τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ
ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
Αληθώς έχουμε παρανοήσει
παντελώς; Αύτη η χώρα απώλεσε τους πνευματικούς της ανθρώπους; Κανείς πλέον δεν
έχει λόγο και κανείς δεν υπάρχει που δεν φοβάται να μιλήση; Ο καθείς δύναται να
πράξη το ο,τιδήποτε σε αυτήν την χώρα δίχως συνεπείας; Ο λόγος περί του
κοινωνικού «πειράματος» που εγένετο εσχάτως.
Ας θαυμάσωμεν:
Ένα
κοινωνικό πείραμα που δίνει απαντήσεις σε πολλές συζητήσεις γύρω από το κατά πόσο οι Έλληνες είναι ρατσιστές,
πραγματοποίησε στις 20 Φεβρουαρίου η ActionAid Ελλάς.
Στόχος της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης ήταν να καταγραφεί η αντίδραση των ανθρώπων τη
στιγμή που ένας άνθρωπος δέχεται ρατσιστική επίθεση μπροστά στα μάτια τους.
Κάποιοι
δειλιάζουν, κάποιοι υπερθεματίζουν, πολλοί σιωπούν, όμως στο τέλος φαίνεται ότι
τα αποτελέσματα είναι περισσότερο ενθαρρυντικά απ΄ ότι ενδεχομένως να περίμενε
κανείς.
Τεχνικά
Χαρακτηριστικά του «πειράματος»:
Η κάμερα
στήθηκε στο κέντρο της Αθήνας σε δύο στάσεις λεωφορείου (Συγγρού Φιξ), με θέμα
το ρατσισμό. Δύο ηθοποιοί, ο ένας
από το Μπαγκλαντές κι ο άλλος από την Ελλάδα, προσποιήθηκαν μια σκηνή φραστικής
ρατσιστικής επίθεσης. Οι κάμερες κατέγραψαν τις αληθινές αντιδράσεις των
ανθρώπων που περίμεναν το λεωφορείο.
Στο
περιστατικό ο ηθοποιός από το Μπαγκλαντές κάθεται στο παγκάκι της στάσης και ο
ηθοποιός από την Ελλάδα ενοχλείται και του επιτίθεται φραστικά.
Ποσοτικά
συμπεράσματα του «πειράματος»:
Περισσότερα
από 200 άτομα παρακολούθησαν τη σκηνή, η οποία επαναλήφθηκε 22 φορές σε 8 ώρες
μπροστά σε διαφορετικούς κάθε φορά παρευρισκομένους.
Τα
αποτελέσματα μπορούν να χαρακτηριστούν αισιόδοξα:
- 4 φορές ο κόσμος αδιαφόρησε,
- 2 φορές τάχθηκε υπέρ της ρατσιστικής συμπεριφοράς,
- αλλά 15 φορές ο κόσμος στη στάση υπερασπίστηκε τον άνθρωπο που δέχτηκε τη ρατσιστική επίθεση και μια φορά παρατηρήθηκαν συγχρόνως οι δύο αντιδράσεις....
θα παρατηρήσω ενθάδε κάποια πράγματα που είναι εμφανή στον καθένα αλλά δεν τα παρατηρούμε, δεν τους δίδει την πρέπουσα σημασία ο νούς διότι έχουμε μάθει τροχάδην δίχως κρίσιν να διερχόμαστε το πάν. Το «πείραμα» επιθυμεί να ποσοστοποιήση, να εξάγη ποσοτικώς «ΠΟΣΟ ρατσιστές είναι οι Έλληνες». Είναι κατάδηλον δηλαδή ότι θεωρεί δεδομένον ότι ο ελληνικός λαός είναι «ρατσιστής». Δεν το ενδιαφέρει το «πείραμα» να εξακριβώση υπόθεσιν τινά αν είναι, αν υπάρχη ρατσισμός στους έλληνες. Το ενδιαφέρει να μάθει μόνον το πόσο !!!
Δευτέρα
παρατήρησις. Στόχος λέει της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης ήταν να καταγραφεί η
αντίδραση των ανθρώπων τη στιγμή που ένας άνθρωπος δέχεται ρατσιστική επίθεση
μπροστά στα μάτια τους. Τουτέστιν το «πείραμα» διεξάγει «επίθεσιν» κατά
ανθρώπινης υπάρξεως και προσδοκά αντιδράσεις. Αληθώς ρωτάω. Ποιος άνθρωπος εάν
δεί «επίθεσιν» κατά ανθρώπου δεν θα αντιδράσει; Εάν ιδή επικίνδυνον επίθεσιν
δεν θα αντιδράση και βιαίως ίσως; Δηλαδή δεν αποτελεί προτροπήν προς βία αυτό
το πράγμα; Αν ήτο εκεί κάποιος κι έσπαγε τα μούτρα αυτού του εξυπνάκια
«ηθοποιού» από την Ελλάδα, θα το εξήραν τούτο ως υγιή αντίδρασιν; Θα ήτο το
πρότυπον της υγιούς αντιδράσεως; Δεν περνάμε το μήνυμα της βίας, έστω και κατά
αυτών που εξασκούν βίαν; Τουτέστιν οδούς αντί αδόντος; Αυτό το μήνυμα θέλουμε;
Τρίτον.
Ονομάζονται ηθοποιοί αυτοί που υποδύονται τον ρόλο του θύτη και του θύματος. Αν
πρόκειται δια την υπόδηση ρόλων να ονομάζεται τις ηθοποιός τότε αυτή η
γενίκευσις δεικνύει και την επιστημοσύνη του πειράματος. Εις τα πειράματα όσοι
διαδραματίζουν ρόλους ενεργούς καλούνται υποκείμενα ή αντικείμενα. Εάν φερ’
ειπείν έν υποκείμενον υπεδύετο τον καθηγητήν εντός της τάξεως, ίνα μελετηθή
αντίδρασις των μαθητών, εις έν συμβάν, τούτο το υποκείμενον θα ωνομάζετο «καθηγητής»;
Μα ο αληθινός καθηγητής διαθέτει άλλην κατάρτισιν και θα δρούσε άλλως εις
οιαδήποτε ενέργεια. Ούτω πως κι εδώ. Ο δύσμοιρος μετανάστης καλείται «ηθοποιός»
εν ώ εις την ουσίαν πρόκειται δια ένα βουβό υποκείμενον όπερ δέχεται επίθεσιν
λεκτικήν υφ’ ενός ετέρου υποκειμένου. Δεν δύναται τούτο το υποκείμενον να
συγκεντρώση επ’ αυτού τας ιδιότητας του ηθοποιού. Ο ηθοποιός δρά προκειμένου να
εκφέρη κάθαρσιν εις το ακροατήριόν του και δρά ασφαλώς επί υποθέσεως, ήτις
μιμείται πράξιν σπουδαίαν και τελείαν.
Τέταρτον που ίσως
εξόφθαλμα θα μπορούσε να παρατηρήση κάποιος είναι τα ποσοτικά συμπεράσματα της
«έρευνας» ή του «πειράματος». Επειδή κάποιοι εδίστασαν να τα βάλλουν με έναν
τρελόν που πρωί πρωί εξύβριζεν έναν αλλοδαπό, άπαντες ούτοι ετσουβαλιάσθησαν
εις τους πλησιάζοντας συνειδησιακώς τον φασισμόν. 200 άτομα
παρακολούθησαν τη σκηνή. 200 άτομα εχρησιμοποιήθησαν εν αγνοίαν των ως
πειραματόζωα. Μα κι απ’ αυτά τα 200 άτομα μόλις 21 περιπτώσεις απετέλεσαν
χρήσιμα ποσοτικά συμπεράσματα του «πειράματος». Οι υπόλοιπες 179 περιπτώσεις
ωσάν βουβώς να υπονοείται ότι αγνόησαν το συμβάν. Άρα είμεθα όλοι ρατσισταί;
Ήμαρτον.
Όμως άπαντα ταύτα
είναι είπομεν τα φανερά. Ας ίδωμεν τα περί των αληθινών πειραμάτων ισχύοντα δια
να βγάλωμεν τα συμπεράσματά μας.
Εις τας αληθείς
μελέτας που έχουν να κάνουν με την αγωγήν των ανθρώπων – το κοινωνικόν ανωτέρω
«πείραμα» στην ουσίαν δεικνύει ποια είναι η αγωγή μας - χονδρικώς εξετάζονται
α) ο σκοπός ενός πράγματος, ή ενεργείας β) τα μέσα επιτεύξεως ενός πράγματος ή
ενεργείας τινός και γ) η τέχνη ενός εξ αυτών. Εν προκειμένω δια την περίπτωσιν
του ρατσισμού και πάλι γενικώς ειπείν ίσως ήθελεν είναι αποδεκτόν να εξεταστούν
πειραματικώς μέσα αποκλιμακώσεώς του, εάν υπάρχη, ή τέχνες αγωγής και
συμπεριφοράς εις την εκπαίδευσιν, ίνα ούτε παρουσιασθή ποτέ αλλά και να
εκκλείψη εκεί και όπου ευρίσκεται εντός του νού μερικών. Προκειμένου όμως περί
του σκοπού ενός πράγματος, να ερευνηθή ο σκοπός της αγωγής των οιωνδήποτε
ανθρώπων, εκ τίνος παιδαγωγικού κόσμου εδημιουργήθησαν και πού στόχευε ούτος, ο
οιοσδήποτε πειραματισμός καθίσταται επικίνδυνος. Διότι ποιος τολμά να αναλάβη
τοιαύτην ευθύνην;
Ο άνθρωπος δεν
είναι άψυχον υλικόν δια να πειραματιζώμεθα ΕΛΕΥΘΕΡΩΣ επ’ αυτού. Γίνονται
βεβαίως πειραματισμοί επί των ζώων, αλλά και ως προς αυτούς ακούονται
αντιρρήσεις. Με άλλα λόγια να πειραματισθή τις το ξανατονίζουμε – ΕΛΕΥΘΕΡΩΣ
- επ’ ανθρώπων εν σχέσει με τον σκοπόν
της αγωγής του, να καταδείξη πόσον εντός της ψυχής των υποκειμένων φωλεάζει τι
ενέργημα ή συναίσθημα, πώς ούτοι έχουν γαλουχηθεί και από ποιάς ιδέας
εμφορούνται, μάλιστα κρίνοντάς τους σε μηδαμινό διάστημα χρόνου είναι ανεπίτρεπτον.
Διότι εάν θέλει τις να μελετήση ανθρώπους και αντιδράσεις χρειάζεται να
παρακολουθηθή η σταδιοδρομία του υποκειμένου επι πολλά έτη και να διατελή εν
γνώσει του ερευνητού η περίστασις υπό της οποίας η όποια αγωγή του ατόμου συνετελέσθη.
Εν κατακλείδι. Η
πειραματική μέθοδος δύναται να εφαρμοσθή ως προς τα μέσα της αγωγής των
ανθρώπων και την μέθοδον, την τέχνην της αγωγής. Αυτά και μόνον αυτά πρέπει να
δοκιμάζωνται. Να δοκιμάζεται συλλήβδην η αγωγή, η όλη παιδεία των ανθρώπων σε
μια τυχαία στιγμή και σε τυχαίο δείγμα άλλως που ποτέ ηκούσθη και ποιος το
ενέκρινε; Κύριοι όποιοι κι αν το κάνατε αυτό μάθατε, ότι δεν έχετε δικαίωμα να
κρίνετε και να «δοκιμάζετε» την αγωγή των ανθρώπων με τα αστεία αυτά
«πειράματά» σας και να κατηγοροποιείτε ένα ολόκληρο έθνος συλλήβδην και μάλιστα
ορμώμενοι από αφετηρία αποδοχής εξ ορισμού λανθασμένου συμπεράσματος. Οι Έλληνες
ούτε πειραματόζωα είναι ούτε μπορεί να κριθή η όποια αγωγή τους εδόθη και να
στοχοποιείται αύτη αναιτίως λόγω της ανεπαρκούς γνώσεώς σας.
Η όποια τάχα
ευαισθητοποίησις του κοινού εις τοιαύτα θέματα δεν αναιρεί το αμάρτημά σας και
τας επιπτώσεις που αυτό επιφέρει εις τας συνειδήσεις.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου