’ έναν τρόπον, ότι η τύχη μας έχει τους Έλληνες πάντοτε ολίγους. Ότι αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θερία πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούνε, τρώνε από μας και μένει και μαγιά. Και ολίγοι αποφασίζουν να πεθάνουν, κι΄όταν κάνουν αυτείνη την απόφασιν, λίγες φορές χάνουν και πολλές κερδαίνουν…». 
«…Τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι’ αμαθείς και πλούσιοι και φτωχοί και πολιτικοί και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι, όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσωμεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να την φυλάμε κι’ όλοι μαζί και να μη λέγη ούτε ο δυνατός «εγώ», ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς «εγώ»; Όταν αγωνιστή μόνος του και φκειάση, ή χαλάση, να λέγη εγώ, όταν όμως αγωνίζονται πολλοί να φκειάνουν, τότε να λένε «εμείς». Είμαστε εις το «εμείς» κι’ όχι εις το «εγώ». Και εις το εξής να μάθωμεν γνώση, αν θέλωμεν να φκειάσωμεν χωριόν,
να ζήσωμεν όλοι μαζί….». 
(Ιω. Μακρυγιάννης)

«Το Ελληνικόν Έθνος, αφ’ ού υπέκυψεν εις τον βάρβαρον και σκληρότατον ζυγόν της Οθωμανικής τυραννίας, υστερήθη όχι μόνον την ελευθερίαν του, αλλά και παν είδος μαθήσεως…και ήτον ενδεχόμενον να εκλείψη διόλου από το Έθνος η Ελληνική γλώσσα, εάν δεν την διέσωζεν η Εκκλησία προς ήν οφείλεται και κατά τούτο ευγνωμοσύνη». 
(Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός)

«Μόνον του Ευαγγελίου η διδαχή εμπορεί να σώση την αυτονομίαν του Γένους, όταν μάλιστα κηρύττεται από ποιμένας φίλους της αληθείας και της δικαιοσύνης»
(Αδ. Κοραής) 
«…Τούτο παρακαλώ να τους παραγγείλετε να πράττωσιν εις το εξής, παριστάνοντες εις αυτούς, ότι πολεμούν όχι μόνον υπέρ πατρίδος, αλλά και υπέρ πίστεως».

(Αδ. Κοραής προς Γ. Κουντουριώτην, 1824) 
«…Μόνη η δικαιοσύνη φέρει την ελευθερίαν, την δύναμιν και την ασφάλειαν. Όπλα χωρίς δικαιωσύνην, γίνονται όπλα ληστών, ζώντων εις καθημερινόν κίνδυνον
να στερηθώσι την δύναμιν από άλλους ληστάς, ή και να κολασθώσιν ως λησταί από νόμιμον εξουσίαν. Η ανδρεία χωρίς την δικαιοσύνην είναι ευτελές προτέρημα,
η δικαιοσύνη, αν εφυλάσσετο από όλους, ουδέ χρείαν όλως είχε της ανδρείας. Και αυτή του Θεού η παντοδυναμία ήθελ’ είσθε χωρίς όφελος διά τους ανθρώπους,
αν δεν ήτον ενωμένη με την άπειρον δικαιοσύνην του…». 
(Αδ, Κοραής προς Οδυσσέα Ανδρούτσον, 1824) 
«…Αχ, διά τους οικτιρμούς του Θεού, ο οποίος είναι όλος αγάπη, διά το όνομα της Πατρίδος, η οποία είναι όλη αρετή, ας καθαρίσωμεν την ψυχήν μας,
και εις αυτήν την ώραν του κινδύνου, από τον ρύπον της διχονοίας, ας θάψωμεν εις τον τάφον της λησμονησίας τα άγρια και ανόητα πάθη μας, ας πλύνωμεν τας
μεμολυσμένας καρδίας εις το ιερόν λουτρόν της αγάπης, ο πατριωτισμός ας λαμπρύνη, εις το εξής τον θολωμένον νουν μας, η ειλικρίνεια ας βασιλεύση εις την
καρδίαν μας, η αγάπη κα η σύμπνοια ας προπορεύωνται, ως νεφέλη πυρός, όλων των βουλών μας και όλων των έργων μας». 
(Σπ. Τρικούπης) 
«Κι’ όσο αγαπώ την πατρίδα μου δεν αγαπώ άλλο τίποτας. Ναρθή ένας να μου ειπή ότι θα πάγη ομπρός η πατρίδα, στρέγομαι να μου βγάλη και τα δυό μου
μάτια. Ότι αν είμαι στραβός, και η πατρίδα μου είναι καλά, με θρέφει, αν η πατρίδα μου αχαμνά, δέκα μάτια νάχω, στραβός θανά είμαι. Ότι σ΄αυτείνη θα ζήσω,
δεν έχω σκοπό να πάγω αλλού». 
(Ιω. Μακρυγιάννης) 
«Είναι καιρός…να κρημνίσωμεν από τα νέφη την Ημισέληνον διά να υψώσωμεν το σημείον, δι’ ού πάντοτε νικώμεν, λέγω τον Σταυρόν και ούτω να εκδικήσωμεν
την πατρίδα και την ορθόδοξον ημών πίστιναπό την ασεβή των ασεβών καταφρόνησιν»; 
(Αλ. Υψηλάντης) 
«…Η ημέρα εκείνη, την οποίαν επιθυμούσαν οι πατέρες μας να την ιδούν, έφθασε και ο Νυμφίος έρχεται…Έφθασεν ο καιρός διά να λάμψη πάλιν ο Σταυρός
και να λάβη πάλιν η Ελλάς, η δυστυχής Πατρίς μας, την ελευθερίαν της…». 
«Ό, τι και αν εκάμαμεν, είτε εγώ, είτε οι συνάδελφοί μου, είτε ως εταίροι, είτε ως αγωνισταί, ήτο έμπνευσις και έργον της Θείας Προνοίας, και ουδέν
ηθέλομεν πράξει άνευ της εμπνεύσεως ταύτης». 
(Άνθιμος Γαζής) 
«ΙΔΟΥ ο Θεός μεθ’ ημών, ος επάταξεν έθνη πολλά και απέκτεινε βασιλείς κραταιούς. Ο Παντοκράτωρ Θεός δεν μας αφήνει εις την διάκρισιν του εχθρού.
Αλλά είναι σύμμαχός μας, καθώς πολλάκις το είδομεν και άμποτε εις το εξής διά της δυνάμεως του τιμίου και ζωοποιού Σταυρού και διά της ενεργείας και γενναιότητός
σας να αφανισθή ο εχθρός εξ ολοκλήρου…». 
(Π. Μαυρομιχάλης προς τον Θ.Κολοκοτρώνη) 
«ΧΩΡΙΣ αρετή και θρησκεία δεν σχηματίζεται κοινωνία, ούτε βασίλειον». 
(Στρατηγός Μακρυγιάννης) 
«Ο Θεός είναι μετά της Ελλάδος και υπέρ της Ελλάδος και αύτη σωθήσεται. Επί ταύτης της πεποιθήσεως αντλώ πάσας μου τας δυνάμεις και πάντας τους πόρους».
(Ι. Καποδίστριας) 
«Η Ιστορία και το μέλλον της Ελλάδος στηρίζονται πάνω σε τρεις λέξεις: Θρησκεία, Ελευθερία, Πατρίς». 
(Παλαιών Πατρών Γερμανός) 
«Εγώ, η φαμίλια μου, τα’ άρματά μου, ό,τι έχω είναι για την Ελλάδα». 
(Θεόδωρος Κολοκοτρώνης)

http://adontes.blogspot.gr/2014/03/1821_25.html