Ο ησυχασμός του 14ου αιώνα και η αντίληψή του για το σώμα-π. Νικόλαος Λουδοβίκος

Τον 14ο αιώνα ο ησυχασμός έχει μια πολύ υψηλή αντίληψη για το σώμα. Όλη η ιστορία ενάντια στο Βαρλαάμ, ενάντια στις αντιπάλους του Παλαμά, ήτανε ακριβώς για το αν τα συναισθήματα και το σώμα μετέχουν στη θεοπτία. Στη Δύση την ίδια εποχή δεν υπάρχει η παραμικρή υποψία ότι μπορούμε να έχουμε μετοχή στη θεογνωσία του σώματος και των συναισθημάτων. Μάλιστα σύμφωνα με τον Θωμά τον Ακινάτη δεν μπορούμε να έχουμε με τίποτα θέα του Θεού, γιατί ακριβώς είμαστε δεμένοι με ένα σώμα, μόνο μετά θάνατον μπορούμε. Εδώ όμως, στην ελληνική παράδοση, έχουμε μια καταξίωση του σώματος και της υλικότητας και των συναισθημάτων επίσης. Λέει ο Βαρλαάμ στον Παλαμά: «Μόνον νους είναι ο Θεός», μόνο με νου μπορούμε να τον συναντήσουμε. Και λέει ο Παλαμάς: «Όχι, αλίμονο, του Θεού ημάς εχώρισας». Μας χωρίζεις δηλαδή με κάτι που αγαπάμε. Αυτή η σύναξη του νου μέσα στην καρδιά, που είναι το κέντρο της ησυχαστικής προσευχής, είναι η ενοποίηση των ψυχικών δυνάμεων του ανθρώπου και αυτό είναι πολύ μοντέρνο.

Στον σημερινό άνθρωπο, εάν του μιλήσετε και του πείτε θα βρεις την εσχάτη αλήθεια μόνο με το νου θα σου πει «Όχι! Θέλω να τη βρω μέσα σ' ένα σώμα» όπως έλεγε ο Ρεμπώ. Σας είπα μόνο αυτό. Πάμε πάλι στον Παλαμά. Η υποστατική συνενέργεια, όπως την ονομάζω σ’ ένα από τα βιβλία μου, δηλαδή το γεγονός ότι δεν είναι ο Θεός όπως είναι στον Ακινάτη, μια παθητική ενέργεια επάνω μου, αλλά είναι ένας διάλογος συνεργειών.

-π.Νικόλαος Λουδοβίκος από συνέντευξή του στη Χάφινγκτονποστ  24-3-2014

Ο Απόστολος της Κυριακής 27 Μαρτίου 2016

Πρέπει νὰ μένουμε

πιὸ σταθεροὶ στὶς ἀλήθειες

ποὺ ἀκούσαμε,

γιὰ νὰ μὴν ξεστρατίσουμε

ποτέ.

(῾Εβρ. α´ 10 - β´ 3)

Κατ᾿ ἀρχάς σύ, Κύριε, τὴν γῆν ἐθεμελίωσας, καὶ ἔργα τῶν χειρῶν σού εἰσιν οἱ οὐρανοί· αὐτοὶ ἀπολοῦνται, σὺ δὲ διαμένεις· καὶ πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται, καὶ ὡσεὶ περιβόλαιον ἑλίξεις αὐτούς, καὶ ἀλλαγήσονται· σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἶ, καὶ τὰ ἔτη σου οὐκ ἐκλείψουσι». Πρὸς τίνα δὲ τῶν ἀγγέλων εἴρηκέ ποτε· «Κάθου ἐκ δεξιῶν μου ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου»; Οὐχὶ πάντες εἰσὶ λειτουργικὰ πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα διὰ τοὺς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν; 

Διὰ τοῦτο δεῖ περισσοτέρως ἡμᾶς προσέχειν τοῖς ἀκουσθεῖσι, μή ποτε παραρρυῶμεν. Εἰ γὰρ ὁ δι᾿ ἀγγέλων λαληθεὶς λόγος ἐγένετο βέβαιος, καὶ πᾶσα παράβασις καὶ παρακοὴ ἔλαβεν ἔνδικον μισθαποδοσίαν, πῶς ἡμεῖς ἐκφευξόμεθα τηλικαύτης ἀμελήσαντες σωτηρίας; ἥτις ἀρχὴν λαβοῦσα λαλεῖσθαι διὰ τοῦ Κυρίου, ὑπὸ τῶν ἀκουσάντων εἰς ἡμᾶς ἐβεβαιώθη.

Απόδοση σε απλή γλώσσα

Αρχικά ἐσύ, Κύριε, στερέωσες τὴ γῆ κι ἔργο δικό σου εἶναι οἱ οὐρανοί. Αὐτοὶ θὰ ἐξαφανιστοῦν, ἐνῶ ἐσὺ αἰώνια παραμένεις. Τὰ πάντα θὰ παλιώσουνε σὰν ροῦχο. Σὰν μανδύα θὰ τοὺς τυλίξεις, καὶ θ’ ἀλλάξουν. ᾿Εσὺ ὅμως παραμένεις πάντα ὁ ἴδιος, τὰ χρόνια σου ποτὲ δὲν θὰ τελειώσουν. Σὲ κανέναν ἀπ’ τοὺς ἀγγέλους δὲν εἶπε ποτὲ ὁ Θεός· «Κάθισε στὰ δεξιά μου, ὡσότου ὑποτάξω τοὺς ἐχθρούς σου κάτω ἀπὸ τὰ πόδια σου». Δὲν εἶναι, λοιπόν, ὅλοι οἱ ἄγγελοι πνεύματα ποὺ ὑπηρετοῦν τὸν Θεὸ κι ἀποστέλλονται ἀπ’ αὐτὸν γιὰ νὰ βοηθήσουν ὅσους μέλλουν νὰ σωθοῦν; 

Γι’ αὐτὸ κι ἐμεῖς πρέπει νὰ μένουμε πιὸ σταθεροὶ στὶς ἀλήθειες ποὺ ἀκούσαμε, γιὰ νὰ μὴν ξεστρατίσουμε ποτέ. Γιατί, ἂν ὁ λόγος ποὺ δόθηκε ἄλλοτε μέσω ἀγγέλων, ἀποδείχτηκε ἀληθινός, κι ὅσοι τὸν παρέβηκαν ἢ δὲν ὑπάκουσαν σ’ αὐτὸν δέχτηκαν τὴν τιμωρία ποὺ τοὺς ἔπρεπε, πῶς εἶναι δυνατὸν ἐμεῖς νὰ ξεφύγουμε, ἂν δὲν δώσουμε τὴν προσοχὴ ποὺ ταιριάζει σὲ μιὰ τόσο σπουδαία σωτηρία; Τὴ σωτηρία αὐτή, ποὺ ἄρχισε νὰ διακηρύττει ὁ Κύριος, μᾶς τὴ βεβαίωσαν ὅσοι ἄκουσαν τὸν λόγο του.

 http://synodoiporia.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=4357:o-apostolos-tis-kyriakis-27-martiou-2016&catid=30&Itemid=143

Το Ευαγγέλιο της Κυριακής 27 Μαρτίου 2016 - B´ Νηστειών

Τί εἶναι εὐκολότερο

νὰ πῶ στὸν παράλυτο·

“σοῦ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες”

ἢ νὰ τοῦ πῶ,

“σήκω, πάρε τὸ κρεβάτι σου

καὶ περπάτα”;

(Μαρκ. β´ 1-12)

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, εἰσῆλθεν ὁ ᾿Ιησοῦς εἰς Καπερναοὺμ, καὶ ἠκούσθη ὅτι εἰς οἶκόν ἐστι. Καὶ εὐθέως συνήχθησαν πολλοί, ὥστε μηκέτι χωρεῖν μηδὲ τὰ πρὸς τὴν θύραν· καὶ ἐλάλει αὐτοῖς τὸν λόγον. Καὶ ἔρχονται πρὸς αὐτὸν, παραλυτικὸν φέροντες, αἰρόμενον ὑπὸ τεσσάρων· Καὶ μὴ δυνάμενοι προσεγγίσαι αὐτῷ διὰ τὸν ὄχλον, ἀπεστέγασαν τὴν στέγην ὅπου ἦν, καὶ ἐξορύξαντες χαλῶσι τὸν κράβαττον, ἐφ᾿ ᾧ ὁ παραλυτικὸς κατέκειτο. ᾿Ιδὼν δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς τὴν πίστιν αὐτῶν λέγει τῷ παραλυτικῷ· τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου. ῏Ησαν δέ τινες τῶν γραμματέων ἐκεῖ καθήμενοι καὶ διαλογιζόμενοι ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν· τί οὗτος οὕτω λαλεῖ βλασφημίας; Τίς δύναται ἀφιέναι ἁμαρτίας εἰ μὴ εἷς ὁ Θεός; 

Καὶ εὐθέως ἐπιγνοὺς ὁ ᾿Ιησοῦς τῷ πνεύματι αὐτοῦ ὅτι οὕτως αὐτοὶ διαλογίζονται ἐν ἑαυτοῖς, εἶπεν αὐτοῖς· τί ταῦτα διαλογίζεσθε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν; Τί ἐστιν εὐκοπώτερον, εἰπεῖν τῷ παραλυτικῷ, ἀφέωνταί σου αἱ ἁμαρτίαι, ἢ εἰπεῖν, ἔγειρε καὶ ἆρον τὸν κράβαττόν σου καὶ περιπάτει; ῞Ινα δὲ εἰδῆτε ὅτι ἐξουσίαν ἔχει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἀφιέναι ἐπὶ τῆς γῆς ἁμαρτίας — λέγει τῷ παραλυτικῷ· σοὶ λέγω, ἔγειρε καὶ ἆρον τὸν κράβαττόν σου καὶ ὕπαγε εἰς τὸν οἶκόν σου. Καὶ ἠγέρθη εὐθέως, καὶ ἄρας τὸν κράβαττον ἐξῆλθεν ἐναντίον πάντων, ὥστε ἐξίστασθαι πάντας καὶ δοξάζειν τὸν Θεὸν λέγοντας ὅτι οὐδέποτε οὕτως εἴδομεν. 

Απόδοση σε απλή γλώσσα

Τόν καιρό ἐκεῖνο, μπῆκε πάλι ὁ ᾿Ιησοῦς στὴν Καπερναοὺμ καὶ διαδόθηκε ὅτι βρίσκεται σὲ κάποιο σπίτι. ᾿Αμέσως συγκεντρώθηκαν πολλοί, ὥστε δὲν ὑπῆρχε χῶρος οὔτε κι ἔξω ἀπὸ τὴν πόρτα· καὶ τοὺς κήρυττε τὸ μήνυμά του. ῎Ερχονται τότε μερικοὶ πρὸς αὐτόν, φέρνοντας ἕναν παράλυτο, ποὺ τὸν βάσταζαν τέσσερα ἄτομα. Κι ἐπειδὴ δὲν μποροῦσαν νὰ τὸν φέρουν κοντὰ στὸν ᾿Ιησοῦ ἐξαιτίας τοῦ πλήθους, ἔβγαλαν τὴ στέγη πάνω ἀπὸ κεῖ ποὺ ἦταν ὁ ᾿Ιησοῦς, ἔκαναν ἕνα ἄνοιγμα καὶ κατέβασαν τὸ κρεβάτι, πάνω στὸ ὁποῖο ἦταν ξαπλωμένος ὁ παράλυτος. ῞Οταν εἶδε ὁ ᾿Ιησοῦς τὴν πίστη τους, εἶπε στὸν παράλυτο· «Παιδί μου, σοῦ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες». Κάθονταν ὅμως ἐκεῖ μερικοὶ γραμματεῖς καὶ συλλογίζονταν μέσα τους· «Μὰ πῶς μιλάει αὐτὸς ἔτσι, προσβάλλοντας τὸν Θεό; Ποιός μπορεῖ νὰ συγχωρεῖ ἁμαρτίες; Μόνον ἕνας, ὁ Θεός». 

᾿Αμέσως κατάλαβε ὁ ᾿Ιησοῦς ὅτι αὐτὰ σκέφτονται καὶ τοὺς λέει· «Γιατί κάνετε αὐτὲς τὶς σκέψεις στὸ μυαλό σας; Τί εἶναι εὐκολότερο νὰ πῶ στὸν παράλυτο· “σοῦ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες” ἢ νὰ τοῦ πῶ, “σήκω, πάρε τὸ κρεβάτι σου καὶ περπάτα”; Γιὰ νὰ μάθετε λοιπὸν ὅτι ὁ *Υἱὸς τοῦ ᾿Ανθρώπου ἔχει τὴν ἐξουσία νὰ συγχωρεῖ πάνω στὴ γῆ ἁμαρτίες» -λέει στὸν παράλυτο· «Σ’ ἐσένα τὸ λέω, σήκω, πάρε τὸ κρεβάτι σου καὶ πήγαινε στὸ σπίτι σου». ᾿Εκεῖνος σηκώθηκε ἀμέσως, πῆρε τὸ κρεβάτι του καὶ μπροστὰ σ’ ὅλους βγῆκε ἔξω, ἔτσι ποὺ ὅλοι θαύμαζαν καὶ δόξαζαν τὸν Θεό· «Τέτοια πράγματα», ἔλεγαν, «ποτὲ μέχρι τώρα δὲν ἔχουμε δεῖ!»

http://synodoiporia.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=4356:to-evaggelio-tis-kyriakis-27-martiou-2016-b-nisteion&catid=32&Itemid=145

ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ) – 27 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016

 Ιερά Μητόπολις Σερβίων και Κοζάνης

ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

(Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ)

(Μαρκ. β΄ 1-12)

Ἡ περίοδος τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἀδελφοί μου, εἶναι μία ἐκκλησιαστικὴ περίοδος ἔντονου πνευματικοῦ ἀγώνα, κατὰ τὴν ὁποία πολὺ σοφὰ ἡ Ἐκκλησία μᾶς ἀνεβάζει ἕνα – ἕνα στὰ σκαλοπάτια τῆς κλίμακας τῆς πνευματικῆς τελειώσεώς μας καὶ τῆς προετοιμασίας μας γιὰ τὶς μεγάλες καὶ ἅγιες ἡμέρες τῶν Παθῶν καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου μας. Στὴ σημερινὴ Κυριακή, δευτέρα (Β΄) τῶν Νηστειῶν, ἡ Ἐκκλησία ἔχει ὁρίσει νὰ διαβάζεται ἡ Εὐαγγελικὴ περικοπὴ τῆς θεραπείας τοῦ Παραλυτικοῦ τῆς Καπερναούμ, θέλοντας μέσα ἀπ’ αὐτὴν νὰ μᾶς διδάξει πῶς ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ μόνος ποὺ μπορεῖ νὰ μᾶς λυτρώσει ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ τὶς συνέπειές της.

Ἐκεῖνο ποὺ διαπιστώνουμε στὴν ἀρχὴ τοῦ Εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσματος εἶναι πῶς ὁ παράλυτος ὁδηγεῖται ἐνώπιον τοῦ Ἰησοῦ ὄχι ἀπὸ δική του ἐπιθυμία ἀλλὰ ἐξαιτίας τῆς πίστης στὴν δύναμη τοῦ Ἰησοῦ τῶν τεσσάρων φίλων του. Ὁ ἴδιος ὁ παράλυτος, πιθανότατα ἐξαιτίας τῶν ἁμαρτιῶν του, πού βαραίνουν τὴν συνείδησή του, δὲν ἐπιθυμεῖ τὴν ἐπικοινωνία μὲ τὸν Κύριο. Ὁ Ἰησοῦς ὅμως «ἰδὼν τὴν πίστην αὐτῶν» (τῶν φίλων του, δηλαδὴ) προχωρᾶ καὶ κάνει τὸ θαῦμα. Ἡ ἀγάπη καὶ ἡ πίστη τῶν τεσσάρων φίλων ἔγινε ἀφορμὴ καὶ αἰτία νὰ θεραπευθεῖ καὶ ὁ παραλυτικός.

Κάνοντας μια ἀντιπαραβολὴ μὲ τὸ σήμερα θὰ διαπιστώσουμε ὅτι ἀκριβῶς αὐτὴ ἡ πίστη τῆς κοινότητας ἀπουσιάζει ἀπὸ τὴ ζωή μας. Σήμερα μιλώντας γιὰ πίστη ἐννοοῦμε τὴν προσωπικὴ καὶ ἀτομικὴ πίστη κάποιου συγκεκριμένου ἀνθρώπου καὶ ὄχι τὴν πίστη τῆς οἰκογένειάς του, τῆς κοινωνίας ἢ τῆς Ἐκκλησίας, ὅπου ὑπάγεται. Καὶ ἂν εἶναι ἀναμενόμενο σ’ ἕναν πεπτωκότα κόσμο νὰ ὑπάρχει ἡ ἁμαρτία καὶ ἡ ἄρνηση ἄλλο τόσο δραματικὸ εἶναι καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι δὲν ὑπάρχουν κάποιοι φίλοι, κάποιοι συγγενεῖς, μία κοινότητα ποὺ μὲ τὴν πίστη καὶ τὴν ἀγάπη της θὰ ἑλκύσει τὸ ἔλεος τοῦ φιλεύσπλαχνου Θεοῦ, ὥστε νὰ γίνει τὸ θαῦμα.

Ἡ πίστη καὶ ὁ ἁγιασμὸς εἶναι ἐκκλησιολογικὰ γεγονότα καὶ ἀναφέρονται σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Μέσα στὴν ἐκκλησιαστικὴ κοινότητα ἡ ἀτομικὴ ἀντίληψη δὲν ἔχει θέση, ἀντίθετα μπορεῖ νὰ λειτουργήσει σωτηριολογικὰ ἡ κοινότητα, ὅταν τὰ μέλη της φροντίζουν νὰ ἁγιάζονται ἀπὸ ἀγάπη γιὰ τὸν ἄλλο, ὅπως καὶ ὅταν γνωρίζουν ὅτι κάποιος ἄλλος προσεύχεται ἀπὸ ἀγάπη γι’ αὐτούς. Ἄλλωστε τὸ θαῦμα μπορεῖ νὰ μὴν ἔχει σχέση μόνο μὲ τὴν θεραπεία τῆς ἀρρώστιας ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν ἀλλαγὴ στὸν τρόπο ζωῆς καὶ συμπεριφοράς μας πρὸς τοὺς ἄλλους.

Ὅταν λοιπὸν οἱ τέσσερις φίλοι ὁδηγοῦν τὸν παράλυτο μπροστὰ στὸν Ἰησοῦ, ἐκεῖνος ἐνεργεῖ μ’ ἕναν τρόπο ποὺ μᾶς ξενίζει. Ἐνῶ ἔχει μπροστά Του ἕναν ἄνθρωπο ποῦ πάσχει σωματικά, Ἐκεῖνος τοῦ συγχωρεῖ τὶς ἁμαρτίες! Γιὰ τὸν Θεὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ ἀντιμετωπίζεται σφαιρικὰ ὡς ὁλότητα καὶ ἑνότητα, ἀφοῦ ὅλος ὁ ἄνθρωπος σώζεται καὶ πορεύεται πρὸς τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι καὶ γιὰ τὸν Ἰησοῦ θὰ ἦταν ἀδιανόητο νὰ θεράπευε μόνο τὸ σῶμα καὶ νὰ ἀδιαφοροῦσε γιὰ τὴν ψυχὴ ἢ τὸ ἀνάποδο. Ὁ Κύριος ὡς Σωτῆρας σώζει ὁλόκληρη τὴν φύση καὶ προσλαμβάνει ὁλόκληρο τὸν ἄνθρωπο ὡς ἑνότητα μὲ σκοπὸ νὰ τὸν ἀποκαταστήσει στὸ ἀρχαῖο κάλλος τοῦ Παραδείσου. Ἔτσι καὶ στὸν παράλυτο χαρίζει τὴν σωματικὴ ὑγεία, ἀφοῦ πρῶτα γιατρεύει τὴν ψυχή του. Γνωρίζει ὁ Ἰησοῦς ὅτι ἡ ἁμαρτία φθείρει τὸ σῶμα καὶ τὴν ψυχή, γι’ αὐτό, ὅταν θεραπεύει, πρῶτα ἐπεμβαίνει στὸν χῶρο τῆς ἁμαρτίας καὶ μετὰ στὸ χῶρο τῆς σωματικῆς ἀσθένειας.

Ἀγαπητοί μου, ἡ ἁμαρτία ἔχει εἰσχωρήσει τόσο βαθιὰ στὴ ζωή μας, πού ἔχει καταφερεῖ νὰ ἀλλοιώσει τὴν λειτουργία της. Ὁ Χριστός, ὅμως, ἔρχεται ἀκριβῶς, γιὰ νὰ συντρίψει αὐτὴν τὴν δαιμονικὴ καὶ καταστροφικὴ λειτουργία, προσφέροντας πρῶτα τὴν ἴαση τῆς ψυχῆς καὶ μετὰ τὴν θεραπεία τοῦ σώματος. Καὶ τὰ ποικίλα εὐαγγελικὰ ἀναγνώσματα, ὅπως τὸ σημερινό, πού ἀναφέρονται στὰ θαύματα τοῦ Ἰησοῦ, δὲν ἔχουν ὡς σκοπὸ νὰ προβάλλουν τὴν τραγικότητα τῆς ἁμαρτίας ἀλλὰ τὸ μεγάλο λυτρωτικὸ μήνυμα τῆς σωτηριολογικῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο. Ἀμήν.

π. Α.Κ.Γ.

Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Ανχης (ΜΧ) Παναγιώτης Σπυρόπουλος: Η πορεία προς την επανάσταση του 1821 - Ο διεθνής παράγων - Στρατηγική και τακτική των αντιπάλων

Από τον/την Αντισυνταγματάρχης (ΜΧ) Παναγιώτης Σπυρόπουλος, Ιστορικός ΓΕΣ/ΔΙΣ, πολύτεκνος με 10 παιδιά

Σχόλιο TIDEON: Σε μια εποχή που οι αληθινές αξίες καταρρέουν, που ο πόλεμος κατά της Ορθοδοξίας και της Πατρίδας μας έχει φτάσει στο ζενίθ, υπάρχουν ακόμα Έλληνες που αγωνίζονται να αναδείξουν την αληθινή ιστορία του έθνους μας. Έλληνες που θα υψώσουν το ανάστημά τους σε κάθε μορφή εχθρού.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ότι η επανάσταση του 1821 αποτελεί το σημαντικότερο γεγονός των νεοτέρων χρόνων στη μακραίωνη Ιστορία του Ελληνισμού είναι κάτι το γενικά παραδεκτό, τόσο πολύ μάλιστα ώστε να μοιάζει και αυτονόητο και κοινότοπο.

Η συχνή, η σχεδόν πάντα καταχρηστική αναφορά στην σημασία της έχει οδηγήσει στην απώλεια του διπλού νοήματός της: του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου αλλά και του Γένους. Επειδή την επικαλούμαστε χωρίς αναστοχασμό, από πηγή εμπνεύσεως και ιστορικής μνήμης, η Εθνεγερσία έχει μεταμορφωθεί σ΄ ένα ρητορικό στερεότυπο και η συνταρακτική αλήθειά της έχει μεταβληθεί σε απλό ιδεολόγημα.

Το 1821«ξεπήδησε» ως ιστορικό γεγονός από συγκεκριμένες ιστορικές συγκυρίες ελάχιστα ευνοϊκές. Τα καθοριστικά ξένα συμφέροντα, οι δεδομένοι ελληνικοί πενιχροί υλικοί πόροι, η οργανωμένη θεσμική βαρβαρότητα μιας οθωμανικής αυτοκρατορίας που εθεωρείτο μεν ο «Μεγάλος Ασθενής» αλλά εξακολουθούσε να είναι ισχυρή, και ο απαγορευτικός συσχετισμός των στρατιωτικών δυνάμεων, είναι τα στοιχεία που κάνουν το 1821να μοιάζει πιο πολύ με θαύμα παρά με πραγματικότητα. Μέσα απ΄ αυτό το έπος μπορούμε να διακρίνουμε το αδάμαστο («αναρχικό» για τον Κίσσινγκερ) ελληνικό πνεύμα. Το πνεύμα εκείνο που είναι αφάνταστα ανθεκτικό στην καρτερία του και απίστευτα παραγωγικό στην δράση του, όπως διαφυλάχθηκε και ενισχύθηκε από την  Ορθόδοξη Πίστη.

Η χαρακτηριστικότερη ενσάρκωση αυτού του πνεύματος είναι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Για την συγκεκριμένη περίοδο δεν μπορούμε να θέσουμε  το ερώτημα, ποια ήταν η στρατηγική και τακτική των αγωνιστών του 1821. Εκ προοιμίου αυτό είναι λανθασμένο. Η σωστότερη διατύπωσή του, όπως θα αποδειχθεί περίτρανα πιο κάτω, με δεδομένη την εδραίωση της επαναστάσεως στην Πελοπόννησο, είναι: ΠΟΙΟΣ ήταν η στρατηγική και τακτική των αγωνιστών του 1821.    

 

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ

Με την άλωση της Βασιλεύουσας εκείνη τη μαύρη Τρίτη της 29ης  Μαΐου 1453, τ’ όνομα του Έλληνα έσβησε απ’ τον χάρτη των λαών της γης. Επί 400 χρόνια περίπου δοκίμασε ο Ελληνισμός την καταπίεση και τη σκληρότητα του Τούρκου τυράννου: σφαγές εξανδραποδισμοί, διώξεις, βίαιοι εξισλαμισμοί, αρπαγές, ανείπωτες καταστροφές και ωδίνες με κορωνίδα όλων το φοβερό παιδομάζωμα. Ωστόσο το νέο «Μολών Λαβέ» του τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορα προς τον Μεχμέτ, άφησε ιερή παρακαταθήκη στους σκλαβωμένους. Εκείνη την αποφράδα ημέρα χάθηκαν τα πάντα, πλην της τιμής. Διότι ο αυτοκράτορας δεν παρέδωσε την Πόλη, όπως θα ήταν λογικό και «ρεαλιστικό» αφού δεν υπήρχε ελπίδα σωτηρίας. Η Πόλη ΕΠΕΣΕ. Αυτή η θυσία είχε τεράστια ηθική σημασία για το υπόδουλο Γένος. Ήταν η συναισθηματική του δεξαμενή, απ’  όπου αντλούσε ψυχικά και ηθικά αποθέματα για να συντηρεί, την ένθεη τρέλα του.

Πριν τη μεγάλη επανάσταση, προηγήθηκαν περίπου 150 αποτυχημένες εξεγέρσεις μικρές και μεγάλες. Ενδεικτικά αναφέρουμε:

Εσείς ξέρετε γιατί σήμερα τρώμε μπακαλιάρο και σκορδαλιά;

Διπλή και μεγάλη γιορτή σήμερα για την Ελλάδα, καθώς η 25η Μαρτίου, ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, είχε οριστεί και ως ημέρα έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης, από τον αρχηγό της Φιλικής Εταιρίας, Αλέξανδρο Υψηλάντη. Κάθε χρόνο λοιπόν, ανήμερα της 25ης Μαρτίου που είναι επίσημη αργία στην Ελλάδα, λαμβάνουν χώρα εκδηλώσεις εορτασμού, παρελάσεις μαθητών, η μεγάλη στρατιωτική παρέλαση στο κέντρο της Αθήνας, αλλά και δοξολογίες σε ναούς, με τους Έλληνες να ενώνονται με ένα κοινό αίσθημα πατριωτισμού αλλά και πίστης.
Σήμα… κατατεθέν της 25ης Μαρτίου (εκτός από την ιστορική της σημασία και το συμβολικό της νόημα), είναι επίσης και ο… μπακαλιάρος σκορδαλιά που τρώμε, ένα από τα γνωστότερα έθιμα.
Αν έχετε αναρωτηθεί για ποιο λόγο, η παράδοση μας «καλεί» να τρώμε το εν λόγω φαγητό στο οικογενειακό τραπέζι, η απάντηση βρίσκεται στην θρησκεία, καθώς η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η παλαιότερη και πιο αυστηρή χρονική περίοδος νηστείας για την ορθόδοξη εκκλησία. Στην έναρξη της καθιέρωσης της, περί τον 4ο αιώνα μ.Χ., προβλεπόταν μάλιστα κατά τα μοναχικά πρότυπα ξηροφαγία, με τους πιστούς να τρώνε μόνο μια φορά την ημέρα κι αυτή μετά τις 3 το μεσημέρι.
Μέσα στην περίοδο της Τεσσαρακοστής η νηστεία καταλύεται, διαφοροποιείται δηλαδή, τρεις φορές, δίνοντας μια ευκαιρία στους πιστούς για ενδυνάμωση μιας και η νηστεία αυτή είναι η πιο αυστηρή.
Η πρώτη από αυτές τις εξαιρέσεις είναι ανήμερα της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, όπως έχει καθιερωθεί η 25η Μαρτίου. Πρόκειται για μια χαρμόσυνη εορτή μέσα στην περίοδο του πένθους της Σαρακοστής και επειδή είναι θεομητορική εορτή, αφιερωμένη στην Παναγία και ως εκ τούτου ιδιαίτερα σημαντική, καταλύονται το ψάρι, το έλαιο και ο οίνος.

Για ποιο λόγο όμως τρώμε συγκεκριμένα μπακαλιάρο και όχι κάποιο άλλο ψάρι; Σύμφωνα με το dogma, η εξήγηση για τη γευστική αυτή συνήθεια είναι αρκετά απλή κι έχει να κάνει κυρίως με την αδυναμία των κατοίκων της ενδοχώρας να προμηθεύονται άμεσα και οικονομικά φρέσκο ψάρι. Παρά το ότι ο μπακαλιάρος δεν είναι ένα «ελληνικό» ψάρι, καθώς απαντάται κυρίως στις ακτές του βορειοανατολικού Ατλαντικού, το γεγονός ότι γίνεται παστός τον καθιστά ένα τρόφιμο φθηνό κι εύκολο στη συντήρηση.
Ο μπακαλιάρος έφτασε στο ελληνικό τραπέζι περί τον 15ο αιώνα και καθιερώθηκε άμεσα ως το εθνικό φαγητό της 25ης Μαρτίου, καθώς με εξαίρεση τα νησιά μας, το φρέσκο ψάρι αποτελούσε πολυτέλεια για τους φτωχούς κατοίκους της ηπειρωτικής Ελλάδας. Έτσι, ο παστός μπακαλιάρος, που δεν χρειαζόταν ιδιαίτερη συντήρηση, αποτέλεσε την εύκολη και φθηνή συνάμα λύση, έθιμο που κρατά μέχρι τις μέρες μας.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΛΛΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ 25ΗΣ ΜΑΡΤΙΟΥ ΑΝΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ:
Στην Σκιάθο έχουμε την λαμπαδηφορία, και το «εωθινό» που αναβιώνουν τα τελευταία χρόνια από τον δήμο, την τοπική ομάδα Σώματος Ελληνικού Οδηγισμού και το Πνευματικό Κέντρο των εκκλησιών της Σκιάθου. Το εωθινό σημαίνει το εορταστικό ξύπνημα του νησιού και γινόταν ανήμερα της 25ης Μαρτίου στις 5.00το πρωί με τη συμμετοχή των μαθητών της ΣΤ΄ τάξης του τότε δημοτικού σχολείου. Ψέλνονταν τα ίδια εμβατήρια με αυτά του εθίμου της λαμπαδηφορίας («Όλη δόξα όλη χάρη» και «Της δόξας λάμπει γαλανό το φως στη χώρα»), καθώς και ύμνοι της Εκκλησίας προς τιμήν της απελευθέρωσης του γένους.
Στις 8.00 το βράδυ γινόταν η λαμπαδηφορία. Μαθητές και ενήλικες ξεχύνονταν στους δρόμους του νησιού με λαμπάδες και κεριά, ψάλλοντας τα δύο εμβατήρια («Ολη δόξα όλη χάρη» και «Της δόξας λάμπει γαλανό το φως στη χώρα»). Πρόκειται για ένα έθιμο που πηγάζει από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας και συνδυάζει την ανάσταση του Χριστού με την ανάσταση του γένους, παραλληλίζοντας το άγιο φως με το φως της ελευθερίας.

Η Βαγγελίστρια στο χωριό Φαρακλάτα της Κεφαλονιάς:

Την προηγούμενη μέρα οι άνθρωποι πήγαιναν στην εκκλησία και σ’ ένα πανέρι τοποθετούσαν τέσσερα μικρά ψωμιά, έναν μεγάλο άρτο, ένα μπουκάλι λάδι και ένα μπουκάλι κρασί, για να εκκλησιαστούν. Μετά το τέλος της θείας λειτουργίας έπαιρναν πίσω τον μεγάλο άρτο, τον οποίο έκοβαν σε κομμάτια και τον μοίραζαν στους πιστούς, αφήνοντας το ψωμί, το λάδι και το κρασί στον ναό.
Όταν ολοκληρωνόταν ο εσπερινός, πραγματοποιούταν ολονυχτία, όπου οι κάτοικοι του χωριού «βαρούσαν τουφεκιές» ή έφερναν μπαρούτι από τον Μοριά και έριχναν πυροτεχνήματα. Στο κελί της εκκλησίας και όπου αλλού υπήρχε κόσμος μοιραζόταν φαγητό. Κάποιοι μάλιστα μαγείρευαν αλιάδα, το τυπικό φαγητό της ημέρας, μπακαλεόπιτα και κοφισόπιτα, ειδικά φτιαγμένες για το πανηγύρι που στηνόταν αμέσως μετά.
Το ξημέρωμα έβγαζαν λιτανεία την εικόνα της Βαγγελίστρας σε όλο το χωριό με τη συνοδεία της Φιλαρμονικής του Αργοστολίου, ενώ τα τελευταία χρόνια η λιτανεία πραγματοποιείται το απόγευμα της 25ης Μαρτίου.
Αξίζει, επίσης, να αναφέρουμε ότι τη συγκεκριμένη μέρα απαγορεύεται οι Κεφαλονίτες να βάλουν στο σπίτι τους λουλούδια ή χόρτα, διότι τον επόμενο χρόνο θα βρουν μέσα του φίδι, σύμφωνα πάντα με τη λαϊκή παράδοση.

Στο Ρουμλούκι της Ημαθίας:

Η λέξη ρουμλούκι σημαίνει ελληνότοπος ή ελληνοχώρα. Το τοπωνύμιο αυτό δόθηκε στην περιοχή από Τούρκους κατακτητές, υποδεικνύοντας την αναγνώριση ως προς τον ελληνικό πληθυσμό που κατοικούσε στην περιοχή και η απελευθέρωσή της από τον τουρκικό ζυγό έγινε από τον ελληνικό στρατό στις 18 Οκτωβρίου του 1912. Σήμερα, Ρουμλούκι εννοούμε το τμήμα του κάμπου της Ημαθίας που διασχίζει ο ποταμός Αλιάκμονας και απλώνεται από τα υψώματα της Βέροιας μέχρι τον Λουδία και τον Θερμαϊκό.
Στην περιοχή Ρουμλούκι,την 25η Μαρτίου οι κάτοικοι έπρεπε απαραιτήτως να εκκλησιαστούν και κανείς μα κανείς δεν εργαζόταν. Μετά το πέρας της θείας λειτουργίας, ακόμη και κατά τη διάρκεια της τούρκικης κατοχής, ο δάσκαλος εκφωνούσε λόγο που τόνιζε τη διττή σημασία της ημέρας για τους ορθόδοξους Έλληνες, ενώ τη δημιουργία ελεύθερου ελληνικού κράτους οι υπόδουλοι Ρουμλουκιώτες τη χαρακτήριζαν ως Παλαιά Ελλάδα.
Στη συνέχεια, ο ιερέας τελούσε επιμνημόσυνη δέηση για τους νεκρούς αγωνιστές του 1821 και έπειτα οι μαθητές τραγουδούσαν τον Εθνικό Ύμνο και δημοτικά τραγούδια που αναφέρονταν στους ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης. Μετά την απελευθέρωση της περιοχής, στις εκδηλώσεις για την 25η Μαρτίου συμπεριλαμβανόταν και η παρουσίαση σχετικών θεατρικών έργων.
Το μεσημέρι, οι Ρουμλουκιώτες έτρωγαν το καθιερωμένο γι’ αυτούς φαγητό της ημέρας, ταβά (ταψί) στο φούρνο με ψάρι γριβάδι και κρεμμύδια.

Στα Καλάβρυτα:

Στα Καλάβρυτα, ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η αναπαράσταση της ορκωμοσίας των αγωνιστών και η κήρυξη της Επανάστασης. Ακολουθεί παρουσίαση εθνικών παραδοσιακών χορών, ενώ στις 24 του μήνα ο ηγούμενος της μονής συνηθίζεται να παραδίδει το λάβαρο της επανάστασης και ένα στεφάνι δάφνης στον πρώτο δαφνοδρόμο, για να μεταφερθούν στην Πάτρα προς στέψη του ανδριάντα Παλαιών Πατρών Γερμανός και στις 25 να επιστραφούν.

http://www.star.gr/Pages/Ellada.aspx?art=318041&artTitle=eseis_xerete_giati_simera_trome_mpakaliaro_kai_skordalia_ta_ethima_tis_25is_martiou

Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ -25 Μαρτίου

Όταν η Παναγία έγινε δεκαπέντε ετών, επειδή οι γονείς της είχαν κοιμηθεί, οι ιερείς του ναού της φρόντισαν να την αποκαταστήσουν. 

Προέκριναν ως καταλληλότερο τον δίκαιο Ιωσήφ.
Η Γραφή τον ονομάζει Δίκαιο, που σημαίνει πως είχε όλες τις αρετές. 
Ακόμη ο Ιωσήφ ήταν χήρος και πατέρας επτά παιδιών από άλλη γυναίκα. Αυτά είναι τα «θετά» αδέλφια του Ιησού και όχι παιδιά της Θεοτόκου, η οποία είναι Αειπάρθενος, παρέμεινε δηλαδή Παρθένος και μετά τη γέννηση του Κυρίου. 
Έτσι ο αρραβώνας ήταν απαραίτητος, για να καλυφθεί η υπερφυσική γέννηση του Ιησού με την παρουσία του Ιωσήφ.

Ο Ιωσήφ παρέλαβε τη Μαρία και ήρθε στη Ναζαρέτ. 
Τον τέταρτο μήνα μετά την έξοδό της απ' το Ναό, ο αρχάγγελος Γαβριήλ παρουσιάστηκε μπροστά της και της ανήγγειλε ότι θα γεννήσει το Σωτήρα του κόσμου, τον Ιησού Χριστό.
Και όταν η Μαριάμ αναρωτήθηκε πώς ήταν δυνατό να συλλάβει χωρίς άνδρα, ο αρχάγγελος της απάντησε ότι «το Άγιο Πνεύμα θα έλθει σε σένα και η δύναμη του Υψίστου θα σε επισκιάσει» Τότε η σεμνή κόρη, η Παρθένος Μαρία, του απάντησε ταπεινά.

«Ιδού λοιπόν, η δούλη του Κυρίου. Ας γίνει το θέλημα Εκείνου».

και καθώς ο Γαβριήλ εξαφανίστηκε από μπροστά της, 
συντελέστηκε το μεγαλύτερο μυστήριο της ανθρωπότητας. με τρόπο υπερφυσικό, η Παρθένος συνέλαβε στην άχραντη κοιλιά της, τον Υιό και Λόγο του Θεού. 

Εκείνον πού με την εκούσια θυσία του επάνω στο Σταυρό, έσωσε το ανθρώπινο γένος από τον αιώνιο θάνατο και την καταστροφή στην οποία είχε οδηγηθεί μετά την πτώση των πρωτοπλάστων από τον παράδεισο και την εμφάνιση της αμαρτίας στον κόσμο.

Οι αρχές της εορτής του Ευαγγελισμού δεν είναι επακριβώς γνωστές. 
Το γεγονός ότι η Αγία Ελένη έκτισε στη Ναζαρέτ βασιλική, στην οποία περιλαμβανόταν κατά παράδοση ο οίκος της Θεοτόκου, όπου αυτή δέχθηκε τον Ευαγγελισμό, επέδρασε ίσως στη σύσταση τοπικής εορτής.
Οι πρώτες μαρτυρίες περί αυτής ευρίσκονται στον Άγιο Πρόκλο, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, το 430 μ.Χ. και στο Πασχάλιον Χρονικόν (624 μ.Χ.), όπου χαρακτηρίζεται ως συσταθείσα στις 25 Μαρτίου από τους θεοφόρους δασκάλους.
Η μεγαλοπρεπής πανήγυρη του Ευαγγελισμού ετελείτο από τους Βυζαντινούς στο ναό των Χαλκοπρατείων, όπου παρίσταντο και οι αυτοκράτορες.

Η Εκκλησία μας εορτάζει τον Ευαγγελισμό στις 25 Μαρτίου.

Ἀπολυτίκιον

Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τό Κεφάλαιον, καί τοῦ ἀπ᾽ αἰῶνος Μυστηρίου ἡ φανέρωσις· ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, Υἱός τῆς Παρθένου γίνεται, καί Γαβριήλ τὴν χάριν εὐαγγελίζεται. Διό καὶ ἡμεῖς σὺν αὐτῷ τῇ Θεοτόκῳ βοήσωμεν· Χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ.