Τρίτη 2 Απριλίου 2013

Ο ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ...και πως αντιμετωπίζεται (5)




1. Η σχετικότητα του ανθρώπου.

Ο φανατισμός είναι στη ουσία του υπέρβαση της ανθρώπινης κλίμακος. Ο φανατικός άνθρωπος απολυτοποιεί (θεοποιεί) τον εαυτό του , την κοινωνικοπολιτική ή θρησκευτική ομάδα του και τον αρχηγό της , την ιδεολογία του. Όταν , όμως , ο άνθρωπος υπερβαίνει τα σχετικά όρια του καταστρέφεται. Ο φανατικός δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια ανθρώπινη ύπαραξης , παραποιημένη, παραμορφωμένη, έξαλλη, μία «ύβρις» της σχετικής ανθρώπινης φύσης, όπως δίδασκαν οι αρχαίοι Έλληνες. Και ό, τι βγαίνει έξω από τη φύση του, καταστρέφεται και χάνεται ι, όπως το βεβαιώνει η ωραία ελληνική παροιμία: «όταν το μυρμήγκι βγάζει φτερά, χάνεται» !

Η μεταπτωτική αλλοτρίωση και αλλοίωση της ανθρώπινης φύσης έγκειται στο ότι ο άνθρωπος τείνει να απολυτοποιεί τη σχετική (κτιστή , φθαρτή και θνητή) ύπαρξη του. Ας μη λησμονούμε , ότι η αιτία της Πτώσης του ανθρώπου ήταν η αρχέγονη επιδίωξη της «ισοθεΐας» της φύσης του!

Ο μόνος τρόπος υπέρβασης του φανατισμού είναι η επίγνωση της σχετικότητος της ανθρώπινης ύπαρξης. Η σωστή τοποθέτηση του ανθρώπου έναντι του Θεού και του άλλου.

Ο Χριστός πρώτος έδειξε τον δρόμο της υπέρβασης του ΕΓΩ και της αναζήτησης του ΣΥ του Θεού και του άλλου. «Ούχ ως εγώ θέλω, αλλ’ ως συ. Γενηθήτω το θέλημά σου» (Ματθ.κστ΄39,42).
Μια αληθινή παιδεία του ανθρώπου θα πρέπει να αποβλέπει στη συνειδητοποίηση της σχετικότητα ς της ύπαρξης του.

2. Ο Θεός ως Πατέρας.

Τους ανθρώπους βλάπτει τόσο η «πολυθεΐα» όσο και η σκέτη «μονοθεΐα». Οι πολλοί θεοί σχετικοποιούν την απόλυτη θεϊκή φύση και ο ατομικός ένας θεός εκμηδενίζει την ανθρώπινη φύση. Οι πολυθεΐες διαιρούν και διαλύουν την υπερβατική ενότητα της μίας θεϊκής φύσης και η ατομική μονοθεΐα εγείρει αξιώσεις απόλυτης υποταγής του ανθρώπου (islam = υποταγή).

Ο Χριστός αποκάλυψε ότι η φύση του Θεού είναι τριαδική, ότι η μία θεϊκή φύση διακρίνεται σε τρείς Υποστατικές Υπάρξεις, τον Θεός Πατέρα, τον Υιό και το Άγιον Πνεύμα. Με άλλα λόγια, η θεϊκή φύση είναι προσωπική και άρα σχετιστική , κοινωνική , αγαπητηκή.

Η πίστη στην προσωπική , τριαδική θεότητα καταλύει στη βάση του τον θρησκευτικό φανατισμό. Η σχέση των ανθρώπων με τον Θεό Πατέρα, διά μέσου του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, δεν είναι σχέση απλής υποταγής, αλλά σχέση συγγένειας, οικειότητος και αγάπης. Η στάση του ανθρώπους έναντι του Θεού Πατέρα είναι κυρίας σχέση αγάπης: «Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας του και εξ όλης της ψυχής σου και εξ όλης της διανοίας σου και εξ όλης της ισχύος σου» (Μαρκ.ιβ΄30).

Η πίστη ότι ο Θεός είναι «Πατέρας» αφοπλίζει κάθε ίχνος φανατισμού. Εάν ο άνθρωπος πατέρας δεν επιδιώκει ποτέ να επιβληθεί στα παιδιά του διά της βίας, πολύ περισσότερο ο Θεός Πατέρας , δεν επιδιώκει ποτέ να επιβληθεί στους ανθρώπους διά της βίας. Πατέρας και βίαια μέσα είναι αντίθετες και αλληλοαναιρούμενες έννοιες. Ο Ισλαμισμός είναι εχθρικός και επιθετικός προς του άλλους , διότι ο Θεός του, ο Αλλάχ, δεν είναι «πατέρας».

3. Ο άλλος , ως αδελφός.

Η πίστη στον Θεό Πατέρα οδηγεί αυτομάτως στην αναγνώριση του «Άλλου «, ως αδελφού. Η πατρότητα του Θεού συνεπάγεται την αδελφότητα των ανθρώπων.

Ο «Άλλος» είναι διαφορετικός, είναι όμως αδελφός μου. Είναι κι αυτός παιδί του ίδιου Πατέρα, του Θεού. Μερικοί άνθρωποι είναι αδελφοί υποχρεωτικά διότι έχουν τον ίδιο πατέρα. Όπως η αδελφότητα είναι υποχρεωτική σε όσους έχουν κοινό πατέρα, έτσι και η αδελφότητα όλων των ανθρώπων θα είναι υποχρεωτική , όταν όλοι πιστεύουν «εις Ένα Θεόν, Πατέρα». Η πίστη στην πατρότητα του Θεού είναι ο μόνος τρόπος για να δεχθούν οι άνθρωποι την αδελφότητα μεταξύ τους.

Στην οριζόντια διάσταση , υπάρχουν μύρια όσα που διαφοροποιούν τους ανθρώπους μεταξύ τους: φυλή , γλώσσα, πολιτισμός, ιστορία. Ο μόνος τρόπος να υπερβούν τις διαφορές τους είναι να πιστεύουν «εις Ένα Θεόν , Πατέρα»: «Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς». Η οριζόντια διάσταση της υπάρξεως χωρίζει και διαιρεί τους ανθρώπους. Αυτόν που ενώνει τους ανθρώπους είναι η κάθετη διάσταση της κοινής ύπαραξης: ο Θεός Πατέρας.

Η «παγκοσμιοποίηση « που επιδιώκεται στην εποχή μας αποβλέπει στη βίαιη ισοπέδωση των διαφορών. Στην εξάλειψη της ποικιλίας και της ομορφιάς της ζωής. Η πίστη στη Πατρότητα του Θεού, αντίθετα, διατηρεί τη διαφορότητα και την ποικιλία των ανθρώπων , διότι σ’ αυτή διαβλέπει το χάρισμα και το προνόμιο της αδελφότητος των κατοίκων της γης.

4. O Άλλος, ως πρόσωπο.

«Φύση»: είναι η κοινή ουσία όλων των ανθρώπων. (ανθρώπινη φύση). «Πρόσωπο»: είναι το χάρισμα της ετερότητας της φύσης(Έλληνας, Πέτρος, Αθηναίος, Άνδρας, Γυναίκα). Το πρόσωπο είναι η σφραγίδα της ιδιαιτερότητας. Κάθε άνθρωπος είναι ένα ξεχωριστό πρόσωπο. Ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και ανεπανάληπτος.

Η διάκριση είναι μεν μια διαφορά δεν σημαίνει όμως διαίρεση, χωρισμό ή αντίθεση. Η διάκριση είναι το χάρισμα και η ομορφιά της ποικιλίας. Είναι ο πλούτος της ύπαρξης. Ο πλούτος του Θεού Δημιουργού του Οποίου η φύση είναι τριαδική , δηλαδή Προσωπική, όπως είπαμε. Τα προϊόντα ενός εργοστασίου είναι τυποποιημένα: όπως είναι το ένα πακέτο μακαρόνια, το ίδιο ακριβώς είναι και το εκατομμυριοστό. Η φωτογραφία που ανατυπώνεται είναι η ίδια και στο χιλιοστό της αντίγραφο. Ο άνθρωπος , όμως , δεν είναι προϊόν κανενός εργοστασίου μαζικής παραγωγής. Ο κάθε άνθρωπος, είναι ξεχωριστό πρόσωπο , με την έννοια ότι έχει ορισμένα χαρακτηριστικά που τον διακρίνουν από τον άλλον.
Η αποδοχή , λοιπόν, του Άλλου ως πρόσωπο αποκλείει κάθε είδος φανατισμού. Ο κάθε άνθρωπος, ως μοναδικό δημιούργημα του Θεού δικαιούται απολύτου σεβασμού. Η ιδιότητα του προσώπου συνεπάγεται την ισοτιμία και την αξιοπρέπεια του κάθε ανθρώπου. Ο κάθε άνθρωπος, ως πρόσωπο είναι σεβαστός και η ακεραιότητα του προσώπου του είναι δεδομένη.

5. Ο Άλλος , ως εταίρος.

Ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο, ως πρόσωπο, με τη σφραγίδα της ετερότητος, για να λειτουργεί και ως «εταίρος». Εάν όλοι οι άνθρωποι ήσαν απολύτως όμοιοι , θα ήσαν και απολύτως άχρηστοι ο ένα ς για τον άλλον. Η ομοιότητα απωθεί , η ετερότητα είναι προϋπόθεση προσέγγισης, συνεργασίας και ενότητος. Τα ομώνυμα απωθούνται , τα ετερώνυμα έλκονται.

Η ετερότητα, λοιπόν , έχει λειτουργικό χαρακτήρα. Η ετερότητα όχι μόνο οδηγεί, αλλά και αναγκάζει σε συνεργασία, στο συνεταιρίζεσθαι. Ο καθένας θα ήταν ευχαριστημένος και κλεισμένος στον εαυτό του. Στα δικά του. Τώρα που όλοι είναι διαφορετικοί , όλοι έχουν ανάγκη από όλους. Κανείς δεν είναι άχρηστος. Ο καθένας μπορεί να χρησιμεύει στον άλλο, ως «εταίρος».

Τα όργανα και τα μέλη του ανθρωπίνου οργανισμού είναι πολλά. Καθένα όμως δεν είναι όμοιο από το άλλο. Το θαύμα της λειτουργίας του ανθρωπίνου οργανισμού είναι αποτέλεσμα της διαφορότηρος των οργάνων και των μελών του και της εκπληκτικής συνεργασίας τους, όπως τονίζει ο απόστολος Παύλος: «Το σώμα ούκ έστιν εν μέλος, αλλά πολλά…εί όλο το σώμα οφθαλμός , που η ακοή, εί όλον ακοή , που η όσφρησις…Εί δε ήν τα πάντα έν μέλος, που το σώμα; Νύν δε πολλά μεν έχω, ή πάλιν η κεφαλή τοίς ποσί , χρείαν υμών ούκ έχω. Αλλά πολλώ μάλλον τα δοκούντα μέλη του σώματος ασθενέστερα υπάρχειν αναγκαία εστί». (Α΄Κορ. ιβ΄14-22).

«Τίποτε άλλον δεν χαρακτηρίζει περισσότερο την ανθρώπινη φύση μας, όσο η μεταξύ μας επικοινωνία , η ανάγκη που έχει ο ένας για τον άλλον και η αγάπη» (Μ.Βασίλειος PG 31.308 εξ.)

Ο ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ...και πως αντιμετωπίζεται (4)

1. Ο Χριστός θύμα του φανατισμού

Ο Χριστός , από τη στιγμή που γεννήθηκε μέχρι το θάνατό του υπήρξε θύμα του θρησκευτικού φανατισμού των συμπατριωτών του. Ως βρέφος ακόμη , η ζωή του απειλήθηκε με βίαιο θάνατο (πρβλ. σφαγή νηπίων της Βηθλεέμ). Αργότερα , οι συγχωριανοί του τον έσπρωξαν στον γκρεμό της Ναζαρέτ, για να τον σκοτώσουν. Ο μαθητής του, ο Ιούδας- πρότυπο φανατικού οπαδού- τον πρόδωσε και συνέβαλε στη σύλληψη του από τη θρησκευτική εξουσία. Οι θρησκευτικοί άρχοντες της πατρίδος του τον είχαν προκυρήξει και «εζήτουν το πώς ανέλωσιν αυτόν( με ποιόν τρόπο θα τον σκοτώσουν. Λου. Κβ΄2). Και τελικά το πέτυχαν , καταδικάζοντας τον και εκτελώντας τον με σταυρικό θάνατο.
Ο Χριστός , με τον λόγο και τα άπειρα θαύματα του είχε αποδείξει πως ήταν ένα πρόσωπο καλοσύνης, αγάπης και αγαθοεργίας. Ως εκ τούτου , οι Ιουδαίοι δεν είχαν κανένα σοβαρό λόγο να είναι δυσαρεστημένοι από τον Χριστό. Εν τούτοις, τους ετύφλωσε ο φανατισμός των αρχόντων , οι οποίοι τους υποκίνησαν να ζητήσουν την θανάτωση του Ιησού. Γι’ αυτό και το παράπονο του Χριστού, όπως το διατυπώνει ο ύμνος της Εκκλησίας, είναι απόλυτα δικαιολογημένο: «Λαός μου, τι εποίησα σοι και τι μοι ανταπέδωκας; Αντί του μάννα χολήν, αντί του ύδατος όξος, αντί του αγαπάν με , σταυρώ με προσηλώσατε…»

2. Ο Χριστός δεν ήταν φανατικός

Ο Χριστός , ως θρησκευτικός ηγέτης δεν ήταν καθόλου φανατικός. Δεν εκήρυξε τον πόλεμο εναντίων κανενός. Η βασική διδαχή του ως προς τους «άλλους» ήταν το εξής: «ός ούκ έστιν καθ’ ημών μεθ’ ημών εστί» (Λουκ.θ΄49). Ποτέ δεν διήγειρε τους ακροατές του σε πράξεις βίας. Δεν υποκίνησε τους μαθητές του να οργανώσουν ή να συμμετάσχουν σε ανατρεπτικά κινήματα. Όταν επρόκειτο να συλληφθεί , δεν επρόσταξε στους μαθητές του να αντιτάξουν βία. Αντίθετα στον Πέτρο που έβγαλε το μαχαίρι του και χτύπησε τον δούλο, του είπε με αυστηρότητα: « Βάλε την μάχαιρα σου εις τον τόπον αυτής» (Ματθ.κστ΄52). ως θεάνθρωπος είχε τη δυνατότητα «παρακαλέσαι τον Πατέρα του και παραστήει αυτώ πλείους ή δώδεκα λεγεώνας αγγέλων…ίνα μη παραδοθεί τοις Ιουδαίοις». (ΜΑτθ.κστ΄53. Ιωάν.ιη΄ 36). Και όμως δεν το έκαμε. Μετά την θριαμβευτική ανάστασή του, δεν εκύρυξε κάποιον ιερό πόλεμο εναντίων του αντιπάλων του για να τους εξολοθρεύσει.

Ο Χριστός δεν χρησιμοποίησε ποτέ τη θαυματουργική του ικανότητα για να εντυπωσιάσει και να φανατίσει τους ακροατές του. Μετά από κάθε θαύμα έδιδε σαφείς εντολές στους μαθητές του «μηδενί ειπείν το γεγονός» (Λουκ. η΄56).
Ο Χριστός δεν υποσχέθηκε σε κανένα αξιώματα ή άλλες αμοιβές , για να αποκτήσει οπαδούς. Το μόνο που υποσχέθηκε στους μαθητές σου ήταν ότι θα πιούν και αυτοί μαζί του το ποτήριο του μαρτυρίου. (Ματθ.κ΄23).


3. Πράος και ταπεινός.

Ο Χριστός ήταν «πράος και ταπεινός τη καρδίας» (Ματθ.ιά 29). Δεν διεκδίκησε για τον Εαυτό του κανένα κοσμικό αξίωμα. Δεν συναναστρεφόταν τους ισχυρούς της γης. Δεν σύχναζε στους χώρους των αρχόντων. Δεν ανήγειρε και δεν κατοίκησε σε πολυτελή μέγαρα.
Αντίθετα ο Χριστός απέφευγε κάθε τι που θα μπορούσε να προκαλέσει εκδηλώσει φανατισμού και προσωπολατρίας. Έξη μέρες πριν από το πάσχα και μετά την ανάσταση του Λαζάρου, όταν ο Ιησούς εισήλθε στα Ιεροσόλυμα, οι Ιουδαίοι του επεφύλαξαν θριαμβευτική υποδοχή , ζητωκραυγάζοντας «Ωσαννά ο βασιλεύς του Ισραήλ» (Ιωάν. ιβ΄13). Ο Χριστός , όμως , εμφανίστηκε πάνω σε ένα μικρό πουλάρι, δείχνοντας έτσι ότι δεν είχε καμιά απαίτηση κοσμικής εξουσίας και ότι « η βασιλεία του ούκ έστιν κε του κόσμου τούτου» (ωάν. Ιή 35).
Ο Χριστός , επίσης, απέκρυβε συστηματικά τη θεϊκή του ιδιότητα. Όταν, μάλιστα, τον ρωτούσαν «συ τις εί»; Εκείνος αναφερόνταν πάντα στην ανθρώπινη μόνο φύση του: Εγώ είμαι «ο υιός του ανθρώπου» (Ματθ. ιβ8 ). Τη δόξα της θεϊκής του φύσης, αποκάλυψε μόνο μια φορά κι αυτό παρουσία τριών μόνο μαθητών του και σε απόμακρο χώρο , στηνκ ορυφή του όρους Θαβώρ (Ματθ. ιζ΄ 1-9).

Ο φανατισμός μιάς οποιαδήποτε ομάδας , ξεκινάει από το πρόσωπο του αρχηγού της. Συνήθως, ένας φανατισμένος αρχηγός εμπνέει και μεταδίδει τον φανατισμό του και στους οπαδούς του

4. Η απομυθοποίηση της εξουσίας

Όλων των ειδών οι φανατισμοί , συνδυάζονται με μια ενδόμυχη επιθυμία άσκησης εξουσίας. Ένας φανατικός αρχηγός και οι φανατισμένοι οπαδοί του εκείνο που κατά βάθος επιθυμούν είναι να αποκτήσουν κάποια δύναμη εξουσίας για να επιβάλλουν υποχρεωτικά τις απόψεις τους σε όλους τους «άλλους».

Όσοι φανατίζονται από τα διάφορα ιδεολογικά και πολιτικοκοινωνικά συστήματα το πρώτο που επιδιώκουν είναι η κατάληψη της εξουσίας. Γιατί; Διότι , για να επιβάλουν στους άλλους τις ιδέες τους και τις απόψεις τους χρειάζονται τη δύναμη της εξουσίας. Τα ακραία , μάλιστα, από τα συστήματα αυτά, όπως λ.χ. ο Μαρξισμός, προσπαθούν να επιβάλλουν το «σύστημα» τους δια της βίας και διά των όπλων, όπως δυστυχώς συνέβη στη Ρωσία, τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και παρά λίγο και στην Ελλάδα!

Όσοι οπαδοί υποστήριξαν με φανατισμό διάφορα συστήματα και βοήθησαν τους αρχηγούς τους να καταλάβουν την εξουσία πρώτοι αυτοί δοκίμασαν τις συνέπειες του λάθους τους. Διότι οι «σύντροφοι « που κατέλαβαν την εξουσία, άρχισαν πολύ γρήγορα να εξοντώνουν τους «συντρόφους « τους, που τους βοήθησαν να επικρατήσουν. Ο φανατισμός , τελικά, αποδεικνύει ότι είναι το «κόλπο» των επιτήδειων , για να παρασύρουν κοντά τους τους απλοϊκούς, τους αφελείς, τους ανύποπτούς, και να τους μεταβάλουν σε πειθήνια όργανά τους για την κατάληψη της εξουσίας

5. Η αλήθεια που ελευθερώνει

Ο φανατισμός είναι η αποτελεσματική μέθοδος που χρησιμοποιούν μερικοί , για να κάνουν τους οπαδούς τους να μη σκέπτονται, να μη κρίνουν ακόμη και να μη.. βλέπουν! Ο φανατισμός είναι το «τυφλοπάνι» με το οποίο μερικοί κλείνουν τα μάτια πολλών , ώστε να μη βλέπουν και να μην ακούνε. Ο φανατισμός είναι ακριβώς ο μόνος τρόπος για να στερηθεί ένας άνθρωπος ή ένα σύνολο ανθρώπων το ύψιστο και θεϊκό χάρισμα της λογικής. Ενώ, λοιπόν , ο φανατισμός τυφλώνει τους ανθρώπους, ο Χριστός, αντίθετα , τους ελευθερώνει. Εκείνος είπε: «Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς» (Ιωαν. Η΄32).

Ο Χριστός ήταν στον αντίποδα τους φανατισμού. Ο απελευθερωτικός του ρόλος έγκειται στο ότι εκήρυξε τον λόγο της αλήθειας. Ο Χριστός δεν εκάλεσε τους ανθρώπους να «πιστεύουν». Το «πίστευε και μη ερεύνα» δεν είναι σύνθημα του Ευαγγελίου. Ο Χριστός καλούσε τους ανθρώπους να γνωρίσουν την αλήθεια για τον Θεό, τον κόσμο και την ύπαρξη τους. Και τούτο , διότι ο πληροφορημένος , ο ενημερωμένος άνθρωπος είναι ο όντως ελεύθερος άνθρωπος. Αντίθετα, εκείνος που θέλει να κάνει τους άλλους φανατικούς οπαδούς του, τους παραπληροφορεί , τους κρύβει την αλήθεια, τους λέγει τη μισή αλήθεια ή ακόμη και ψέματα. Και το ψέμα είναι το πλούσιο έδαφος, πάνω στο οποίο καλλιεργείται και φυτρώνει το ζιζάνιο του φανατισμού.

Ο ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ...και πως αντιμετωπίζεται (3)

1. «Ο Θυμός του Θεού»

Όσοι φανατίζονται και μεταξύ των χριστιανών , για να δικαιολογηθούν , αναφέρονται στην Αγία Γραφή και επικαλούνται ορισμένες βιβλικές εκφράσεις, που πράγματι δείχνουν, ότι και ο Θεός προβαίνει σε εκδηλώσεις φανατισμού! Σε πολλά σημεία λ.χ. η Αγία Γραφή κάνει λόγο για τον «θυμό του Θεού» (Ψαλμ. 37,2 Ρωμ. β΄8 κλπ.).

Δεν έχουν όμως έτσι τα πράγματα. Η Αγία Γραφή , επειδή απευθύνεται σε ανθρώπους , για να καταστήσει κατανοητές απ’ αυτούς ορισμένες εκδηλώσεις της θεότητος, χρησιμοποιεί ανάλογες εκφράσεις που είναι και ονομάζονται «ανθρωποπαθείς». Αυτό σημαίνει , ότι ναι μέν η Γραφή αποδίδει στον Θεό καταστάσεις που χαρακτηρίζουν τους ανθρώπους (την ανθρώπινη φύση), το νόημα όμως των εκφράσεων αυτών είναι εντελώς διαφορετικό , όσο άπειρα διαφορετική είναι η θεϊκή από την ανθρώπινη φύση.

Ειδικότερα, ο Θεός είναι απαθής και αναλλοίωτος. Δεν έχει , δηλαδή, πάθη ο Θεός, όπως εμείς οι άνθρωποι. Θεϊκή του φύση δεν υπόκειται σε συναισθηματικές ή άλλες αλλοιώσεις και διαταράξεις (Ιακ. Α΄17).

Η Αγία Γραφή χρησιμοποιεί εκφράσεις για να στηρίξει τους πιστούς στην πίστη ότι ο Θεός της θείας αποκαλύψεως είναι «ζωντανός και αληθινός» και όχι νεκρός και άψυχος, σαν τα νεκρά, άψυχα και ακίνητα είδωλα των διαφόρων θρησκειών («Τα είδωλα των εθνών.. έργα χειρών ανθρώπων. Στόμα έχουσι και ου λαλήσουσι , οφθαλμούς έχουσι και ούκ όψονται , ώτα έχουσι και ούκ ακούσονται,…» (Ψάλμ. 113, 12-15).

2. « Η οργή του Θεού»

Ο Μ. Βασίλειος ειδικότερα, ερμηνεύει ότι οι ανθρωποπαθείς εκφράσεις «θυμός» και «οργή του Θεού» αναφέρονται στα δυσάρεστα ακόμη και οδυνηρά μέτρα που παίρνει ο Θεός, για τη μετάνοια και τη θεραπεία του αμαρτωλού ανθρώπου ή τη διόρθωση μια κακή και ανώμαλης κοινωνικής κατάστασης.

Και φέρνει τα παράδειγμα του γιατρού. Ο γιατρός , λέγει, όταν διαπιστώσει μια σοβαρή πάθηση του σώματος, για να την θεραπεύσει αναγκάζεται να κάνει χειρουργική επέμβαση. Προκειμένου να βοηθήσει και να σώσει τον βαρύτατα πάσχοντα, δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει το νυστέρι και να κάψει και να αφαίρεση το μέρος που μολύνθηκε ή που υπάρχει κίνδυνος να καταστρέψει ολόκληρο τον οργανισμό.

Η βαθυστόχαστη αυτή ερμηνεία του μεγάλου Αγίου της Εκκλησίας μας, δίνει το πραγματικό νόημα των αγιογραφικών εκφράσεων «θυμός»και «οργή του Θεού. Ο Θεός, λοιπόν , δεν «θυμώνει» και δεν , «οργίζεται», όπως εμείς οι άνθρωποι. Ο θυμός και η οργή είναι πάθη της αλλοτριωμένης μεταπτωτικής ανθρώπινης φύσης. Η φύση του Θεού είναι αναλλοίωτα και αιώνια αγαθά. Και αυτές , ακόμη , οι ανθρωποπαθείς εκφράσεις «θυμός» και «οργή του Θεού» έχουν θετικό νόημα και περιεχόμενο, όπως είδαμε. Εκφράζουμε θετικές επεμβάσεις της αγαθότητος και πρόνοιας του Θεού υπέρ ημών των ανθρώπων, καθώς και υπέρ της θεραπείας και σωτηρίας μας.

Η Αγίας Γραφή , «θυμό του Θεού» ονομάζει την απόφαση του Θεού, για κάποια δυσάρεστη επέμβαση στον άνθρωπο και τον κόσμο και , «οργή του Θεού», ονομάζει την εκτέλεση της απόφασης του αυτής» (Μ. Βασίλειος).

3. «Η γροθιά του Θεού».

Ο ψαλμωδός Δαβίδ χρησιμοποιεί μια ακόμη ανθρωποπαθή έκφραση περί του Θεού. Λέγει , λοιπόν, ότι ο Θεός , με μια φοβερή γροθιά «συντρίβει οδόντας αμαρτωλών» (Ψαλμ, γ΄7).

Οι άνθρωποι της προ- αποκαλυπτικής περιόδου θεωρούσαν , βέβαια, ότι ο Θεός ή οι θεοί τους ήσαν εχθρικοί προς αυτούς. Ο Όμηρός , λ.χ. χαρακτηρίζει τον θεό Δία ως «νεφεληγερέτην» (ότι δηλαδή σεσσωρεύει απειλητικά σύννεφα) και «τερπικέραυνον» (ότι αρέσκεται να κεραυνοβολεί τους ανθρώπους)

Ο Θεός όμως της θείας αποκαλύψεως ούτε χέρια ούτε πυγμάχος είναι, ώστε να χτυπάει με δυνατές γροθιές τους αμαρτωλούς ανθρώπους. Ο Θεός της Αγίας Γραφής, αντίθετα, μακροθυμεί και συγχωρεί τους αμαρτωλούς: «οικτήρμων (συπαθής) και ελεήμων (συγχωρητικός) ο Κύριος, μακρόθυμος (υπομονητικός) και πολυέλεος (γεμάτος ευσπλαγχνία). Ουκ εις τέλος οργησθήσεται (δεν εξοργίζεται απεριόριστα), ουδέ εις τον αιώνα μηνιεί (ούτε μνησικακεί παντοτινά). Ου κατά τας ανομίας ημών εποίησεν ημίν, ουδέ κατά τας αμαρτίας ημών ανταπέδωκεν ημίν» (Ψαλμ 102,8-10).

Ο ενσαρκωθείς Θεός , ειδικότερα, ο Κύριος Ιησούς Χριστός, όχι μόνο δεν γρονθοκόπησε κανέναν αμαρτωλό, αν και ο ίδιος δέχθηκε γροθιές από τους αμαρτωλούς, αλλά , αντίθετα , πλησίαζε τους αμαρτωλούς με μεγάλη αγάπη και, τελικά θυσίασε τη ζωή του γι’ αυτούς και τη σωτηρία τους!


«Ο Χριστός λοιδορούμενος (χλευαζόμενος) ούκ αντελοιδώρει (δεν απέδιδε τις κοροϊδίες), πάσχων ούκ ηπείλει»(δεν απειλούσε να εκδικηθεί )
(Α΄Πέτρ. Β΄23).

4. Ο «φοβερός και τρομερός Θεός»

Οι θεοί όμως των αρχαίων λαών ενέπνεαν τον φόβο και τον τρόμο στους ανθρώπους. Η εχθρικότητα δε αυτή των θεών προς τους ανθρώπους εθεωρείτο ότι εκδηλωνόταν με τις αντίξοες κλιματολογικές καταστάσεις και τα καταστρεπτικά φυσικά φαινόμενα (καταιγίδες, πλημμύρες, σεισμοί, πυρκαϊές, λιμούς, λοιμούς κλπ.). τα οποία γι’ αυτόν τον λόγο ελέγονταο «θεομηνίες»!

Οι αρχέγονοι λαοί, μάλιστα, για να εξευμενίσουν την εχθρότητα και αντιπαλότητα των θεώ ντους ,κατασκεύαζαν για χάρη τους υπερμεγέθεις και ογκώδεις ναούς , ενώ οι ίδιοι κατοικούσαν σε σπήλαια και αχυροκαλύβες. Οι μεσοποτάμιοι άνθρωποι το 2000 π.Χ. θεωρούσαν υποχρέωσή τους να μαγειρεύουν φαγητά για τους θεούς τους, πέντε φορές την ημέρα, και να τα πηγαίνουν στους μεγάλους αυτούς ναούς…

Η έκφραση «φοβερός και τρομερός» Θεός χρησιμοποιείται βέβαια, και στο λεξιλόγια της Αγίας Γραφής. Ωστόσο, και η έκφραση αυτή είναι ανθρωποπαθής και εκφράζει το συγκλονιστικό δέος που νιώθει ο άνθρωπος μπροστά στον Θεό. Ο άνθρωπος , όμως , μπροστά στον Θεό νιώθει και ευχάριστη έλξη. Πρόκειται ακριβώς , για τα δύο ισχυρά και συγχρόνως αντιθετικά συναισθήματα που νιώθει ο μικρός άνθρωπος μπροστά στον Θεό: την έλξη που γοητεύει και το δέος που συγκλονίζει. Αυτά τα δύο συναισθήματα ένιωσαν και οι Μυροφόρες γυναίκες , κατά τη συνάντηση τους με τον αναστάντα Χριστό: «(σύν) είχε δε αυτά τρόμος και έκστασις» (Μαρκ.ιστ΄).
«Δουλεύσατε (να υπακούετε) τω Κυρίω εν φόβω και αγαλλιάσθαι ( να σκιρτάτε) Αυτώ εν τρόμω» (Ψαλμ.2,11 )


5. Η εκδίκηση του Θεού

Ο θεός όλων των αρχαίων λαών εθεωρείτο , επίσης «εκδηκητικός». Οι λαοί της αρχαιότητος, πάσχοντες από αλλεπάλληλα κτυπήματα και επιθέσεις γειτονικών λαών , ένιωθαν έντονα την ανάγκη της εκδίκησης. Ανίσχυροι , πολλές φορές , να αντιτάξουν άμυνα στις επιθέσεις και τους εξανδραποδισμούς των εχθρών τους, επικαλούντο και ήλπιζαν στην ανταπόδοση εκδίκησης, εκ μέρους του Θεού. «Θεός εκδικήσεων Κύριος ο Θεός», λέγει η Π. Διαθήκη (Ψαλμ.93,1).

Άλλη , όμως η εκδίκηση που ζητούν οι άνθρωποι και άλλη είναι η εκδίκηση του Θεού. Όταν οι άνθρωποι εκδικούνται , ανταποδίδουν τα ίδια ή και χειρότερα σ’ αυτούς που τους επιτέθηκαν ή αδίκησαν. Και τούτο , διότι οι άνθρωποι είναι εμπαθείς , εκδικητικοί , απάνθρωποι.

Ο Θεός , όμως της θείας αποκαλύψεως δεν μοιάζει με τον εκδικητικό Θεό των αρχαίων ειδωλολατρικών λαών. Ο αληθινός Θεός είναι απαθής, ανεξίκακος, αγαθός και ιδίως Πατέρας όλων των ανθρώπων ιδιαίτερα όταν αυτοί διαπράττουν το κακό, όταν αδικούν, όταν γενικά αμαρτάνουν. Ο Θεός ανησυχεί γι’ αυτούς, όπως ανησυχεί ο άνθρωπος πατέρας, όταν κάποιο από τα παιδιά του αρρωστήσει ή όπως ο γιατρός σπεύδει να βοηθήσει τον τραυματία που έφεραν στο ιατρείο του…
Η εκδίκηση του Θεού έχει την έννοια της θεραπείας, της νοσηλείας, της διόρθωσης του κακού.
«Οράτε με τις κακόν αντί κακού αποδώ, αλλά πάντοτε το αγαθόν (επι)διώκετε και εις αλλήλους και εις πάντας» ( Α΄Θες. έ 15. και Ρωμ. ιβ΄17).

Ο ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ...και πως αντιμετωπίζεται (2)

Β. ΟΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ


1. Ο ψυχολογικός πόλεμος

Μια πρώτη εκδήλωση του φανατισμού είναι ο ψυχολογικός πόλεμος. Η παραπληροφόρηση , η «προπαγάνδα». Η «πλύση εγκεφάλου». Η επανάληψη του ψεύδους μέχρις ότου γίνει καθολικά πιστευτό , ως αλήθεια. Η έντεχνη παραποίηση της αλήθειας και η απόκρυψη της πραγματικότητος. Η διαστροφή των αποτελεσμάτων . Η ωραιοποίηση του κακού και η ελαχιστοποίηση του εγκλήματος.

Οι απόψεις μου , το κοινονικοπολιτικό μου σύστημα, οι θρησκευτικές μου πεποιθήσεις είναι ο «παράδεισος». Οι απόψεις του Άλλου , το κοινωνικοπολιτικό του σύστημα , οι θρησκευτικές του αντιλήψεις είναι η «κόλαση»! ο θρίαμβος της πόλωσης!

Ο ψυχολογικός πόλεμος δεν στρέφεται μόνο κατά του «Άλλου». Είναι πόλεμος και προς τα «έσω». Η προπαγάνδα είναι όπλο για να υποταχθεί κυρίως ο «δικός μας». να εξουδετερωθεί η όποια αντίδραση του. Σκοποί: η τύφλωση του, ώστε να μη βλέπει, και η κώφωση του, ώστε να μην ακούει. Μια λαϊκή παροιμία λέει: «Πως πάνε οι στραβοί στον Άδη; Ο ένας πίσω από τον άλλον»! έτσι εξηγείται το γεγονός ότι τα θύματα του φανατισμού συνήθως είναι πάρα πολλά. Πολλά εκ των έξω και πολλά εκ των έσω. Δηλαδή αναρίθμητα.

2. Ο διωγμός του άλλου

Μια δεύτερη εκδήλωση των φανατικών συνόλων είναι η επιθετικότητα για την εξόντωση των Άλλων, των διαφορετικών. «Όποιος δεν είναι σαν εμάς, είναι εχθρός μας και πρέπει να εξοντωθεί»! ο Κάϊν δολοφόνησε τον αδελφό του Άβελ, επειδή ή ταν διαφορετικός απ’ αυτόν (Γεν. δ8 ). Ο Χίτλερ από φάσισε και σε μεγάλο βαθμό πέτυχε να εξοντώσει στα διάφορα κρεματόρια εκατομμύρια ανθρώπους που δεν ανήκαν στην …καθαρή Αρεία φυλή! Οι «άλλοι» , ιδίως οι άρρωστοι , οι ανάπηροι, οι ψυχοπαθείς, ο αλλόφυλοι , οι αλλόθρησκοι πρέπει να εξοντωθούν. Γειτονικές οικογένειες , φυλές , λαοί συγκρούονται μεταξύ τους, επειδή ακριβώς νιώθουν διαφορετικοί ο ένας προς τον άλλον. Όλοι οι επιθετικοί πόλεμοι γίνονται εναντίων κάποιου «άλλου» διαφορετικού.

Είναι εντυπωσιακό το μίσος κατά της διαφορετικότητας, της ποικιλίας. Ο Θεός σφράγισε την κτίστη δημιουργία με διαφορετικότητα, με αφάνταστη ποικιλία. Ο φανατισμός είναι μια αντίθεη αντίδραση και μια επανάσταση εναντίων της διαφοράς, της ποικιλίας, εναντίων του «κάλλους» της δημιουργίας του Θεού. Ο Θεός ευλογεί την πολλαπλότητα και την ποικιλία. Ο φανατικός άνθρωπος αρέσκεται στο «μηδέν». Στη μοναξιά του ενός. Γίνεται σύμμαχος του διαβόλου που έχει επιλέξει ως κατοικία του την.. έρημο (Λούκ. Η΄29).

Ο Χριστός είπε ότι το πρόσωπο του Άλλου αντιπροσωπεύει τον Ίδιο: « εφ’ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων , εμοί εποιήσατε» (Ματθ. κε΄40). Ο φανατικός άνθρωπος, επομένως, εξοντώνοντας τον άλλον , μάχεται και εγκληματεί εναντίων του ίδου του Θεού. Όσοι , από φανατισμό, όπλισαν το χέρι τους με μαχαίρι και τραυμάτισαν ή σκότωσαν τον Άλλον , τον διαφορετικό, όταν κάποτε δουν τον Χριστό, θα διαπιστώσουν τις πληγές που προκάλεσαν στο δικό του πανάγιο Πρόσωπο…

3. Η βία

Ο φανατισμός, για να πετύχει την ομοιομορφία, χρησιμοποιεί τη βία. Η πρώτη μορφή βίας, που χρησιμοποιεί ο φανατισμός είναι η βίαιη στέρηση της ελευθερίας της γνώμης , με τον εξής τρόπο: κατασκευάζει «καλούπια», μέσα στα οποία τυποποιεί τη σκέψη , το πνεύμα, της «αλήθεια». Οι φανατικοί όχι μόνο οι ίδιοι έχουν τυποποιήσει και αγκυλώσει τη σκέψη τους, αλλά επιχειρούν με βίαιο τρόπο να τυποποιήσουν και αγκυλώσουν τη σκέψη και τη γνώμη των άλλων.

Ο δεύτερο τρόπος χρησιμοποίησης βίας είναι ο καταναγκασμός , τα βασανιστήρια. Ο «Άλλος» παραδίδεται στα χέρια των δημίων , οι οποίοι μέσα σε σκοτεινούς χώρους υποβάλλουν τα θύματα τους σε απίστευτα μαρτύρια , για να παραδεχθούν την «αλήθεια», όπως την θέλουν αυτοί και τα αφεντικά τους (πρβλ. τα πάθη του Χριστού στη φυλακή…)

Άλλη μορφή βίας είναι η απειλή και η χρήση των όπλων. Για την επιβολή πάνω στη σκέψη του άλλου ,χρησιμοποιείται ο,τιδήποτε μπορεί να λειτουργήσει ως όπλο: πέτρες, ξύλα, ξίφη , μαχαίρια, πυροβόλα όπλα ακόμη και βόμβες με απεμπλουτισμένο (!0 ουράνιο (πρβλ. τους βομβαρδισμούς στη Γιουγκοσλαβία…)

Η απειλή και η άσκηση βίας προκαλεί το φόβο. Ο φόβος είναι το ισχυρότερο όπλο που χρησιμοποιούν οι φανατικοί για να καθηλώσουν και εξουδετερώσουν τους άλλους. Ο φόβος μεταβάλλει τους ελεύθερους ανθρώπους σε δούλους και τους κρατάει σε εξευτελιστική κατάσταση δουλεία για αιώνες. «Γιατί τάσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκων’ η σκλαβιά»!

4.Η τρομοκρατία

Όταν ο «άλλος» είναι ισχυρότερος μου, τότε δεν μπορώ να τον εξοντώσω με τη βία. Τότε καταφεύγω στην «τρομοκρατία». Στον ανέντιμο πόλεμο. Στο δόλιο και ύπουλο χτύπημα. Χτυπώ τον «άλλον» , όταν κοιμάται, όταν τρώει, όταν ταξιδεύει, όταν εργάζεται. Όταν δεν μπορώ να αντιμετωπίσω το στρατό του στο μέτωπο, χτυπώ τον «άλλον «, στα μετώπισθεν, κτυπάω τον άμαχο πληθυσμό. Η τρομοκρατία είναι ο παράνομος και ο άνομος , ο χειρότερος πόλεμος.

Η μέθοδος της τρομοκρατίας είναι πολύ πιο αποτελεσματική από τη μέθοδο του νομίμου πολέμου. Ο τακτικός πόλεμος έχει αρχές και διεξάγεται επί τη βάσει στρατιωτικών κανόνων. Η νίκη είναι αποτέλεσμα πολεμικής στρατιγηκής και τακτικής. Η ήττα είναι αποτέλεσμα μιας τακτικής και, πολλές φορές , ένδοξης μάχης.

Η τρομοκρατία έχει μεγαλύτερα αποτελέσματα διότι έχει το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού και του γενικευμένου μετώπου. Η τρομοκρατία χτυπάει σε ανύποπτο χρόνο και όπου δεν το περιμένει. Η τρομοκρατία είναι η μέθοδος του αιωνίου πολέμου. Η διαιώνιση του πολέμου.

Ο τρομοκράτης εν είναι στρατιώτης. Είναι ο φανατισμένος οπαδός μιάς ιδεολογίας, μιάς θρησκείας, μιάς ομάδος. Ο στρατιώτης υπακούει σε νόμιμες διαταγές. Ο τρομοκράτης ενεργεί αυτόβουλα, άνομα και παράνομα. Ο στρατιώτης μάχεται, δεν σκοτώνει. Ο τρομοκράτης δεν μάχεται, σκοτώνει. Ο στρατιώτης αντιμετωπίζει τον επιτιθέμενο άλλο. Ο τρομοκράτης είναι επιτιθέμενος και δολοφόνος του άλλου.

5. Το έγκλημα

Ο φανατικός καταφεύγει και στο έγκλημα, χωρίς μια δυσκολία, χωρίς καμιά τύψη. Και όχι μόνο αυτό, αλλά αισθάνεται και καύχηση και απαιτεί πρόσκαιρη και αιώνια αντιμισθία…
Στην ευνομούμενη κοινωνία, η αν ψυχρώ αφαίρεση της ζωής του άλλου θεωρείται ως έσχατο κακούργημα. Ο φόνος του άλλου είναι απαράδεκτος και τιμωρείται με την εσχάτη των ποινών (σήμερα με ισόβια κάθειρξη).

Ο φανατικός παθαίνει υπαρξιακή διαστρέβλωση: την ύπαρξη του άλλου την θεωρεί αφύσικη και της εξόντωση του φυσική. Το αναφαίρετο δικαίωμα της ύπαρξης και της ζωής του άλλου , ο φανατικός το εξαρτά από τα δικά του αποκλειστικά κριτήρια: εκείνος κρίνει αν πρέπει ο άλλος να υπάρχει και να ζήσει ή όχι!

Ο φανατικός είναι ο κατ’ έξοχήν αντικοινωνικός τύπος. Ο φανατικός καταλύει τους θεσμούς , τους νόμους και κυρίως το βασικό νόμο ενός κράτους (το Σύνταγμα), το Στρατό, τα Σώματα Ασφαλείας, τη Δικαστική εξουσία κλπ. Ο φανατικός είναι ο κατεξοχήν δικτάκτωρ. Ο ίδιος Αποφασίζει-Κρίνει0 Διατάσσει και Εκτελεί! (πρβλ τα μέλη της 17 Νοέμβρη).
Ο φανατικός αυτοανακηρύσσεται θεός επί γης. Θεωρεί ότι μπορεί να πάρει στα χέρια του το δικαίωμα της ζωής και του θανάτου του άλλου. Θεωρητικά ο φανατικός θα νοιώθει ικανοποιημένος , μόνο όταν όλοι οι άλλοι εκλείψουν από προσώπου γης!
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...