Κριτική τοῦ κειμένου- Ἑρμηνεία στό 61ο κεφάλαιο τοῦ Ἠσαΐα

                                                                        Τοῦ ἀρχιμ. Ἰακώβου Κανάκη

Τό κείμενο τῆς Ἁγίας Γραφῆς τό ὁποῖο ὅλοι μας σήμερα, θεολόγοι καί θεολογοῦντες, δεχόμαστε ὡς δεδομένο εἶχε τήν δική του περιπέτεια ἐπί πολλούς αἰῶνες. Ἀναμφισβήτητα εἶναι γιά ὅλους μας ἱερό καί ἀποτελεῖ μαζί μέ τήν Ἱερά Παράδοση τούς δύο πυλῶνες τῆς Πίστεώς μας. Καί τά δύο μέρη της, ἡ Παλαιά καί ἡ Καινή Διαθήκη, δέν βρίσκονταν πάντοτε μαζί, ὅπως σήμερα σέ ἕνα βιβλίο. Ὅμως, μέ τό πέρασμα τῶν αἰώνων, ἡ Ἐκκλησία καθόρισε τήν τελική μορφή τῆς Βίβλου πού ὀνομάζουμε «κανόνα».[1] Γνωρίζοντας ὅτι αὐτό τό κείμενο εἶναι τό κείμενο πού χρησιμοποιοῦμε στήν λατρεία μας, ἀλλά καί ὡς πηγή τῆς κατήχησης καί ὁδηγό τῆς πνευματικῆς μας πορείας, ἀξίζει νά γίνει μιά ἀναφορά στό πῶς γίνεται ὁ σχολιασμός του μέ βάση τίς κριτικές μεθόδους, πού χρησιμοποιοῦν ἀπό παλαιά μέχρι καί σήμερα οἱ ἐρευνητές τῆς Ἁγίας Γραφῆς στήν Ἑλλάδα καί στό ἐξωτερικό. Γιά νά γίνει κατανοητό αὐτό πού θέλουμε νά ποῦμε θά προσεγγίσουμε ἑρμηνευτικά ἕνα ἀπό τό κεφάλαια τοῦ προφήτη Ἠσαΐα (Ἠσ. 61).

Ἄς θυμηθοῦμε τί λέει τό κεφάλαιο αὐτό ἀπό τήν μετάφραση τῶν Ο´:

1 Πνεῦμα Κυρίου ἐπ᾿ ἐμέ, οὗ εἵνεκεν ἔχρισέ με· εὐαγγελίσασθαι πτωχοῖς ἀπέσταλκέ με, ἰάσασθαι τοὺς συντετριμένους τὴν καρδίαν, κηρύξαι αἰχμαλώτοις ἄφεσιν καὶ τυφλοῖς ἀνάβλεψιν, 2 καλέσαι ἐνιαυτὸν Κυρίου δεκτὸν καὶ ἡμέραν ἀνταποδόσεως τῷ Θεῷ ἡμῶν, παρακαλέσαι πάντας τοὺς πενθοῦντας, 3 δοθῆναι τοῖς πενθοῦσι Σιὼν δόξαν ἀντὶ σποδοῦ, ἄλειμμα εὐφροσύνης τοῖς πενθοῦσι, καταστολὴν δόξης ἀντὶ πνεύματος ἀκηδίας· καὶ κληθήσονται γενεαὶ δικαιοσύνης, φύτευμα Κυρίου εἰς δόξαν. 4 καὶ οἰκοδομήσουσιν ἐρήμους αἰωνίας, ἐξηρημωμένας πρότερον ἐξαναστήσουσι· καὶ καινιοῦσι πόλεις ἐρήμους ἐξηρωμένας εἰς γενεάς. 5 καὶ ἥξουσι ἀλλογενεῖς ποιμαίνοντες τὰ πρόβατά σου, καὶ ἀλλόφυλοι ἀροτῆρες καὶ ἀμπελουργοί. 6 ὑμεῖς δὲ ἱερεῖς Κυρίου κληθήσεσθε, λειτουργοὶ Θεοῦ· ἰσχὺν ἐθνῶν κατέδεσθε καὶ ἐν τῷ πλούτῳ αὐτῶν θαυμασθήσεσθε. [ἀντὶ τῆς αἰσχύνης ὑμῶν τῆς διπλῆς καὶ ἀντὶ τῆς ἐντροπῆς ἀγαλλιάσεται ἡ μερὶς αὐτῶν]. 7 οὕτως ἐκ δευτέρας κληρονομήσουσι τὴν γῆν, καὶ εὐφροσύνη αἰώνιος ὑπὲρ κεφαλῆς αὐτῶν. 8 ἐγὼ γάρ εἰμι Κύριος ὁ ἀγαπῶν δικαιοσύνην καὶ μισῶν ἁρπάγματα ἐξ ἀδικίας· καὶ δώσω τὸν μόχθον αὐτῶν δικαίοις καὶ διαθήκην αἰώνιον διαθήσομαι αὐτοῖς. 9 καὶ γνωσθήσεται ἐν τοῖς ἔθνεσι τὸ σπέρμα αὐτῶν καὶ τὰ ἔκγονα αὐτῶν ἐν μέσῳ τῶν λαῶν· πᾶς ὁ ὁρῶν αὐτοὺς ἐπιγνώσεται αὐτούς, ὅτι οὗτοί εἰσι σπέρμα ηὐλογημένον ὑπὸ Θεοῦ 10 καὶ εὐφροσύνῃ εὐφρανθήσονται ἐπὶ Κύριον. —᾿Αγαλλιάσθω ἡ ψυχή μου ἐπὶ τῷ Κυρίῳ· ἐνέδυσε γάρ με ἱμάτιον σωτηρίου καὶ χιτῶνα εὐφροσύνης, ὡς νυμφίῳ περιέθηκέ μοι μίτραν καὶ ὡς νύμφην κατεκόσμησέ με κόσμῳ. 11 καὶ ὡς γῆ αὔξουσα τὸ ἄνθος αὐτῆς καὶ ὡς κῆπος τὰ σπέρματα αὐτοῦ, οὕτως ἀνατελεῖ Κύριος δικαιοσύνην καὶ ἀγαλλίαμα ἐναντίον πάντων τῶν ἐθνῶν.

 Ἐφαρμόζοντας τήν κριτική προσέγγιση στό πλαίσιο τοῦ κανόνα (Canonical criticism) θά δοῦμε τή περικοπή ἤ καλύτερα ὁρισμένους στίχους ἤ ἔννοιες τῆς συγκεκριμένης περικοπῆς ὑπό τό φῶς ἄλλων περικοπῶν ἤ βιβλίων τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Μέ βάση τήν κριτική αὐτή μέθοδο τοῦ κειμένου πρέπει νά ἐρευνηθοῦν τρία σημεῖα, τά ὁποῖα ἀποτελοῦν τό ὀνομαζόμενο «ἑρμηνευτικό τρίγωνο».[2] Δηλαδή θά πρέπει α) νά ἐντοπιστοῦν μέ σαφήνεια ποιές ἀναφορές ἤ νύξεις γίνονται μέσα στό κείμενο, β) ὁ ἀναγνώστης θά πρέπει νά ἐξοικοιωθεῖ στήν κατάσταση τῆς ἐποχῆς πού ἔχει ὑπόψη του ἤ βιώνει ὁ συγγραφέας καί γ) νά ἀπαντηθεῖ γιατί ὁ συγγραφέας χρησιμοποιεῖ τούς συγκεκριμμένους ὅρους στό κείμενό του καί τί σήμαιναν αὐτοί γιά τήν ἐποχή του. Ἀφοῦ ἐφαρμοστεῖ αὐτή ἡ μέθοδος μποροῦμε νά συγκρίνουμε τό τότε μέ τό τώρα καί νά ἀνιχνεύσουμε πιθανές νοηματικές ἐξελίξεις τῶν λέξεων καί τῶν ἐννοιῶν.

Ξεκινώντας θά ἀναφερθοῦμε στήν περικοπή Λκ. 4, 16-30 καί αὐτό θά τό κάνουμε γιατί ἐκεῖ ἀναφέρεται ὅτι ὁ Χριστός, ὅταν ἐπισκέφθηκε τήν Συναγωγή τῆς Ναζαρέτ, ἀνέγνωσε τό κεφάλαιο τοῦ Ἠσαΐα πού μελετοῦμε. Τί ἑρμηνεύει ὁ Ἰησοῦς μετά τήν ἀνάγνωση τοῦ προφητικοῦ κειμένου θά μᾶς τό ποῦν στά κείμενά τους οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά ἐμεῖς θά δοῦμε, ὅπως προείπαμε, τί μπορεῖ νά μᾶς δώσει στήν ἔρευνά μας ἡ συγκεκριμένη κριτική τοῦ κειμένου πού ἐφαρμόζουμε.

 Κατά βάση πρέπει νά ἀναρωτηθοῦμε τί σκέπτονταν οἱ Ἰουδαῖοι τοῦ 1ου αἰώνα ὅταν ἄκουγαν τήν συγκεκριμένη περικοπή τοῦ Ἠσαΐα καί τί σκέφθηκαν ὅταν ὁ Χριστός τήν ἑρμήνευσε. Ἄν δοῦμε τήν περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα τῆς ἐποχῆς θά ἀντιληφθοῦμε ὅτι οἱ Ἰουδαῖοι βρίσκονταν κάτω ἀπό τήν μπότα τοῦ Ρωμαίου κατακτητῆ. Ζοῦσαν τήν καταπίεση καί τήν ἐπιφυλακτικότητα τῶν κατακτητῶν, διότι εἶχαν προηγηθεῖ ἀπόπειρες ἐπανάστασης σέ Παλαιστίνη καί Αἴγυπτο. Ἡ καθημερινή ζωή τῶν Ἰουδαίων χαρακτηρίζεται ἀπό ἀπογοήτευση καί ἔτσι ἐπιζητοῦν ἐλπίδα σέ κάποιον μεσσία πού θά τούς λυτρώσει. Αὐτό ἀναζητοῦν ἀπό τόν μεσσία καί γι᾽ αὐτό κρέμονται πραγματικά ἀπό τά χείλη του (Λκ.4,21).

Ὁ Χριστός τούς λέει: «Σήμερον πεπλήρωται ἡ γραφή αὕτη ἐν τοῖς ὠσίν ὑμῶν». Ὅταν ἄκουσαν καί αὐτήν τήν φράση τό ἐνδιαφέρον τους καί ἡ ἀγωνία τους κορυφώθηκαν (ἐθαύμαζον ἐπί τοῖς λόγοις τῆς χάριτος…).  Ἀποροῦσαν ὅμως γιατί ἤξεραν τήν οἰκογένεια τοῦ Χριστοῦ καί διερωτοῦνταν γιά τό ἄν ὄντως ἐκεῖνος κόμιζε τήν ἐκπλήρωση τῶν ἱερῶν τους Γραφῶν περί τῆς θεραπείας τῶν τυφλῶν καί τήν λύτρωση τῶν φυλακισμένων (Λκ. 7,21-23).

῾Η περικοπή τοῦ Λουκᾶ ἀναφέρεται στήν προτροπή-παράκληση ἐκ μέρους τοῦ λαοῦ νά ἐπιτελέσει κάποιο θαῦμα γιά νά γίνουν δεκτά τά ὅσα τούς ἔλεγε μέ ἀποδείξεις. Στόν λόγο του χρησιμοποιεῖ τήν λέξη «δεκτός» πού ἀπαντᾶ καί στό Ἡσ. 61,2. Ὁ προφήτης λέει ὅτι ὁ ἀγγελιοφόρος θά κήρυττε κατά τό «ἀποδεκτό ἔτος», τό ἔτος δηλαδή  πού θά ἔκρινε ὡς καλό ὁ Θεός. Στήν εὐαγγελική περικοπή τοῦ Λουκᾶ ἀναφέρεται ὅτι κανεὶς προφήτης δέν θά εἶναι ἀποδεκτός στήν πατρίδα του.[3] Οἱ ἑρμηνευτές ἀπό αὐτό συμπεραίνουν ὅτι γίνεται μιά τεχνητή χρήση τοῦ ὅρου «δεκτός», ὅπως συνηθιζόταν στήν ἑλληνική γραμματεία καί τά ἰουδαϊκά midrash.[4] Στίς μεταφράσεις τοῦ βιβλίου Ἡσαΐας ἡ λέξη ἀναφερόταν στό ἰωβηλαῖο ἔτος, τότε δηλαδή πού θά ἐμφανιζόταν ὁ μεσσίας γιά νά γίνει «δεκτός» ἀπό τόν Θεό. Ἀπό τά παραπάνω μπορεῖ νά εἰπωθεῖ ὅτι ὁ Ἰησοῦς ξεκαθαρίζει ὅτι οἱ προφῆτες εἶναι «ἀποδεκτοί» ἀπό τόν Θεό καί ὄχι ἀπό τούς ἀνθρώπους. Σχῆμα πού ὄντως ἐφαρμόστηκε στήν ζωή καί τήν δράση τῶν γνησίων προφητῶν.[5]

Ὁ ἐνθουσιασμός τῶν ἀκροατῶν τοῦ Χριστοῦ στήν Συναγωγή δέν θά ἀργήσει νά γίνει ὀργή ἐναντίον Του. Θέλησαν νά τόν ρίξουν ἀπό τόν λόφο.[6] Αἰτία ἦταν ἡ μνεία τῶν περικοπῶν Α´Βασ. 17 καί Β´Βασ. 5, πού ἀναφέρονται στό Λκ. 4,25-27. Ἡ πρώτη ἀφορᾶ στήν ἱστορία τοῦ προφήτη Ἠλία μιά μορφή πού γιά τούς Ἰουδαίους συνδεόταν ἄμεσα μέ τόν ἐρχόμενο μεσσία. Γίνεται ἀναφορά γιά τήν δίωξη τοῦ Ἠλία ἀπό τούς Ἀχαάβ καί Ἰεζάβελ καί τήν φυγή τοῦ προφήτη σέ ἕνα ποτάμι, πού θά ἐξασφάλιζε νερό καί τροφή ἀπό τά κοράκια. Ἐδῶ γίνεται σαφές ὅτι γιά τήν διάδοση τῶν μηνυμάτων τοῦ Θεοῦ κινδυνεύει ἡ ἴδια ἡ ζωή τοῦ προφήτη. Ἐπίσης γιά τήν παρηγορία του βοηθός θά σταθεῖ μόνο μιά ξένη γυναίκα, ἐνῶ γιά νά διασώσει τήν ζωή του θά ἔπρεπε νά βρεθεῖ σέ ξένη χώρα. Τέτοια περαστατικά ὄχι μόνο ἀπογοήτευαν τόν λαό, ἀλλά τόν ὠθοῦσαν σέ ἐκδίκηση πρός τόν προφήτη.

Ἀλλά καί στό δεύτερο χωρίο (Β´Βασ. 5) ἔχουμε ἕνα παράλληλο συμπέρασμα. Ὁ Ἐλισσαῖος, ὁ μαθητής τοῦ προφήτη Ἠλία, λαμβάνει ἐντολή  νά θεραπεύσει ἕναν ξένο Σύριο ἀξιωματοῦχο, δηλαδή ἕναν θανάσιμο ἐχθρό τῶν Ἰσραηλιτῶν. Ἔτσι ὅμως δίνεται τό μεγαλύτερο, συγκλονιστικότερο ἀλλά καί περισσότερο δύσπεπτο μάθημα γιά τούς Ἰουδαίους. Ποιό εἶναι αὐτό; Ὅτι ὁ Θεός δέν ἀφορᾶ μόνο στόν δικό τους λαό ἀλλά εἶναι Θεός ἀκόμα καί τῶν κατακτητῶν τους Ρωμαίων! Ἐδῶ δίνεται τό δυνατό μάθημα τῆς μονοθεΐας πού θά ἀποτελέσει τόν ἀκρογωνιαῖο λίθο τῆς πίστεως στόν Χριστό.

Κατόπιν τῶν ἀνωτέρω οἱ ἀκροατές ἤ ἀναγνῶστες τῶν περικοπῶν νιώθουν ὅτι κάθε ἐλπίδα γιά μιά ἐθνική ἀπελευθέρωση καί ἀναγέννηση, ὅπως τήν ἐπιθυμοῦσαν, μέσω τῶν λόγων τοῦ Χριστοῦ ἔχει σκορπίσει.

Μέ βάση τά παραπάνω παρατηροῦμε ὅτι στήν ἐπιστήμη τῆς ἑρμηνευτικῆς ἀποτελεῖ σημαντικό θέμα ὄχι μόνο τό περιεχόμενο τῶν ἁγιογραφικῶν περικοπῶν, ἀλλά καί ὁ τρόπος πού συνελάμβαναν τά νοήματα οἱ ἀκροατές τῆς ἐποχῆς.[7] Ἔτσι, ὁ Sanders πιστεύει ὅτι τά κείμενα δέν σημαίνουν πάντοτε τό ἴδιο πράγμα γιά κάθε ἀκροατήριο.[8] Τό θέμα δέν εἶναι ἁπλό, ἀφοῦ κατά τήν ἄποψη αὐτή εἶναι πολύ δύσκολο νά γνωρίζει ὁ ἑρευνητής τί ἀκριβῶς ἐννοοῦσε ὁ συγγραφέας στό κείμενό του ἤ τί ἀντιλαμβανόταν ἀπό αὐτό ὁ ἀναγνώστης κάθε ἐποχῆς.

Στήν Ἐκκλησία ὅμως ἀδιάψευστοι καταγραφεῖς τῶν ἀληθειῶν τῆς Πίστεως εἶναι οἱ ἅγιοι Πατέρες, πού μέ θεῖο φωτισμό ἑρμήνευσαν τά ἱερά κείμενα. Τούς ἔχουμε ἐμπιστοσύνη γιατί ὡς δοχεῖα τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἑρμήνευσαν ὀρθῶς μέ βάση τό πνεῦμα καί ὄχι τό γράμμα τοῦ νόμου.[9] Τό ἴδιο Ἅγιο Πνεῦμα πού ἐνέπνευσε τούς συγγραφεῖς τῶν κειμένων φώτισε καί φωτίζει καί τούς ἑρμηνευτές τους.[10]

Τήν ἑρμηνεία δύο σημαντικῶν προσώπων θά παραθέσουμε σχετικά μέ τό προφητικό κείμενο: τοῦ ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, πού βρίσκεται στό ἔργο Ἐξήγησις ὑπομνηματική εἰς τόν Προφήτην Ἡσαΐαν τῆς σειρᾶς PG 70, 1352D-1353B καί τοῦ Προκοπίου Γάζης στήν Ἐπιτομή τῶν εἰς τόν Προφήτην Ἡσαΐαν καταβεβλημένων διαφόρων ἐξηγήσεων τῆς ἴδιας σειρᾶς PG 87B, 2641D-2644B.

            Καί οἱ δύο ἑρμηνεύουν τό κεφάλαιο χριστολογικά. Ἀλλά ἄς ἀναφερθοῦμε πρωτίστως στόν ἅγιο Κύριλλο. Ἡ ἀναφορά του γιά τό πνεῦμα τοῦ Κυρίου μέ τό ὁποῖο χρίεται εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα καί αὐτός πού χρίεται εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος ἦταν καί εἶναι πάντοτε ὁμοούσιος μέ τόν Πατέρα. Ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ προσφέρει τήν ἴαση σέ ὅλο τό ἀνθρώπινο γένος. Ὁ Ἴδιος ἀνοίγει τίς κλεισμένες θύρες τῶν ὀφθαλμῶν (ἐδῶ κυρίως ἐννοεῖ ὁ ἅγιος Κύριλλος τούς εἰδωλολάτρες) καί σέ ὅσους τό ἐπιθυμοῦν προσφέρει τήν χαρά. Σημειώνει ὅτι ἡ κένωση τοῦ Χριστοῦ προσφέρει  ἀμέτρητες δωρεές στούς ἀνθρώπους, ἀφοῦ ἁγιάζεται ὅλη ἡ κτίση. Ἀναφέρει: «…πολλά κατά ταὐτόν τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Μονογενοῦς τά περίφανα κατορθώματα…».[11] Ἀξίζει νά καταγραφεῖ τό πρωτότυπο κείμενο: «Ἵνα γάρ κατακτήσηται τήν ὑπ᾽οὐρανόν, καί τούς ἀνά πᾶσαν ὅντας τήν οἰκουμένην προσκομίση τῷ Θεῷ καί Πατρί μεταστοιχειώσας τά πάντα πρός τό ἀμεινόνως ἔχειν, καί οἷον ἀνακαινίσας τό πρόσωπον τῆς γῆς, ἔλαβε δέ δούλου μορφήν, καίτοι κύριος ὑπάρχων τῶν ὅλων».[12]

Ὅμως ὁ ἅγιος σχολιάζει καί τήν λέξη «δεκτός». Ἐξηγεῖ ὅτι ὅταν ὁ Χριστός λαμβάνει τήν ἀνθρώπινη φύση καί μάλιστα θυσιάζεται ἐπί τοῦ Σταυροῦ ὑπέρ ὅλων τῶν ἀνθρώπων, τότε: «Δεκτοί γάρ τότε γεγόναμεν τῷ Θεῷ καί Πατρί καί καρποφορηθέντες δι᾽αὐτόν».[13] Ὁ ἴδιος ἀναφέρει: «Δεκτός οὖν ἐνιαυτός ἐκεῖνος πού πάντως, καθ᾽ὅν εἰσεδέχθημεν τήν πρός αὐτόν λαχόντες οἰκείωσιν, ἀπονυψάμενοι τήν ἁμαρτίαν διά τοῦ ἁγίου βαπτίσματος καί τῆς θείας αὐτοῦ φύσεως γενόμενοι κοινωνοί διά μετοχῆς τοῦ ἁγίου Πνεύματος».[14]

Καί ὁ Προκόπιος Γάζης προσεγγίζει, ὅπως προείπαμε, χριστολογικά τήν περικοπή. Σημειώνει  τό μοναδικό ἔργο τοῦ Χριστοῦ διά τῆς ἐνανθρωπήσεως, ὁ Ὁποῖος χρίεται «ὑπό τοῦ Πατέρος (δέν λέει τοῦ Πατρός) τῷ Πνεύματι». Εἶναι δέ Θεός καί ἄνθρωπος. Καί ὡς μέν οὖν Θεός χορηγεῖ τό Πνεῦμα τῇ κτίσει, ὡς δέ ἄνθρωπος δέχεται».[15] Ὡς πρός τήν ἔννοια «δεκτός» «τόν τῆς ἐνανθρωπήσεως καιρόν οὕτως εἰπών», «μήποτε δέ τόν μέλλοντα αἰῶνα δηλοῖ…».[16] Ἐπίσης λέει: «Τινές δέ δεκτόν ἐνιαυτόν, καθ᾽ὅν ἐσταυρώθη φασί. Δεκτοί γάρ τότε γεγόναμεν τῷ Θεῷ καί Πατέρι, καρποφορηθέντες δι᾽αὐτοῦ».[17]

Ἀπό τά παραπάνω μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ἡ ἑρμηνεία εἶναι μιά ἰδιαιτέρως ἐπίπονη ἐργασία. Ἡ ἴδια ἡ λέξη ἑρμηνεία προέρχεται ἀπό τήν λέξη Ἑρμῆς, τόν ἀγγελιοφόρο τῶν Θεῶν. Τό μήνυμα λοιπόν τῆς κάθε περικοπῆς, τῆς κάθε φράσης ἤ λέξης ἀναζητᾶ ὁ θεολόγος ὄχι γιά νά τήν κρατήσει γιά τόν ἑαυτό του, ἀλλά νά τήν μοιραστεῖ μέ τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας πού τήν ἀναζητᾶ καί διψᾶ γι᾽αὐτήν. Ὅλα μποροῦμε νά τά διαβάζουμε[18] γιά τήν διεύρυνση τοῦ νοῦ μας, ἀλλά οἱ πατερικές ἑρμηνευτικές προσεγγίσεις ἀποτελοῦν τρόπους πού ἀφοροῦν στήν ἴδια τήν ψυχή μας καί τήν σχέση μας μέ τόν Θεό.

---

[1] Μεγάλου Ἀθανασίου, 39^η ἑορταστική ἐπιστολή, PG 26, 1436Β.

[2] Paula Gooder, Ἀναζητώντας τό νόημα, ἐπιμέλεια-μετάτφραση: Αἰκατερίνη Τσαλαμπούνη, Χαράλαμπος Ἀτματζίδης, Θεσσαλονίκη 2011, Ἐκδ. Πουρναρᾶ, σελ. 105.

[3] Λκ. 4,24.

[4] Paula Gooder, Ἀναζητώντας τό νόημα, ἐπιμέλεια-μετάτφραση: Αἰκατερίνη Τσαλαμπούνη, Χαράλαμπος Ἀτματζίδης, Θεσσαλονίκη 2011, Ἐκδ.Πουρναρᾶ, σελ. 105.

[5] Φούντα Ἱερεμίου ἐπισκόπου, μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως, Οἱ Προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, Δημητσάνα-Μεγαλόπολη 2009, σελ. 23.

[6] Λκ. 4,29.

[7] Paula Gooder, Ἀναζητώντας τό νόημα, ἐπιμέλεια-μετάτφραση: Αἰκατερίνη Τσαλαμπούνη, Χαράλαμπος Ἀτματζίδης, Θεσσαλονίκη 2011, Ἐκδ.Πουρναρᾶ, σελ. 213.

[8] Βλ. Sanders, J.A. (1993) “From Isaiah 61 to Luke 4”, in Craij A. Evans and James A. Sanders, eds, Luke and scripture. Minneapolis: Fortress, 46-69. Τοῦ ἰδίου (2006) “The canonical process”, in Steven T. Katz, ed., the Cambrize history of Judaism, vol. 4: The Leit Roman-Rabbinic period. Cambrize: Cambrize University press, 230-43.

[9] Ἑβρ. 1,1-2. Βλ. Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Ἔκδοσις Ἀκριβής τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως-περί Γραφῆς, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 396.

[10] Πρβλ. Β’ Πε. 1,20-21.

[11] Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, Ἐξήγησις ὑπομνηματική εἰς τόν Προφήτην Ἡσαΐαν , PG 70, 1352D.

[12] Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, Ἐξήγησις ὑπομνηματική εἰς τόν Προφήτην Ἡσαΐαν , PG 70, 1352D.

[13] Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, Ἐξήγησις ὑπομνηματική εἰς τόν Προφήτην Ἡσαΐαν , PG 70, 1353.

[14] Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, Ἐξήγησις ὑπομνηματική εἰς τόν Προφήτην Ἡσαΐαν , PG 70, 1353.

[15] Προκοπίου Γάζης, Ἐπιτομή τῶν εἰς τόν Προφήτην Ἡσαΐαν καταβεβλημένων διαφόρων ἐξηγήσεων, PG 87B,2641D-2644B.

[16] Προκοπίου Γάζης, Ἐπιτομή τῶν εἰς τόν Προφήτην Ἡσαΐαν καταβεβλημένων διαφόρων ἐξηγήσεων, PG 87B, 2641D-2644B.

[17] Προκοπίου Γάζης, Ἐπιτομή τῶν εἰς τόν Προφήτην Ἡσαΐαν καταβεβλημένων διαφόρων ἐξηγήσεων, PG 87B, 2644.

[18] Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Ἔκδοσις Ἀκριβής τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως-περί Γραφῆς, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 398.

Ο Σεβασμ. Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας κ. Γαβριήλ στην Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στον Άγιο Δημήτριο Πειραιώς.

Με ιεροπρέπεια, μεγαλοπρέπεια και λαμπρότητα, και τη συμμετοχή πλήθους κόσμου  ενοριτών και ευλαβών προσκυνητών, τελέστηκε σήμερα Δευτέρα, 26 Οκτωβρίου επί τη μνήμη του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλήτου του και Πολιούχου της Ενορίας , η Πανηγυρική Θεία Λειτουργία στην οποία προεξήρχε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας κ. Γαβριήλ.

Θυμίζουμε ότι στην Ενορία μας από τις 18 έως τις 28 Οκτωβρίου, πραγματοποιούνται οι λατρευτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις με την ονομασία ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2015. 

Ο Σεβασμιώτατος κ. Γαβριήλ απευθυνόμενος στους πιστούς που είχαν κατακλύσει τον Ναό μας απευθύνθηκε με λόγους εμψυχωτικούς τονίζοντας την σπουδαιότητα της προτροπής του ευαγγελικού λόγου της μεταξύ μας αγάπης.

Μίας αγάπης που κάνει τον άνθρωπο να ομοιάζει με τον Θεό, να χαριτώνεται από Αυτόν στην ζωή του, που καθιστά τους πιστούς ένα σώμα το οποίο βιώνει την αλήθεια της αγάπης και της εν Χριστώ ελευθερίας.

Αξίζει ακόμη να αναφερθεί ότι από την Κυριακή 18 Οκτωβρίου, στον Ιερό Ναό μας φιλοξενείται η θαυματουργός Εικόνα της Παναγίας της Έλωνας, η οποία μεταφέρθηκε από το Λεωνίδιο από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Μανινείας και Κυνουρίας κ. Αλέξανδρο στον Πειραιά και θα παραμείνει προς αγιασμό των ενοριτών μας και του πιστού λαού μας, μέχρι την Τετάρτη 28 Οκτωβρίου στις 2.00 το μεσημέρι, οπότε και θα αναχωρήσει για την Τρίπολη.

Τα μοναστήρια της Γορτυνίας και της Μεγαλοπόλεως! (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ)

του αρχιμ. Ιακώβου Κανάκη

Πρωτοσυγκέλλου της Ιεράς Μητροπόλεως Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως

e-mail: iakovoskanakis@yahoo.com

Θά θέλαμε νά μας πείτε πού ακριβώς βρίσκεται η Γορτυνία καί η Μεγαλόπολη καί γιατί είναι γνωστές οι περιοχές αυτές;

Οι δύο αυτές ιστορικές περιοχές της πατρίδας μας βρίσκονται στό κέντρο της Πελλοπονήσου. Είναι ο γνωστός Μωριάς πού διαβάζαμε από τήν παιδική μας ηλικία στήν ιστορία. Είναι ὁ τόπος πού έδρασαν καί μεγαλούργησαν ήρωες της πατρίδας όπως ὁ Κολοκοτρώνης καί ὁ Παπαφλέσσας αλλά καί ο τόπος πού ανέδειξε αγίους της Εκκλησίας όπως οι άγιοι Αθανάσιος Χριστιανουπόλεως καί Γρηγόριος ο Ε´. Είναι επίσης γνωστή η περιοχή γιά τό φυσικό της κάλλος, αφού (πυκνή βλάστηση περιστοιχίζει τά ψηλά έλατα), πυκνά έλατα καλύπτουν τα ψηλά βουνά καί καθαρά νερά τρέχουν στίς πηγές τών βουνών. Θά έλεγα ότι αυτή η πλευρά / μεριά της Αρκαδικής γής έχει παραμείνει αβλαβής σέ μεγάλο βαθμό από τίς παραμβάσεις πού γίνονται στό περιβάλλον.

Υπάρχουν Ιερές Μονές στήν περιοχή σας;

Ναί, φυσικά. Η περιοχή γύρω από τόν Λούσιο ποταμό, κοντά στήν Δημητσάνα, έχει χαρακτηριστεί ως τό Άγιον Όρος της Πελοποννήσου. Στό φαράγγι του ποταμού αυτού έχουν κτιστεί από τά βυζαντινά χρόνια καί λειτουργούν μέχρι σήμερα ιστορικές μονές μέ πλούσια προσφορά στήν πνευματικότητα τῆς περιοχής αλλά και γενικότερα στό έθνος. Όπως συχνά ἀναφέρει ὁ Μητροπολίτης μας Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως κ. Ιερεμίας, στίς Μονές αυτές έζησαν μακάριες ψυχές μέ θεοφιλή ασκητικό βίο, οι οποίες εξέπνευσαν στά αγιασμένα κελλιά τους παραδίδοντας τήν ύπαρξη τους στόν Δημιουργό. Οι πιό γνωστές από τίς Μονές αυτές είναι του Τιμίου Προδρόμου Στεμνίτσας, ἡ Mονή Αιμυαλών Δημητσάνας, η Μονή Φιλοσόφου καί ἡ Μονή Καλαμίου στήν περιοχή της Γορτυνίας καί στήν περιοχή της Μεγαλοπόλεως οἱ Μονές Κοιμήσεως Θεοτόκου Μπούρα, Αμπελακίου, Μακρυσίου, Ρεκίτσας (ή Παπαφλέσσα) καί ἡ Αγία Μονή (ή Μονή του Κολοκοτρώνη).

Τα μοναστήρια αυτά έχουν μοναχές ή μοναχούς;

Τά περισσότερα έχουν αλλά υπάρχουν καί άλλα πού στερούνται ανθρώπινου δυναμικού, είναι ερημωμένα. Δυστυχώς δέν υπάρχει ο ζήλος πού υπήρχε γιά τήν αφιέρωση στό Θεό όπως παλαιότερα. Ωστόσο, καί σήμερα υπάρχει τό Άγιο Πνεύμα, όπως θά υπάρχει πάντα, πού οδηγεί κάποιους εκλεγμένους ανθρώπους πρός τήν μοναχική πολιτεία προκειμένου νά ζήσουν μία εγγύτερη καί δυνατώτερη κοινωνία μέ τόν Θεό.

Τί προσφέρουν τά μοναστήρια στίς μέρες μας;

Προσφέρουν αυτό πού πρόσφεραν πάντα. Δηλαδή είναι τά πνευματικά λιμάνια πού ζούν τήν ζωή τών χριστιανών τών πρώτων χριστιανικών αιώνων. Στά μοναστήρια λειτουργούν οι κοινότητες  καί οι αγάπες. Πρόκειται γιά μιά κοινή ζωή ανθρώπων πού έχουν γιά σκοπό τους τόν αγιασμό τους καί μέσω αυτού τού αγιασμού, τόν αγιασμό όλης της δημιουργίας αφού ο κάθε άνθρωπος κουβαλά επάνω του πολλά στοιχεία της γής. Τά μοναστήρια είναι εργαστήρια πού εργάζονται πνευματικά, μέ βάση τήν παράδοση τών αγίων, προκειμένου οἱ μοναχοί νά φθάσουν στήν ένωσή τους μέ τό Θεό. Αλλά καί οι άνθρωποι πού επισκέπτονται τά μοναστήρια ηρεμούν πολλές φορές καί μόνο μέ τίς νηφάλιες καί ιλαρές όψεις τών μοναχών. Ανακουφίζονται μέ τόν λόγο τους. Πέρνουν κουράγιο! Ο προσκυνητής τών μονών ηρεμεί καί συχνά επαναπροσδιορίζει τόν σκοπό της ύπαρξής του. Τά μοναστήρια γίνονται φωτεινοί φάροι μέσα στό σκοτάδι τών απρόσωπων κοινωνιών.

Έχετε γράψει προσφάτως ένα βιβλίο πού αναφέρεται στά μοναστήρια πού μάς είπατε; Παρουσιάστηκε μάλιστα στό κτήριο τής Παλαιάς Βουλής;

Ναί, πρόκειτει γιά ένα πόνημα 270 σελίδων μέ αναφορά στήν ιστορία τών μονών καί αρκετό έγχρωμο φωτογραφικό υλικό από τίς μονές αυτές. Είναι βιβλίο στηριγμένο σέ ιστορικές πηγές αλλά ταυτόχρονα εύκολο θεωρώ στήν ανάγνωση του από όλους τούς ενδιαφερομένους. Παρουσιάστηκε στήν Παλαιά Βουλή καί έδωσε πιστεύω ιδιαίτερη χαρά σέ όλους τούς Γορτύνιους καί Μεγαλοπολίτες αλλά καί σέ όλους  τους φιλομόναχους αναγνώστες. Μάλιστα, τά τυχόν έσοδα από τήν διάθεση του βιβλίου προσφέρονται στά καθημερινά συσσίτια τών απόρων συνανθρώπων μας πού λειτουργούν επί έτη μέ τήν ευθύνη της Μητροπόλεως Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως. Είμαστε χαρούμενοι διότι βρισκόμαστε ήδη στήν τρίτη επανέκδοσή του πού κυκλοφορείται ελαφρώς επαυξημένη.

Σάς καλούμε όλους νά επισκεφθείτε τά μοναστήρια μας, γιά νά ξεκουραστείτε ψυχικά δεχόμενοι τήν φιλοξενιά τών μοναχών τού τόπου μας καί ἀσπαζόμενοι τά λείψανα τών αγίων πού φυλλάσονται σ᾽αὐτά. Ο τόπος είναι ιερός καί μέ ιδιαίτερη χάρη όπως άλλωστε καί κάθε γωνιά της Ελλάδος.

ΔΕΙΤΕ ΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:

ΠΗΓΗ: www.katixitiko.gr

ΤΟ ΦΕΤΙΧΙΕ ΤΖΑΜΙ ΑΠΕΙΛΕΙ ΝΑ ''ΘΑΨΕΙ'' ΟΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ...

...ΕΚΚΛΗΣΗ ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΜΠΑΛΤΑ - Η ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΤΖΑΜΙΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΤΟΠΙΝ ΠΡΟΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΝΤΑΒΟΥΤΟΓΛΟΥ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΕΜΜΕΣΩΣ ΤΟ ΣΥΝΕΚΡΙΝΕ ΜΕ ΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ!
Νέο αγκάθι στις σχέσεις κυβέρνησης - Εκκλησίας προκαλούν οι εργασίες αποκατάστασης...
και ανάδειξης του τζαμιού Φετιχιέ που βρίσκονται σε εξέλιξη στον αρχαιολογικό χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς. Το συγκεκριμένο τζαμί είναι χτισμένο πάνω σε ερείπια βυζαντινής εκκλησίας. Με επιστολή του προς τον υπουργό Πολιτισμού Αριστείδη Μπαλτά, ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος ζητάει μαζί με τις αναστηλωτικές εργασίες στο τζαμί του Πορθητή να αναδειχθεί και ο χριστιανικός ναός που κατέστρεψαν οι Οθωμανοί όταν κατέλαβαν την Αθήνα το 1456. «Δύο πολιτισμοί, δύο ιστορίες», όπως αναφέρει με νόημα ο προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας.






Η απόφαση του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου να δημοσιοποιήσει την επιστολή του προς τον κ. Μπαλτά -μία από τις σπάνιες φορές που το κάνει- μαρτυρά την έντονη ενόχλησή του όχι τόσο για τις εργασίες αναστύλωσης του οθωμανικού μνημείου, αλλά για το γεγονός ότι επιχειρείται η παραγραφή της ιστορικής πραγματικότητας και συγκεκριμένα του γεγονότος ότι αυτό είναι κτισμένο πάνω σε θεμέλια μιας εκκλησίας που θεωρείται η παλαιότερη στην Αθήνα. «Ο κατακτητής μας μέσα στην αλαζονεία της νίκης κατέστρεψε την πρώτη εκκλησία της Αθήνας και πάνω της ανέγειρε το σωζόμενο τζαμί. Οι έρευνες απέδειξαν του λόγου το αληθές. Τα στοιχεία που έχω στη διάθεσή μου είναι πολλά», αναφέρει στην επιστολή του ο κ. Ιερώνυμος, προτείνοντας στον υπουργό Πολιτισμού μαζί με το τζαμί να αναδειχθεί και η εκκλησία της Παναγίας. «Η πρωτοβουλία είναι στο χέρι σας. Δεν θα στερεώσετε απλώς σε έναν χώρο δύο μνημεία. Θα αναδείξετε την πορεία και την τραγικότητα της ιστορίας του τόπου», σημειώνει με νόημα προς τον ο προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας.

Αξίζει να σημειωθεί πως στην επιστολή του ο κ. Ιερώνυμος συνδέει ευθέως την απόφαση αναστύλωσης του τεμένους με την «επιθυμία και πίεση των γειτόνων», δηλαδή της Τουρκίας. Οντως, κατά την επίσκεψη του στην Αθήνα το 2013, ως υπουργός Εξωτερικών, ο σημερινός πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου είχε ζητήσει να αναδεχθεί το τέμενος του Πορθητή παρομοιάζοντάς το ακόμη και με την… Ακρόπολη. «Είδα το Φετιχιέ τζαμί σε κακή κατάσταση, μου προκάλεσε θλίψη, σε αντίθεση με τον θαυμασμό που αισθάνομαι όταν βλέπω την Ακρόπολη», είχε δηλώσει ζητώντας να αποκατασταθεί και να λειτουργήσει ακόμη και ως μουσουλμανικό τέμενος στη συνέχεια.

ΣΤΗΝ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ ΑΝΑΦΕΡΘΗΚΕ Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ

Για την αξία του εθελοντισμού και της συνεργασίας με σκοπό το κοινό καλό μίλησε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος κατά την έναρξη ενημερωτικής ημερίδας με θέμα την παρουσίαση του έργου...
«Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Οργάνωσης του Εθελοντισμού και Συντονισμού του Προνοιακού Έργου της Εκκλησίας».
Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος αναφέρθηκε στο στόχο της Εκκλησίας που είναι, όπως τόνισε, «να ξεκουράζει τον άνθρωπο με την επικοινωνία με τον Θεό και να του προσφέρει ό,τι μπορεί, ώστε να ζήσει όσο το δυνατόν πιο όμορφα», ενώ σχετικά με το έργο είπε πως «όλα τα τεχνικά επιτεύγματα είναι σπουδαία όταν τα χρησιμοποιούμε για τους ανθρώπους, για την πρόοδο».
Μίλησε για την συνεργασία της Εκκλησίας με την Πολιτεία για την επίτευξή του και επεσήμανε πως «είναι απαραίτητο σε αυτήν την δύσκολη εποχή για την χώρα όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά να βοηθά τον άλλο, για να προχωρούμε».
Τέλος, σημείωσε πως «Δεν έχουμε εγκλωβιστεί στον εαυτό μας. Θέλουμε να συνεργαζόμαστε με το δήμο, την Περιφέρεια, τους συλλόγους και τους φορείς με μόνο σκοπό την αγάπη προς τον άνθρωπο».
Αντικείμενο του έργου αποτελεί η Ανάπτυξη μιας Διαδικτυακής Πλατφόρμας Οργάνωσης του Εθελοντισμού και Συντονισμού του Προνοιακού Έργου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, με στόχο την παροχή αυτοματοποιημένων υπηρεσιών προς εθελοντές, χορηγούς, δωρητές και ευάλωτες κοινωνικά ομάδες.
Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε χθες στο Πνευματικό Κέντρο της Αρχιεπισκοπής στο Ρουφ υπό την αιγίδα του Αρχιεπισκόπου, παρουσία εκπροσώπων του υπουργείου Ανάπτυξης, της Εκκλησίας, της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, της Περιφέρειας, των δήμων και όλων των φορέων της διαχειριστικής αρχής και την Παρασκευή θα παρουσιαστεί ένα ακόμη καινούργιο πρόγραμμα.

Ὁμιλία γιὰ τὴν ζωή τοῦ Ὁσίου Παϊσίου

Ομιλία για τη ζωή του Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτου.
Ομιλητής κ. Ανέστης Κεσελόπουλος, Ομ. Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., οποίος τόνισε στη γλαφυρή και γεμάτη βιώματα από την προσωπική του επικοινωνία με τον Όσιο Παΐσιο ομιλία του, ότι ο τόπος μας δεν έπαψε να έχει αγίους. Αναφέρθηκε επιγραμματικά στο βίο του Αγίου Παϊσίου (1924-1993), ενός από τα 9 τέκνα των Προδρόμου και Ευλαμπίας Εζνεπίδη, από τα Φάρασα της Καππαδοκίας, στη βάπτισή του από τον Όσιο Αρσένιο τον Καππαδόκη, στην προσφυγιά του στην Κέρκυρα αρχικά και στη συνέχεια στην Κόνιτσα, και στον μοναχικό βίο του από το 1953 στο Άγιο Όρος, την Κόνιτσα, το Σινά και ξανά στο Άγιον Όρος.

 http://www.agiazoni.gr/videos.php?videoid=16262092081280198156
 διά
 http://agioritikesmnimes.blogspot.gr/2015/10/7307.html

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΑΣ ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΟ ΄40

Η Αγία Σκέπη της Παναγίας

 

Γιορτάζουμε κάθε χρόνο στις 28 Οκτωβρίου την εορτή της Αγίας Σκέπης. Και για την γιορτή αυτή συμβαίνει αυτό που λέγει ο άγιος Χρυσόστομος για τις μεγάλες γιορτές της Εκκλησίας μας, ότι πολλοί γιορτάζουν τις μεγάλες γιορτές, ξέρουν το όνομά τους, δε ξέρουν όμως το βαθύτερο νόημά τους, ούτε το μήνυμα που θέλει να εξαγγείλει η Εκκλησία μας μέσω των εορτών αυτών. Και αυτό γιατί οι περισσότεροι, λέγει ο ιερός πατήρ, έρχονται στην Εκκλησία από συνήθεια και όχι από ευσέβεια. Γι’ αυτό ας ασχοληθούμε σήμερα με την υπόθεση της γιορτής καθώς και για το μήνυμά της προς το λαό του Θεού.

  Η γιορτή της Αγίας Σκέπης καθιερώθηκε, στα χρόνια του βασιλέως Λέοντος του Μεγάλου (457-474), όταν ζούσε στην Κων/πολη ο όσιος Ανδρέας, ο κατά Χριστόν σαλός. Σαλός είναι ο τρελός και κατά Χριστόν σαλοί ονομάζονται κάποιοι άγιοι, οι οποίοι κάνανε κάποια περίεργα και παράλογα πράγματα, με απώτερο σκοπό να τους θεωρούν παλαβούς ή παλιανθρώπους και να μη τους τιμούν οι άνθρωποι· και έτσι αυτοί να ζουν εν ταπεινώσει και αφανεία. Μια νύχτα που τελούνταν αγρυπνία στο ναό της Παναγίας των Βλαχερνών, ο όσιος Ανδρέας μαζί με τον μαθητή του Επιφάνιο, που έγινε αργότερα πατριάρχης Κων/πόλεως (520-536 μ. Χ.), είδαν την Υπεραγία Θεοτόκο οφθαλμοφανώς, όχι σε όραμα, να μπαίνει από την κεντρική πύλη του ναού. Την συνόδευαν οι παρθένοι Ιωάννης ο Πρόδρομος και Ιωάννης ο Θεολόγος και πλήθος αγγέλων. Αφού μπήκε μέσα στο ναό προχώρησε στον σολέα. Εκεί γονάτισε και προσευχήθηκε πολλή ώρα με θερμά δάκρυα υπέρ της σωτηρίας των πιστών, ενώ την βλέπανε μόνο ο Ανδρέας και ο Επιφάνιος. Αφού προσευχήθηκε για πολύ η Θεοτόκος σηκώθηκε και μπήκε μέσα στο ιερό, όπου φυλασσόταν το μαφόριο της δηλαδή το τσεμπέρι της, το πήρε στα χέρια της και βγαίνοντας έξω το άπλωσε πάνω από τους πιστούς, για να δείξει ότι τους σκέπει και τους προστατεύει. 

  Αυτό είναι το γεγονός το οποίο στάθηκε αφορμή η Εκκλησία μας να καθιερώσει την γιορτή της αγίας Σκέπης δηλαδή τη γιορτή προς τιμή της Παναγίας, η οποία σαν τη φωτοφόρο νεφέλη που σκέπαζε τη μέρα και φώτιζε τη νύχτα τους Ισραηλίτες στην έρημο, σκέπει και προστατεύει το λαό του Θεού και φωτίζει τους πιστούς στο δρόμο για την τελείωση. 

  Δεν είναι τυχαίο ότι οι δύο σημαντικότερες εθνικές εορτές μας, έχουν το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό να συνεορτάζονται με μία γιορτή της παναγίας. Την 25η Μαρτίου γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και την 28η Οκτωβρίου, την Αγία Σκέπη της Θεοτόκου. Η εορτή αυτή τελείται ως ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τη μητέρα του Θεού για τη σκέπη και την προστασία της στον αγώνα των Ελλήνων απέναντι στους αλαζόνες Ιταλούς, αρχικά, και, αργότερα, σε όλη τη διάρκεια της εθνικής αντιστάσεως. 

  Ποια σχέση έχουν όμως τα ήδη γνωστά σε όλους μας τα γεγονότα του έπους του ’40 με τη Σκέπη της Παναγίας; Δεν χωράει αμφιβολία ότι η εποποιία του 1940, αποτελεί ένα θαύμα, ένα από τα πολλά θαύματα στην ιστορία των Ελλήνων. Δεν μπορεί όλα αυτά να είναι καρπός αποκλειστικά ανθρώπινου αγώνος. Η θεϊκή χάρη συνεργάσθηκε με την ανθρώπινη προσπάθεια. Και είναι δίκαιο, που μαζί με τα θριαμβευτικά σαλπίσματα πάνω από τους τάφους των ηρώων, σήμαναν δοξαστικές καμπάνες για ένα Ευχαριστώ στην Παναγία, εκείνη, στην οποία η εθνική συνείδηση απέδωσε για μια ακόμα φορά τα Νικητήρια. Στη Σκέπη των αγωνιστών, στην Ελευθερώτρια των σκλαβωμένων. Γιατί στα κρίσιμα χρόνια του πολέμου οι Έλληνες εμπιστεύθηκαν στα χέρια της Παναγίας τον αγώνα τους. Ζήτησαν τη μητρική προστασία της για να υπερασπιστούν τα δίκαιά τους. Και ήταν τόση η πίστη τους, ώστε την έβλεπαν να τους εμψυχώνει και να τους σκεπάζει, καθώς πολεμούσαν απεγνωσμένα στα χιονισμένα βουνά της Πίνδου και της Τρεμπεσίνας. Η άλλοτε Υπέρμαχος Στρατηγός των Ρωμιών, γίνεται η Αγία Σκέπη των αγωνιστών, και έτσι το θαύμα επαναλαμβάνεται. Χάρη στην πίστη που θερμαίνει τις ψυχές τους, οι μαχητές περιφρονούν τη λογική των αριθμών, και αντιστέκονται στις σιδερόφρακτες εχθρικές στρατιές με ηρωισμό που κινεί τον παγκόσμιο θαυμασμό.   

 Για τους λόγους αυτούς η εκκλησία σήμερα, δηλαδή όλοι εμείς, ανυμνούμε τη Σκέπη της Παναγίας, και την παρακαλούμε να μας σκεπάζει πάντα με την αγάπη της, μα και να στέκεται πάντα δίπλα, βοηθός και συμπαραστάτης στο έθνος μας, σε κάθε καλό αγώνα, γιατί τη βοήθεια της την έχουμε το ίδιο ανάγκη και στον καιρό της ειρήνης. Ας είναι λοιπόν ο εορτασμός αυτός, έναυσμα να ασχοληθούμε όλοι περισσότερο με την ιστορία μας, ένα μνημόσυνο για όσους έπεσαν ηρωικά στον πόλεμο και μία ελάχιστη τιμή ευγνωμοσύνης στην μητέρα μας και Μητέρα του Θεού, την Παναγία μας.

Νικόλαος Μπακοδήμος

Θεολόγος -Εκπαιδευτικός

ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤ΄ ΛΟΥΚΑ – 25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015

Ιερά Μητόπολις Σερβίων και Κοζάνης

ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤ´ ΛΟΥΚΑ

(Λκ. η΄ 26-39)

Ἡ θεραπεία τοῦ δαιμονιζομένου στὴν περιοχὴ τῶν Γαδαρηνῶν, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, δὲν εἶναι τὸ μόνο σχετικὸ περιστατικὸ ποὺ συναντοῦμε στὰ Εὐαγγέλια. Ἀντίθετα, διαπιστώνουμε ὅτι γίνονται καὶ ἄλλες τέτοιες περιγραφὲς μὲ σκοπὸ νὰ καταδειχθεῖ τὸ βαθύτερο θεολογικὸ μήνυμα ποὺ κρύβεται πίσω ἀπ’ αὐτές∙ ὅτι, δηλαδή, ὁ Χριστὸς ἦρθε στὸν κόσμο ὡς ἐλευθερωτὴς τοῦ ἀνθρώπου ὄχι μόνο ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ τοὺς καρποὺς αὐτῆς, τὸν πόνο, τὴν ἀσθένεια, τὸν θάνατο, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὰ δαιμονικὰ δεσμά, τὰ ὁποῖα τὸν κρατοῦν αἰχμάλωτο καὶ τοῦ στεροῦν τὴν ζωοποιὸ ἐπικοινωνία μὲ τὸν Θεὸ καὶ τοὺς συνανθρώπους του.

Τὴ δύναμη αὐτὴν τοῦ Μεσσία τὴν ἀναγνωρίζει τὸ δαιμόνιο, γι’ αὐτὸ καὶ φωνάζει στὸν Ἰησοῦ: «Τί ἐμοὶ καὶ σοί, Ἰησοῦ υἱὲ τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου; δέομαί σου, μὴ μὲ βασανίσης». Ἤδη, τὸ δαιμόνιο, ποὺ καταστρέφει τὸν ἄνθρωπο, ἀναγνωρίζει ὅτι δὲν ἔχει κανένα κοινὸ σημεῖο μὲ τὸν Ἰησοῦ, ὁ ὁποῖος σώζει τὸν ἄνθρωπο. Τὸν ἀναγνωρίζει ἀκόμη ὡς Υἱὸ τοῦ Ὑψίστου καὶ φυσικὰ ἀντιλαμβάνεται ὅτι ἡ παρουσία τοῦ Ἰησοῦ στὸν κόσμο δηλώνει τὸ τέλος τῆς δικῆς του κυριαρχίας, τῆς κυριαρχίας τῶν διαφόρων δαιμονικῶν δυνάμεων καὶ δαιμονικῶν καταστάσεων. Καταστάσεις οἱ ὁποῖες δείχνουν πόσο ἀληθινὸ εἶναι τὸ κακὸ μέσα στὸν κόσμο καὶ πόσο ἀποπροσανατολιστικές της πραγματικότητας εἶναι οἱ περὶ τοῦ ἀντιθέτου ἀπόψεις.

Ἐπίσης, τὸ γεγονὸς ὅτι τὰ δαιμόνια στὴ συνέχεια τῆς διηγήσεως ζητοῦν ἄδεια νὰ ἐγκατασταθοῦν σ’ ἕνα κοπάδι χοίρων, ἀποδεικνύει τὴν ἐξουσία τοῦ Ἰησοῦ, ὁ ὁποῖος συναντώμενος μ’ αὐτά στὸ πρόσωπο ἑνὸς ταλαίπωρου ἀνθρώπου, τὰ ἐκδιώκει, προσφέροντας πίσω στὴν κοινωνία τὸν θεραπευμένο ἄνθρωπο. Ἕναν ἄνθρωπο, δηλαδή, ἀπαλλαγμένο ἀπὸ τὴν δαιμονικὴ κυριαρχία, ὁ ὁποῖος ἀποζητᾶ τὴν συνεχῆ ἐπικοινωνία μὲ τὸν Ἰησοῦ ἀλλὰ καὶ μὲ τοὺς συνανθρώπους του. Ἕναν ἄνθρωπο ποὺ ἀπὸ ἐπιθετικὸς καὶ αὐτοκαταστροφικὸς γίνεται ἡ πηγὴ σωτηρίας τῶν ἄλλων.

Ἀπὸ τὴν ἄλλη, ὅμως, ἔχουμε τὴν ἀντίδραση τῶν κατοίκων τῶν Γαδαρηνῶν, οἱ ὁποῖοι, ὅταν πληροφοροῦνται τὰ γινόμενα ἀπὸ τοὺς χοιροβοσκοὺς καὶ ἐνῶ βλέπουν τὸν πρώην δαιμονισμένο ἰματισμένον καὶ σωφρονούντα, καταλαμβάνονται ἀπὸ φόβο. Καὶ ἀντὶ νὰ ἀναγνωρίσουν τὴν μεσσιανικὴ ἐξουσία τοῦ Ἰησοῦ, τὸν παρακαλοῦν νὰ ἐγκαταλείψει τὴν περιοχή τους ἀπὸ φόβο, μήπως στερηθοῦν τὰ ὑλικὰ ἀγαθά τους. Τυφλοὶ ὡς πρὸς τὸ πνευματικό τους συμφέρον, ἀπορρίπτουν τὴν ἐλευθερία, προτιμώντας νὰ μείνουν δοῦλοι. Καὶ δυστυχῶς, αὐτὴ ἡ συμπεριφορὰ ἐπαναλαμβάνεται μέχρι σήμερα, ἀφοῦ πολλὲς φορὲς οἱ ἄνθρωποι δὲν διακρίνουν τὸ σωστό, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ χάνουν τὰ μεγάλα, γιὰ νὰ κερδίσουν τὰ μικρά, νὰ διώχνουν τὸ Σωτήρα γιὰ νὰ ζήσουν πιὸ ἄνετα.

Αὐτὴ εἶναι καὶ ἡ τραγικότητα τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου. Ἀρνεῖται τὸν Σωτήρα καὶ Λυτρωτὴ Ἰησοῦ, ἀρνεῖται τὰ θαύματα τῆς θείας ἀγάπης καὶ σκεπτόμενος ψυχρὰ καὶ ἐγκεφαλικὰ ἐγκλωβίζεται στὰ δεσμὰ μὲ τὰ ὁποῖα ὁ ἴδιος ἔχει περιβάλλει τὴν καθημερινότητά του. Ἀδυνατεῖ νὰ κατανοήσει ὅτι δὲν μπορεῖ νὰ γίνει καλύτερος μὲ τὴν ψυχρὴ λογικὴ καὶ τὸ ὑλικὸ συμφέρον ἀλλὰ μόνο μὲ τὴν βιωματικὴ συνάντηση μὲ τὸν Χριστό, τὸν ἀληθινὸ σωτήρα καὶ ἐλευθερωτή.

Ὁ ἄνθρωπος, ποὺ ἀφήνει τὴν ὕπαρξή του νὰ εἶναι συνδεδεμένη μὲ τὸν Θεὸ στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, γιατρεύεται ἀπὸ ὅλες τὶς «ἀσθένειες», ποὺ τόσο βασανιστικὰ τὸν ὁδηγοῦν στὴν μοναξιὰ καὶ τὴν ἀκοινωνησία. Ὁ ἄνθρωπος, ποὺ εἶναι ἑνωμένος μὲ τὸν Χριστὸ, αἰσθάνεται μεγάλη ἀσφάλεια. Μέσα του κατοικεῖ ὁ Χριστὸς καὶ γι’ αὐτὸ γίνεται ἀπόστολος καὶ μάρτυράς του. Ὅπως συνέβη μὲ τὸ δαιμονισμένο ὁ ὁποῖος «ἀπῆλθεν… κηρύσσων ὅσα ἐποίησεν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς».

Ἀγαπητοί ἀδελφοί, στὴν σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ ὁ Χριστὸς παρουσιάζεται ὡς ἐλευθερωτὴς τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ τὶς δαιμονικὲς δυνάμεις. Δύο εἶναι οἱ συμπεριφορὲς τὶς ὁποῖες ἐπιδεικνύουν οἱ ἄνθρωποι διαχρονικά: εἴτε ἀποδέχονται αὐτὴν τὴν δωρεὰ, μεταβάλλοντας ριζικὰ τὸν ἑαυτό τους εἴτε, κατὰ τὸ πρότυπο τῶν Γαδαρηνῶν, τὴν ἀπαρνοῦνται καὶ μαζὶ μ’ αὐτὴν καὶ τὸν Χριστό χάριν κάποιου ἄλλου συμφέροντος. Δὲν πρέπει νὰ λησμονοῦμε, ὅμως, ὅτι ἡ πρώτη ἐπιλογὴ μπορεῖ νὰ σημάνει τὴν σωτηρία μας ἐνῶ ἡ δεύτερη τὴν καταστροφή μας. Ἀμήν.

π. Α.Κ.Γ

Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Ο Απόστολος της Κυριακής 25 Οκτωβρίου - ΚΑ´ Επιστολή

῍Αν ζητώντας νὰ σωθοῦμε

ἀπὸ τὸν Χριστό,

βρεθήκαμε νὰ εἴμαστε

κι ἐμεῖς ἁμαρτωλοὶ

ὅπως οἱ ἐθνικοί,

σημαίνει τάχα

πὼς ὁ Χριστὸς

ὁδηγεῖ στὴν ἁμαρτία;

(Γαλ. β´ 16-20)

Αδελφοί, εἰδότες ὅτι οὐ δικαιοῦται ἄνθρωπος ἐξ ἔργων νόμου ἐὰν μὴ διὰ πίστεως ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, καὶ ἡμεῖς εἰς Χριστὸν ᾿Ιησοῦν ἐπιστεύσαμεν, ἵνα δικαιωθῶμεν ἐκ πίστεως Χριστοῦ καὶ οὐκ ἐξ ἔργων νόμου, διότι οὐ δικαιωθήσεται ἐξ ἔργων νόμου πᾶσα σάρξ. Εἰ δὲ ζητοῦντες δικαιωθῆναι ἐν Χριστῷ εὑρέθημεν καὶ αὐτοὶ ἁμαρτωλοί, ἆρα Χριστὸς ἁμαρτίας διάκονος; Μὴ γένοιτο. Εἰ γὰρ ἃ κατέλυσα ταῦτα πάλιν οἰκοδομῶ, παραβάτην ἐμαυτὸν συνίστημι. ᾿Εγὼ γὰρ διὰ νόμου νόμῳ ἀπέθανον, ἵνα Θεῷ ζήσω. Χριστῷ συνεσταύρωμαι· ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός· ὃ δὲ νῦν ζῶ ἐν σαρκί, ἐν πίστει ζῶ τῇ τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀγαπήσαντός με καὶ παραδόντος ἑαυτὸν ὑπὲρ ἐμοῦ.

Απόδοση σε απλή γλώσσα

Αδελφοί, ξέρουμε πὼς ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ σωθεῖ μὲ τὴν τήρηση τῶν διατάξεων τοῦ νόμου. Αὐτὸ γίνεται μόνο μὲ τὴν πίστη στὸν ᾿Ιησοῦ Χριστό. Γι’αὐτὸ κι ἐμεῖς πιστέψαμε στὸν ᾿Ιησοῦ Χριστό, γιὰ νὰ δικαιωθοῦμε μὲ τὴν πίστη στὸν Χριστὸ κι ὄχι μὲ τὴν τήρηση τοῦ νόμου· γιατὶ μὲ τὰ ἔργα τοῦ νόμου δὲν θὰ σωθεῖ κανένας ἄνθρωπος. ῍Αν ὅμως, ζητώντας νὰ σωθοῦμε ἀπὸ τὸν Χριστό, βρεθήκαμε νὰ εἴμαστε κι ἐμεῖς ἁμαρτωλοὶ ὅπως οἱ ἐθνικοί, σημαίνει τάχα πὼς ὁ Χριστὸς ὁδηγεῖ στὴν ἁμαρτία; ῎Οχι βέβαια! Γιατί, ἂν ὅ,τι γκρέμισα τὸ ξαναχτίζω, εἶναι σὰν νὰ ὁμολογῶ πὼς ἔκανα λάθος ὅταν τὸ γκρέμιζα. Κι ἀληθινά, μὲ κριτήριο τὸν νόμο, ἔχω πεθάνει γιὰ τὴ θρησκεία τοῦ νόμου, γιὰ νὰ βρῶ τὴ ζωὴ κοντὰ στὸν Θεό. ῎Εχω πεθάνει στὸν σταυρὸ μαζὶ μὲ τὸν Χριστό. Τώρα πιὰ δὲν ζῶ ἐγώ, ἀλλὰ ζεῖ στὸ πρόσωπό μου ὁ Χριστός. Κι ἡ τωρινὴ σωματική μου ζωὴ εἶναι ζωὴ βασισμένη στὴν πίστη μου στὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ, ποὺ μὲ ἀγάπησε καὶ πέθανε ἑκούσια γιὰ χάρη μου.