Η ανάληψη του προφήτη Ηλία

Δ΄Βασιλειών 2, 1-15 


ΚΑΙ ἐγένετο ἐν τῷ ἀνάγειν Κύριον ἐν συσσεισμῷ τὸν ᾿Ηλιοὺ ὡς εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἐπορεύθη ᾿Ηλιοὺ καὶ ῾Ελισαιὲ ἐκ Γαλγάλων. 2 καὶ εἶπεν ᾿Ηλιοὺ πρὸς ῾Ελισαιέ· κάθου δὴ ἐνταῦθα, ὅτι Κύριος ἀπέσταλκέ με ἕως Βαιθήλ· καὶ εἶπεν ῾Ελισαιέ· ζῇ Κύριος καὶ ζῇ ἡ ψυχή σου, εἰ ἐγκαταλείψω σε· καὶ ἦλθον εἰς Βαιθήλ. 3 καὶ ἦλθον οἱ υἱοὶ τῶν προφητῶν οἱ ἐν Βαιθὴλ πρὸς ῾Ελισαιὲ καὶ εἶπον πρὸς αὐτόν· εἰ ἔγνως, ὅτι Κύριος σήμερον λαμβάνει τὸν κύριόν σου ἐπάνωθεν τῆς κεφαλῆς σου; καὶ εἶπε· κἀγὼ ἔγνωκα, σιωπᾶτε. 4 καὶ εἶπεν ᾿Ηλιοὺ πρὸς ῾Ελισαιέ· κάθου δὴ ἐνταῦθα, ὅτι Κύριος ἀπέσταλκέ με εἰς ῾Ιεριχώ· καὶ εἶπεν ῾Ελισαιέ· ζῇ Κύριος καὶ ζῇ ἡ ψυχή σου, εἰ ἐγκαταλείψω σε· καὶ ἦλθον εἰς ῾Ιεριχώ. 5 καὶ ἤγγισαν οἱ υἱοὶ τῶν προφητῶν οἱ ἐν ῾Ιεριχὼ πρὸς ῾Ελισαιὲ καὶ εἶπαν πρὸς αὐτόν· εἰ ἔγνως ὅτι σήμερον λαμβάνει Κύριος τὸν κύριόν σου ἐπάνωθεν τῆς κεφαλῆς σου; καὶ εἶπε· καί γε ἐγὼ ἔγνων, σιωπᾶτε. 6 καὶ εἶπεν αὐτῷ ᾿Ηλιού· κάθου δὴ ὧδε, ὅτι Κύριος ἀπέσταλκέ με ἕως εἰς τὸν ᾿Ιορδάνην· καὶ εἶπεν ῾Ελισαιέ· ζῇ Κύριος καὶ ζῇ ἡ ψυχή σου, εἰ ἐγκαταλείψω σε· καὶ ἐπορεύθησαν ἀμφότεροι· 7 καὶ πεντήκοντα ἄνδρες υἱοὶ τῶν προφητῶν καὶ ἔστησαν ἐξεναντίας μακρόθεν· καὶ ἀμφότεροι ἔστησαν ἐπὶ τοῦ ᾿Ιορδάνου. 8 καὶ ἔλαβεν ᾿Ηλιοὺ τὴν μηλωτὴν αὐτοῦ καὶ εἵλησε καὶ ἐπάταξε τὸ ὕδωρ, καὶ διῃρέθη τὸ ὕδωρ ἔνθα καὶ ἔνθα, καὶ διέβησαν ἀμφότεροι ἐν ἐρήμῳ. 9 καὶ ἐγένετο ἐν τῷ διαβῆναι αὐτοὺς καὶ ᾿Ηλιοὺ εἶπε πρὸς ῾Ελισαιέ· αἴτησαι τί ποιήσω σοι πρὶν ἢ ἀναληφθῆναί με ἀπὸ σοῦ. καὶ εἶπεν ῾Ελισαιέ· γενηθήτω δὴ διπλᾶ ἐν πνεύματί σου ἐπ᾿ ἐμέ. 10 καὶ εἶπεν ᾿Ηλιού· ἐσκλήρυνας τοῦ αἰτήσασθαι· ἐὰν ἴδῃς με ἀναλαμβανόμενον ἀπὸ σοῦ, καὶ ἔσται σοι οὕτως· καὶ ἐὰν μή, οὐ μὴ γένηται. 11 καὶ ἐγένετο αὐτῶν πορευομένων, ἐπορεύοντο καὶ ἐλάλουν· καὶ ἰδοὺ ἅρμα πυρὸς καὶ ἵπποι πυρὸς καὶ διέστειλαν ἀνὰ μέσον ἀμφοτέρων, καὶ ἀνελήφθη ᾿Ηλιοὺ ἐν συσσεισμῷ ὡς εἰς τὸν οὐρανόν. 12 καὶ ῾Ελισαιὲ ἑώρα καὶ ἐβόα· πάτερ, πάτερ, ἅρμα ᾿Ισραὴλ καὶ ἱππεὺς αὐτοῦ· καὶ οὐκ εἶδεν αὐτὸν ἔτι καὶ ἐπελάβετο τῶν ἱματίων αὐτοῦ καὶ διέρρηξεν αὐτὰ εἰς δύο ρήγματα. 13 καὶ ὕψωσε τὴν μηλωτὴν ᾿Ηλιού, ἣ ἔπεσεν ἐπάνωθεν ῾Ελισαιέ, καὶ ἐπέστρεψεν ῾Ελισαιὲ καὶ ἔστη ἐπὶ τοῦ χείλους τοῦ ᾿Ιορδάνου· 14 καὶ ἔλαβε τὴν μηλωτὴν ᾿Ηλιού, ἣ ἔπεσεν ἐπάνωθεν αὐτοῦ, καὶ ἐπάταξε τὸ ὕδωρ καὶ οὐ διέστη· καὶ εἶπε· ποῦ ὁ Θεὸς ᾿Ηλιοὺ ἀφφώ; καὶ ἐπάταξε τὰ ὕδατα, καὶ διερράγησαν ἔνθα καὶ ἔνθα, καὶ διέβη ῾Ελισαιέ. 15 καὶ εἶδον αὐτὸν οἱ υἱοὶ τῶν προφητῶν οἱ ἐν ῾Ιεριχὼ ἐξεναντίας καὶ εἶπον· ἐπαναπέπαυται τὸ πνεῦμα ᾿Ηλιοὺ ἐπὶ ῾Ελισαιέ· καὶ ἦλθον εἰς συναντὴν αὐτοῦ καὶ προσεκύνησαν αὐτῷ ἐπὶ τὴν γῆν.

Απόδοση

Και όταν ήρθε ο καιρός να ανεβάσει  ο Κύριος με σεισμό τον Ηλία στους ουρανούς, οδηγήθηκε ο Ηλίας και ο Ελισαίος στα Γάλγαλα. 2και είπε ο Ηλίας στον Ελισαίο· μείνε εδώ γιατί με έστειλε ο Κύριος στην Βαιθήλ. και είπε ο Ελισαίος·  ορκίζομαι στο Θεό ότι δεν θα σε εγκαταλείψω. και πήγαν στην Βαιθήλ. 3 και ήλθαν οι γιοι των προφητών της Βαιθήλ  στο Ελισαίο και του είπαν· γνωρίζεις ότι ο Κύριος σήμερα  θα παραλάβει τον κύριο σου πάνω απο το κεφάλι σου; και είπε· και εγώ το γνωρίζω, σιωπάτε. 4 και είπε ο Ηλίας στον Ελισαίο· κάθησε εδώ γιατί ο Κύριος με στέλνει στην Ιεριχώ· και είπε ο Ελισαίος· σου ορκίζομαιστο Θεό ότι δεν θα σε εγκαταλείψω. και πήγαν στην Ιεριχώ. 5 και πλησίασαν οι γιοί των προφητών απο την Ιεριχώ στον Ελισαίο και του είπαν· γνωρίζεις ότι σήμερα ο Κύριος θα λάβει τον κύριο σου πάνω απο το κεφάλι σου; και είπε· και εγώ το γνωρίζω, σιωπάτε. και του είπε ο Ηλίας· 6 κάθισε εδώ, γιατί ο Κύριος με στέλνει ως τον Ιορδάνη· και είπε ο Ελισαίος· σου ορκίζομαι στο Θεό ότι δεν θα σε εγκαταλλείψω. και ταξίδεψαν μαζί. 7 και πενήντα άνδρες γιοί προφητών  σταθηκαν απέναντι απο τον Ιορδάνη. 8 και έβγαλε την μυλωτή του ο Ηλίας και χτήπησε τα νερά του ποταμού και αυτά χωρίστηκαν στα δύο και περάσανε απέναντι στην έρημο. 9 και είπε ο Ηλίας στον Ελισαίο να του ζητήσει κάτι πριν αναληφθεί. και είπε ο Ελισαίος· να γίνει να  έχω τη διπλάσια δύναμη απο το πνεύμα σου. και είπε ο Ηλίας. 10 σκληρό το αίτημά σου. αν με δείς να λαμβάνομαι επάνω απο εσένα , θα γίνει αυτο που ζήτησες. αν δεν αναληφθώ δεν θα γίνει αυτό που ζήτησες. 11 και περπατούσαν και μιλούσαν. και να άρμα φωτιάς και ίπποι φωτιας ανάμεσά τους   και ανελήφθη ο Ηλίας σε σεισμό ως τον ουρανό. 12 και ο Ελισαίος έβλεπε και φώναζε· πατέρα, πατέρα, το άρμα του Ισραήλ και ο ιππέας του. και τον έχασε απο τα ματια του και έβγαλε τα ρούχα του και τα έσχισε τα δύο.13 και σήκωσε την μηλωτή του Ηλία που έπεσε απο επάνω στον Ελισαίο και γύρισε ο Ελισαίος και σταθηκε στο χείλος του Ιορδάνη·14 και με την μυλωτή χτύπησε το νερό και δεν χωρίστηκε· και είπε· που είναι ο Θεός του Ηλία; και χτύπησε τα νερά και χωρίστηκαν στα δύο και πέρασε απέναντι. 15 και τον είδαν οι γιοί των προφητών της Ιεριχούς απο απέναντι και είπαν· αναπαύεται το πνεύμα του Ηλία στον Ελισαίο και ήλθαν να τον συναντήσουν και τον προσκύνσαν. 

O άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς αναφέρει σε ένα λόγο του για τη νηστεία:  Αλλά και δύναμιν ο ηλίας εκ  της εν τη νηστεία θέας λαμβάνει, προφήτην αντ αυτού χρίσαι, και διπλήν αυτώ περέχει την, ην αυτος εκτίσατο  χάριν, και μετέωρος απο γης αρθήναι, πάντως εις τύπον σαφή της ύστερον απο γης εις ουρανόν γενομένης του Χριστου αναλήψεως. 

Δηλαδή η αρπαγή του προφήτη Ηλία είναι τύπος της Αναλήψεως του Χριστού στην Καινή Διαθήκη. Η δε διπλάσια δύναμη που ζητάει και λαμβάνει ο Ελισαίος είναι η χάρη του Παναγίου Πνεύματος  σε τύπο της Πεντηκοστής  σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου που είπε ότι οι πιστοί του θα κάνουν περισσότερα θαύματα απο ότι έκανε ο ίδιος.