Όταν ο Μωυσής είπε στο Θεό, « ἐμφάνισόν μοι σεαυτόν», ο Θεός του είπε, «οὐ δυνήσῃ ἰδεῖν τὸ πρόσωπόν μου· οὐ γὰρ μὴ ἴδῃ ἄνθρωπος τὸ πρόσωπόν μου καὶ ζήσεται » ( Εξ. λγ’, 18-20). Άρα δικαιώνεται ο παραπάνω τίτλος, Θεόν ανθρώποις ιδείν αδύνατον. Εννοείται βέβαια ότι πρόκειται για τους σωματικούς οφθαλμούς του ανθρώπου. Ευτυχώς όμως που ο Κύριος είπε, « Τὰ ἀδύνατα παρὰ ἀνθρώποις δυνατὰ παρὰ τῷ Θεῷ ἐστιν »(Λουκ. ιη’, 27). Έτσι και αυτό το αδύνατο για τους ανθρώπους, δηλαδή να δουν το Θεό, ο Θεός το έκανε δυνατό. Αυτό λέγεται στη συνέχεια του τροπαρίου το οποίο αρχίζει με τα παραπάνω λόγια, Θεόν ανθρώποις ιδείν αδύνατον. Λέει λοιπόν, διὰ σοῦ δὲ Πάναγνε ὡράθη βροτοῖς, Λόγος σεσαρκωμένος.
Αυτό ο Παύλος το χαρακτηρίζει μεγάλο μυστήριο με τα εξής λόγια, « καὶ ὁμολογουμένως μέγα ἐστὶ τὸ τῆς εὐσεβείας μυστήριον· Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι, ὤφθη ἀγγέλοις, ἐκηρύχθη ἐν ἔθνεσιν, ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ, ἀνελήφθη ἐν δόξῃ »( Α’ Τιμ. γ’, 16). Αλλά και ο Ίδιος ο Κύριος αποκάλυψε αυτή την αλήθεια, όπως φαίνεται στον εξής διάλογο που είχε με τον Φίλιππο, «Λέγει αὐτῷ Φίλιππος· Κύριε, δεῖξον ἡμῖν τὸν πατέρα καὶ ἀρκεῖ ἡμῖν. λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· Τοσοῦτον χρόνον μεθ' ὑμῶν εἰμι, καὶ οὐκ ἔγνωκάς με, Φίλιππε; ὁ ἑωρακὼς ἐμὲ ἑώρακε τὸν πατέρα· καὶ πῶς σὺ λέγεις, δεῖξον ἡμῖν τὸν πατέρα; οὐ πιστεύεις ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ πατρὶ καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοί ἐστι; τὰ ῥήματα ἃ ἐγὼ λαλῶ ὑμῖν, ἀπ' ἐμαυτοῦ οὐ λαλῶ· ὁ δὲ πατὴρ ὁ ἐν ἐμοὶ μένων αὐτὸς ποιεῖ τὰ ἔργα »(Ιω. ιδ’, 8- 10).
Αλλά το βάρος δεν πέφτει στα σαρκικά μάτια, όπως είπε ο Κύριος στο Θωμά, « Ὅτι ἑώρακάς με, πεπίστευκας· μακάριοι οἱ μὴ ἰδόντε ς καὶ πιστεύσαντες »( Ιω. κ’, 29). Το βάρος πέφτει στην καρδιά, όπως πάλι είπε ο Κύριος, « μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται »( Ματ. ε’, 8).Τώρα, ποιοι είναι « οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ », ο Θεός τους γνωρίζει. Οι άλλοι, δε μένει παρά να τους αγαπάνε, αν και δεν τους γνωρίζουν, γιατί χωρίς αγάπη, δεν είναι κανένας « καθαρός τῇ καρδίᾳ ». Είναι ασφαλέστερο να αγαπάει κανείς τα τέκνα του Θεού από του να λέει για τον εαυτό του, εγώ είμαι τέκνο του Θεού.
Ιωάννης Χ. Δήμος πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών.