Έρωτας και γάμος: μυστήριο αγάπης

Ἔρωτας καί γάμος: μυστήριο ἀγάπης
Συζητώντας μ' ἕνα ἱερέα γιά τό γάμο...


Πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Θερμός

-Γιατί ὀνομάζουμε τό γάμο μυστήριο; Τί τό μυστηριῶδες ἔχει;

Δέν τό ὀνομάζουμε μυστήριο ἐπειδή ἔχει κάτι τό ἀκατανόητο, ὅπως ἡ κοινόχρηστη σημασία ὑπονοεῖ. Μυστήριο εἶναι κάθε συνάντηση κτιστοῦ καί ἀκτίστου, δηλαδή Θεοῦ ἀπό τή μία καί ἀνθρώπου ἀπό τήν ἄλλη. Καί στόν ἐκκλησιαστικό γάμο ἔχουμε μιά τέτοια συνάντηση, μᾶλλον μιά ἕνωση, ὅπως ἀκριβῶς εἶναι μυστήριο ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῡ ἤ ἡ Θεία Λειτουργία. Φυσικά μία τέτοια συνάντηση ὑπερβαίνει τή δυνατότητα τοῦ μυαλοῦ μας νά τήν κατανοήση πλήρως.

-Μπορεῖτε νά ἐξηγήσετε περισσότερο πῶς συναντᾶται ὁ Θεός μέ τόν ἄνθρωπο στόν γάμο;

Ὅπως ἀκριβῶς στή Θεία Εὐχαριστία. Ἐκεῖ προσφέρουμε τά ὑλικά δῶρα μας (ψωμί καί κρασί) στόν Θεό καί Αὐτός μᾶς τά ἐπιστρέφει ἁγιασμένα, ὡς Θεία Κοινωνία. Ἔτσι καί στόν γάμο προσφέρουμε τήν ἕνωσή μας στόν Θεό καί τήν λαμβάνουμε πίσω ἁγιασμένη.

-Αὐτό τί σημαίνει στήν πράξη;

Γιά νά τό ἀντιληφθῆτε χρειάζεται νά θυμηθεῖτε τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα πού διαβάζεται στήν ἀκολουθία τοῦ γάμου. Πρόκειται γιά τό πρῶτο θαῦμα τοῦ Χριστοῦ, πού ἔγινε στήν Κανᾶ. Ὅπως θά θυμᾶστε, ὅταν τελείωσε τό κρασί ὁ Χριστός ζήτησε νά γεμίσουν ἕξη πέτρινες στάμνες μέ νερό καί κατόπιν νά τό σερβίρουν. Ἦταν πιά κρασί καί ὁ γαμπρός ἀπόρησε. Κάλεσε τόν ὑπεύθυνο τοῦ τραπεζιοῦ καί τοῦ εἶπε: "Ὅλος ὁ κόσμος βάζει στήν ἀρχή τό καλύτερο κρασί καί κατόπιν τό κατώτερο. Σύ γιατί κράτησες τό καλό γιά τό τέλος;" (Ἰωάν. 2, 1 -11).

Τά θαύματα τοῦ Χριστοῦ καί τῶν ἁγίων ὀνομάζονται σημεῖα, δηλαδή σημάδια μιᾶς ἄλλης πραγματικότητας. Στήν περίπτωση αὐτή ὁ Κύριος μᾶς δείχνει ποιά εἶναι ἡ φυσική φορά τῶν πραγμάτων χωρίς τήν Χάρη τοῦ Θεοῦκαί ποιά μέ αὐτήν. Χωρίς τή συνάντηση Θεοῦ καί ἀνθρώπου στόν γάμο, ἡ φυσική του πορεία εἶναι νά φθίνη καί νά κουράζεται. Ὅταν πραγματοποιηθῆ ἡ ἕνωση αὐτή, ὁ φυσικός δεσμός ἐνσωματώνεται στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τήν Ἐκκλησία καί λαμβάνει δυναμισμό ἀπροσμέτρητο.

-Καί τόσοι γάμοι ἀνθρώπων πού δέν συνδέονται ἐνεργά μέ τήν Ἐκκλησία ἤ πού τελοῦν πολιτικό γάμο; Εἶναι καταδικασμένοι σέ φθορά καί συμβατικότητα; Ἡ πραγματικότητα δέν τό ἐπικυρώνει αὐτό.

Πολύ σωστά. Στήν περίπτωση αὐτή ἀπομένουν οἱ φυσικές δυνατότητες καί οἱ καλές προθέσεις. Οἱ ἄνθρωποι πού δέν βιώνουν τό γάμο ὡς μυστήριο εἶναι ἐνδεχόμενο νά διαθέτουν πολλές φυσικές δυνατότητες καί πολύ καλές προθέσεις. Ὅμως χωρίς τή συνάντηση μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ αὐτές δέν γονιμοποιοῦνται. Στηρίζονται βέβαια στήν ἀγωνιστικότητα τῶν δύο συζύγων, ἡ ὁποία μπορεῖ νά εἶναι ἀξιοπρόσεκτη, μπορεῖ ὅμως καί νά ἐξαντληθῆ.

-Δηλαδή ὁ Θεός εἶναι ἐντελῶς ἀπών ἀπό ἕνα τέτοιο γάμο;

Ὄχι βέβαια. Ὁ Θεός εἶναι παρών σέ κάθε καλή ἀνθρώπινη προσπάθεια καί τήν στηρίζει. Αὐτό συμβαίνει καί μέ μή Χριστιανούς· πολύ περισσότερο μέ βαπτισμένους. Δέν περιμένει νά Τόν ἐπικαλεσθοῦμε γιά νά σπεύση σέ βοήθεια. Ὅμως, γιά νά καταλάβουμε τή διαφορά πρέπει νά ἀνατρέξουμε πάλι στο ἀρχέτυπο τῶν μυστηρίων τή Θεία Εὐχαριστία. Ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού ἀγωνίζονται στή ζωή τους νά διορθωθοῦν, ἤ ἄλλοι ἐπικαλοῦνται τήν δύναμη τοῦ Θεοῦ, χωρίς ὅμως νά κοινωνοῦν Σῶμα Του καί Αἷμα Του. Δέν εἶναι τό ἴδιο. Μέ τή Θεία Κοινωνία ὁ ἄνθρωπος προσέρχεται νά ἐνσωματωθῆ στόν Χριστό ψυχοσωματικά "εἰς ζωήν αἰώνιον " ὄχι γιά νά γίνη ἁπλῶς καλός ἄνθρωπος ἀλλά γιά νά ἁγιαστῆ καί νά ζήση αἰώνια μαζί Του.

Τό ἴδιο καί στόν ἐκκλησιαστικό γάμο. Αὐτός πού προσέρχεται μέ ἐπίγνωση δέν κάνει τίποτε ἄλλο ἀπό τό νά Τοῦ ζητᾶ νά ἐσωματώση τήν ἀγάπη του στή δική Του ἀγάπη, νά κάμη τήν ἀγάπη τῶν δύο νά ἀποκτήση μιά ἄλλη ποιότητα πέρα ἀπό τή φυσική, ἀλλά καί νά ζήση αἰώνια. Θυμηθῆτε τή φράση πού λέγει ὁ ἱερέας στό τέλος τοῦ ἀρραβῶνα: "Βεβαίωσον αὐτούς τῇ παρά Σοῦ ἁγίᾳ ἑνότητι", καθώς καί τήν ἄλλη στό τέλος τοῦ γάμου: "Ἀνάλαβε τούς στεφάνους αὐτῶν ἐν τῇ βασιλείᾳ Σου, ἀσπίλους καί ἀμώμους καί ἀνεπιβουλεύτους διατηρῶν αὐτούς εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων." Ἔτσι ὁ γάμος παίρνει κοσμολογικές καί ὀντολογικές διαστάσεις. Ὁ ἄνθρωπος φανερώνει ἐπάνω τήν ἀλήθεια τοῦ κόσμου: τήν ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη.

-Ἡ ἐμπειρία ὅλων μας λέγει πώς ἡ πλειονότητα ὅσων τελοῦν ἐκκλησιαστικό γάμο μᾶλλον δέν σκέπτεται ἔτσι. Ὁ νοῦς τους βρίσκεται στά ἐξωτερικά στοιχεῖα, πού ἄλλωστε δίνουν καί τήν λαμπρότητα.

Αὐτό εἶναι τό θλιβερό γεγονός τῆς ἐκκοσμίκευσης. Ἡ Ἐκκλησία ὑποχωρεῖ στόν κόσμο καί ἀφήνεται νά πάρη τό ἦθος του. Δέν ἀρνεῖται κανείς τό χαρμόσυνο χαρακτήρα τοῦ γάμου, ἀλλά ἡ πραγματική λαμπρότητα βρίσκεται σέ αὐτό ποῦ ζῆ ἐσωτερικά ὁ πιστός, στό "ἄν τό μυστήριο τελεσιουργῆται πράγματι μέσα του. Στόν ψαλμό 44 διαβάζουμε: "Πᾶσα ἡ δόξα τῆς θυγατρός τοῦ βασιλέως ἔσωθεν" (στίχος 14). Δηλαδή, ὅπως ἑρμηνεύουν οἱ Πατέρες, ἡ δόξα καί λαμπρότητα τῆς Ἐκκλησίας (θυγατέρας του Θεοῦ - Πατέρα, ἀφοῦ νυμφεύεται τόν Υἱό Του) εἶναι ἐσωτερική, διότι μέσα στό μυστήριο τῆς ἐσωτερικότητας λαμβάνουν χώρα τά σημαντικά.

Ἐπαναλαμβάνω: αὐτό δέν σημαίνει ὅτι θά ἀρνηθοῦμε τά ἐξωτερικά στοιχεῖα τοῦ ἑορτασμοῦ τοῦ γάμου, διότι περί γιορτῆς πρόκειται. Ἄλλωστε καί ἡ λαογραφική μας παράδοση τά διαθέτει πλούσια. Σημαίνουν ἁπλῶς πώς ἡ μάχη θά δοθῆ μέσα στήν ἀνθρώπινη καρδιά. Στό τρόπο μέ τόν ὁποῖο προσέρχεται κάποιος στό μυστήριο. Ἄν προσέλθη μέ τό ἐκκλησιαστικό φρόνημα πού περιγράψαμε, τότε ἀξιοποιεῖ τή συνάντηση καί ἕνωση μέ τόν Θεό. Ἄν ὄχι, τότε ἡ Χάρη του Θεοῦ δέν ἐνεργεῖ.

-Δηλαδή ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ δέν ἀλλάζει αὐτόματα τόν ἄνθρωπο.

Ἀκριβῶς, Ἄν τόν ἄλλαζε αὐτόματα παρά τή βούλησή του, θά εἴχαμε μαγικοῦ τύπου δράση. Ὁ Θεός συνεργάζεται μέ μᾶς. Γι' αὐτό καί πλῆθος γάμων πού τελοῦνται στήν Ἐκκλησία ἀποτυγχάνουν. Διότι οἱ ἄνθρωποι ἔμειναν μόνο στό φολκλορικό μέρος στή "συσκευασία" ἤ μόνο στο πρακτικό - ὀργανωτικό.

-Πάντως μοῦ κάνει ἐντύπωση ὁ παραλληλισμός τοῦ γάμου μέ τή Θεία Λειτουργία. Ὑπάρχει καί ἡ σεξουαλικότητα πού ὁ περισσότερος κόσμος θεωρεῖ ἁμαρτωλή, ἤ τουλάχιστον ἀσυμβίβαστη μέ τά ἅγια πράγματα. Εἶναι γνωστή ἡ εὐαισθησία τῆς Ἐκκλησίας γιά τά σεξουαλικά. Μήπως ἡ Ἐκκλησία ἔκαμε τόν γάμο μυστήριο ἁπλῶς καί μόνο προκειμένου νά περιορίση τίς σεξουαλικές παρεκτροπές; Μήπως προτίμησε τόν συμβιβασμό γιά νά ἀποφύγη χειρότερα;

Φυσικά ἔχει καί τέτοιες λειτουργίες ὁ γάμος (ἠθικοποίηση τῆς συμπεριφορᾶς, σταθερότητα τῆς κοινωνίας κ.ἄ.) ἀλλά τίς διαθέτει γενικά ὡς κοινωνικός θεσμός. Κάθε εἴδους γάμος (πολιτικός θρησκευτικός ἄλλων θρησκειῶν) ἐπινοήθηκε γιά νά μειωθῆ ἡ ἀπληστία τοῦ ἀνθρώπου, γιά νά δημιουργηθῆ κατάλληλο περιβάλλον γιά τό μεγάλωμα τῶν παιδιῶν, γιά νά τιθασευθοῦν φυγόκεντρες καί διαλυτικές τάσεις. Αὐτές εἶναι φυσικές λειτουργίες. Ἡ Ἐκκλησία δέν ἀγνοεῖ τό φυσικό ἀλλά τό ὑπερβαίνει. Ἐνδιαφέρεται γιά ἐκεῖνο πρός τό ὁποῖο δείχνει τό φυσικό.

Γιά παράδειγμα, φυσική εἶναι ἡ τάση τοῦ ἀνθρώπου γιά συντροφικότητα. Ὁ Θεός τήν ἀποδέχεται καί τήν εὐλογεῖ εὐθύς ἐξ ἀρχῆς (Γένεση 1, 27 -28 καί 2, 18 -24). Ἔρχεται ὅμως τό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα τοῦ μυστηρίου (Ἐφεσίους 5, 20 -33) νά παραλληλίση τό δεσμό τῶν δύο ἀνθρώπων μέ τήν ἕνωση Χριστοῦ καί Ἐκκλησίας. Ἀπό παλιά, στήν Παλαιά Διαθήκη, ὁ Θεός χρησιμοποίησε σάν ἀνάλογο γιά νά δείξει τή σχέση Του μέ τούς ἀνθρώπους τόν ἐρωτικό δεσμό (Ψαλμοί 44, 12 Ἱερεμίας 3, 6-9 Ἠσαίας 54, 1 10 καί 62, 4 -5 Ἰεζεκιήλ 16, 163 καθώς καί ὁλόκληρο τό Ἆσμα Ἀσμάτων . Βλ. ἐπίσης στήν Καινή Διαθήκη: Ἰωάννη 3, 29- Ματθαίου 9, 15 καί 22, 114 -Β Κορινθίους 11, 2 -Ἐφεσίους 5, 26-27 Ἀποκάλυψη 21, 9 καί 22, 17). Καί οἱ Πατέρες στή συνέχεια μεταχειρίσθηκαν αὐτό τό παράδειγμα (Κλῖμαξ, λόγος 30, 5).

Ἀντιλαμβανόμαστε πόσο τιμοῦν τόν ἀνθρώπινο ἔρωτα αὐτές οἱ παρομοιώσεις. Ἡ ἐρωτική συντροφικότητα ἀντιμετωπίζεται ὡς πρωτογενής καί θεμελιώδης ἀνθρώπινη λειτουργία. Αὐτό βέβαια τό πιστεύουν καί ὅσοι βλέπουν τόν γάμο ἀνθρωποκεντρικά. Ἐπί πλέον, ὅμως, ἐδῶ παίρνει νόημα ἀπο τήν οὐράνια πηγή της καί γίνεται στή συνέχεια νοσταλγία της. Πέρα ἀπό τό γεγονός ὅτι "ὁ Θεός τούς ἔρωτας τούτους ἐγκατέσπειρε" ( Ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος) ὥστε ὁ ἄνθρωπος νά καταξιώνεται καί νά συμπληρώνεται, τούς ἔκαμε καί σκαλοπάτια μέ τό ὁποῖα θά ἀνάγεται πρός τά ἀνώτερα καί ἐπουράνια. Ὄχι φυσικά μέ τήν ἔννοια ὅτι αὐτόματα ἡ ἐρωτική ζωή ἀνεβάζει πνευματικά τόν ἄνθρωπο (μέ τήν κακή χρήση της μπορεῖ, ἀντίθετα νά ξεπέση, ) ἀλλά ὅτι ὅταν ὑπάρχει πνευματική ζωή τό γεγονός τοῦ ἔρωτα λειτουργεῖ καί ὡς κίνητρο γιά τήν ἀγάπη πρός τόν Θεό: ἀφοῦ εἶναι τόσο ἰσχυρός ὁ ἀνθρώπινος ἔρωτας, μπορεῖ κανείς νά φανατασθῆ τόν ἔρωτα πρός τόν Θεό πόσο σφοδρός μπορεῖ νά γίνη. Ἐκτός αὐτοῦ, μέ τήν διαπροσωπική σχέση ὁ ἄνθρωπος μαθαίνει ν' ἀνοίγεται στόν ἄλλο καί νά κοινωνεῖ μαζί του· χωρίς αὐτή τή βασική προϋπόθεση ἀδυνατεῖ κάποιος νά κοινωνήσει μέ τόν Θεό.

Στήν πραγματικότητα, ἡ Ἐκκλησία τιμᾶ ἀφάνταστα τόν ἔρωτα καί τόν γάμο καί μόνο σέ αὐτή τή βάση μπορεῖ κάποιος νά καταλάβη τίς "ἀπαγορεύσεις" της. Οὐσιαστικά πρόκειται γιά μέτρα προστασίας αὐτῶν τῶν θεϊκῶν δώρων, ὅπως κάποιος προστατεύει τή φλόγα τοῦ κεριοῦ του νά μήν τή σβήση ὁ ἄνεμος, ἤ ὅπως ὑποβάλλεται σέ στερήσεις ὁ ἀθλητής προκειμένου νά γευθῆ τή χαρά τῆς νίκης. Τό ἀρχικό κεφάλαιο τοῦ ἔρωτα χρειάζεται νά αὐξηθεῖ καί νά μεταμορφωθῆ, ὄχι νά ἀναλωθῆ ἀπερίσκεπτα ὅπως συχνά συμβαίνει.

Ἀπό τήν ἄλλη, εἶναι γεγονός ὅτι διάφορα μέλη τῆς Ἐκκλησίας δυστυχῶς δέν συμμερίζονται τή ζωηφόρο Θεολογία της, εἴτε ἀπό ἄγνοια εἴτε γιά διάφορους προσωπικούς λόγους. Γονεῖς πού βασανίζονται ἀπό τόν πουριτανισμό τους καί δέν χάρηκαν τόν ἔρωτα ὡς δῶρο τοῦ Θεοῦ, κληρικοί καί κατηχητές πού δέν διδάχθηκαν σωστά τήν Ἀλήθεια ἤ πού παρανόησαν τήν Ὀρθόδοξη ἄσκηση, ὅλοι αὐτοί συμβάλλουμε συχνά στήν ἀποξένωση τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν ἐκκλησιαστική ζωή, ἀφοῦ τόν ἐξωθοῦμε νά τή βλέπη σάν τόν θεματοφύλακα τοῦ πουριτανισμοῦ.

-Αὐτή ἡ ἀποκρουστική κατάσταση συνυπάρχει μέ τή σεξουαλική ἀσυδοσία τοῦ καιροῦ μας, ὅπως ἐκφράζεται στά ἔντυπα καί στά μέσα ἐνημέρωσης.

Πολύ σωστά τό ἐπισημαίνετε. Ὁ σημερινός ἄνθρωπος βρίσκεται ἐγκλωβισμένος ἀνάμεσα στά δύο δεινά: στή φοβία τοῦ παρελθόντος καί στήν σύγχρονη ἐμπορευματοποίηση. Ἡ πρώτη τόν ἐμποδίζει νά χαρῆ μέ εὐχαριστία τά δῶρα τοῦ Θεοῦ, ἡ δεύτερη τοῦ τά καταπνίγει. Οἱ πολλοί ὕμνοι στόν ἔρωτα σήμερα δέν εἶναι παρά τό ἄλλοθι γιά τόν ἐξευτελισμό του. Δύσκολο νά συμπεράνουμε ποιά συμφορά εἶναι ἡ σοβαρώτερη: ἡ ἐνοχή καί τό ἄγχος γιά τόν ἔρωτα καί τό σέξ ἤ ἡ τυραννία τοῦ αἰσθησιασμοῦ πού διαστρεβλώνει καί τελικά καταστρέφει τήν ἔμφυτη ἀγαπητική δύναμη; Ἐπί πλέον ζοῦμε μέσα στόν καταιγισμό ἑνός λεξιλογίου πού συγχέει τήν σωματική ἕλξη μέ ἔρωτα καί καθιστᾶ ἀναξιόπιστα τά συναισθήματα. Ἡ ἄσκηση πού προτείνει ἡ Ἐκκλησία συντελεῖ καί στό ξεκκαθάρισμα τοῦ ἐνδοψυχικοῦ κόσμου.

-Ἕνα γνωστό μου ζευγάρι πού πῆγε νά ἐξομολογηθῆ ἐπέστρεψε ἀπογοητευμένο ἐπειδή ὁ πνευματικός δέν τούς ἐπέτρεψε νά κοινωνήσουν. Αἰτία ἦταν οἱ προγαμιαῖες σχέσεις τους. Ἦταν σωστό αὐτό;

Πρόκειται γιά μιά πολύ συχνή αἰτία πικρίας τῶν σημερινῶν ἀνθρώπων πού καταλήγει στήν ἀπομάκρυνσή τους ἀπό τήν Ἐκκλησία. Γιά νά κατανοήσουμε τό πνεῦμα αὐτῆς τῆς "ἀπαγόρευσης" χρειάζεται νά θυμηθοῦμε ὅσα ἀναφέραμε ἀρχικά γιά τό μυστήριο τοῦ γάμου.

Ἡ λέξη μυστήριο προέρχεται ἀπό τό ρῆμα μυῶ πού σημαίνει εἰσάγω σέ κάτι, μεταδίδω μιάν ἀλήθεια. Αὐτός πού μυεῖται λέγεται μυημένος. Τό πρωταρχικό νόημα, λοιπόν, αὐτῆς τῆς διαδικασίας βρίσκεται στή Θεία Λειτουργία, τό κατ' έξοχήν μυστήριο. Αὐτός πού βαπτίζεται καί χρίεται γίνεται μυημένος, μέ ἄλλα λόγια μπορεῖ πλέον νά συμμετέχη στά ἄδυτα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ (πού εἶναι ἡ Θεία Εὐχαριστία) καί ἀπαντᾶ στόν ἱερέα (σήμερα τό κάνει ὁ ψάλτης ὡς ἀντιπρόσωπος τοῦ λαοῦ), νά ἀκούη τά λεγόμενα, νά μεταλαμβάνη Σῶμα καί Αἷμα Χριστοῦ. Συναποτελεῖ μέ τούς ἄλλους πιστούς τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, δηλαδή ἐκείνους πού ἐνσωματώθηκαν στήν Ἀλήθεια καί στή Ζωή (πού εἶναι ὁ Χριστός: Ἰωάν. 14, 6).

Ἀπό τό γεγονός αὐτό καί μετά ὅλα εἶναι διαφορετικά, ὅλα (πρέπει νά) λαμβάνουν χώρα κάτω ἀπό τό φῶς αὐτῆς τῆς ἀσύλληπτης δωρεᾶς. Ὁλόκληρη ἡ ζωή τοῦ Χριστιανοῦ παίρνει νόημα ἀπό τήν ἔνταξή του στήν Ἐκκλησία. Τίποτε δέν μπορεῖ νά γίνη ἔξω ἀπό τήν εὐλογία της, ὄχι διότι τό ἐπιβάλλει κάποιος κανονισμός ἤ μιά θρησκοληψία, ἀλλά διότι ἡ Ἐκκλησία ἀποτελεῖ τρόπο ζωῆς. Ἀγκαλιάζει ὁλόκληρη τή ζωή τοῦ ἀνθρώπου, γι' αὐτό καί ὑπάρχουν πλῆθος προσευχῶν καί εἰδικῶν ἀκολουθιῶν γιά ὅλες τίς δραστηριότητές της: φαγητό, ἐκπαίδευση, πολτική, μεταφορές, ἐμπόριο, γεωργία, βιομηχανία κ.ἄ. Θά ἦταν ἀδιανόητο νά ἀπουσιάζη ἡ ψυχοσωματική ἕνωση δύο ἀνθρώπων ἀπό τήν ἐκκλησιαστική εὐλογία (ἄν καί μέ τό γάμο συντρέχουν περισσότεροι λόγοι, δέν εἶναι μια ἁπλῆ δραστηριότητα).

Ἔτσι λοιπόν, ἡ ἐγκράτεια πρίν ἀπό τόν γάμο παίρνει τό νόημα μιᾶς θεληματικῆς ἄσκησης προκειμένου νά παραμείνη κάποιος ἐνταγμένος στήν Ἐκκλησία. Μέ τό βάπτισμα καί τό χρίσμα ὁ πιστός ἀποκτᾶ τήν γενική ἱερωσύνη, τήν ἱερωσύνη τῶν λαϊκῶν. Μετέχοντας καί αὐτός στό ἱερατικό ἀξίωμα τοῦ Χριστοῦ (πού προσέφερε τόν Ἑαυτό Του θυσία ὡς Μέγας Ἀρχιερεύς) προσφέρει καί αὐτός θυσία τήν ἄσκησή του καί κάθε εἴδους ἄσκηση (ἀφοῦ αὐτή λαμβάνει χώρα στήν ψυχή καί στό σῶμα του), στό δέ συγκεκριμένο θέμα τήν ἐγκράτεια. Ἄν ἀρνηθῆ αὐτή τήν ἄσκηση αὐτονομεῖται ἀπό τό ἐκκλησιαστιό σῶμα, διότι προηγουμένως αὐτονόμησε τήν ἐρωτική -σεξουαλική λειτουργία ἀπό τήν ἐν Χριστῷ ζωή. Μέ ἄλλα λόγια, τό νά μήν κοινωνήση δέν ἀποτελεῖ τιμωρία, ἀλλά φανέρωση αὐτοῦ πού ἤδη ἔχει συμβῆ μέσα του.

Βέβαια στήν πράξη πολλές φορές γίνεται ἡ λεγόμενη οἰκονομία, δηλαδή μία ἐπιεικής ἀντιμετώπιση αὐτοῦ τοῦ τόσο γενικευμένου προβλήματος, ἀνάλογα μέ τήν ἀγωνιστικότητα πού δείχνει ὁ πιστός. Εἶναι φανερό ὅτι ἄλλη σημασία ἔχει νά γνωρίζη κάποιος τόν στόχο καί νά ἀγωνίζεται ἀλλά μερικές φορές νά ἀποτυγχάνη στήν ἐπίτευξή του, καί ἄλλη τό νά ἀγνοῆ τόν στόχο ἤ νά τόν περιφρονεῖ κιόλας. Ἡ σημερινή δυσκολία εἶναι ἀποτέλεσμα καί τῆς διχασμένης ταυτότητας τοῦ νεοέλληνα, ὁ ὁποῖος παραπαίει ἀνάμεσα σέ μιά θρησκευτικότητα παραδοσιακή καί χωρίς ἐπίγνωση καί σέ ἕνα ἡδονοθηρικό τρόπο ζωῆς, ἀγνοώντας ἔτσι τί πραγματικά εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Πάντως ἕνα τέτοιο ἐπιτίμιο ἀποχῆς ἀπό τήν Θεία Κοινωνία μέ κανένα τρόπο δέν θά πρέπει νά γίνεται ἀφορμή νά διακόπτει ὁ πιστός τή σχέση του μέ τήν Ἐκκλησία ἤ νά χαλαρώνη τήν προσευχή του καί τήν πνευματική ζωή, ὅπως δυστυχῶς συχνά συμβαίνει.

-Μήπως ξεχνᾶμε τίς σημερινές συνθῆκες ζωῆς πού τόσο ἀπέχουν ἀπό τήν παραδοσιακή κοινωνία; Καθώς ἔχει ἐμπορευματοποιηθῆ ἡ σεξουαλικότητα καί ἀπό τήν ἄλλη καθυστερεῖ ἡ ἡλικία γάμου, ὅλο καί πιό δύσκολη γίνεται ἡ προγαμιαία ἐγκράτεια.

Ἔχετε δίκιο. Θά λέγαμε ὅτι σήμερα ἡ ἐγκράτεια ἰσοδυναμεῖ μέ θαῦμα. Ἀλλά ὅπως ὅλα τά θαύματα ἀπαιτοῦν δύναμη Θεοῦ καί πίστη τοῦ ἀνθρώπου, ἔτσι καί αὐτή εἶναι ἐφικτή ὅταν ὁ ἄνθρωπος τό θελήση πολύ καί ζητήσει τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Ἄλλωστε ἄς μή λησμονοῦμε ὅτι, ἀφοῦ ἐκκλησιολογικά μόνο δικαιώνεται αὐτή ἡ ἐγκράτεια μόνο μέσα στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μπορεῖ νά πραγματοποιηθῆ. Μόνο ἕνας συνηδειτά πιστός, πού μελετᾶ, προσεύχεται, ἐξομολογεῖται, κοινωνεῖ, εἶναι σέ θέση νά διατηρήση μέσα του μία ἀτμόσφαιρα ἐμπιστοσύνης στόν Θεό καί πνευματικῆς ἀγωνιστικότητας. Τό μαρτυροῦν οἱ χιλιάδες νεαρῶν πιστῶν πού τό ἐπιτυγχάνουν καί σήμερα. Στήν ἐποχή μας ὑπάρχει πληθώρα βιβλίων σχετικῶν μέ τό νόημα τοῦ γάμου, ἔτσι ὥστε ὅποιος θέλει μπορεῖ νά ἐμβαθύνη. Ἄλλωστε τό σεξουαλικό ζήτημα δέν ἐξαντλεῖται στήν προγαμιαία ἐγκράτεια. Χρειάζεται μακροχρόνιος ἀγώνας ὥστε νά θέση κανείς τή λειτουργία αὐτή στήν ὑπηρεσία τῆς ἀγάπης, τῆς ἑνότητας, τῆς κατανόησης, τῆς τρυφερότητας, τῆς βαθειᾶς κοινωνίας.

Μπήκαμε σ' ἕναν καινούργιο αἰῶνα πού φιλοδοξεῖ νά καθιερώσει ἐναλλακτικές μορφές οἰκογένειας, ἁπλῶς καί μόνο γιά νά ἱκανοποιήση κάθε φτηνή ἐπιθυμία καί γιά νά διαδώση τό ἰδανικό ἑνός "γάμου"- ἁπλοῦ συμβολαίου. Σ' ἕνα κόσμο πού κλυδωνίζεται ἀπό τήν καχυποψία καί τήν ἐχθρότητα, πού ἀποδιοργανώνεται ἀπό τόν ἡδονισμό καί τήν ἐκμετάλλευση, χρειαζόμαστε τόν ἐκκλησιαστικό γάμο περισσότερο ἀπό ποτέ στήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος. Ὄχι ὡς ἁπλή τελετή, ἀλλά ὡς κεντρικό ἄξονα τῆς ζωῆς ἀπό τόν ὁποῖο παίρνουν νόημα ὅλες οἱ ὑπόλοιπες πτυχές της. Ὁ κόσμος δέν θά σωθῆ οὔτε ἀπό τόν ἀφελῆ ρομαντισμό τῆς δῆθεν ἀγάπης, οὔτε ἀπό τήν ἀπρόσωπη ἀπόλαυση πού ἦλθε νά τόν ἀντικαταστήση, τά ὁποῖα ἤδη κάποιοι ἐμπορεύονται. Ἐλπίδα του παραμένει ἕνας γάμος πού τρέφεται ἀπό τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, πού διατηρεῖ ὡς ὅραμα τήν ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη, πού ἀγωνίζεται (σκληρά μερικές φορές) νά μεταποιῆ καθημερινά τό φυσικό σέ θεανθρώπινο. Ἕνας γάμος πού ὑλοποιεῖ τήν αἰώνια βούληση τοῦ Θεοῦ γιά τόν τρόπο τῆς σχέσης: τή βαθειά κοινωνία τῶν προσώπων.

Απο:

www.apostoliki-diakonia.gr

Αμαρτία: η σκληρή πραγματικότητα του θανάτου.

Μία τραγική πραγματικότητα για κάθε άνθρωπο είναι το γεγονός τα αμαρτίας. Το ζει μόνιμα· βλέπει να τον επισκέπτεται , να κατρακυλά και να πέφτει. Έρχεται σαν πειρασμός, σαν θέαμα, σαν λογισμός, σαν μία εξωτερική προσβολή, γίνεται ενήδονη φαντασία και επιθυμία και καταλήγει στην πράξη της αμαρτίας. Είναι, όπως λέγει ο Αδελφόθεος Ιάκωβος, «μία άνομη κυοφορία που αποκυεί τον θάνατο». Οι ποικιλόμορφη αμαρτία ξεπηδά και γεννιέται απειλητικά μέσα από δύο παράγοντες. Πρώτον , από τον πειρασμό του αρχεκάκου δαίμονος, που ως λιοντάρι ωρυόμενος ζητά ποιόν να καταπιεί, και δεύτερον , από την εσωτερική επιθυμία, που δελεάζει και θέλγει. Ο Απ. Παύλος περιγράφει με πολλή τραγικότητα την πτώση και την παραπλάνηση. Εκεί που πάω να κάνω το καλό, λέγει, βλέπω έναν άλλο εαυτό μου να με παρασύρει και να κάνω τελικά το κακό, και ποιος άραγε να με γλιτώσει από τον θάνατο αυτό; «Ταλαίπωρος εγώ άνθρωπος! Τις με ρύσεται εκ του σώματος του θανάτου τούτου;»

Ο ίδιος Απόστολος πολύ ξεκάθαρα λέγει ότι αυτό που τελικά ο άνθρωπος κερδίζει από την αμαρτία είναι ο θάνατος. «τα οψώνια της αμαρτίας θάνατος». Άραγε τι να σημαίνει ο όρος θάνατος στην σκέψη του Αποστόλου; θάνατος εδώ σημαίνει τρία πράγματα:
Πρώτον ,η αμαρτία διαλύει τις διαπροσωπικές σχέσεις, είναι ο θάνατος της αγάπης.


δεύτερον, διαλύει το ανθρώπινο σώμα, διότι «τα πλείονα τω αρρωστημάτων εξ ιδίων αμαρτημάτων εισίν»,

τρίτον, διαλύει και απορρυθμίζει όλο τον ψυχικό κόσμο με τη παρουσία ψυχολογικών προβλημάτων και μάλιστα καταθλιπτικών καταστάσεων.

Κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από τον πειρασμό και την αμαρτία. Η αμαρτία είναι μία σκληρή πραγματικότητα, η πιο σκληρή πραγματικότητα στην ζωή. Όμως το πρόβλημα γεννιέται μετά από την αμαρτία. Πως μπορεί να ξεφύγει κανείς από τον τριπλό αυτό θάνατο; Πως πρέπει να σταθεί λυτρωτικά ο άνθρωπος απέναντι στο μέγεθος αυτό; Ανάλογα με την στάση του οδηγείται ή στον ψυχικό θάνατο ή στην χαρά της λύτρωσης. Ο λυτρωτικό μονόδρομος είναι η μετάνοια στην γλυκύτατη αγκάλη του Θεού. Η παραδοχή των λαθών , η ομολογία και η συγχώρηση του Θεού γεμίζει τον άνθρωπο με την χαρά της νέας ζωής μέσα στην ελπίδα της αιωνιότητος και στην ειρήνη της καρδιάς την «πάντα νούν υπερέχουσαν». Όμως αυτόν τον ταπεινό δρόμο αγάπης είτε δεν τον γνωρίζει , είτε τον φοβάται , είτε δεν έχει χειραγωγό αγάπης και, χωρίς να αντιληφθεί , πέφτει μέσα στην δίνη του πνευματικού αυτού θανάτου. Η μετάνοια δεν νοείται ως μία απλή αναγκαστική μεταμέλεια, αλλά ως μία νέα ζωή εν Χριστώ.

Μετάνοα και ψυχική υγεία
κατά τον Ιερό Χρυσόστομο
Αρχιμ. Σεβαστιανού Τοπάλη
Έκδοσις Ιερά Μητροπολη Φλωρίνης Πρέσπων και Εορδαίας.

Ό άθεος φοιτητής.

Μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ.Νικολάου



Πριν από αρκετά χρόνια με πλησίασε κάποιος νεαρός φοιτητής. Με πολλή διστακτικότητα, άλλα και με την ένταση του απαιτητικού αναζητητή, μού δήλωσε ότι είναι άθεος, που όμως θα ήθελε πολύ να πιστέψει, άλλα δεν μπορούσε. Χρόνια προσπαθούσε και αναζητούσε, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Συνομίλησε με καθηγητές και μορφωμένους. Άλλα δεν ικανοποιήθηκε η δίψα του για κάτι σοβαρό. Άκουσε για μένα και αποφάσισε να μοιρασθεί μαζί μου την υπαρξιακή ανάγκη του. Μού ζήτησε μια επιστημονική απόδειξη περί υπάρξεως Θεού.

Ξέρεις ολοκληρώματα ή διαφορικές εξισώσεις; τον ρώτησα. Δυστυχώς όχι, μού άπαντα. Είμαι της Φιλοσοφικής. Κρίμα! διότι ήξερα μία τέτοια απόδειξη, είπα εμφανώς αστειευόμενος. Ένιωσε αμήχανα και κάπου σιώπησε για λίγο. Κοίταξε, του λέω. Συγγνώμη που σε πείραξα λιγάκι. Άλλα ο Θεός δεν είναι εξίσωση, ούτε μαθηματική απόδειξη. Αν ήταν κάτι τέτοιο, τότε όλοι οι μορφωμένοι θα τον πίστευαν. Να ξέρεις, αλλιώς προσεγγίζεται ο Θεός. Έχεις πάει ποτέ στο Άγιον Όρος; Έχεις ποτέ συναντήσει κανέναν ασκητή; Όχι, πάτερ, αλλά σκέπτομαι να πάω, έχω ακούσει τόσα. πολλά.. Αν μού πείτε, μπορώ να πάω και αύριο. Ξέρετε κανέναν μορφωμένο να πάω να τον συναντήσω;

-Τι προτιμάς; Μορφωμένο που μπορεί να σε ζαλίσει ή άγιο που μπορεί να σε ξυπνήσει;

-Προτιμώ τον μορφωμένο. Τους φοβάμαι τους αγίους.

-Η πίστη είναι υπόθεση της καρδιάς. Για δοκίμασε με κανέναν άγιο. Πώς σε λένε; ρωτώ. Γαβριήλ, μου άπαντα.

Τον έστειλα σε έναν ασκητή. Του περιέγραψα τον τρόπο προσβάσεως και του έδωσα τις δέουσες οδηγίες. Κάναμε κι ένα σχεδιάγραμμα. Θα πας, του είπα, και θα ρωτήσεις το ίδιο πράγμα. Είμαι άθεος, θα του πεις, και θέλω να πιστεύσω. Θέλω μια απόδειξη περί υπάρξεως Θεού. Φοβάμαι, ντρέπομαι, μου άπαντα. Γιατί ντρέπεσαι και φοβάσαι τον άγιο και δεν ντρέπεσαι και φοβάσαι έμενα; ρωτώ. Πήγαινε απλά και ζήτα το ίδιο πράγμα.



Σε λίγες μέρες, πήγε και βρήκε τον ασκητή να συζητάει με κάποιον νέο στην αυλή του. Στην απέναντι μεριά περίμεναν άλλοι τέσσερις καθισμένοι σε κάτι κούτσουρα. Ανάμεσα σε αυτούς και ο Γαβριήλ βρήκε δειλά την θέση του. Δεν πέρασαν περισσότερα από δέκα λεπτά και η συνομιλία του Γέροντα με τον νεαρό τελείωσε.

Τι γίνεστε, παιδία; ρωτάει. Έχετε πάρει κανένα λουκουμάκι; Έχετε πιει λίγο νεράκι; Ευχαριστούμε, Γέροντα, απήντησαν, με συμβατική κοσμική ευγένεια. Έλα εδώ, λέει απευθυνόμενος στον Γαβριήλ, ξεχωρίζοντας τον από τους υπόλοιπους. θα φέρω εγώ το νερό, πάρε εσύ το κουτί αυτό με τα λουκούμια. και έλα πιο κοντά να σού πω ένα μυστικό: Καλά να είναι κανείς άθεος, άλλα να έχει όνομα αγγέλου και να είναι άθεος; Αυτό πρώτη φορά μου συμβαίνει.



Ο φίλος μας κόντεψε να πάθει έμφραγμα από τον αποκαλυπτικό αιφνιδιασμό. Πού εγνώρισε το όνομα του; Ποιος του αποκάλυψε το πρόβλημα του; Τι, τελικά, ήθελε να του πει ο γέροντας;

-Πάτερ, μπορώ να σας μιλήσω λίγο; Μόλις που μπόρεσε να ψελλίσει. Κοίταξε, τώρα σουρουπώνει, πάρε το λουκούμι, πιες και λίγο νεράκι και πήγαινε στο πιο κοντινό μοναστήρι να διανυκτερεύσεις. Πάτερ μου, θέλω να μιλήσουμε, δεν γίνεται; Τι να πούμε, ρε παλληκάρι; Για ποιόν λόγο ήλθες;



Στο ερώτημα αυτό ένιωσα αμέσως να ανοίγει η αναπνοή μου, αφηγείται. Η καρδιά μου να πλημμυρίζει από πίστη. Ο μέσα μου κόσμος να θερμαίνεται. Οι απορίες να λύνονται χωρίς κανένα λογικό επιχείρημα, δίχως καμία συζήτηση, χωρίς την ύπαρξη μιας ξεκάθαρης απάντησης. Γκρεμίσθηκαν μέσα μου αυτομάτως όλα τα αν, τα γιατί, τα μήπως και έμεινε μόνον το πώς και το Τι από δω κι εμπρός.

Ό,τι δεν του έδωσε η σκέψη των μορφωμένων, του το χάρισε ο ευγενικός υπαινιγμός ενός άγιου, αποφοίτου μόλις της τέταρτης τάξης του δημοτικού. Οι άγιοι είναι πολύ διακριτικοί. Σού κάνουν την εγχείρηση χωρίς αναισθησία και δεν πονάς. Σου κάνουν την μεταμόσχευση χωρίς να σού ανοίξουν την κοιλιά. Σε ανεβάζουν σε δυσπρόσιτες κορυφές δίχως τις σκάλες της κοσμικής λογικής. Σου φυτεύουν την πίστη στην καρδιά, χωρίς να σού κουράσουν το μυαλό.

Μητροπ. Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος
Περιοδικό Πεμπτουσία, τ. 22 Δεκέμβριος 2006 - Μάρτιος 2007.

Αντιγραφή απο: http://1myblog.pblogs.gr

Μυστήρια και λογική

Όταν κανείς εξετάζει τα θεία μυστήρια μόνο με την λογική του, θα του φανούν αστεία, ανάξια λόγου. Και όχι μόνο δεν θα κατανοήσει την φύση τους, αλλά και θα τ’ αντιληφθεί αντίθετα απ’ ό,τι πράγματι είναι. Γι’ αυτό λέγει η Παύλος ‘‘μωρία γαρ αυτώ εστί’’. Φαίνεται δε – τα θεία μυστήρια ανόητα και παράλογα, όχι γιατί είναι έτσι από τη φύση τους, αλλά λόγο της αδυναμίας των ερευνητών να τα εννοήσουν. Κι αυτό συμβαίνει διότι, όπως λέγει ο Παύλος, ‘‘Δεν γνωρίζουν ότι αυτά πρέπει να εξετάζονται πνευματικώς’’, δηλαδή με πίστη, και όχι με λογικά επιχειρήματα, διότι υπερβαίνουν την ικανότητα της διάνοιας μας.

Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου

Από τη συνέντευξη ενός άθεου

του Βλαδίμηρου Μαξίμωφ στο ΒΒC (πριν από πολλά χρόνια)

Ερώτηση : Βλαδίμηρε, εσείς είστε άνθρωπος πιστός. Διηγηθείτε πως προσήλθατε στην πίστη.

Απάντηση: Θέλω να υπογραμμίσω ότι έχω γεννηθεί σε βαθειά άθεη οικογένεια. Ο πατέρας μου και ο παππούς μου έλαβαν και οι δυο δραστηριότατα μέρος στην Επανάσταση…Με ρωτήσατε πως προσήλθα στην πίστη. Ξέρετε με ποιο τρόπο προσέρχεται κάποιος στην θρησκεία; Τούτο είναι ακατανόητο. Καθώς φαίνεται, δίδεται άνωθεν, δεν μπορείς να το παρακολουθήσεις λογικά. Εάν θα ανέφερα παράδειγμα από την Κ.Διαθήκη, θα ανεφερα το πώς έγινε ο Παύλος. Αυτό συμβαίνει ως φωτισμός…Οι άνθρωποι στη δύση διαβάζουν πληροφορίες για θρησκευτική αναγέννηση… στη Πολωνία, Τσεχοσλοβακία, Ρωσία…Οφείλω , δυστυχώς να πως ότι για τα πετύχει ο άνθρωπος τη μυστική του προσέλκυση και την οικειότητα του με τον Κύριο, πρέπει να δεινοπαθήσει. Όταν ο άνθρωπος ζει σε χλιδή και ευμάρεια, δεν θέτει στον εαυτό του ερωτήματα…

Αν θα ενδιέφερε τους ακροατές σας θα μπορούσα να διηγηθώ μια ορισμένη περίπτωση, που συνέβη πριν από μερικά χρόνια. Πέθανε η λαϊκή καλλιτέχνης της Σοβιετικής Ένωσης, η οποία υποδυόταν αναντικατάστατα στο Καλλιτεχνικό Θέατρο το ρόλο της Άννας Καρένινας, στο ομώνυμο δράμα… Αυτή ήταν άνθρωπος του κόμματος, για πολλά χρόνια γραμματεύς της κομματικής οργανώσεως του θεάτρου της, που διακήρυττε πάντοτε την αθεΐα της… Όταν όμως ανοίχθηκε η διαθήκη της, φάνηκε ότι ήταν πιστή χριστιανή και παρακαλούσε να ταφεί κατά το χριστιανικό τελετουργικό. Και το πιο ωραίο· ο άνδρας της, παλαιός αστυνομικός της ασφάλειας και μάλιστα πολύ φανατικό τσεκιστής, όταν του είπαν να μεταβάλει αυτός θεληματικά τη διαθήκη της εκλιπούσης, αρνήθηκε και είπε ότι η θέληση της γυναίκας του είναι γι’ αυτόν νόμος.

Οι ήρωες γίνονται

Απόστολος Παπαδημητρίου

Δευτέρα, 12 Οκτωβρίου 2009

Κάθε φορά που γιορτάζουμε την επέτειο του Μακεδονικού αγώνα, έρχεται στο νου μου ο Παύλος Μελάς, το αγνό παλικάρι που με το αίμα του συνετέλεσε στο να αφυπνισθεί η υπνώττουσα εθνική συνείδηση των ελευθέρων τότε Ελλήνων. Για να κατανοήσουμε την ακατανίκητη έλξη που ασκούσε επάνω του η σκλαβωμένη Βόρεια Ελλάδα αρκεί να ανατρέξουμε στο βιβλίο που έγραψε η σύζυγός του Ναταλία Μελά, το γένος Δραγούμη, αδελφή του Ἰωνα και κόρη του Στεφάνου Δραγούμη. Από αυτό άντλησα τα αποσπάσματα που ακολουθούν. “Μεγαλώνει ο Παύλος σε ωραίο σπίτι απλόχωρο με άλλα έξι αδέλφια. Ο πατέρας αγαπά τα έμορφα πράγματα και έχει στολίσει το σπίτι του με έργα τέχνης, καλά έπιπλα, εικόνες διαλεχτές, όπλα παλιά σκαλισμένα, βιβλία σπάνια καλοδεμένα. Χαρά του είναι να τα βλέπη και τη χαράν αυτή μεταδίνει στους τριγυρνούς του, όπως μεταδίνει τη χάρη της καλοσύνης και της φυσικής του αρχοντιάς. Ποτέ δεν έτυχε να του ζητήση κανείς βοήθεια, δίχως να τη λάβη. Και είτε για φιλανθρωπία είτε για εθνικό σκοπό δεν ξέρει, αλήθεια, η δεξιά του τί ποιεί η αριστερά του”. “Στο σπίτι τον Παύλο τον ονομάζουν τ’ αδέλφια του ο κύριος μην ενοχλείσθε, γιατί αυτός είναι πάντα πρόθυμος να παραχωρήση τη θέση του, το καλύτερο μερίδιο του φαγητού, αυτός δίνει ό,τι έχει και παίρνει επάνω του τις μικροαγγαρείες και τα βαρετά καθήκοντα. Τον στενοχωρεί που τον πειράζουν γι’ αυτό τα άλλα παιδιά, μα δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά. Έτσι του έρχεται. Αυτό δεν τον εμποδίζει να είναι στο σχολείο και με τ’ αδέλφια του σωστό πειρακτήριο. Έχει όμως άπειρη καλοσύνη προς τα μικρά παιδιά, προς κάθε αδύνατο πλάσμα, προς τα ζώα. Στο σχολείο γίνεται θηρίο, όταν τυχαίνη να τυραννεί ή να κτυπά κανένας μεγάλος μαθητής ένα μικρότερο ή αδύνατο. Ορμά τότε και τα βάζει μαζί του, χωρίς να λογαριάση τίποτε”. “Στις 25 Μαρτίου ο πατέρας πηγαίνει τα παιδιά να δουν την τελετή. Αυτή είναι μεγάλη μέρα. Το πρωί ξυπνούν τον Παύλο τα κανόνια. Οι σημαίες στα σπίτια κυματίζουν και πλαταγούν, μαζί και η δική του η μικρή στο παράθυρο επάνω στο τρίτο πάτωμα. Χαρά Θεού!...Ποδοβολητό ιππικού. Σηκώνεται σκόνη και ζυγίζεται στον αέρα…Στο Πανεπιστήμιο απ’ έξω ο Ρήγας, ο Πατριάρχης Γρηγόριος δαφνοστεφανωμένοι…Χτυπάτε πολέμαρχοι!...Δεν ξέρεις γιατί από χαρά και από υπερηφάνεια σου έρχεται να κλάψης. Και όταν περνά η σημαία της φρουράς, η μεταξωτή με τα χρυσά κρόσσια, γελιέσαι και κάνεις, αντί να χαιρετίσης, τον σταυρό σου, όπως στην εκκλησία…Το βράδυ φωταψία σ’ όλη την πόλη. Στο σπίτι του Παύλου από πάνω ως κάτω, σε κάθε παράθυρο είναι από μια σειρά άσπρα κεριά αναμμένα πίσω από τα τζάμια”. Μια μέρα “κατεβαίνει ο Παύλος στο υπόγειο και βρίσκεται μπροστά σε αραδιασμένα τουφέκια πολλά και σε ξύλινες κάσες. Πρώτη φορά στη ζωή του είδε τόσα πολλά όπλα μαζεμένα και νοιώθει μιάν αλλόκοτη συγκίνηση να του πιάνη την αναπνοή. Θυμάται τις ομιλίες και κάτι πολύ δυνατό, αλλά και ακαθόριστο, τον σπρώχνει να εγγίση με τα χέρια του, να χαϊδέψη τα τουφέκια…Τον πιάνει τότε ξαφνικά ο πατέρας και του λέγει να μην φανερώσει σε κανένα, γιατί τα όπλα αυτά θα σταλούν κρυφά στην Κρήτη, στους επαναστάτες. “Εγώ και συ το ξέρουμε”, του είπε ακόμη ο πατέρας. Και ο Παύλος εφύλαξε το μυστικό μέσ’ την καρδιά του”. Το 1891 αποφοίτησε από τη σχολή Ευελπίδων. Μετά την ορκομωσία γράφει στους γονείς του: “Έδωσα τον νενομισμένον όρκον. Δεν δύνασθε να φαντασθήτε οποίαν βαθείαν εντύπωσιν μου ενεποίησεν η τελετή αύτη. Δεν ήτο επιβλητική, ούτε μας εξήγησαν προηγουμένως ποίαν βαρύτητα και σπουδαιότητα έχουν οι λόγοι, τους οποίους ενώπιον του θεού και της Σημαίας προφέρομεν. Σας βεβαιώ ότι ωρκίσθην έχων πλήρη συναίσθησιν των υπό του όρκου επιβαλλομένων καθηκόντων σταθεράν δε απόφασιν να τα εκτελέσω…Πάντα ταύτα προ πολλού είχα ορκισθή καθ’ εαυτόν να τηρήσω, ώστε ο επίσημος όρκος ουδέν νέον καθήκον με μαθαίνει, αλλά συνέσφιξεν έτι περισσότερον τους δεσμούς, οίτινες με συνδέουν προς την Πατρίδα μου”. Ο Παύλος έλαβε μέρος στον πόλεμο της ντροπής του 1897. Ο πατέρας του Μιχαήλ, ως πρόεδρος της Εθνικής Ετερείας, έγινε ο αποδιοπομπαίος τράγος μετά την άσχημη τροπή των πραγμάτων. Ακολούθησε η απομόνωση του και η οικονομική κατάσταση της οικογένειας επιδεινώθηκε τόσο, ώστε να αναγκαστεί ο πατέρας του Παύλου να πουλήσει το σπίτι που έμεναν! Ο Παύλος άσκησε έντονη κριτική στους επιτελείς για την ανεπάρκειά τους, με αποτέλεσμα να τιμωρηθεί. Ως τον θάνατό του (1904) δεν προήχθη! Πέθανε ανθυπίλαρχος του πυροβολικού, πιστός όμως στον όρκο που έδωσε Κλείνουμε με δύο ακόμη αποσπάσματα από επιστολές του Παύλου προς τη Ναταλία, που φανερώνουν το υπέροχο ψυχικό του μεγαλείο. Το πρώτο είναι από την επιστολή που έγραψε μόλις εισήλθε στο έδαφος της Μακεδονίας κατά την τρίτη και τελευταία αποστολή του. “Νάτα μου. Χτες, όταν ετελείωσα το γράμμα μου, επήγα εις την εκκλησίαν της μονής (σ.σ. της Οξύνειας Καλαμπάκας) με τους άνδρας μου…Ακούσαμεν τον εσπερινόν πρώτα και κατόπιν μας μετέλαβεν ο γέρων χωρικός ιερεύς της μονής. Ουδέποτε με τόσην κατάνυξιν μετέλαβα. Ο νους μου διαρκώς εστρέφετο προς Εκείνον, ο οποίος χάριν ημών και της θείας θρησκείας Του υπέστη το μαρτύριον. Το μέγεθος της θυσίας Του, το μέγεθος της αποστολής Του μ’ έκαμναν να αισθάνωμαι πόσον μικροί και πόσον μακράν Αυτού ευρισκόμεθα , αλλά και συγχρόνως με ενεθάρρυναν. Πάντοτε Τον ελάτρευα δια την θρησκείαν Του και Τον εθαύμαζα δια την θυσίαν Του. Ελπίζω να μας βοηθήση. Αισθάνομαι τώρα ισχυρός, γενναίος και καλύτερος, έτοιμος δε να κάνω τα πάντα”. Και όταν λίγες ημέρες αργότερα βρέθηκε στην περιοχή των Κορεστίων αντιμέτωπος με τη σκληρή πραγματικότητα και υποχρεωμένος να εκδόσει καταδικαστική σε θάνατο απόφαση γράφει στη Ναταλία: “Δεν θα λησμονήσω πόσο υπέφερα σήμερον το απόγευμα. Διαρκώς ερωτούσα τον εαυτό μου, αν είχα το δικαίωμα εγώ να συλλάβω οιονδήποτε άνθρωπον, οσονδήποτε κακούργος και αν είναι, να τον τραβήξω από την οικογένειάν του και να τον φονεύσω! Και διαρκώς απαντούσα, όχι! …Εγώ ουδέν άλλο στήριγμα πλην της αγάπης μου προς την πατρίδα και το γένος έχω. Μα την αλήθειαν πολύ θα τ’ αγαπώ και τα δύο διότι, καίτοι υποφέρω, καίτοι κλέω, θ’ αφήσω να γίνη εκείνο που απεφασίσθη”. Ο Παύλος σκοτώθηκε λίγες ημέρες αργότερα, πριν προλάβει να οργανώσει τον αγώνα κατά των Βουλγάρων. Ό, τι όμως δεν επέτυχε ζων το επέτυχε νεκρός, γιατί, όπως γράψαμε στην εισαγωγή, συνετέλεσε στο να αφυπνισθεί η υπνώττουσα εθνική συνείδηση των ελευθέρων Ελλήνων. Σήμερα οι Νεοέλληνες υπνώττουμε τόσο κατά την εθνική όσο και κατά την ηθική συνείδηση. Στο περιβάλλον όμως δεν καλλιεργείται πλέον ηρωικό φρόνημα, καθώς ινδάλματα στον αντίποδα του ήρωα προβάλλονται καθημερινά. Ήταν άραγε μάταια η θυσία του Παύλου και τόσων άλλων παλικαριών; Ασφαλώς, όχι. Εκείνοι θυσιάστηκαν πιστοί στο χρέος τους. Η δική μας ευτέλεια δεν μειώνει στο ελάχιστο την αξία της θυσίας τους. “ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ” Απο το www.antibaro.gr

ΜΕΤΕΜΨΥΧΩΣΗ
Η γνώμη της Εκκλησίας
Του Οσίου Γέροντος Φιλοθέου Ζερβάκου

Για την μετεμψύχωση που με ρωτάτε δεν έχω προσωπική γνώμη. Εγώ ασπάζομαι και δέχομαι την γνώμη της Εκκλησίας, που είναι ορθή και ασφαλής, ότι δηλ. «απόκειται τοις ανθρώποις άπαξ αποθανείν και μετά τούτο κρίσις», που σημαίνει: Μια φορά θα πεθάνουν οι άνθρωποι και μετά τον θάνατο θα κριθούν. Μια φορά πεθαίνει ο άνθρωπος, όχι πολλές. Κι όταν πεθαίνει, το σώμα του πηγαίνει στη γή, όπως αποφάσισε ο Κύριος («Γή είσαι και στη γή θα γυρίσεις»), και διαλύεται στα στοιχεία που το έχουν συνθέσει. Η ψυχή του, ώς αθάνατη και άυλη πηγαίνει στον τόπο που ετοίμασε με τα έργα της. Αν έχεις έργα καλά και αγαθά, πήγαινει σε τόπο φωτεινό και χλοερό, σε τόπο αναπαύσεως, αν έχεις έργα πονηρά και κακά, πήγαινει σε τόπο ζοφερό, όπου δεν υπάρχει καμιά παρηγοριά.
Η Εκκλησία διδάσκει ότι αυτός που πεθαίνει δεν μετενσαρκώνεται ούτε μετεμψυχώνεται. Η Πέμπτη Οικουμενική Σύνοδος καταδίκασε τη διδασκαλία της μετεμψύχωσης ως πλάνη και αίρεση και αναθεμάτισε όσους την παραδέχονται. Ένας γνωστός μου είχε πει σε κάποιους διανοούμενους ότι είχε γεννηθεί 200 φορές. Ένας Άγγλος αξιωματικός, που επισκέφτηκε το Μοναστήρι μας το 1923, χαιρετούσε χαρούμενος και ασπαζόταν ένα γαϊδούρι έξω από το Μοναστήρι. Τον ρώτησα γιατί το χαιρετά με αυτό τον τρόπο και αποκρίθηκε ότι πριν από 40 ημέρες πέθανε ο πατέρας του και η ψυχή (του πατέρα του) έφυγε και ήρθε στο γαϊδούρι. Τον ρώτησα πως το κατάλαβε και μου είπε ότι, μόλις τον είδε το γαϊδούρι, κούνησε τα αυτιά του, γέλασε και τον κοίταξε στα μάτια!
Ο Θεός να μας λυτρώσει από τις παγίδες και τις πλάνες του πονηρού, και θα μας λυτρώσει, αν έχουμε ταπείνωση και ρωτάμε τους πνευματικούς μας πατέρες και αν ακολουθούμε όσα παραλάβαμε από την Αγία Γραφή και την αγία μας Εκκλησία μέσω των Αποστόλων και των αγίων Πατέρων και Διδασκάλων.

Διδαχές πατρικές
Και Θαυμαστά γεγονότα
του Γέροντος
ΦΙΛΟΘΕΟΥ Ζερβάκου (1884-1980)


Εκδόσεις Ορθοδόξου Κυψέλης - Θεσσαλονίκη

Απο τον Κώστα