Γράφει ο κ. Στέρ. Ν. Σάκκος, Ομ. Καθ. Πανεπιστημίου.
ΣΤΟΝ ημεροδείκτη του Μαϊου, θέση ξεχωριστή για την ιστορία
της Ρωμιοσύνης και για την ελληνική ψυχή κατέχει η 29η του
μήνα. Θυμίζει εκείνη την αποφράδα Τρίτη του 1453, που
σήμανε την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως, της βασιλίδος των
πόλεων, η οποία τείχος και προστασία της, είχε την Παναγία μας.
Ο ιστορικός μας Κ. Παπαρρηγόπουλος εκτιμά ότι ≪δια της
αλώσεως ταύτης δεν έπεσε μόνη η κυριευθείσα πόλις, δεν έπεσε
μόνη η καταλυθείσα βασιλεία, αλλ᾿ επί χρόνον μακρόν επε-
σκιάσθη κόσμος ολόκληρος πραγμάτων, και δογμάτων, ο κόσμος
ο ελληνικός≫. Και ο κορυφαίος βυζαντινολόγος των ημερών μας
Στήβεν Ράνσιμαν συμφωνεί ότι ≪η ημερομηνία της 29ης Μαϊου
1453 αποτελεί ένα σημείο στροφής στην ιστορία≫, μία ριζική
αλλαγή.
Δυσάρεστη μνήμη, θλιβερή. Όμως και τα πιο θλιβερά έχουν τη
θετική προσφορά τους, όταν τα μελετούμε και είμαστε πρόθυμοι
να αποδεχθούμε τα μηνύματά τους. Η πιο μεγάλη συμφορά μπο-
ρεί να γίνει ο πιο μεγάλος δάσκαλος, να μας προσφέρει εποπτικά
το πιο σωτήριο μήνυμα. Αναζητώντας αυτό το μήνυμα ανα -
σύρουμε από τις ιστορικές πηγές πολύτιμα μαθήματα που απο-
καλύπτουν τα βαθύτερα αίτια της πτώσεως. Μνημονεύω μόνο
τρεις μαρτυρίες·
Ο Ιωσήφ Βρυέννιος, σοφός δάσκαλος, λίγο πριν από την άλω-
ση διεκτραγωδεί την ασέβεια και ανομία που είχαν ενσκύψει στο
λαό και τον είχαν διαφθείρει ως το μεδούλι των κοκκάλων. Τη
μεγάλη διαφθορά επιβεβαιώνει και η συγκλονιστική εξομολόγη-
ση του Γενναδίου Σχολαρίου, πρώτου πατριάρχη μετά την άλω-
ση· ≪Διεφθάρημεν και εβδελύχθημεν εν τοις ημών επιτηδεύμα-
σιν (=γίναμε σιχαμεροί για τα έργα μας). Πάντες εξεκλίναμεν,
άμα ηχρειώθημεν... οι ποιμένες ηπατώμεν τον λαόν του Θεού... οι
άρχοντες ηπειθώμεν τοις νόμοις σου...≫. Και ο διδάσκαλος του
Γένους Ηλίας Μηνιάτης στηλιτεύει την τριπλή σκλαβιά των
Ελλήνων, ηθική, πνευματική και —τη συνέπεια των προ-
ηγουμένων— εθνική. Μ᾿ ένα λόγο, η αμαρτία και η απομάκρυνση
των χριστιανών από το θέλημα του Θεού είναι η βασική ρίζα της
συμφοράς. Το διακηρύττει ο αδιάψευστος λόγος του Ψαλμωδού·
≪εάν μη Κύριος οικοδομήση οίκον, εις μάτην εκοπίασαν οι οικο-
δομούντες· εάν μη Κύριος φυλάξη πόλιν, εις μάτην ηγρύπνησεν
ο φυλάσσων≫ (Ψα 126, 1) και ≪ιδού, οι μακρύνοντες εαυτούς από
Σου απολούνται≫ (Ψα 72, 27).
Αν η μνήμη της εθνικής συμφοράς φέρνει στα μάτια μας
δάκρυα πόνου, η γνώση και αναγνώριση των αιτίων εκείνης της
συμφοράς μπορεί να μας οδηγήσει στα σωτήρια δάκρυα της με-
τανοίας. Το μήνυμα, για τους άρχοντες και το λαό, απλό, σαφές,
σωτήριο· Να μετανοούμε για τα δικά μας λάθη, για τα σφάλματα
των πατέρων μας, για των παιδιών μας τις αστοχίες. Να μετα-
νοούμε, για να διορθωθούμε, να ανορθωθούμε!
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου