Η Πόλις Εάλω…. Ο θανάσιμος τραυματισμός του Ιωάννη Ιουστινιάνη (29 Μαΐου 1453)

www.istorikathemata.com/

γράφει ο Κωνσταντίνος Λινάρδος

Στις 26 Ιανουαρίου του 1453, κατέφτανε στην Κωνσταντινούπολη μαζί με 700 στρατιώτες, ο κατά Δούκα `` επιδέξιος ανήρ και εις παραταγάς και συνασπισμούς πολέμων δοκιμώτατος `` Γενουάτης, Ιωάννης Ιουστινιάνη Λόγγο. Τον είχε καλέσει ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, απονέμοντας του, με την άφιξη του το ανώτατο αξίωμα του Πρωτοστράτορα, καθώς και τον τίτλο του Δεσπότη της Λήμνου. Πρώτη τους ενέργεια η επιθεώρηση των τειχών και κοινή τους απόφαση η άμυνα να επικεντρωθεί στο εξωτερικό τείχος πίσω από την τάφρο, ενώ ο Ιουστινιάνης αρχικά ανέλαβε την υπεράσπιση των τειχών που βρίσκονταν κοντά στο παλάτι. Ο ερχομός του τόνωσε το ηθικό των αμυνομένων, ενώ η παρουσία του συνέβαλλε τα μέγιστα στην απόκρουση των επιθέσεων του Οθωμανικού στρατού.

Επιδέξιος , γενναίος και ακούραστος κέρδισε τον θαυμασμό και την εμπιστοσύνη όλων, ενώ η έμπνευση του για την αυτοσχέδια κατασκευή οχυρωματικού αναχώματος στη θέση των κατεστραμμένων εξωτερικών τειχών, δυσκόλευε αφάνταστα τον Οθωμανικό στρατό. Όμως ο σπουδαίος πολέμαρχος ακριβώς την στιγμή της κορύφωσης της τελικής μάχης τραυματίζεται θανάσιμα και αποχωρεί ….Όπως  αναφέρει και ο αυτόπτης μάρτυρας Pusculus σε ποίημα του : `` auxilium deus ipse negavit `` Ήταν το σημείο που ο ίδιος ο Θεός αρνήθηκε να βοηθήσει …

Άλυτο μυστήριο παραμένει όμως το που και πότε τραυματίστηκε αλλά και από ποιους …Είναι εντυπωσιακό ότι οι περισσότεροι από όσους μνημονεύουν το περιστατικό του τραυματισμού του όχι μόνο αναφέρουν διαφορετικά σημεία του σώματος του αλλά και διαφορετικές εκδοχές που ξεκινούν από το ότι σηκώθηκε και έφυγε μόνος του μέχρι ότι τραυματίστηκε από μέσα…Οι βενετοί ιστοριογράφοι όπως ο Zorzi Dolfin τον ψέγουν επί δειλία, ενώ ο Nicolo Barbaro πάει ένα βήμα παραπέρα γράφοντας ότι ενώ η πόλη ακόμη κρατούσε , εκείνος σηκώθηκε και έφυγε διαδίδοντας μάλιστα ψευδώς ότι είχε αλωθεί…

(Πάντως τα λεγόμενα του Barbaro φαίνεται ότι τα αμφισβητούν και οι ίδιοι οι βενετοί , αφού στο πρωτότυπο χρονικό που φυλάσσεται στην Μαρκιανή βιβλιοθήκη της Βενετίας και στο σημείο που γίνεται αναφορά για εγκατάλειψη του αγώνα, υπάρχει υποσημείωση που αναφέρει `` επειδή τραυματίστηκε από βέλος …``). (G. Schlumberger `` Πολιορκία και άλωση της Κωνσταντινούπολης ``). Από την άλλη πλευρά υπάρχουν χρονικά που αναφέρουν ότι τραυματίστηκε από μέσα…

Ο Θεός ανέχεται και συγχωρεί. Εμείς..;

 Πολλοί από μας ζητάμε οι κλέφτες να πάνε φυλακή, οι φονιάδες να εκτελεστούν, οι παραβάτες να τιμωρηθούν... Όταν με το κακό χτυπάς το κακό, το κακό πολλαπλασιαζεται. Όταν βλέπεις κάποιον να τιμωρείται δίκαια κι εσύ χαίρεσαι, αυτό δείχνει σκληρό άνθρωπο... Όταν κρίνεις τους άλλους με καθαρά εξωτερικά κριτήρια δεν είσαι δίκαιος. Όταν δεν τους ανέχεσαι, δυσκολεύεις τη ζωή σου στο όνομα της Δικαιοσύνης σου και θα έχεις την ίδια αντιμετώπιση για τα δικά σου εγκλήματα.

 

Ο Θεός ανέχεται, περιμένει, κατανοεί, συμπονάει, σταυρώνεται για κάθε άνθρωπο. Ξέρει μόνο να αγαπά, να μιλάει στη συνείδησή μας διακριτικά, να εμποδίζει με ευγένεια. "Μακάριοι οι πράοι, οι ήρεμοι, οι ταπεινοί κι αυτοί που κλαίνε για τις δικές τους αμαρτίες, γιατί αυτοί θα κληρονομήσουν τη γη..." είπε ο Χριστός. Αγάπησε, συγχώρησε, δικαιολόγησε, υπόμεινε για να αγαπηθείς, να συγχωρηθείς, να γίνεις αποδεκτός, να γαληνεύσεις βαθιά από αυτή τη ζωή. Ζήσε σαν τελευταίος απ' όλους, σαν τη γη που την πατάμε, αλλά μας βαστάει όλους.

 

Ένας Άγιος των ημερών μας έλεγε:

«Μην κατηγορήσεις ποτέ κανένα ιερωμένο ή αφιερωμένο στον Θεό, αλλά ούτε τους κοσμικούς, ούτε τους μεγαλύτερους αμαρτωλούς, και αν ακόμα τους βλέπεις να αμαρτάνουν. Όλους τους ανθρώπους, που κατοικούν στη γη και τους κοιμηθέντας από κτίσεως κόσμου να τους βλέπουμε αγίους και δικαίους και μόνο τον εαυτό μας να βλέπομε αμαρτωλό, τελευταίο όλου του κόσμου και άξιο κατακρίσεως και πολλών τιμωριών. Είναι καλό και θεάρεστο να πεθάνουμε για τον κόσμο και να ζήσουμε αιωνίως με το Θεό»

 

πατήρ Ευμένιος Σαριδάκης

Άνοιξε για τους προσκυνητές το Άγιο Όρος

 

Εξακολουθεί να επιβάλλεται η διενέργεια προληπτικών ελέγχων στα λιμάνια εισόδου του Αγίου Όρους σε οποιονδήποτε επιθυμεί να εισέλθει στον Ιερό Τόπο.

Με απόφαση του Αναπληρωτή Διοικητή του Αγίου Όρους από σήμερα Τρίτη 11 Μαΐου και μέχρι νεωτέρας, επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις η είσοδος επισκεπτών στην Αθωνική Πολιτεία.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών εξακολουθεί να επιβάλλεται η διενέργεια προληπτικών ελέγχων (rapid test) στα λιμάνια εισόδου του Αγίου Όρους σε οποιονδήποτε επιθυμεί να εισέλθει στον Ιερό Τόπο.

Όπως αναφέρει η σχετική απόφαση, επιτρέπεται η έκδοση ειδικών διαμονητηρίων με ανώτατο όριο ημερησίως:

• 10 άτομα ανά Μονή
• 5 άτομα ανά Κοινοβιακή Σκήτη
• 2 ανά ιδιόρρυθμη Σκήτη
• 1 άτομο ανά Ιερό Κελλί ή Καλύβη ή Ησυχαστήριο

Σημειώνεται ότι απαγορεύεται αυστηρά η μετακίνηση εισερχομένων στην Αθωνική Πολιτεία, σε άλλο εκτός του προσκαλούντος Ιερού καθιδρύματος.

Η είσοδος όλων των εισερχομένων θα συνεχίσει να πραγματοποιείται μετά από διενέργεια rapid test στα λιμάνια Ουρανούπολης, Ιερισσού και Τρυπητής, πριν την επιβίβαση στα πλοία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η εταιρεία «Αγιορείτικες γραμμές», ανοίγουν από σήμερα και τα εκδοτήρια εισιτηρίων της Ουρανούπολης και της Δάφνης Αγίου Όρους.

Η σημερινή μέρα σηματοδότησε επίσης και την έναρξη δρομολογίων για το ταχύπλοο «Παναγία» στις 8.35 καθημερινά από την Ιερισσό έως την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας.

Σημειώνεται επιπλέον, ότι από την Ουρανούπολη φεύγει καθημερινά το ταχύπλοο «Οδηγήτρια» στις 09.45 και επιστρέφει από Δάφνη στις 12.10. Από την Ουρανούπολη, επίσης καθημερινά, εκτελεί δρομολόγια το θαλάσσιο ταξί «Πορταίτισσα».

Καθημερινά πραγματοποιείται και το δρομολόγιο του οχηματαγωγού πλοίου «Ευαγγελίστρια» που μεταφέρει καύσιμα και είδη πρώτης ανάγκης στο Άγιο Όρος ενώ από τις 15 Ιουνίου ξεκινάνε οι κρουαζιέρες προς το Άγιον Όρος, κατά τις οποίες γίνεται ο περίπλους και μπορούν να συμμετέχουν εκτός από άνδρες, γυναίκες και παιδιά.

Όλα τα παραπάνω δρομολόγια πραγματοποιούνται με μειωμένο πρωτόκολλο 50%. Λόγω της αυξημένης κίνησης για το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος θα πραγματοποιούνται έκτακτα δρομολόγια με τα ταχύπλοα πλοία καθώς και με το θαλάσσιο ταξί.

Τέλος επισημαίνεται ότι ισχύουν τα προβλεπόμενα της Ιεροκοιοτικής Εγκυκλίου για τις πανηγύρεις των Ιερών Μονών.

Athos Zone

Ανάσταση Αγία Κυριακή Σέρβια 2021

Χριστός Ανέστη

Η εις Άδου Κάθοδος

ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΣΠΑΝΟΥΔΑΚΗΣ ** ΣΑΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ **

Μητροπολίτης Σερβίων & Κοζάνης, στο σημερινό του κήρυγμά του"Καταιγίδα είναι και θα περάσει

Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ, Π. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΜΕΜΑΝ

 

Το προοίμιο του Σταυρού.

 

«Την ψυχωφελή, πληρώσαντες Τεσσαρακοστήν, και την Αγίαν Εβδομάδα τον πάθους σον, αιτούμεν κατιδείν Φιλάνθρωπε …» Με αυτά τα λόγια του στιχηρού στον εσπερινό της Παρασκευής, πριν την Κυριακή των Βαΐων, τελειώνει η Μεγάλη Σαρακοστή. Μπαίνουμε πια στην «Αγία Εβδομάδα», στην περίοδο του εορτασμού των παθών του Χριστού, του Θανάτου και της Αναστάσεως Του. Περίοδος που αρχίζει από το Σάββατο του Λαζάρου .

Τα γεγονότα της διπλής γιορτής, η ανάσταση του Λαζάρου και η είσοδος του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα, αναφέρονται στα λειτουργικά κείμενα σαν «προοίμιο του Σταυρού». Έτσι, για να καταλάβουμε καλύτερα αυτά τα γεγονότα, θα πρέπει να τα δούμε μέσα στα πλαίσια της Μεγάλης Εβδομάδας.

Το κοινό απολυτίκιο των δύο αυτών ημερών: «την κοινήν ανάστασιν προ του σου πάθους πιστούμενος, εκ νεκρών ήγειρας τον Λάζαρον, Χριστέ ο Θεός…» μας βεβαιώνει, με κατηγορηματικό τρόπο, για την αλήθεια της κοινής ανάστασης. Είναι πολύ σημαντικό ότι μια από τις μεγάλες γιορτές της Εκκλησίας μας, η θριαμβευτική είσοδος του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα, γίνεται ο οδηγός στην πορεία μας μέσα στο σκοτάδι του Σταυρού. Έτσι το φως και η χαρά λάμπουν όχι μόνο στο τέλος της Μεγάλης Εβδομάδας αλλά και στην αρχή της. Το φως και η χαρά φωτίζουν αυτό το σκοτάδι και αποκαλύπτουν το βαθύ και τελικό νόημα του.

Όλοι όσοι είναι εξοικειωμένοι με την Ορθόδοξη λατρεία γνωρίζουν τον ιδιότυπο, σχεδόν παράδοξο, χαρακτήρα των ακολουθιών του Σαββάτου του Λαζάρου. Είναι, θα λέγαμε, Κυριακή και όχι Σάββατο, δηλαδή έχουμε μέσα στο Σάββατο αναστάσιμη ακολουθία. Ξέρουμε ότι το Σάββατο είναι βασικά αφιερωμένο στους τεθνεώτες και η Θεία Λειτουργία γίνεται στη μνήμη τους. Όμως το Σάββατο του Λαζάρου είναι διαφορετικό. Η χαρά που διαποτίζει τις ακολουθίες αυτής της ημέρας τονίζει ένα κεντρικό θέμα: την επερχόμενη νίκη του Χριστού κατά του Άδη.

Άδης είναι ο βιβλικός όρος που χρησιμοποιείται για να ορίσει το θάνατο με την παγκόσμια δύναμη του, που με τα αδιαπέραστα σκότη και τη φθορά καταπίνει κάθε ζωή και δηλητηριάζει ολόκληρο το σύμπαν. Αλλά τώρα, με την ανάσταση του Λαζάρου, ο «θάνατος αρχίζει να τρέμει». Ακριβώς από δω αρχίζει η αποφασιστική μονομαχία ανάμεσα στη Ζωή και το Θάνατο και μας προσφέρει το κλειδί για μια πλήρη κατανόηση του λειτουργικού μυστηρίου του Πάσχα.

Στην πρώτη Εκκλησία, το Σάββατο του Λαζάρου ονομαζόταν «αναγγελία του Πάσχα». Πραγματικά αυτό το Σάββατο αναγγέλει, προμηνύει, το υπέροχο φως και τη γαλήνη του επομένου Σαββάτου, του Αγίου και Μεγάλου Σαββάτου, που είναι ημέρα του Ζωηφόρου Τάφου.

Το πρώτο μας βήμα ας είναι η προσπάθεια να καταλάβουμε το εξής: ο Λάζαρος, ο φίλος του Ιησού Χριστού, είναι η προσωποποίηση όλου του ανθρωπίνου γένους και φυσικά κάθε ανθρώπου ξεχωριστά . Η Βηθανία, η πατρίδα του Λαζάρου, είναι το σύμβολο όλου του κόσμου, είναι η πατρίδα του καθενός. Ο καθένας από μας δημιουργήθηκε να είναι φίλος του Θεού και κλήθηκε σ’ αυτή τη θεϊκή Φιλία που είναι η γνώση του Θεού, η κοινωνία μαζί Του, η συμμετοχή στη ζωή Του. «Εν αύτω ζωή ην, και η ζωή ην το φως των ανθρώπων» (Ιω. 1, 4). Και όμως αυτός ο φίλος (ο άνθρωπος), τον οποίο τόσο αγαπάει ο Θεός και τον οποίο μόνο από αγάπη δημιούργησε , δηλαδή τον έφερε στη ζωή, τώρα καταστρέφεται, εκμηδενίζεται από μια δύναμη που δεν τη δημιούργησε ο Θεός: το θάνατο . Ο Θεός συναντάει μέσα στον κόσμο, που Αυτός δημιούργησε, μια δύναμη που καταστρέφει το έργο Του και εκμηδενίζει το σχέδιο Του. Έτσι ο κόσμος δεν είναι πια παρά θρήνος και πόνος, δάκρυα και θάνατος.

Πως είναι δυνατόν αυτό; Πως συνέβηκε κάτι τέτοιο; Αυτά είναι ερωτήματα που διαφαίνονται στη λεπτομερή διήγηση που κάνει ο Ιωάννης στο Ευαγγέλιο του για τον Ιησού Χριστό όταν έφτασε στον τάφο του φίλου Του Λαζάρου. «Που τεθείκατε αυτόν; λέγουσι αυτώ · Κύριε έρχου και ίδε. Εδάκρυσεν ο Ιησούς». (Ιω. 11, 35). Γιατί, αλήθεια, ο Κύριος δακρύζει βλέποντας το νεκρό Λάζαρο αφού γνωρίζει ότι σε λίγα λεπτά ο ίδιος θα του δώσει ζωή; Μερικοί Βυζαντινοί υμνογράφοι βρίσκονται σε αμηχανία σχετικά με το αληθινό νόημα αυτών των δακρύων. Μιλάνε για δάκρυα που χύνει η ανθρώπινη φύση του Χριστού, ενώ η δύναμη της ανάστασης ανήκει στη θεϊκή Του φύση. Η Ορθόδοξη όμως Εκκλησία μας διδάσκει ότι όλες οι πράξεις του Χριστού ήταν «Θεανδρικές», δηλαδή θεϊκές και ανθρώπινες ταυτόχρονα. Οι πράξεις Του είναι πράξεις ενός και του αυτού Θεού-Ανθρώπου, του σαρκωμένου Υιού του θεού. Αυτός, λοιπόν, που δακρύζει δεν είναι μόνο Άνθρωπος αλλά και Θεός, και Αυτός που καλεί το Λάζαρο να βγει από τον τάφο δεν είναι μόνο Θεός αλλά και Άνθρωπος ταυτόχρονα. Επομένως αυτά τα δάκρυα είναι θεία δάκρυα. Ο Ιησούς κλαίει γιατί βλέπει το θρίαμβο του θανάτου και της καταστροφής στον κόσμο το δημιουργημένο από τον Θεό.

«Κύριε, ήδη όζει…», λέει η Μάρθα και μαζί της oι παρεστώτες Ιουδαίοι, προσπαθώντας να εμποδίσουν τον Ιησού να πλησιάσει το νεκρό. Αυτή η φοβερή προειδοποίηση αφορά ολόκληρο τον κόσμο, όλη τη ζωή. Ο Θεός είναι η ζωή και η πηγή της ζωής. Αυτός κάλεσε τον άνθρωπο να ζήσει μέσα στη θεία πραγματικότητα της ζωής και εκείνος τώρα «όζει» (μυρίζει άσχημα). Ο κόσμος δημιουργήθηκε να αντανακλά και να φανερώνει τη δόξα του Θεού και εκείνος «όζει»…

Στον τάφο του Λαζάρου ο Θεός συναντά το Θάνατο, την πραγματικότητα που είναι αντι-ζωή, που είναι διάλυση και απόγνωση. Ο Θεός συναντά τον εχθρό Του, ο οποίος του απέσπασε τον κόσμο Του και έγινε ο ίδιος «άρχων του κόσμου τούτου». Και όλοι εμείς που ακολουθούμε τον Ιησού Χριστό καθώς πλησιάζει στον τάφο του Λαζάρου, μπαίνουμε μαζί Του στη «δική Του ώρα» («ιδού ήγγικεν η ώρα…») · στην ώρα για την όποια πολύ συχνά είχε μιλήσει και την είχε παρουσιάσει σαν το αποκορύφωμα, το πλήρωμα ολοκλήρου του έργου Του.

Ο Σταυρός, η αναγκαιότητα του και το παγκόσμιο νόημα του αποκαλύπτονται με την πολύ σύντομη φράση του Ευαγγελίου: «και εδάκρυσεν ο Ιησούς…». Τώρα μπορούμε να καταλάβουμε γιατί δάκρυσε : αγαπούσε το φίλο Του Λάζαρο και γι’ αυτό είχε τη δύναμη να τον φέρει πίσω στη ζωή. Η δύναμη της Ανάστασης δεν είναι απλά μια θεϊκή «δύναμη αυτή καθ’ εαυτή», αλλά είναι δύναμη αγάπης, ή μάλλον η αγάπη είναι δύναμη.

Ο Θεός είναι Αγάπη και η Αγάπη είναι Ζωή. Η Αγάπη δημιουργεί Ζωή… Η Αγάπη, λοιπόν, είναι εκείνη που κλαίει μπροστά στον τάφο και η Αγάπη είναι εκείνη που επαναφέρει τη ζωή. Αυτό είναι το νόημα των θεϊκών δακρύων του Ιησού. Μέσα απ’ αυτά η αγάπη ενεργοποιείται και πάλι – αναδημιουργεί, απολυτρώνει, αποκαθιστά τη σκοτεινή ζωή του ανθρώπου: «Λάζαρε, δεύρο έξω!..» Προσταγή απολύτρωσης. Κάλεσμα στο φως. Ακριβώς γι’ αυτό το Σάββατο του Λαζάρου είναι το προοίμιο και του Σταυρού, σαν τη μέγιστη θυσία της αγάπης, και της Ανάστασης, σαν τον τελικό θρίαμβο της αγάπης.

 

π. Αλεξάνδρου Σμέμαν, Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ, Σύντομη λειτουργική εξήγηση των ημερών της Μεγάλης Εβδομάδας. Εκδ. Ακρίτας 1990.

Τα κάλαντα του Λαζάρου ΠΕΣΚ 2021

Τα κάλαντα του Λαζάρου από τους μαθητές της Πατριαρχικής Εκκλησιαστικής Σχολής Κρήτης (Λύκειο – Γυμνάσιο Χανίων)

Εορτολόγιο