“Η εκκλησία έχει δικαίωμα να εκφράζει δημόσια την άποψή της”

http://www.makthes.gr/news/reportage/66900/
Το δικαίωμα της εκκλησίας να εκφράζει δημόσια τη άποψή της για θέματα που αφορούν το λαό και ειδικά όταν πλήττεται, όπως σ’ αυτή συγκυρία, από την οικονομική κρίση, υπεραμύνεται ο μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης κ. Παύλος.

 Συνέντευξη στη Μαρία Καραούλη

Πρόκειται για έναν εκ των συγγραφέων της επιστολής που μοιράστηκε στους ναούς. Μιλώντας στη “ΜτΚ”, εκφράζει απερίφραστα την άποψη ότι η εκκλησία δικαιούται να παρεμβαίνει σε ένα τόσο σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα που αφορά όλους τους πολίτες της χώρας, αντικρούοντας την κριτική της κυβέρνησης περί του αντιθέτου. “Όσα γράφονται στη δημόσια επιστολή ειπώθηκαν από όλους πολιτικούς και μη. Γιατί λοιπόν δεν έχει δικαίωμα και η εκκλησία να μιλά;” αναρωτιέται ο ιεράρχης.
Να υπενθυμίσουμε ότι άμεση ήταν η αντίδραση της κυβέρνησης στο περιεχόμενο της επιστολής και διά του εκπροσώπου της Γιώργου Πεταλωτή διεμήνυσε ότι “το κείμενο ελάχιστη σχέση έχει με την πραγματικότητα. Το να έχουμε μια εκκλησία που κατανοεί τα προβλήματα είναι σημαντικό, αλλά πρέπει να έχουμε και μια εκκλησία που να βλέπει τα προστάγματα των καιρών”.
Σαφέστατος είναι ο κ. Παύλος και για τους λόγους που οδήγησαν τη χώρα μας στην οικονομική κρίση. “Οι ευθύνες είναι διαχρονικές και επιμερίζονται τόσο στις κυβερνήσεις όσο και στις συντεχνίες που δρούσαν προς ίδιο όφελος, αλλά και στην εκκλησία και στο λαό. Φταίμε όλοι”.

Πώς σχολιάζετε την αντίδραση της κυβέρνησης;

Η κυβέρνηση έτσι έκρινε ότι έπρεπε να αντιδράσει. Εγώ πιστεύω ότι το φυλλάδιο δεν συνιστά καμιά πολεμική εναντίον της. Είναι όμως μια συνολική κριτική των κυβερνήσεων διαχρονικά. Διότι προφανώς η κρίση δεν είναι αποτέλεσμα των επιλογών της σημερινής κυβέρνησης. Η ευχή μας πάντως είναι να πετύχει η κυβέρνηση το στόχο της, γιατί όντως τα προβλήματα είναι πάρα πολύ δύσκολα. Και όποιος διαβάσει το κείμενο θα αντιληφθεί ότι η κριτική μας δεν αφορά μόνο την κυβέρνηση. Αφορά την πολιτική ηγεσία διαχρονικά, γιατί αυτή η κρίση δεν είναι αποτέλεσμα μόνο μιας ημέρας. Είναι προφανές αυτό και δεν το αμφισβητεί κανένας. Πολλά από αυτά που γράφονται στο φυλλάδιο τα έχουν πει οι ίδιοι οι πολιτικοί. Αυτή είναι η απορία η προσωπική μου. Όσα γράφει το φυλλάδιο έχουν λεχθεί πολλάκις από τους ίδιους τους πολιτικούς. Είναι επίσης το επιχείρημά τους για τα μέτρα που παίρνουν. Εμείς δεν λέμε γιατί πήρανε τα μέτρα, αλλά γιατί τώρα και όχι τότε που έπρεπε. Αυτή είναι η απορία μας. Γιατί αν τα είχανε πάρει τότε που έπρεπε δεν θα ήμασταν εδώ σήμερα.

Δεν αντιδράσατε το ίδιο και στις προηγούμενες κυβερνήσεις, το κάνετε τώρα…

Η οικονομική κρίση είναι τωρινή. Η παρέμβαση της εκκλησίας δεν είναι προσωπική εναντίον της σημερινής κυβέρνησης ή του ίδιου του πρωθυπουργού. Η απόφασή μας να παρέμβουμε και να πούμε δημόσια την άποψή μας πάρθηκε τον περασμένο Ιούνιο. Όπως γνωρίζετε, η ιερά σύνοδος συνέρχεται κάθε Οκτώβριο. Θεωρήσαμε αναγκαίο να εισηγηθούμε το θέμα και να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε. Με αυτό το σκεπτικό συζητήσαμε το θέμα και καταλήξαμε σε δύο εισηγήσεις. Η πρώτη αφορούσε τη μελέτη της κατάστασης και η δεύτερη τον τρόπο αντίδρασής μας. Κατά τη διάρκεια της πρώτης εισήγησης διερευνήθηκαν οι λόγοι που φθάσαμε έως εδώ. Σε αυτό το σημείο κάναμε και εμείς και την αυτοκριτική μας, χωρίς ωστόσο να παραλείψουμε να αναφέρουμε και τις ευθύνες των κυβερνήσεων διαχρονικά, των συντεχνιών αλλά και του λαού. Όλοι έχουμε ευθύνες για αυτό που βιώνουμε σήμερα. Η κρίση δεν προέκυψε σε μια μέρα και δεν ευθύνεται μόνο η σημερινή κυβέρνηση.

Παρόλα αυτά δεν παύει να είναι ένα πολιτικό κείμενο.

Η εκκλησία δεν κάνει πολιτική με την έννοια της παρέμβασης στις κομματικές διαφορές. Κάνει πολιτική με την ουσιαστική έννοια της λέξης, που σημαίνει πολιτική στη ζωή των πολιτών. Δηλαδή ποια είναι τα προβλήματα των πολιτών. Αυτά λοιπόν καλούμεθα να πούμε και να τα αντιμετωπίσουμε…

Σε κάποιο σημείο της επιστολής σας αναφέρεται ότι σήμερα ο ελληνικός λαός δεν αντιδρά σ’ αυτά που συμβαίνουν, ενώ εάν συνέβαιναν άλλοτε θα είχε αναστατωθεί το σύμπαν…

Ο λαός δεν αντιδρά γιατί είναι φοβισμένος από όσα ακούει κυρίως από την τηλεόραση. Δεν ακούει προφανώς κάθε μέρα εμένα ή την ιερά σύνοδο. Από αυτά που ακούει λοιπόν είναι φοβισμένος γιατί δεν ξέρει τι θα έρθει αύριο και γι’ αυτό δεν αντιδρά. Θυμόμαστε σε παλιότερες εποχές ότι στα παραμικρά προβλήματα υπήρχαν εξεγέρσεις, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις ήταν και άδικες και ίσως μας έφεραν σ’ αυτό εδώ το σημείο. Γιατί, όπως γράφουμε και στο κείμενο, οι συντεχνίες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο. Αντί να σκεφτούν το γενικό καλό, επικέντρωσαν στα δικά τους συμφέροντα.

Αυτούς εννοείτε στην επιστολή ότι κρύβονται πίσω από την εξουσία;

Και αυτούς.

Και ποιους άλλους;

Μιλάω για όσους βρέθηκαν διαχρονικά πίσω από την εκάστοτε εξουσία που λειτούργησαν προς ίδιον όφελος. Οποιοιδήποτε και αν είναι αυτοί είτε ανήκουν στο χώρο της πολιτικής, είτε στο χώρο της επιχειρηματικότητας, είτε συνδικαλιστές…

Στην επιστολή σας κάνετε λόγο και για κατοχή. Μήπως ξυπνάτε στο λαό παλιές μνήμες που τον τρομάζουν;

Δεν το λέει μόνο η εκκλησία ότι βρισκόμαστε υπό κατοχή. Ένας από αυτούς που το είπε είναι και ο Μίκης Θεοδωράκης. Ένας άνθρωπος ο οποίος έχει μεγάλη αποδοχή στο λαό. Δεν νομίζω ότι όταν το είπε τρόμαξε το λαό. Είναι μια κοινή διαπίστωση. Μια διαπίστωση που την έχουν εκφράσει και οι παράγοντες της εξουσίας.

Η κατοχή μάς παραπέμπει και στην αντίσταση, μήπως η εκκλησία παροτρύνει το λαό σε άλλου είδους αντιδράσεις;
Κοιτάξτε, μιλάμε για κατοχή, διότι άλλοι μας επιβάλλουν σκληρά μέτρα. Δεν θέλω εγώ να πάρω αυτά τα μέτρα, αλλά μου τα επιβάλλουν άλλοι. Δεν το λέμε όλοι μας; Αν θέλουμε κάποια στιγμή σ’ αυτό το τόπο να καταλήξουμε κάπου, πρέπει να μη φοβηθούμε την αλήθεια και να αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες μας.

Σε ό,τι αφορά τις αντιδράσεις, να περιμένουμε διαδηλώσεις ανάλογες με αυτές που οργάνωσε ο μακαριστός Χριστόδουλος εξ αφορμής των ταυτοτήτων;

Σε καμία περίπτωση. Αυτά είναι σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Η παρέμβασή μας δεν έχει στόχο να πολεμήσει την κυβέρνηση, αλλά δεν θα δούμε την πραγματικότητα, δεν θα πούμε την αλήθεια; Το κείμενο αυτό έχει τρία στοιχεία. Πρώτο στοιχείο είναι η διαπίστωση της κατάστασης. Το δεύτερο στοιχείο είναι ο επιμερισμός των ευθυνών σε όλους μας: στην εξουσία, στο λαό, στην εκκλησία. Τρίτο στοιχείο η προσπάθεια να αντιμετωπίσουμε την κρίση. Τι μπορούμε να κάνουμε, πώς μπορούμε να εργαστούμε όλοι μαζί, εξουσία και λαός. Διότι ο λαός δεν είναι άμοιρος ευθυνών. Και από την άλλη πλευρά πρέπει να δούμε τους ανθρώπους που βρίσκονται σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Όπως γνωρίζετε, στην Εκκλησία της Ελλάδος λειτουργεί παρατηρητήριο κοινωνικών φαινομένων, το οποίο καταγράφει τα κοινωνικά προβλήματα. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως είναι λογικό, ασχολείται με την οικονομική κρίση και τους ανθρώπους που πλήττονται από αυτή. 

Με ποιο τρόπο ασχολείται η εκκλησία, εκτός από τις φραστικές παρεμβάσεις;

Κάθε μητρόπολη οργανώνει την δική της ποιμαντική διακονία. Εμείς για παράδειγμα στη Σιάτιστα κάθε μέρα μαγειρεύουμε για 46 ανθρώπους. Δύο φορές το μήνα δίνουμε δέματα με φαγητό σε φτωχές οικογένειες. Και είμαστε από τις πιο φτωχές μητροπόλεις της χώρας. Επίσης ενισχύουμε κάθε χρόνο τις πολύτεκνες οικογένειες και μάλιστα τα παιδιά τους που πετυχαίνουν στο πανεπιστήμιο. Χορηγούμε υποτροφίες για να μπορούν τα παιδιά αυτά να πληρώνουν το ενοίκιο στην πόλη, όπου θα πάνε για να σπουδάσουν. Ανάλογα με τα προβλήματα που έχουμε καλούμαστε να τα αντιμετωπίσουμε.

Οι επιφυλάξεις της εκκλησίας για την κάρτα του πολίτη

Εξ αφορμής της συνέντευξης ρωτήσαμε το σεβασμιότατο μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης κ. Παύλο για τις ενστάσεις της εκκλησίας σε ό,τι αφορά την έκδοση της κάρτας του πολίτη. 
“Το βασικό πρόβλημα με την κάρτα του πολίτη, που δεν αφορά μόνο την εκκλησία αλλά και την αρχή προστασίας προσωπικών δεδομένων, είναι να διασφαλιστεί η αξιοπρέπεια των ανθρώπων. Η επιτροπή της κυβέρνησης διαβεβαίωσε την αντίστοιχη της ιεράς συνόδου ότι δεν πρόκειται να θιγούν προσωπικά δεδομένα. Όταν όμως το σχέδιο νόμου αναρτήθηκε στο διαδίκτυο, διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν ασάφειες. Για παράδειγμα η αναγραφή του ΑΜΚΑ ενδεχομένως να παραπέμπει σε στοιχεία που αφορούν την υγεία του πολίτη. Εάν το τελικό νομοσχέδιο είναι σαφές και διασφαλίζει την αξιοπρέπεια του πολίτη, η εκκλησία δεν θα έχει καμιά αντίρρηση…”, ξεκαθάρισε ο κ. Παύλος.