Στο χατζηλίκι για το Άγιο Φως*

Του Μάξιμου Χαρακόπουλου

Το πολύβουο πλήθος που είχε κατακλείσει ασφυκτικά το ναό της Αναστάσεως δεν απείχε στις εκδηλώσεις του από τις βιβλικές περιγραφές του λαού που αναφωνούσε το «ωσαννά» κατά τη θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα.

Όλοι ανέμεναν το θαύμα της αφής του Αγίου Φωτός. Από τον κεντρικό εξώστη στο μέσον του μεγαλοπρεπούς ναού που ανέγειρε η Αγία Ελένη όταν βρήκε τον Τίμιο Σταυρό, η επίσημη ελληνική αποστολή είχε το μοναδικό προνόμιο ή μήπως την ψευδαίσθηση της αφ’ υψηλού θέασης των φορτισμένων συναισθηματικά στιγμών που εξελίσσονταν στο εσωτερικό της εκκλησίας.

Σε κατάσταση υστερίας οι περισσότεροι αραβόφωνοι ελληνορθόδοξοι που αποτελούν το λιγοστό πλήρωμα του πατριαρχείου της Αγίας Πόλης χτύπαγαν τύμπανα αλαλάζοντας και φωνάζοντας συνθήματα. Προσκυνητές από την Ελλάδα και τον ορθόδοξο κόσμο –με ιδιαίτερα έντονη την παρουσία των Ρώσων- έψαλαν στις γλώσσες τους θρησκευτικούς ύμνους.

Αρμένιοι, που λίγες μέρες πριν είχαν για άλλη μια φορά έρθει «στα χέρια» με τους Έλληνες αγιοταφίτες μοναχούς διεκδικώντας για το δικό τους προκαθήμενο το προνόμιο της αφής του Αγίου Φωτός από τον ελληνορθόδοξο πατριάρχη, ανέμεναν ανήσυχοι την είσοδό του στον Πανάγιο Τάφο.

Το κουβούκλιο που περιβάλει τον Τάφο, όπου μετά τη σταύρωση εναποτέθηκε το Σώμα του Κυρίου, αφού ελέγχθηκε εξονυχιστικά και διαπιστώθηκε ότι δεν υπάρχει σε αυτό πυρ ή μηχανισμός πρόκλησής του ασφαλίσθηκε και η είσοδός του σφραγίσθηκε με αγνό κερί. Ανάμεσα στο πολυεθνικό μωσαϊκό του εκκλησιάσματος και αρκετοί τουρίστες που τραβούν φωτογραφίες-πειστήρια της παρουσίας τους στο θρησκευτικό γεγονός.

Η έντονη παρουσία της ισραηλιτικής αστυνομίας και του στρατού, όχι μόνο καθ’ όλη τη διαδρομή από το πατριαρχείο μέχρι το ναό αλλά και εντός αυτού, υπενθυμίζει τους κινδύνους από την έξαρση του θρησκευτικού φονταμενταλισμού

Η Μέση Ανατολή, κοιτίδα τριών θρησκειών, εξακολουθεί να αποτελεί πεδίο αντιπαράθεσης και μήλον της έριδος για Άραβες και Εβραίους, που με τη συμπεριφορά τους σου δίνουν την εντύπωση πως μάλλον θα προτιμούσαν ο Χριστός να είχε γεννηθεί κάπου αλλού και να μην τους ενοχλούμε με την παρουσία μας!

Η πατριαρχική πομπή ξεκινά από την ωραία πύλη του ιερού προς το κέντρο του ναού, όπου κάτω από τον επιβλητικό τρούλο βρίσκεται το κουβούκλιο του Παναγίου Τάφου. Η πομπή εν μέσω ψαλμωδιών που συναντούν φωνές και ήχους τυμπάνων –στοιχεία ξένα προς την εικόνα της θρησκευτική κατάνυξης που έχει κατά νου κάθε χριστιανός-  διασχίζει τον κατάμεστο ναό.

Αφού κάνει τρεις φορές τον κύκλο του Παναγίου Τάφου, ο πατριάρχης θα σταθεί μπρος στην είσοδο. Η συνοδεία του θα του αφαιρέσει τα άμφια και τη μήτρα. Η είσοδος θα αποσφραγισθεί και θα εισέλθει στον Τάφο φορώντας μόνο ένα λευκό χιτώνιο. Στα λεπτά που ακολουθούν η αγωνία και η προσμονή πιστών και απίστων στο θαύμα κορυφώνεται. Χέρια που κρατούν δεσμίδες των 33 κεριών -όσα και τα χρόνια του Ιησού- υψώνονται προς την κατεύθυνση του Τάφου εκλιπαρώντας για το θαύμα, που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο.

Με άγρυπνο βλέμμα καρφωμένο στον Πανάγιο Τάφο στέκομαι σχεδόν ακίνητος, καθώς πάνω από 15 άτομα μοιραζόμαστε στον εξώστη λιγότερο από δύο τετραγωνικά. Στο νου μου έρχονται εικόνες από τις διηγήσεις της γιαγιά μου της Χατζημαρίας, που ήρθε στο Χατζηλίκι σε ηλικία 10 ετών.

Στα 1936, λίγα χρόνια μετά τη συνθήκη της Λοζάνης και την ανταλλαγή των πληθυσμών, η γιαγιά της, βλέποντας ότι χάνεται η φύτρα τους, μιας και από τις πνευμονίες έθαψε κόρες, εγγόνια και άνδρα που «δεν σήκωσαν το κλίμα» στη νέα πατρίδα και της έμεινε μόνο η μικρή Μαρίκω, έταξε να την πάει στα Ιεροσόλυμα αν γλίτωνε «από του χάρου τα δόντια» και γι’ αυτό ξεπούλησε ότι ζωντανά είχε για τα ναύλα του ταξιδιού.

Και η Μαρίκω που έγινε Χατζημαρία αξιώθηκε να φέρει στον κόσμο έξι παιδιά και ευλογήθηκε να καμαρώσει εγγόνια και δισέγγονα. Μικρός, παίζοντας στο σπίτι της γιαγιάς φόρεσα τα παπούτσια της και τότε είπε πως μια μέρα θα πάω και εγώ στους Αγίους Τόπους. Και να που βγήκαν τα λόγια της αληθινά.

Η προσευχή του πατριάρχη εντός του Παναγίου Τάφου διήρκησε λιγότερο από 10 λεπτά. Πανδαιμόνιο προκλήθηκε μόλις η λάμψη του Φωτός, έγινε αντιληπτή από το εκκλησίασμα που ξέσπασε σε ζητωκραυγές, τις οποίες ακολούθησαν πανηγυρικές κωδωνοκρουσίες. Ο πατριάρχης έδωσε το ανέσπερο Φως από μια οπή αριστερά του κουβουκλίου, πρώτα στους γηγενείς ορθοδόξους που έσπευσαν να το μοιράσουν στο αριστερό κλίτος του ναού.

Ακολούθως έδωσε το Φως στον Αρμένιο κληρικό που καθήμενος επί των ώμων δύο συμπατριωτών του κατευθύνθηκαν στα δεξιά του ναού. Ο Ελληνορθόδοξος πατριάρχης με τις δύο δεσμίδες των 33 λευκών κεριών ανά χείρας εξήλθε μεγαλοπρεπώς από την είσοδο του Παναγίου Τάφου και μετέδωσε το Άγιο Φως στο εκκλησίασμα κατευθυνόμενος προς το ιερό του ναού.

Σε ελάχιστα δευτερόλεπτα το Άγιο Φως είχε μεταλαμπαδευτεί σε όλους. Θυμήθηκα τα λόγια της γιαγιάς μου ότι το Άγιο Φως δεν σε καίει και πως οι πιστοί για ευλογία το φέρνουν σε επαφή με το πρόσωπο και το σώμα τους. Να πω την αμαρτία μου δεν το τόλμησα.

Ακολουθώντας τον Πατριάρχη μπήκαμε στο ιερό και ίσα που πρόλαβα να προσκυνήσω το σημείο του Γολγοθά όπου στήθηκε ο σταυρός του μαρτυρίου. Έλαβα για ευλογία λίγο από το αγνό κερί με το οποίο είχε σφραγισθεί ο Τάφος και ακολουθώντας τους «καβάσηδες» -τους ραβδούχους με το βυσσινί φέσι που χτυπώντας τα ραβδιά τους στο καλντερίμι ανοίγουν δρόμο για τον Πατριάρχη- εξήλθαμε του ναού και πήραμε το δρόμο της επιστροφής στην πατρίδα μεταφέροντας το ανέσπερο Φως της ελπίδας.

Λίγες ώρες αργότερα ο παπάς του χωριού έψελνε το «Δεύτε λάβετε Φως εκ του ανεσπέρου φωτός». Μ’ αυτό το Φως έκανα το σημείο του σταυρού πάνω από την είσοδο του σπιτιού της γιαγιάς που φέτος δεν μπόρεσε να έρθει στην Ανάσταση.

Πάσχα 2008.

Ο κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος είναι βουλευτής Λαρίσης της Νέας Δημοκρατίας και συγγραφέας.

*Η επιφυλλίδα για την μοναδική εμπειρία της αφής του Αγίου Φωτός στα Ιεροσόλυμα δημοσιεύθηκε στον «Ελεύθερο Τύπο" στις 10-04-2015.