Ο Μητροπολίτης Μαρωνείας & Κομοτηνής στο "Αγιορείτικο βήμα": Πρότυπο η συνύπαρξη χριστιανών και μουσουλμάνων στην Θράκη

Συνέντευξη στον Μάνο Χατζηγιάννη
Πριν από λίγες μέρες συμπλήρωσε ένα χρόνο στον μητροπολιτικό θρόνο της Μαρωνείας και της Κομοτηνής. Ο μητροπολίτης Παντελεήμων μιλάει σήμερα αποκλειστικά στο “Αγιορείτικο βήμα” για αυτόν τον ένα χρόνο. Ο “Βενιαμίν” της Ιεραρχίας σχολιάζει ακόμη τη συμβίωση των χριστιανών και των μουσουλμάνων, τους διαθρησκειακούς διαλόγους, μιλάει για το κοινωνικό έργο της Εκκλησίας και μοιράζεται μαζί μας τις εμπειρίες του από το Άγιον Όρος, το οποίο χαρακτηρίζει "κιβωτό και ακρόπολη της πίστεώς μας"...
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη: 

-Σεβασμιώτατε στα μέσα Μαρτίου κλείσατε ένα χρόνο στον μητροπολιτικό θρόνο της Μαρωνείας και της Κομοτηνής. Ένα χρόνο σοφότερος ή ένα χρόνο πιο προβληματισμένος; Τι ήταν αυτό που σας απογοήτευσε και τι εκείνο που σας γέμισε ελπίδα από τα δρώμενα στην μητροπολιτική σας περιφέρεια τον χρόνο αυτό;

Έκλεισα έναν χρόνο αρχιερατείας στην μητροπολιτική επαρχία της Μαρωνείας και της Κομοτηνής. Ομολογώ ότι οι ποιμαντικές μέριμνες και οι ασχολίες γέμισαν την ψυχή μου. Συμπαραστάτες στην προσπάθεια αυτή ήταν πρώτον η Κυρία Θεοτόκος, η καταφυγή και η ελπίδα πάντων των χριστιανών. Ήταν και είναι οι κληρικοί της Μητροπόλεως και κυρίως ο ευλογημένος λαός της Ροδόπης που διψά για τον λόγο της Αληθείας. Ο λαός αυτός με την αγάπη του και την αφοσίωσή του στη Μητέρα Εκκλησία μου έδινε όλο αυτόν τον καιρό κουράγιο και δύναμη για να συνεχίσω το έργο που μου ανέθεσε η Εκκλησία.
-Στην μητροπολιτική σας περιφέρεια είναι έντονο το μουσουλμανικό στοιχείο. Εσείς ο ίδιος κατά την ενθρονιστήρια ομιλία σας αναφερθήκατε στην Κομοτηνή με το όνομα "Γκιουλμουτζίνα" προκαλώντας έκπληξη και κάποιες αντιδράσεις. Πως βλέπετε την συμβίωση του χριστιανικού με το μουσουλμανικό στοιχείο στην περιοχή;
Την συμβίωση των χριστιανών και των μουσουλμάνων την έζησα από τον καιρό που υπηρέτησα ως Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως Ξάνθης και Περιθεωρίου. Επομένως το κλίμα στην Ροδόπη μου είναι γνώριμο. Είναι ένα κλίμα ειρηνικής συμβιώσεως των δύο σύνοικων στοιχείων, που έχουν διαφορετικές θρησκευτικές και πολιτιστικές παραδόσεις, που ζουν όμως και εργάζονται για κοινό καλό και την ευημερία του τόπου σεβόμενοι ο ένας τον άλλον. Δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας ότι η ειρηνική συνύπαρξη των χριστιανών και των μουσουλμάνων στην Θράκη είναι μια κατάκτηση της Ελληνικής Πολιτείας και κοινωνίας και αποτελεί πρότυπο και για άλλες κοινωνίες.

-Μιας και η συζήτηση περί των σχέσεων μουσουλμανικού και χριστιανικού στοιχείου πως κρίνετε τους περίφημους διαθρησκειακούς διαλόγους; Για παράδειγμα είναι συμβατό να συνδιαλέγεται η Ορθοδοξία με το Ισλάμ και την ίδια στιγμή να διώκονται ανηλεώς οι χριστιανοί της Μέσης Ανατολής;

Όταν ο μεγάλος Άγιος της Εκκλησίας μας, ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς διαλεγόταν με τους Μουσουλμάνους, τους ονομαζόμενους «Χιόνες», δεν φοβήθηκε τον διάλογο, πως είναι δυνατόν εμείς να τον αρνούμαστε, όταν βιώνουμε καθημερινά την αλήθεια της πίστεώς μας, και όταν για εμάς η Ανάσταση του Χριστού δεν είναι μια ιδεολογία, αλλά ένα εμπειρικό γεγονός. Οι μουσουλμάνοι της Μέσης Ανατολής ζουν σε ένα διαφορετικό περιβάλλον από το δικό μας, ένα περιβάλλον που στιγματίζεται από τον φανατισμό και την μισαλλοδοξία απέναντι των άλλων, των χριστιανών, παρά το γεγονός ότι εδώ και πολλούς αιώνες στην περιοχή αυτή Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι ζούσαν μαζί και εκεί βρίσκονται τρία από τα Πρεσβυγενή Πατριαρχεία μας. Οι αιτίες της μισαλλοδοξία εκεί έχουν να κάνουν με καταπίεση και εκμετάλλευση των μουσουλμάνων από τους ξένους, γεγονός που επέδρασε αρνητικά στο συλλογικό τους υποσυνείδητο. Καταδικάζουμε απερίφραστα τον διωγμό των χριστιανών της Μέσης Ανατολής, αλλά δεν πρέπει να συγχέουμε την περιοχή μας με την Αίγυπτο και με την Συρία.
-Πριν από λίγες μέρες ελήφθη στο Φανάρι μια πολύ σημαντική απόφαση για την Ορθοδοξία. Η Πανορθόδοξη Σύνοδος, η σύγκληση της οποίας πέρασε από χίλια μύρια κύματα, τελικά εκτός απροόπτου θα πραγματοποιηθεί σε δύο χρόνια. Τι πιστεύετε πως χρειάζεται η Πανορθόδοξη Σύνοδος για να καταστεί επιτυχημένη δεδομένου πως , όπως και ο ίδιος ο Οικουμενικός Πατριάρχης ομολόγησε στην εισήγηση του κατά τη Σύναξη, οι Προκαθήμενοι πολλάκις εμφανίζονται αντιδικούντες δίνοντας μια αρνητική εικόνα προς τα έξω. Πολύ πρόσφατο το παράδειγμα με την αντιπαράθεση Φαναρίου-Μόσχας για τα περί πρωτείου, αλλά και τα εκκλησιαστικά δρώμενα στην Τσεχία...

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι άφησε σε μας τους χριστιανούς την παρακαταθήκη της αγάπης, που δεν είναι εντολή αλλά βίωμα και γι αυτό η Εκκλησία μας καταδικάζει τον εθνοφυλετισμό, ο οποίος πολλά δεινά έφερε στους Ορθοδόξους. Κέντρον της Ορθοδοξίας, πέρα από εθνοφυλετικές προτεραιότητες, είναι το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο εδώ και αιώνες εφαρμόζει τον Παύλειο λόγο «ουκ ένι Ιουδάιος και …..». Με την σοφία και σύνεση που διακρίνει τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο είμαι βέβαιος ότι θα βρεθεί η λύση του θέματος της συγκλήσεως της Πανορθοδόξου Συνόδου και τελικά θα πρυτανεύσει η καταλλαγή.
-Μεγάλη συζήτηση έχει δημιουργηθεί στου κόλπους της Ελλαδικής Εκκλησίας με αφορμή το γεγονός πως λίγο πριν τελειώσει το 2013, κινήθηκαν οι σχετικές διαδικασίες που εν τέλει οδήγησαν στην απομάκρυνση Ιεράρχου από το μητροπολιτικό του θρόνο λόγω αδυναμίας ασκήσεως των καθηκόντων του. Πρόσφατα η Ιερά Σύνοδος αποφάσισε να ξεκινήσει αντίστοιχες διαδικασίες για άλλους δύο Ιεράρχες; Πως το σχολιάζετε εσείς ως ο "Βενιαμίν" της Ιεραρχίας;

Προϋπόθεση της ασκήσεως των ποιμαντικών καθηκόντων του είναι ο Μητροπολίτης να βρίσκεται σε θέση να ορθοτομεί τον λόγον της αληθείας και αυτό δεν είναι άσχετο με την σωματική και πνευματική του υγεία. Για να κηρυχθεί ένας Μητροπολίτης σε αδυναμία πρέπει να υπάρχει τεκμηριωμένη απόφαση της Ιεράς Συνόδου, γιατί ο Επίσκοπος, σύμφωνα με την διδασκαλία της Εκκλησίας μας, είναι ταυτισμένος διά βίου με την πιστευθείσα εις αυτόν ποίμνη. Για το λόγο αυτό μία απόφαση συνοδική εγγυάται το ορθόν της πράξεως.

-Τη χρονιά που πέρασε πολλά ήταν εκείνα τα γεγονότα, τα οποία προκάλεσαν αντιδράσεις στους πιστούς. Η αργία της Κυριακής, το σύμφωνο συμβίωσης, το μάθημα των Θρησκευτικών... Πιστεύετε πως εξελίσσεται ένας υπόγειος πόλεμος εναντίον της Εκκλησίας στη χώρα μας; Η Ιερά Σύνοδος έχει αντιμετωπίσει όπως θα έπρεπε τις "δοκιμασίες";

Αν ανατρέξει κανείς στην ιστορία της Εκκλησίας θα βρει πάμπολλα παραδείγματα προσκομμάτων στο έργο της. Η Εκκλησία όμως στηρίζεται στον Χριστό. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα δεχτεί χωρίς διάλογο να επιβληθούν στον πιστό λαό μέτρα που είναι αντίθετα με την πίστη και τις παραδόσεις του.

-Στην εποχή της κρίσης η Εκκλησία αποδείχτηκε φιλόστοργη μητέρα του δοκιμαζόμενου λαού με την τεράστια κοινωνική της προσφορά. Στην μητροπολιτική σας περιφέρεια ποιο είναι το εύρος του προβλήματος και ποιες οι δράσεις της Εκκλησίας;

Η Εκκλησία του Χριστού διακονεί πάντοτε τον άνθρωπο, όχι μόνο πνευματικά αλλά και υλικά. Για τον λόγο αυτό το φιλανθρωπικό της έργο προσφέρεται σε κάθε άνθρωπο που έχει ανάγκη, ανεξαρτήτως παραδόσεων και θρησκευτικών αντιλήψεων. Στην Μητρόπολη Μαρωνείας τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πιστός λαός δεν είναι διαφορετικά από αυτά των άλλων περιοχών της πατρίδας μας. Το ζήτημα δεν είναι συγκριτικό και αντιμετωπίζεται συνολικά από την Εκκλησία.
Στην Μητρόπολη Μαρωνείας λειτουργούν:
Το Γενικό Φιλόπτωχο Ταμείο που καλύπτει τις ανάγκες 250 και πλέον προσώπων,
Σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών Πρέχεται η βοήθεια δεμάτων σε πολλές οικογένειες,
Λειτουργεί Δίκτυο Εθελοντών με κυρίες που επισκέπτονται Σχολεία, Οικογένειες και Ιδρύματα και διαπιστώνουν τις διάφορες ανάγκες και παρεμβαίνουν αναλόγως,
Παρέχεται υλική βοήθεια και δίδονται τρόφιμα σε 230 δικαιούχους σε συνεργασία με Πρόγραμμα Ευρπαϊκής Ένωσης,
Σε συνεργασία με την Ιερά Σύνοδο παρέχεται βοήθεια σε 140 χριστιανικές οικογένειες που αντιστοιχεί σε 200 Ευρώ ανά δίμηνο,
Λειτουργούν Ενοριακά σισσίτια, που σιτίζουν 150 οικογένειες,
Παρόμοια δράση είναι αυτή του Κοινωνικού Παντοπωλείου, στο οποίο οι έχοντες ανάγκη μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους σε είδη πρώτης ανάγκης,
Από ετών λειτουργούν και εξακολουθούν να υφίστανται οι Κατασκηνώσεις, στις οποίες φιλοξενούνται 400 νέοι,
Δύο Παιδικοί Σταθμοί με 150 παιδιά,
Σε ανταπόκριση στις σύγχρονες απαιτήσεις και ανάγκες το Κοινωνικό Φροντιστήριο παρέχει δωρεάν σε 160 και πλέον μαθητές βοήθεια και συμπληρωματικά προς τις παρεχόμενες στο Σχολείο γνώσεις,
Μία νέα πρωτοβουλία, είναι η παροχή δεκατιανού σε όλα τα Σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ενώ η Τοπική Εκκλησία, γενικώς, επαγρυπνεί, για να καλύψει τις οποιεσδήποτε έκτακτες ανάγκες των συνανθρώπων.

-Σεβασμιώτατε πιστεύετε πως η Ορθοδοξία απειλείται από την εκκοσμίκευση;

Πρόκειται για ένα πρόβλημα, μια πρόκληση, που αντιμετωπίζει διαχρονικά η Εκκλησία μας και δεν είναι σημερινό φαινόμενο. Είναι μια πρόκληση, η οποία κατά την αντιμετώπισή της δοκιμάζει τις πνευματικές δυνάμεις της Εκκλησίας και αναδεικνύει τα χαρίσματα της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος. Υπενθυμίζω ότι κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες ανεδείχθη το χάρισμα του μοναχισμού ως αναζήτηση της γνησιότητος της πίστεως απέναντι στα φαινόμενα της εκκοσμίκευσης που εμφανίστηκαν με το τέλος των διωγμών και την αθρόα προσέλευση στον Χριστιανισμό.

-Σε λίγες μέρες όλοι μας θα ζήσουμε στις εκκλησιές και πάλι τα σεπτά Πάθη του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού και θα πανηγυρίσουμε την ένδοξή Του Ανάσταση. Ποια είναι τα εφόδια που πρέπει να έχει ο Χριστιανός για να αντιληφθεί πλήρως τα νοήματα από την παρούσα περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής μέχρι και αυτήν του Πάσχα;

Η περίοδος της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι μια ευκαιρία που μας προσφέρει η Εκκλησία να στραφούμε στον έσω άνθρωπο και να μετρήσουμε την αναξιότητά μας απέναντι στο μεγαλείο της αγάπης του Θεού. Η Εκκλησία μας παρέχει τα πνευματικά εφόδια των αρετών της μετάνοιας, της ταπείνωσης, της νηστείας, της προσευχής και του επαναπροσδιορισμού της ζωής μας απέναντι στο μεγαλείο του Σταυρού και της Αναστάσεως του Χριστού.

-Ποιές είναι οι εμπειρίες σας από το Άγιον Όρος;

Το Άγιον Όρος είναι η κιβωτός και η ακρόπολη της πίστεώς μας. Αναφερθήκατε προηγουμένως στην εκκοσμίκευση. Το Περιβόλι της Παναγίας δίνει ανά τους αιώνες την μαρτυρία του για την διάσωση και την ανάδειξη των χαρισμάτων στην Εκκλησία. Οι Αγιορείτες Πατέρες αγωνίζονται νύκτα και ημέρα τον αγώνα τον καλόν, τον αγώνα της ασκήσεως, της προσευχής και της ακτημοσύνης. Η δύναμη του Αγίου Όρους είναι η αδιάλειπτη προσευχή των μοναχών, η οποία λυτρώνει τον άνθρωπο και τον οδηγεί στην κατά Χριστόν σωτηρία. Αυτό είναι το μήνυμα του Αγίου Όρους στον κόσμο.
Αυτό που με συγκινεί στο Άγιον Όρος είναι η απλότητα των γερόντων, η καθαρότητα της πίστεως και το αγωνιστικό τους φρόνημα. Στις ακολουθίες διασώζεται η αρχαία τάξη της λατρείας. Αλλά η θεώρηση της λειτουργικής ζωής δεν είναι στατική, μουσειακή. Δεν επαναλαμβάνεται απλώς η λατρευτική τάξη αλλά βιώνεται ευχαριστιακά. Το Άγιον Όρος είναι η κιβωτός του πολιτισμού που δημιούργησε η ορθόδοξη πίστη μας και είναι ό,τι πολυτιμότερο έχει να επιδείξει και να προσφέρει στον κόσμο η πατρίδα μας.