Τετάρτη 3 Απριλίου 2013
“Έτσι με κατάντησαν τα δάκρυα της μάννας μου!”
Αυτό το γεγονός το
εδιηγείτο η Γερόντισσα Ξένη, η οσία πρώτη Ηγουμένη της Μονής του αγίου
Νεκταρίου στην Αίγινα, η οποία ήταν τυφλή. Τυφλή κατά την σωματική όραση, αλλά
φωτισμένη και με οξεία πνευματική όραση. Αποδεικνύει δε ότι οι ψυχές των κεκοιμημένων
λυπούνται όταν οι συγγενείς αντί να δοξολογούν τον Θεό, σκληρύνονται και λυπούνται
υπερβολικά.
Αυτή λοιπόν η
αγιασμένη μοναχή είχε μια αδελφή στην Αθήνα, η οποία είχε έξι κορίτσια και ένα
αγόρι, που την εποχή εκείνη ήταν οκτώ περίπου ετών. Η μητέρα του αλλά και όλοι οι
συγγενείς το υπεραγαπούσαν και διότι ήταν μονάκριβο αλλά και γιατί ήταν πολύ
καλό παιδάκι. Ένα σωστό αγγελάκι.
Με τον εμφύλιο πόλεμο
(1948) και τα λεγόμενα Δεκεμβριανά, όπου εγίνοντο μάχες και μέσα στις πόλεις, σ’
έναν βομβαρδισμό το αγοράκι, ενώ γύριζε
από το σχολείο, σκοτώθηκε. Έτσι αυτό το επίγειο αγγελούδι διάνυσε γρήγορα την
επίγεια ζωή του για να βρεθεί κοντά στον Θεό σαν ουράνιο πλέον αγγελούδι.
Η μητέρα πόνεσε πολύ.
Αφήνοντας δε τον εαυτό της έρμαιο του πόνου, έπεσε στην εφάμαρτη υπερβολή και
στην απελπισία, ενώ σαν χριστιανή Ορθόδοξη ήξερε ότι το παιδάκι της ήταν στην
χαρά του Ουρανού.
Αυτή η συμπεριφορά
των συγγενών έχει πολλές φορές αποδειχθεί πως ενοχλεί τις ψυχές που βρίσκονται
κοντά στον Θεό, οι οποίες χαίρονται μόνον όταν οι επίγειοι συγγενείς δοξολογούν
τον Ουράνιο Πατέρα, τον χορηγό της αιώνιας μακαριότητας και Ευεργέτη των
ανθρώπων, είτε βρίσκονται στον πρόσκαιρο κόσμο είτε στον αληθινό.
Έτσι λοιπόν και σ’ αυτή
την περίπτωση το αγοράκι εμφανίστηκε στον ύπνο της μεγαλύτερης αδελφής του, η
οποία ήταν πράγματι μία ενάρετη και πιστή κοπελίτσα. Είδε λοιπόν το αγοράκι
στον τάφο μέσα σε νερά.
-
Αδελφούλη μου, του είπε με λαχτάρα, γιατί
είσαι μέσα στα νερά;
Κι
εκείνο με παράπονο αλλά και με κάποια αγανάκτηση της είπε:
-
Έτσι με κατάντησαν τα δάκρυα της
μάννας μου!
Όταν
πληροφορήθηκε βέβαια αυτά η μητέρα του, συναισθάνθηκε το λάθος της, ζήτησε
συγχώρηση από τον Θεό και γαλήνεψε. Δεν ήθελε επ’ ουδενί να πικραίνει το αγγελάκι
της αλλά προ πάντων τον Θεό.
Συνέβη
όμως και το εξής, το οποίο καλό είναι να το έχουμε υπ’ όψιν μας. Στο παιδάκι
αυτό δεν έκαναν τα καθιερωμένα από την Εκκλησία μας μνημόσυνα, γιατί πίστευαν
ότι δεν εχρειάζοντο, επειδή ήταν μικρό. Η σκέψη αυτή όμως είναι λανθασμένη. Η
κάθε ψυχούλα, ανεξαρτήτως ηλικίας, θέλει τις προσφορές της ενώπιον του Θεού και
τις προσευχές. Κυρίως όμως μερίδιο από την Θεϊκή Βασιλική Τράπεζα του Χριστού,
όταν γίνεται η Θεία Λειτουργία, όταν γίνεται η μνημόνευσή της στην αγία
Πρόθεση.
Φάνηκε
λοιπόν πάλι ο μικρούλης σ’ αυτή την καλή του αδελφούλα, η οποία τον είδε ότι
βρισκόταν σε μία λαμπρή ουράνια τράπεζα μαζί με άλλα παιδάκια, αλλά δεν είχε εκείνος
μπροστά του πιάτο με φαγητό! Η αδελφή του τον ρώτησε το γιατί και τότε της είπε:
-
Εσείς δεν μου στείλατε φαγητό και μ’
αφήσατε νηστικό!
Η
κοπέλας το είπε στην μητέρα της και έκαναν τα απαραίτητα μνημόσυνα. Τότε η
αδελφή του τον ξαναείδε σ’ εκείνη την τράπεζα, αλλά αυτή τη φορά να τρώει
ευχαριστημένος από ένα πλούσιο πιάτο με φαγητό που είχε μπροστά του.
Έτσι,
για μια ακόμη φορά βγαίνει το συμπέρασμα πως και τα μικρά κεκοιμημένα παιδάκια
θέλουν τα μνημόσυνά τους.
Από
το βιβλίο: «ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Ουράνια
μηνύματα
Θαυμαστά
γεγονότα»
ΙΕΡΑ
ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΒΑΡΝΑΚΟΒΑΣ
ΔΩΡΙΔΑ
2009
Νώτη Γεωργία
Τρίτη 2 Απριλίου 2013
Ο ΓΕΡΩΝ ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ ΤΗΣ ΑΙΓΙΝΗΣ "ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ"
Η εξομολόγησις ξανά δι' ό,τι εξομολογήθης είναι απιστία εις το μυστήριον.
Κάθε πότε κοινωνείτε, κάθε πότε διψάει η ψυχή σας; Αν δεν σας έλθουν πάντως δάκρυα, να μη κοινωνήτε. Κάθε δέκα πέντε ημέρας, καλόν είναι. Αυτό όμως θα το κανονίση ο πνευματικός σας.
Μη λέτε πολλά. Κρατήστε την γλώσσαν. Αγαπήστε την σιωπήν. Αν την συνηθίσετε, μετά δεν θα θέλετε να ομιλήτε. Τόσον είναι όμορφη η σιωπή.
Αγαπήστε και την προσευχή. Ένας έκαμε προσευχή όλη την νύχτα. Τα λόγια της προσευχής του έρχονταν το ένα μετά το άλλο χωρίς δυσκολία.
Να έχετε χαράν! Η χαρά και η λύπη ας σας είναι φιλοξενούμενες, όχι όμως η απελπισία. Της απελπισίας να της κλείνετε την πόρτα! Ο Χριστιανός δεν πρέπει ούτε δειλός να είναι, ούτε απελπισία να έχει.
Οι άλλοι ό,τι γράμματα ξεύρουν, αυτά και σου λένε. Τα δικά τους ζουν, τα δικά τους ξεύρουν, αυτά σου λένε. Τα δικά σου δεν τα ζουν, δεν τα ξεύρουν, δεν τα αγαπούν! Πώς λοιπόν αφού δεν γνωρίζουν τη γλώσσα σου θέλεις να σου μιλήσουν!
Μη θυμώνετε. Θα σας ειρωνευθούν, θα υποφέρετε. Εσείς μη φοβάσθε. Σας προσφέρουν δηλ. πιπέρι, να δίδετε ζάχαρη. Εγώ πιπέρι δεν έχω να σκέπτεσθε, ζάχαρη έχω, ζάχαρη δίδω.
Σε κάθε προσευχή πρέπει να έχετε ένα κόμπο δάκρυ. Και σαν σας έλθη κατάνυξη, μη το λέτε πουθενά γιατί είναι θείον δώρον μήπως και το χάσετε!
Τον ιεροκήρυκα να τον ακούτε, αλλά μη ζυγώνετε πολύ. Όλοι άνθρωποι είμεθα. Πιθανόν να διαπιστώσετε αδυναμίες και να πείτε άλλα λέει και άλλα πράττει.
Να μη θυμώνετε. Να γλυκαίνετε με την ζάχαρη σας, δηλ. με τον καλόν σας λόγο τον άλλο.
Μη υποδεικνύεις, διότι, διδασκαλία δίχως θέλησιν του άλλου, έχθρα είναι και γίνεται αμαρτία και σε κείνον που ακούει και δεν κάνει και εσύ στεναχωρείσαι και ταράζεσαι.
Αγάπησε την κατάνυξιν, φέρνε στο νου σου τις αιτίες που θα σου φέρνουν δάκρυα.
Στον άλλο να λέγης τόσα, όσα νομίζεις ότι θα σηκώσει, όχι περισσότερα.
Όταν δίδης ελεημοσύνη, να μη εξετάζεις τι είναι το πρόσωπο που του δίδεις, αν είναι καλό ή κακό. Η ελεημοσύνη είναι σπουδαίο πράγμα, εξαλείφει πλήθος αμαρτιών.
Αποδειξις αγάπης προς τον Σωτήρα μας, είναι τα δάκρυα κατά την ώραν της προσευχής.
Εάν έχεις φόβο Κυρίου, έμαθες Θεολογίαν, Εάν δεν έχεις φόβον Κυρίου τέχνην έμαθες δια να ζήσης.
Το χτίσιμο με ξηρούς λίθους δεν είναι καλό. Χρειάζεται η λάσπη, χρειάζεται και ο ασβέστης. Έτσι και η προσευχή· χωρίς δάκρυα δεν είναι προσευχή. Χρειάζονται δάκρυα, αλλιώς ωφέλεια δεν μένει από την προσευχή.
Θα κάμης ό,τι ημπορείς διά τα παιδιά σου, διότι εις την αλλήν ζωήν ο Χριστός μας θα σου ζητήσει ή τα παιδιά σου σεσωσμένα ή τις πληγές στα γόνατά σου, από την πολλήν σου προσευχήν. Δεν γνωρίζουν δυστυχώς, οι γονείς την ευθύνην την οποίαν έχουν διά τα τέκνα των.
Κάθε άνθρωπος έχει κάποιο χάρισμα. Βρες το χάρισμά του και επαίνεσέ τον. Χρειάζεται και ο έπαινος (προς τόνωσιν) και η καλωσύνη και η αγάπη. Τότε ο άλλος και πολύ καλός να μη είναι, δια την τιμήν, τον έπαινον, την αγάπην που του εκδηλώνουν ελέγχεται και γίνεται καλύτερος.
Εις κληρικόν: Όσο μπορείς απέφευγε τα έξω. Κλείσου εις το δωμάτιόν σου. Σφίξε τον νου σου ν'ανοίξη να δης πνευματικόν φως. Να λέγης πότε να φθάσεις στο δωμάτιόν σου και να κλεισθής. Μελέτησε, προσευχήσου. Αν δεν είσαι ενισχυμένος πώς θα ενισχύσεις άλλους; Και ο κόσμος τρέχει, ζητά την δίψα της ψυχής να ικανοποιήσει από την Εκκλησίαν, από τα όργανά της, από το ράσον! Τι θα δώσεις αν δεν έχης και πώς θα έχεις αν δεν ζητήσης από τον Θεόν; Να κοπιάζης εις την προσευχήν και την μελέτην και θα ενισχύεσαι.
Ταπείνωσιν να έχεις. Όταν βρέχη το νερό δεν σταματά εις τις κορφές ή στα βουνά, αλλά κάτω εις την πεδιάδα. Οι ταπεινοί άνθρωποι έχουν χάριν, καρποφορίαν και ευλογίαν.
Είσαι ιερεύς; Να προσέχεις, δεν ανήκεις εις τον εαυτόν σου. Είσαι σαν μια βελόνα στα χέρια του Θεού. Να 'σαι καλός, να μη είσαι σα τη σκουριασμένη βελόνα που δεν μπορεί να κάνει τη δουλειά της. Δια τον εαυτό σου δηλ. αδυναμίες, πάθη κλπ. να μην υπάρχης. Το ράσον, η συνθήκη σου είναι με τον Θεόν, να σε συγκλονίζει και να λες, τι θέλει τούτο; Τι μου λέγει τούτο; Ναι ν’αγαπώ τον Θεόν και να εργάζωμαι εις ό,τι με έταξε.
Να προσέχης. Ο διάβολος παντοίους τρόπους μεταχειρίζεται για να βλάψη τον κληρικόν, διότι από έναν μόνον άγιο κληρικόν, χιλιάδες ημπορούν να ωφεληθούν και να σωθούν, όπως και από έναν που δεν αγωνίζεται, χιλιάδες ημπορούν να αφανισθούν.
Ο κληρικός πρέπει σαν τα πολυόμματα να είναι, δηλ. παντού μάτια να έχη, να είναι ακέραιος, δυνατός εις τον νουν, σοφός, άγιος.
Μετά τα λόγια της Ακολουθίας, Απόδειπνον κλπ. να παρακαλάς τον Θεόν και με απλά λόγια, με λόγια δικά σου για τα προβλήματά σου για τον πόνο σου, ως να είναι μπροστά σου και τον βλέπεις. Αυτά τα πονεμένα και κατανυκτικά λόγια, είναι σαν τα προσανάμματα δια να πιάσει η φωτιά, δηλ. ο πόθος δια τον Θεόν. Και τότε έρχονται και τα δάκρυα.
www.myriobiblos.gr
Η πνευματική κατάστασις του ανθρώπου
Παραινετική επιστολή δια τας σχέσεις μας προς τον πλησίον και διά την σημασίαν των θλίψεων
Μοναχού Μαρκέλλου Καρακαλληνού
Εκδόσεις "Ορθόδοξος Κυψέλη"
Τίποτε δεν κάνει τόσο εύκολο τον δρόμο διά την προσέγγισι του Θεού, όσο το έλεος που προσφέρεται από το βάθος της ψυχής προς εκείνους που το έχουν ανάγκη. Ο Κύριος είπεν: «Εφ' όσον εποιήσατε ενί τούτων των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε» (Ματθ. 25, 40).
Είναι μιμητής του Θεού αυτός που θεραπεύει, όπως ο Θεός τας ανάγκας των άλλων από φιλανθρωπία και δείχνει πως έχει μέσα του κατ' αναλογία με το Θεό δύναμι προνοίας διά την σωτηρίαν του αδελφού του.
Ποιος λοιπόν είναι τόσο αδιάφορος, ώστε να μην επιθυμή να ομοιάζη προς τον Θεόν, να προσεγγίζη δηλαδή προς το καθ' ομοίωσιν, ενώ ο τρόπος της ευποιΐας και συμπαθείας του πλησίον είναι τόσον εύκολος; Χωρίς την ευσπλαχνία και την αγάπη του πλησίον καμμία αρετή δεν μπορεί να διατηρηθή αμόλυντος.
Αν συνηθίσουμε να παρατηρούμε και να εξετάζωμε μόνο τον εαυτό μας, ποτέ δεν θα ενοχληθούμε με όσα πράττουν οι άλλοι. Θα αναγνωρίζωμεν ένα μονάχα κριτή, σοφό και δίκαιο, τον Άγιον Θεόν, που κρίνει με σοφία και δικαιοσύνη, όλα όσα γίνονται και μάλιστα και διά ποίον λόγο έχουν γίνει.
Ας αυτοπεριορίσωμε τον εαυτόν μας κόβοντας ολότελα την προσκόλλησί μας εις τα εξωτερικά και ας μη αφήνωμε το μάτι μας να βλέπη, ούτε το αυτί μας να ακούη, ούτε η γλώσσα να μιλάη διά τα ξένα πράγματα. Ας τα χρησιμοποιούμε περισσότερο με συμπάθεια παρά με εμπάθεια προς τους άλλους.
Ας ακούσωμεν τον θεηγόρον Παύλον ο οποίος μας συμβουλεύει: «Σας παρακαλώ να πολιτευθήτε με πάσαν ταπεινοφροσύνην και πραότητα, με μεγαλόψυχον υπομονήν, ανεχόμενοι διά της αγάπης ο ένας του άλλου τα ελαττώματα» (Εφ. δ' 2). «Εάν δε διάφορα και ποικίλα χαρίσματα και όχι τα αυτά εδόθησαν εις όλους, κατ' ουδένα λόγον επιτρέπεται η διανομή αυτή να γίνεται αιτία χωρισμού μεταξύ σας. Διότι η διανομή αυτή δεν είναι τυχαία, αλλά γίνεται από αυτόν τον Χριστόν. Εις ένα έκαστον από ημάς εδόθη η χάρις σύμφωνα με το μέτρον, το οποίον σαφώς και δικαίως χρησιμοποιεί ο Χριστός εις την διανομήν της δωρεάς του» (Εφ. Δ' 7).
«Ας αποθέσωμεν τον παλαιόν άνθρωπον τον φθειρόμενον κατά τας επιθυμίας της απάτης και ας ενδυθούμε τον νέον τον κατά Θεόν κτισθέντα» (Εφ. Δ' 22, 24)> Εάν έτσι εργασθούμε εις τον εαυτόν μας τότε θα κατορθώσωμεν «να περιπατήσωμεν αξίως του Θεού του καλούντως υμάς εις την εαυτού βασιλείαν και δόξαν» (Α' Θες. Β' 12).
Ο Άγιος Θεός μας δίδει την χάριν του, αλλά πρέπει να αναγνωρίζωμεν ό,τι καλόν και εάν πράττωμεν δεν είναι ιδικόν μας, είναι του Θεού. Πρέπει να συμπαθούμε τον μη έχοντα και να μην τον θεωρούμε ότι είναι αμαρτωλός, δηλαδή φαύλος, πονηρός, φλύαρος, κλέπτης, ψεύτης. Εάν την επίγνωσιν αυτήν αποκτήσωμεν, δεν θα κρίνωμεν ποτέ κανένα και αν ακόμη τον βλέπουμε να αμαρτάνη θανασίμως.
Θα σκεπτώμεθα ως εξής: Δεν έχει Χριστέ μου την χάριν σου δι' αυτό αμαρτάνει. Αν φύγης και από εμένα θα πράξω τα ίδια και χειρότερα. Εσύ με βοηθάς και στέκομαι στα πόδια μου. Τόσον βλέπει ο αδελφός τόσον κάνει.
«Ζητείς από τον αδελφό σου αυτό που δεν του το έδωκεν ο Θεός. Εάν καλώς το εννοήσης αυτό που σου λέγω, όλοι θα σου είναι ανεύθυνοι και μόνον εσύ θα είσαι υπεύθυνος. Εάν θέλεις λοιπόν τον πλησίον σου να είναι πάντα καλός, καθώς σου αρέσει, αφαίρεσε τους πειρασμούς όπου έχει, με την χάριν όπου έχεις...».
«Δίκαιον είναι να κάμης ευχήν να τον απαλλάξη ο Θεός από τους πειρασμούς όπου έχει διά να μπορή να βλέπη και να ενεργή ορθά. Εάν δε ζητήσης κατ' άλλον τρόπον να εύρης το δίκαιον, θα φαίνεσαι ως άδικος και επομένως είναι ανάγκη η χάρις να πηγαινοέρχεται, μέχρι να εύρη ανάπαυσιν στην ψυχήν σου. Διότι τόσην χάριν δικαιούται εις εαυτόν να έχη ο άνθρωπος, όσον πειρασμόν ευχαρίστως υπομένει. Όσον βάρος του πλησίον αγογγύστως βαστάζει» (Γέρων Ιωσήφ ο σπηλαιώτης).
Άλλος δρόμος συντομότερος δεν υπάρχει από του να υπομένη κανείς τους πειρασμούς που έρχονται οποιοιδήποτε και αν είναι αυτοί.
Η πνευματική κατάστασις του ανθρώπου και η χάρις που έχει φαίνεται από την υπομονήν που έχει ο άνθρωπος. Απόδειξις της υπάρξεως της αρετής είναι η ανοχή, η μακροθυμία, η υπομονή. Αυτά είναι τα στολίδια κάθε αγωνιζομένου Χριστιανού.
Διά τούτο, αγαπητή μου ψυχή, κατά τον καιρόν, που πολεμεί και σε συγκαύση με το πυρ της αμαρτίας, μη νυστάξης, μη αμελήσης, αλλά αγωνίζου και ήλπιζε εις την άμαχον δύναμιν του Θεού, με την οποίαν το μεν πυρ της αμαρτίας θέλει σβύσει, τον δε διάβολον θα καταπατήσης. Ψάλλε με χαρά και αγαλίασι μαζύ με τον μελωδόν Θεόδωρον Στουδίτην: «Δεξιά σου χειρ λαβών συ Λόγε, φύλαξόν με, φρούρησον, μη πυρ με φλέξη της αμαρτίας» (ε' αντίφωνον του α' ήχου).
Ο διάβολος, αν θέλεις να μάθης, είναι χρήσιμος εις όλους μας, αν τον χρησιμοποιήσωμεν όπως πρέπει. Μας ωφελεί πάρα πολύ και επιτυγχάνομεν από αυτόν όχι μικρά κέρδη, όπως συνέβη και με τον Δίκαιον Ιώβ.
Εάν εσύ δεν αμελήσης και δεν προδώσης μόνος σου τον εαυτόν σου, ούτε αυτός ο διάβολος μπορεί να σε βλάψη. Ο αδύνατος βλάπτεται από παντού, ο δε ισχυρός ωφελείται από παντού. Διότι σημασία πάντοτε έχει η ψυχική διάθεσις και πάντοτε κυριαρχεί η προαίρεσις του ανθρώπου.
Εμείς λοιπόν ας μη επιρρίπτωμεν ούτε εις τον διάβολον, ούτε εις τους άλλους τας ευθύνας των ιδικών μας αμαρτημάτων. Αλλά τι αρμόζει κυρίως να κάνωμεν; Να κάνωμεν τούτο και μόνον. Να εμβαθύνωμεν εις τον εαυτόν μας και εις τα τραύματά μας, διότι έτσι θα ημπορέσωμεν να επιθέσωμεν και τα φάρμακα διά την θεραπείαν, διότι εκείνος που αγνοεί την νόσον του δεν θα φροντίση καθόλου διά την θεραπείαν της.
Ο ιερός Χρυσόστομος μας παρακινεί να ευχώμεθα διά τους πειράζοντας ημάς και να τους θεωρούμε ευεργέτας και όχι να τους καταρώμεθα ως εχθρούς. «Τούτο αεί λογιζόμεθα ότι και ο ευλογών τον εχθρόν εαυτόν ευλογεί και ο καταρώμενος τον εχθρόν εαυτόν καταράται και ο ευχόμενος υπέρ εχθρού, υπέρ εαυτού εύχεται όχι υπέρ εκείνου».
Ο Αιλιανός επαινεί τους εφόρους της Σπάρτης, επειδή δεν έκαμαν εκδίκησιν εις τους Κλαζομενίους οι οποίοι τους ατίμασαν. Αυτοί επήγαν εις την Σπάρτην και έβαψαν τους θρόνους των εφόρων, εις τους οποίους αυτοί καθήμενοι έκριναν. Οι έφοροι όταν το έμαθαν δεν ηγανάκτησαν ούτε ανταπέδωκαν κακόν αντί κακού. Επρόσταξαν όμως τον διαλαλητήν να κηρύξη αυτά τα θαυμάσια λόγια: «επιτρέπεται εις τους Κλαζομενίους να ασχημονούν».
Αυτούς τους εφόρους πρέπει να μιμούμεθα και εμείς οι Χριστιανοί . Και αν μας καταρώνται και αν μας κακοποιούν και αν μας υβρίζουν, εμείς δεν πρέπει να κάνωμεν εκδίκησιν, αλλά ας ακούσωμεν τι μας συμβουλεύει ο Χρυσορρήμων εις τον λόγον του περί μετανοίας: «Εκείνος ο οποίος δεν αδικεί τον εαυτό του, δεν θα ημπορέση να τον ζημιώση κανείς άλλος...και συ αν κάνης κάθε τι που εξαρτάται από εσένα, οπωσδήποτε θα επακολουθήση η βοήθεια από τον Θεόν...αν, όμως, κανείς ζημιώνεται και αδικήται, προέρχεται αυτό οπωσδήποτε από τον εαυτό του, όχι από τους άλλους, έστω και αν είναι αναρίθμητοι αυτοί που τον αδικούν και τον βάπτουν. Διότι, αν δεν πάθη αυτό από τον εαυτό του, όλοι μαζύ όσοι κατοικούν εις ολόκληρον την γην και αν τον κτυπήσουν ούτε κατ' ελάχιστον δεν θα ημπορέσουν να βλάψουν αυτόν που γρηγορεί και προσέχει εν Κυρίω...».
Αι θλίψεις και οι διάφοροι πειρασμοί πάντοτε μας ωφελούν πνευματικώς. Ο Άγιος Αδελφόθεος Ιάκωβος θεωρεί τας θλίψεις ως αιτία χαράς πνευματικής, δια τούτο παρατηρεί: Πάσαν χαράν ηγήσασθε αδελφοί μου, όταν πειρασμοίς περιπέσητε ποικίλοις, γινώσκοντες ότι το δοκίμιον υμών της πίστεως κατεργάζεται υπομονήν» (Ιακ. α' 2). Θα χαίρετε δε εις τας θλίψεις και τους πειρασμούς αυτούς, όταν έχετε την γνώσιν, ότι το να δοκιμάζεται η πίστις διά των θλίψεων, δημιουργεί ως αποτέλεσμα ασφαλές και πλήρες την σταθεράν υπομονήν. Η δε υπομονή αυτή ας είναι ακλόνητος και έτσι ας παράγη πλήρη τον καρπόν της τελειοποιήσεώς σας, διά να είσθε τέλειοι και ολόκληροι, ώστε να μην σας λείπει τίποτε.
Εκτός όμως των πειρασμών, διά των οποίων ο Θεός μας καταρτίζει, υπάρχουν και πειρασμοί που γεννώνται από τα αμαρτωλά πάθη μας. Κανένας άνθρωπος, που πειράζεται προς αμαρτίαν, ας μη λέγη, ότι ο Θεός είναι η αιτία του να πειράζωμαι και να σπρώχνωμαι εις την αμαρτίαν. Έκαστος δε ερεθίζεται και σπρώχνεται εις την αμαρτίαν από την ιδικήν του κακήν επιθυμίαν, που τον παρασύρει και με το δόλωμα της ηδονής τον τραβά.
Είναι πανευτυχής ο άνθρωπος, που βαστάζει με υπομονήν και καρτερίαν την δοκιμασίαν των θλίψεων. Και είναι πανευτυχής, διότι όταν διά της δοκιμασίας γίνη σταθερός και δοκιμασμένος και γυμνασμένος, θα λάβη τον λαμπρόν και ένδοξον στέφανον της αιωνίου ζωής, τον οποίον υπεσχέθη ο Κύριος εις εκείνους που τον αγαπούν.
Ο ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ...και πως αντιμετωπίζεται (6)
ΣΤ.Ο ΟΜΑΔΙΚΟΣ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ
1. Οι σχισματικοί χριστιανοί
Στη χριστιανική Εκκλησία, ο φανατισμός χαρακτηρίζει όσους αποχωρίζονται και αποκόπτονται από το σώμα της, με δική της πρωτοβουλία. Μερικοί πιστοί, λιγότεροι ή περισσότεροι, από έμμονες ιδέες, προσωπικές απόψεις και ασύστατες αιτιάσεις, συσπειρώνονται και σχηματίζουν ξεχωριστή ομάδα που αποσχίζεται και αποκόπτεται από το υπόλοιπο εκκλησιαστικό σώμα. Το χαρακτηριστικό των σχισματικών αυτών ομάδων είναι ο φανατισμός.
Ενώ αποτελούν σαφώς ασήμαντη μειονότητα, διεκδικούν το αλάθητο της πίστεως, την ακεραιότητα και γνησιότητα της χριστιανικής αλήθειας. Και όχι μόνο αυτό , αλλά προχωρούν σε κάτι ακόμη χειρότερο: χλευάζουν και υβρίζουν τους πολλούς, τους περισσότερους που παραμένουν στο εκκλησιαστικό σώμα και δεν ανήκουν στη σχισματική ομάδα τους!
Στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος, τέτοια σχισματική ομάδα αποτελούν οι Παλαιοημερολογίται, οι λεγόμενοι «χριστιανοί –γνήσιοι- ενιστάμενοι» κατά του νέου ημερολογίου, που καθιερώθηκε στη Χώρα μας, το 1924. ένα ζήτημα εκκλησιαστικό ευταξίας και συνετής αποφάσεως της εκκλησιαστικής ιεραρχίας, για να διατηρηθεί η εθνική και θρησκευτική ενότητα του ελληνικού λαού , μερικοί το ανήγαγαν σε μείζον ζήτημα πίστεως, με αποτέλεσμα να προκληθεί σχίσμα στο ποίμνιο της ελληνικής Εκκλησίας.
Δεν υπάρχει μεγαλύτερος πειρασμός για ένα ή περισσότερους πιστούς, να νομίζουν ότι εκπροσωπούν την γνήσια πίστη.
2 Οι «Φύλακες της Ορθοδοξίας»
Για διάφορα ζητήματα που αντιμετωπίζει κάθε φορά η Εκκλησία και για τα οποία η εκκλησιαστική Διοίκηση (Ιερά Σύνοδος) λαμβάνει επίσημα θέση, άτομα ή ομάδες πιστών , μικρότερες ή μεγαλύτερες, διαφωνούν με τις σχετικές αποφάσεις της Διοικήσεως και αυτοανακηρύσσονται ως «φύλακες της Ορθοδοξίας»!
Και στην περίπτωση αυτή , ο φανατισμός θριαμβεύει. Φανατισμένα άτομα ή ομάδες προβαίνουν σε εκδηλώσεις που αυτές καθεαυτές αποτελούν σοβαρές παρεκκλίσεις από τους κανόνες της χριστιανικής ευσέβειας και της εκκλησιαστικής, αλλά και της δημόσιας τάξης.
Από το άλλο μέρος, λόγιοι πιστοί , θεολόγοι και ιερωμένοι ακόμη, γράφουν πύρινα άρθρα στις εφημερίδες ή και εμφανίζονται στα «παράθυρα» των τηλεοπτικών μέσων, από όπου χαρακτηρίζουν τους εκκλησιαστικούς ηγήτορας, ως «προδότες της Ορθοδοξίας» και εκφοβίζουν τον απλό λαό για τους επερχόμενους κινδύνους: «κινδυνεύει η Ορθοδοξία»!
Δυστυχώς, όμως, οι «καλοί» αυτοί χριστιανοί δεν κάνουν καλό, αλλά μεγάλο κακό στην Εκκλησία και την Ορθοδοξία. Κυρίως, διότι , με την απρεπή συμπεριφορά τους, δεν δίδουν «καλή μαρτυρία περί Χριστού». Όταν ένας «χριστιανός» βγάζει το «μαχαίρι» του, για να χτυπήσει τον άλλο, που τον θεωρεί επικίνδυνο αντίπαλο του, φανερώνει πως δεν είναι καν μαθητής του Χριστού.
3 Οι οργανωμένοι χριστιανοί
Στη χώρα μας, ορισμένοι χριστιανοί συνιστούν Θρησκευτικούς Συλλόγους και με πολλούς και διαφόρους τρόπους δραστηριοποιούνται για την πνευματική καλλιέργεια των ανθρώπων, την άσκηση της φιλανθρωπίας και ιεραποστολής, καθώς και την πνευματική καθοδήγηση της νεολαίας. Ωστόσο, κάθε καλό έργο, πρέπει να γίνεται με καλό τρόπο και να αποφεύγονται οι υπερβολές και οι ακρότητες.
Οι οργανωμένοι σε διάφορες ομάδες χριστιανοί πρέπει πρωτίστως να προσέχουν τον κίνδυνο του φανατισμού . Διότι, όσοι μετέχουν σε τέτοιες προσπάθειες υπόκεινται στον πειρασμό του «ζηλωτού» και του «καθαρού». Με άλλα λόγια, υπάρχει κίνδυνος, οι οργανωμένοι χριστιανοί να θεωρούν τον εαυτό του καλύτερο από τους άλλους, τους εκτός του «Συλλόγου», ή ακόμη χειρότερα, να θεωρούν τους εαυτούς του «αγίους» και τους άλλους να τους καταδικάζουν , ως.. αμαρτωλούς! Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αποτυχία για ένα χριστιανικό Σύλλογο, αν τα μέλη του, αντί να οικοδομούν και να οικοδομούνται οι ίδιοι σε μια γνήσια χριστιανική θρησκευτικότητα, καταντούν να κρίνουν και να καταδικάζουν τους άλλους. Ο πρώτος χριστιανικός Σύλλογος ήταν η ομάς των 12 μαθητών του Χριστού. Ωστόσο, οι άγιοι Απόστολοι δεν έδωσαν την εικόνα μιας φανατικής ομάδας που έκρινε τους πάντες και τα πάντα, αλλά το πρότυπο μιας ταπεινής συντροφιάς, που θυσιάστηκε μέχρις ενός, στο έργο της διακονίας του λόγου και της σωτηρίας.
Ανώνυμου
Έκδοση: ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
Ο ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ...και πως αντιμετωπίζεται (5)
1. Η σχετικότητα του ανθρώπου.
Ο φανατισμός είναι στη ουσία του υπέρβαση της ανθρώπινης κλίμακος. Ο φανατικός άνθρωπος απολυτοποιεί (θεοποιεί) τον εαυτό του , την κοινωνικοπολιτική ή θρησκευτική ομάδα του και τον αρχηγό της , την ιδεολογία του. Όταν , όμως , ο άνθρωπος υπερβαίνει τα σχετικά όρια του καταστρέφεται. Ο φανατικός δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια ανθρώπινη ύπαραξης , παραποιημένη, παραμορφωμένη, έξαλλη, μία «ύβρις» της σχετικής ανθρώπινης φύσης, όπως δίδασκαν οι αρχαίοι Έλληνες. Και ό, τι βγαίνει έξω από τη φύση του, καταστρέφεται και χάνεται ι, όπως το βεβαιώνει η ωραία ελληνική παροιμία: «όταν το μυρμήγκι βγάζει φτερά, χάνεται» !
Η μεταπτωτική αλλοτρίωση και αλλοίωση της ανθρώπινης φύσης έγκειται στο ότι ο άνθρωπος τείνει να απολυτοποιεί τη σχετική (κτιστή , φθαρτή και θνητή) ύπαρξη του. Ας μη λησμονούμε , ότι η αιτία της Πτώσης του ανθρώπου ήταν η αρχέγονη επιδίωξη της «ισοθεΐας» της φύσης του!
Ο μόνος τρόπος υπέρβασης του φανατισμού είναι η επίγνωση της σχετικότητος της ανθρώπινης ύπαρξης. Η σωστή τοποθέτηση του ανθρώπου έναντι του Θεού και του άλλου.
Ο Χριστός πρώτος έδειξε τον δρόμο της υπέρβασης του ΕΓΩ και της αναζήτησης του ΣΥ του Θεού και του άλλου. «Ούχ ως εγώ θέλω, αλλ’ ως συ. Γενηθήτω το θέλημά σου» (Ματθ.κστ΄39,42).
Μια αληθινή παιδεία του ανθρώπου θα πρέπει να αποβλέπει στη συνειδητοποίηση της σχετικότητα ς της ύπαρξης του.
2. Ο Θεός ως Πατέρας.
Τους ανθρώπους βλάπτει τόσο η «πολυθεΐα» όσο και η σκέτη «μονοθεΐα». Οι πολλοί θεοί σχετικοποιούν την απόλυτη θεϊκή φύση και ο ατομικός ένας θεός εκμηδενίζει την ανθρώπινη φύση. Οι πολυθεΐες διαιρούν και διαλύουν την υπερβατική ενότητα της μίας θεϊκής φύσης και η ατομική μονοθεΐα εγείρει αξιώσεις απόλυτης υποταγής του ανθρώπου (islam = υποταγή).
Ο Χριστός αποκάλυψε ότι η φύση του Θεού είναι τριαδική, ότι η μία θεϊκή φύση διακρίνεται σε τρείς Υποστατικές Υπάρξεις, τον Θεός Πατέρα, τον Υιό και το Άγιον Πνεύμα. Με άλλα λόγια, η θεϊκή φύση είναι προσωπική και άρα σχετιστική , κοινωνική , αγαπητηκή.
Η πίστη στην προσωπική , τριαδική θεότητα καταλύει στη βάση του τον θρησκευτικό φανατισμό. Η σχέση των ανθρώπων με τον Θεό Πατέρα, διά μέσου του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, δεν είναι σχέση απλής υποταγής, αλλά σχέση συγγένειας, οικειότητος και αγάπης. Η στάση του ανθρώπους έναντι του Θεού Πατέρα είναι κυρίας σχέση αγάπης: «Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας του και εξ όλης της ψυχής σου και εξ όλης της διανοίας σου και εξ όλης της ισχύος σου» (Μαρκ.ιβ΄30).
Η πίστη ότι ο Θεός είναι «Πατέρας» αφοπλίζει κάθε ίχνος φανατισμού. Εάν ο άνθρωπος πατέρας δεν επιδιώκει ποτέ να επιβληθεί στα παιδιά του διά της βίας, πολύ περισσότερο ο Θεός Πατέρας , δεν επιδιώκει ποτέ να επιβληθεί στους ανθρώπους διά της βίας. Πατέρας και βίαια μέσα είναι αντίθετες και αλληλοαναιρούμενες έννοιες. Ο Ισλαμισμός είναι εχθρικός και επιθετικός προς του άλλους , διότι ο Θεός του, ο Αλλάχ, δεν είναι «πατέρας».
3. Ο άλλος , ως αδελφός.
Η πίστη στον Θεό Πατέρα οδηγεί αυτομάτως στην αναγνώριση του «Άλλου «, ως αδελφού. Η πατρότητα του Θεού συνεπάγεται την αδελφότητα των ανθρώπων.
Ο «Άλλος» είναι διαφορετικός, είναι όμως αδελφός μου. Είναι κι αυτός παιδί του ίδιου Πατέρα, του Θεού. Μερικοί άνθρωποι είναι αδελφοί υποχρεωτικά διότι έχουν τον ίδιο πατέρα. Όπως η αδελφότητα είναι υποχρεωτική σε όσους έχουν κοινό πατέρα, έτσι και η αδελφότητα όλων των ανθρώπων θα είναι υποχρεωτική , όταν όλοι πιστεύουν «εις Ένα Θεόν, Πατέρα». Η πίστη στην πατρότητα του Θεού είναι ο μόνος τρόπος για να δεχθούν οι άνθρωποι την αδελφότητα μεταξύ τους.
Στην οριζόντια διάσταση , υπάρχουν μύρια όσα που διαφοροποιούν τους ανθρώπους μεταξύ τους: φυλή , γλώσσα, πολιτισμός, ιστορία. Ο μόνος τρόπος να υπερβούν τις διαφορές τους είναι να πιστεύουν «εις Ένα Θεόν , Πατέρα»: «Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς». Η οριζόντια διάσταση της υπάρξεως χωρίζει και διαιρεί τους ανθρώπους. Αυτόν που ενώνει τους ανθρώπους είναι η κάθετη διάσταση της κοινής ύπαραξης: ο Θεός Πατέρας.
Η «παγκοσμιοποίηση « που επιδιώκεται στην εποχή μας αποβλέπει στη βίαιη ισοπέδωση των διαφορών. Στην εξάλειψη της ποικιλίας και της ομορφιάς της ζωής. Η πίστη στη Πατρότητα του Θεού, αντίθετα, διατηρεί τη διαφορότητα και την ποικιλία των ανθρώπων , διότι σ’ αυτή διαβλέπει το χάρισμα και το προνόμιο της αδελφότητος των κατοίκων της γης.
4. O Άλλος, ως πρόσωπο.
«Φύση»: είναι η κοινή ουσία όλων των ανθρώπων. (ανθρώπινη φύση). «Πρόσωπο»: είναι το χάρισμα της ετερότητας της φύσης(Έλληνας, Πέτρος, Αθηναίος, Άνδρας, Γυναίκα). Το πρόσωπο είναι η σφραγίδα της ιδιαιτερότητας. Κάθε άνθρωπος είναι ένα ξεχωριστό πρόσωπο. Ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και ανεπανάληπτος.
Η διάκριση είναι μεν μια διαφορά δεν σημαίνει όμως διαίρεση, χωρισμό ή αντίθεση. Η διάκριση είναι το χάρισμα και η ομορφιά της ποικιλίας. Είναι ο πλούτος της ύπαρξης. Ο πλούτος του Θεού Δημιουργού του Οποίου η φύση είναι τριαδική , δηλαδή Προσωπική, όπως είπαμε. Τα προϊόντα ενός εργοστασίου είναι τυποποιημένα: όπως είναι το ένα πακέτο μακαρόνια, το ίδιο ακριβώς είναι και το εκατομμυριοστό. Η φωτογραφία που ανατυπώνεται είναι η ίδια και στο χιλιοστό της αντίγραφο. Ο άνθρωπος , όμως , δεν είναι προϊόν κανενός εργοστασίου μαζικής παραγωγής. Ο κάθε άνθρωπος, είναι ξεχωριστό πρόσωπο , με την έννοια ότι έχει ορισμένα χαρακτηριστικά που τον διακρίνουν από τον άλλον.
Η αποδοχή , λοιπόν, του Άλλου ως πρόσωπο αποκλείει κάθε είδος φανατισμού. Ο κάθε άνθρωπος, ως μοναδικό δημιούργημα του Θεού δικαιούται απολύτου σεβασμού. Η ιδιότητα του προσώπου συνεπάγεται την ισοτιμία και την αξιοπρέπεια του κάθε ανθρώπου. Ο κάθε άνθρωπος, ως πρόσωπο είναι σεβαστός και η ακεραιότητα του προσώπου του είναι δεδομένη.
5. Ο Άλλος , ως εταίρος.
Ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο, ως πρόσωπο, με τη σφραγίδα της ετερότητος, για να λειτουργεί και ως «εταίρος». Εάν όλοι οι άνθρωποι ήσαν απολύτως όμοιοι , θα ήσαν και απολύτως άχρηστοι ο ένα ς για τον άλλον. Η ομοιότητα απωθεί , η ετερότητα είναι προϋπόθεση προσέγγισης, συνεργασίας και ενότητος. Τα ομώνυμα απωθούνται , τα ετερώνυμα έλκονται.
Η ετερότητα, λοιπόν , έχει λειτουργικό χαρακτήρα. Η ετερότητα όχι μόνο οδηγεί, αλλά και αναγκάζει σε συνεργασία, στο συνεταιρίζεσθαι. Ο καθένας θα ήταν ευχαριστημένος και κλεισμένος στον εαυτό του. Στα δικά του. Τώρα που όλοι είναι διαφορετικοί , όλοι έχουν ανάγκη από όλους. Κανείς δεν είναι άχρηστος. Ο καθένας μπορεί να χρησιμεύει στον άλλο, ως «εταίρος».
Τα όργανα και τα μέλη του ανθρωπίνου οργανισμού είναι πολλά. Καθένα όμως δεν είναι όμοιο από το άλλο. Το θαύμα της λειτουργίας του ανθρωπίνου οργανισμού είναι αποτέλεσμα της διαφορότηρος των οργάνων και των μελών του και της εκπληκτικής συνεργασίας τους, όπως τονίζει ο απόστολος Παύλος: «Το σώμα ούκ έστιν εν μέλος, αλλά πολλά…εί όλο το σώμα οφθαλμός , που η ακοή, εί όλον ακοή , που η όσφρησις…Εί δε ήν τα πάντα έν μέλος, που το σώμα; Νύν δε πολλά μεν έχω, ή πάλιν η κεφαλή τοίς ποσί , χρείαν υμών ούκ έχω. Αλλά πολλώ μάλλον τα δοκούντα μέλη του σώματος ασθενέστερα υπάρχειν αναγκαία εστί». (Α΄Κορ. ιβ΄14-22).
«Τίποτε άλλον δεν χαρακτηρίζει περισσότερο την ανθρώπινη φύση μας, όσο η μεταξύ μας επικοινωνία , η ανάγκη που έχει ο ένας για τον άλλον και η αγάπη» (Μ.Βασίλειος PG 31.308 εξ.)
Ο ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ...και πως αντιμετωπίζεται (4)
1. Ο Χριστός θύμα του φανατισμού
Ο Χριστός , από τη στιγμή που γεννήθηκε μέχρι το θάνατό του υπήρξε θύμα του θρησκευτικού φανατισμού των συμπατριωτών του. Ως βρέφος ακόμη , η ζωή του απειλήθηκε με βίαιο θάνατο (πρβλ. σφαγή νηπίων της Βηθλεέμ). Αργότερα , οι συγχωριανοί του τον έσπρωξαν στον γκρεμό της Ναζαρέτ, για να τον σκοτώσουν. Ο μαθητής του, ο Ιούδας- πρότυπο φανατικού οπαδού- τον πρόδωσε και συνέβαλε στη σύλληψη του από τη θρησκευτική εξουσία. Οι θρησκευτικοί άρχοντες της πατρίδος του τον είχαν προκυρήξει και «εζήτουν το πώς ανέλωσιν αυτόν( με ποιόν τρόπο θα τον σκοτώσουν. Λου. Κβ΄2). Και τελικά το πέτυχαν , καταδικάζοντας τον και εκτελώντας τον με σταυρικό θάνατο.
Ο Χριστός , με τον λόγο και τα άπειρα θαύματα του είχε αποδείξει πως ήταν ένα πρόσωπο καλοσύνης, αγάπης και αγαθοεργίας. Ως εκ τούτου , οι Ιουδαίοι δεν είχαν κανένα σοβαρό λόγο να είναι δυσαρεστημένοι από τον Χριστό. Εν τούτοις, τους ετύφλωσε ο φανατισμός των αρχόντων , οι οποίοι τους υποκίνησαν να ζητήσουν την θανάτωση του Ιησού. Γι’ αυτό και το παράπονο του Χριστού, όπως το διατυπώνει ο ύμνος της Εκκλησίας, είναι απόλυτα δικαιολογημένο: «Λαός μου, τι εποίησα σοι και τι μοι ανταπέδωκας; Αντί του μάννα χολήν, αντί του ύδατος όξος, αντί του αγαπάν με , σταυρώ με προσηλώσατε…»
2. Ο Χριστός δεν ήταν φανατικός
Ο Χριστός , ως θρησκευτικός ηγέτης δεν ήταν καθόλου φανατικός. Δεν εκήρυξε τον πόλεμο εναντίων κανενός. Η βασική διδαχή του ως προς τους «άλλους» ήταν το εξής: «ός ούκ έστιν καθ’ ημών μεθ’ ημών εστί» (Λουκ.θ΄49). Ποτέ δεν διήγειρε τους ακροατές του σε πράξεις βίας. Δεν υποκίνησε τους μαθητές του να οργανώσουν ή να συμμετάσχουν σε ανατρεπτικά κινήματα. Όταν επρόκειτο να συλληφθεί , δεν επρόσταξε στους μαθητές του να αντιτάξουν βία. Αντίθετα στον Πέτρο που έβγαλε το μαχαίρι του και χτύπησε τον δούλο, του είπε με αυστηρότητα: « Βάλε την μάχαιρα σου εις τον τόπον αυτής» (Ματθ.κστ΄52). ως θεάνθρωπος είχε τη δυνατότητα «παρακαλέσαι τον Πατέρα του και παραστήει αυτώ πλείους ή δώδεκα λεγεώνας αγγέλων…ίνα μη παραδοθεί τοις Ιουδαίοις». (ΜΑτθ.κστ΄53. Ιωάν.ιη΄ 36). Και όμως δεν το έκαμε. Μετά την θριαμβευτική ανάστασή του, δεν εκύρυξε κάποιον ιερό πόλεμο εναντίων του αντιπάλων του για να τους εξολοθρεύσει.
Ο Χριστός δεν χρησιμοποίησε ποτέ τη θαυματουργική του ικανότητα για να εντυπωσιάσει και να φανατίσει τους ακροατές του. Μετά από κάθε θαύμα έδιδε σαφείς εντολές στους μαθητές του «μηδενί ειπείν το γεγονός» (Λουκ. η΄56).
Ο Χριστός δεν υποσχέθηκε σε κανένα αξιώματα ή άλλες αμοιβές , για να αποκτήσει οπαδούς. Το μόνο που υποσχέθηκε στους μαθητές σου ήταν ότι θα πιούν και αυτοί μαζί του το ποτήριο του μαρτυρίου. (Ματθ.κ΄23).
3. Πράος και ταπεινός.
Ο Χριστός ήταν «πράος και ταπεινός τη καρδίας» (Ματθ.ιά 29). Δεν διεκδίκησε για τον Εαυτό του κανένα κοσμικό αξίωμα. Δεν συναναστρεφόταν τους ισχυρούς της γης. Δεν σύχναζε στους χώρους των αρχόντων. Δεν ανήγειρε και δεν κατοίκησε σε πολυτελή μέγαρα.
Αντίθετα ο Χριστός απέφευγε κάθε τι που θα μπορούσε να προκαλέσει εκδηλώσει φανατισμού και προσωπολατρίας. Έξη μέρες πριν από το πάσχα και μετά την ανάσταση του Λαζάρου, όταν ο Ιησούς εισήλθε στα Ιεροσόλυμα, οι Ιουδαίοι του επεφύλαξαν θριαμβευτική υποδοχή , ζητωκραυγάζοντας «Ωσαννά ο βασιλεύς του Ισραήλ» (Ιωάν. ιβ΄13). Ο Χριστός , όμως , εμφανίστηκε πάνω σε ένα μικρό πουλάρι, δείχνοντας έτσι ότι δεν είχε καμιά απαίτηση κοσμικής εξουσίας και ότι « η βασιλεία του ούκ έστιν κε του κόσμου τούτου» (ωάν. Ιή 35).
Ο Χριστός , επίσης, απέκρυβε συστηματικά τη θεϊκή του ιδιότητα. Όταν, μάλιστα, τον ρωτούσαν «συ τις εί»; Εκείνος αναφερόνταν πάντα στην ανθρώπινη μόνο φύση του: Εγώ είμαι «ο υιός του ανθρώπου» (Ματθ. ιβ8 ). Τη δόξα της θεϊκής του φύσης, αποκάλυψε μόνο μια φορά κι αυτό παρουσία τριών μόνο μαθητών του και σε απόμακρο χώρο , στηνκ ορυφή του όρους Θαβώρ (Ματθ. ιζ΄ 1-9).
Ο φανατισμός μιάς οποιαδήποτε ομάδας , ξεκινάει από το πρόσωπο του αρχηγού της. Συνήθως, ένας φανατισμένος αρχηγός εμπνέει και μεταδίδει τον φανατισμό του και στους οπαδούς του
4. Η απομυθοποίηση της εξουσίας
Όλων των ειδών οι φανατισμοί , συνδυάζονται με μια ενδόμυχη επιθυμία άσκησης εξουσίας. Ένας φανατικός αρχηγός και οι φανατισμένοι οπαδοί του εκείνο που κατά βάθος επιθυμούν είναι να αποκτήσουν κάποια δύναμη εξουσίας για να επιβάλλουν υποχρεωτικά τις απόψεις τους σε όλους τους «άλλους».
Όσοι φανατίζονται από τα διάφορα ιδεολογικά και πολιτικοκοινωνικά συστήματα το πρώτο που επιδιώκουν είναι η κατάληψη της εξουσίας. Γιατί; Διότι , για να επιβάλουν στους άλλους τις ιδέες τους και τις απόψεις τους χρειάζονται τη δύναμη της εξουσίας. Τα ακραία , μάλιστα, από τα συστήματα αυτά, όπως λ.χ. ο Μαρξισμός, προσπαθούν να επιβάλλουν το «σύστημα» τους δια της βίας και διά των όπλων, όπως δυστυχώς συνέβη στη Ρωσία, τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και παρά λίγο και στην Ελλάδα!
Όσοι οπαδοί υποστήριξαν με φανατισμό διάφορα συστήματα και βοήθησαν τους αρχηγούς τους να καταλάβουν την εξουσία πρώτοι αυτοί δοκίμασαν τις συνέπειες του λάθους τους. Διότι οι «σύντροφοι « που κατέλαβαν την εξουσία, άρχισαν πολύ γρήγορα να εξοντώνουν τους «συντρόφους « τους, που τους βοήθησαν να επικρατήσουν. Ο φανατισμός , τελικά, αποδεικνύει ότι είναι το «κόλπο» των επιτήδειων , για να παρασύρουν κοντά τους τους απλοϊκούς, τους αφελείς, τους ανύποπτούς, και να τους μεταβάλουν σε πειθήνια όργανά τους για την κατάληψη της εξουσίας
5. Η αλήθεια που ελευθερώνει
Ο φανατισμός είναι η αποτελεσματική μέθοδος που χρησιμοποιούν μερικοί , για να κάνουν τους οπαδούς τους να μη σκέπτονται, να μη κρίνουν ακόμη και να μη.. βλέπουν! Ο φανατισμός είναι το «τυφλοπάνι» με το οποίο μερικοί κλείνουν τα μάτια πολλών , ώστε να μη βλέπουν και να μην ακούνε. Ο φανατισμός είναι ακριβώς ο μόνος τρόπος για να στερηθεί ένας άνθρωπος ή ένα σύνολο ανθρώπων το ύψιστο και θεϊκό χάρισμα της λογικής. Ενώ, λοιπόν , ο φανατισμός τυφλώνει τους ανθρώπους, ο Χριστός, αντίθετα , τους ελευθερώνει. Εκείνος είπε: «Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς» (Ιωαν. Η΄32).
Ο Χριστός ήταν στον αντίποδα τους φανατισμού. Ο απελευθερωτικός του ρόλος έγκειται στο ότι εκήρυξε τον λόγο της αλήθειας. Ο Χριστός δεν εκάλεσε τους ανθρώπους να «πιστεύουν». Το «πίστευε και μη ερεύνα» δεν είναι σύνθημα του Ευαγγελίου. Ο Χριστός καλούσε τους ανθρώπους να γνωρίσουν την αλήθεια για τον Θεό, τον κόσμο και την ύπαρξη τους. Και τούτο , διότι ο πληροφορημένος , ο ενημερωμένος άνθρωπος είναι ο όντως ελεύθερος άνθρωπος. Αντίθετα, εκείνος που θέλει να κάνει τους άλλους φανατικούς οπαδούς του, τους παραπληροφορεί , τους κρύβει την αλήθεια, τους λέγει τη μισή αλήθεια ή ακόμη και ψέματα. Και το ψέμα είναι το πλούσιο έδαφος, πάνω στο οποίο καλλιεργείται και φυτρώνει το ζιζάνιο του φανατισμού.
Ο Χριστός , από τη στιγμή που γεννήθηκε μέχρι το θάνατό του υπήρξε θύμα του θρησκευτικού φανατισμού των συμπατριωτών του. Ως βρέφος ακόμη , η ζωή του απειλήθηκε με βίαιο θάνατο (πρβλ. σφαγή νηπίων της Βηθλεέμ). Αργότερα , οι συγχωριανοί του τον έσπρωξαν στον γκρεμό της Ναζαρέτ, για να τον σκοτώσουν. Ο μαθητής του, ο Ιούδας- πρότυπο φανατικού οπαδού- τον πρόδωσε και συνέβαλε στη σύλληψη του από τη θρησκευτική εξουσία. Οι θρησκευτικοί άρχοντες της πατρίδος του τον είχαν προκυρήξει και «εζήτουν το πώς ανέλωσιν αυτόν( με ποιόν τρόπο θα τον σκοτώσουν. Λου. Κβ΄2). Και τελικά το πέτυχαν , καταδικάζοντας τον και εκτελώντας τον με σταυρικό θάνατο.
Ο Χριστός , με τον λόγο και τα άπειρα θαύματα του είχε αποδείξει πως ήταν ένα πρόσωπο καλοσύνης, αγάπης και αγαθοεργίας. Ως εκ τούτου , οι Ιουδαίοι δεν είχαν κανένα σοβαρό λόγο να είναι δυσαρεστημένοι από τον Χριστό. Εν τούτοις, τους ετύφλωσε ο φανατισμός των αρχόντων , οι οποίοι τους υποκίνησαν να ζητήσουν την θανάτωση του Ιησού. Γι’ αυτό και το παράπονο του Χριστού, όπως το διατυπώνει ο ύμνος της Εκκλησίας, είναι απόλυτα δικαιολογημένο: «Λαός μου, τι εποίησα σοι και τι μοι ανταπέδωκας; Αντί του μάννα χολήν, αντί του ύδατος όξος, αντί του αγαπάν με , σταυρώ με προσηλώσατε…»
2. Ο Χριστός δεν ήταν φανατικός
Ο Χριστός , ως θρησκευτικός ηγέτης δεν ήταν καθόλου φανατικός. Δεν εκήρυξε τον πόλεμο εναντίων κανενός. Η βασική διδαχή του ως προς τους «άλλους» ήταν το εξής: «ός ούκ έστιν καθ’ ημών μεθ’ ημών εστί» (Λουκ.θ΄49). Ποτέ δεν διήγειρε τους ακροατές του σε πράξεις βίας. Δεν υποκίνησε τους μαθητές του να οργανώσουν ή να συμμετάσχουν σε ανατρεπτικά κινήματα. Όταν επρόκειτο να συλληφθεί , δεν επρόσταξε στους μαθητές του να αντιτάξουν βία. Αντίθετα στον Πέτρο που έβγαλε το μαχαίρι του και χτύπησε τον δούλο, του είπε με αυστηρότητα: « Βάλε την μάχαιρα σου εις τον τόπον αυτής» (Ματθ.κστ΄52). ως θεάνθρωπος είχε τη δυνατότητα «παρακαλέσαι τον Πατέρα του και παραστήει αυτώ πλείους ή δώδεκα λεγεώνας αγγέλων…ίνα μη παραδοθεί τοις Ιουδαίοις». (ΜΑτθ.κστ΄53. Ιωάν.ιη΄ 36). Και όμως δεν το έκαμε. Μετά την θριαμβευτική ανάστασή του, δεν εκύρυξε κάποιον ιερό πόλεμο εναντίων του αντιπάλων του για να τους εξολοθρεύσει.
Ο Χριστός δεν χρησιμοποίησε ποτέ τη θαυματουργική του ικανότητα για να εντυπωσιάσει και να φανατίσει τους ακροατές του. Μετά από κάθε θαύμα έδιδε σαφείς εντολές στους μαθητές του «μηδενί ειπείν το γεγονός» (Λουκ. η΄56).
Ο Χριστός δεν υποσχέθηκε σε κανένα αξιώματα ή άλλες αμοιβές , για να αποκτήσει οπαδούς. Το μόνο που υποσχέθηκε στους μαθητές σου ήταν ότι θα πιούν και αυτοί μαζί του το ποτήριο του μαρτυρίου. (Ματθ.κ΄23).
3. Πράος και ταπεινός.
Ο Χριστός ήταν «πράος και ταπεινός τη καρδίας» (Ματθ.ιά 29). Δεν διεκδίκησε για τον Εαυτό του κανένα κοσμικό αξίωμα. Δεν συναναστρεφόταν τους ισχυρούς της γης. Δεν σύχναζε στους χώρους των αρχόντων. Δεν ανήγειρε και δεν κατοίκησε σε πολυτελή μέγαρα.
Αντίθετα ο Χριστός απέφευγε κάθε τι που θα μπορούσε να προκαλέσει εκδηλώσει φανατισμού και προσωπολατρίας. Έξη μέρες πριν από το πάσχα και μετά την ανάσταση του Λαζάρου, όταν ο Ιησούς εισήλθε στα Ιεροσόλυμα, οι Ιουδαίοι του επεφύλαξαν θριαμβευτική υποδοχή , ζητωκραυγάζοντας «Ωσαννά ο βασιλεύς του Ισραήλ» (Ιωάν. ιβ΄13). Ο Χριστός , όμως , εμφανίστηκε πάνω σε ένα μικρό πουλάρι, δείχνοντας έτσι ότι δεν είχε καμιά απαίτηση κοσμικής εξουσίας και ότι « η βασιλεία του ούκ έστιν κε του κόσμου τούτου» (ωάν. Ιή 35).
Ο Χριστός , επίσης, απέκρυβε συστηματικά τη θεϊκή του ιδιότητα. Όταν, μάλιστα, τον ρωτούσαν «συ τις εί»; Εκείνος αναφερόνταν πάντα στην ανθρώπινη μόνο φύση του: Εγώ είμαι «ο υιός του ανθρώπου» (Ματθ. ιβ8 ). Τη δόξα της θεϊκής του φύσης, αποκάλυψε μόνο μια φορά κι αυτό παρουσία τριών μόνο μαθητών του και σε απόμακρο χώρο , στηνκ ορυφή του όρους Θαβώρ (Ματθ. ιζ΄ 1-9).
Ο φανατισμός μιάς οποιαδήποτε ομάδας , ξεκινάει από το πρόσωπο του αρχηγού της. Συνήθως, ένας φανατισμένος αρχηγός εμπνέει και μεταδίδει τον φανατισμό του και στους οπαδούς του
4. Η απομυθοποίηση της εξουσίας
Όλων των ειδών οι φανατισμοί , συνδυάζονται με μια ενδόμυχη επιθυμία άσκησης εξουσίας. Ένας φανατικός αρχηγός και οι φανατισμένοι οπαδοί του εκείνο που κατά βάθος επιθυμούν είναι να αποκτήσουν κάποια δύναμη εξουσίας για να επιβάλλουν υποχρεωτικά τις απόψεις τους σε όλους τους «άλλους».
Όσοι φανατίζονται από τα διάφορα ιδεολογικά και πολιτικοκοινωνικά συστήματα το πρώτο που επιδιώκουν είναι η κατάληψη της εξουσίας. Γιατί; Διότι , για να επιβάλουν στους άλλους τις ιδέες τους και τις απόψεις τους χρειάζονται τη δύναμη της εξουσίας. Τα ακραία , μάλιστα, από τα συστήματα αυτά, όπως λ.χ. ο Μαρξισμός, προσπαθούν να επιβάλλουν το «σύστημα» τους δια της βίας και διά των όπλων, όπως δυστυχώς συνέβη στη Ρωσία, τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και παρά λίγο και στην Ελλάδα!
Όσοι οπαδοί υποστήριξαν με φανατισμό διάφορα συστήματα και βοήθησαν τους αρχηγούς τους να καταλάβουν την εξουσία πρώτοι αυτοί δοκίμασαν τις συνέπειες του λάθους τους. Διότι οι «σύντροφοι « που κατέλαβαν την εξουσία, άρχισαν πολύ γρήγορα να εξοντώνουν τους «συντρόφους « τους, που τους βοήθησαν να επικρατήσουν. Ο φανατισμός , τελικά, αποδεικνύει ότι είναι το «κόλπο» των επιτήδειων , για να παρασύρουν κοντά τους τους απλοϊκούς, τους αφελείς, τους ανύποπτούς, και να τους μεταβάλουν σε πειθήνια όργανά τους για την κατάληψη της εξουσίας
5. Η αλήθεια που ελευθερώνει
Ο φανατισμός είναι η αποτελεσματική μέθοδος που χρησιμοποιούν μερικοί , για να κάνουν τους οπαδούς τους να μη σκέπτονται, να μη κρίνουν ακόμη και να μη.. βλέπουν! Ο φανατισμός είναι το «τυφλοπάνι» με το οποίο μερικοί κλείνουν τα μάτια πολλών , ώστε να μη βλέπουν και να μην ακούνε. Ο φανατισμός είναι ακριβώς ο μόνος τρόπος για να στερηθεί ένας άνθρωπος ή ένα σύνολο ανθρώπων το ύψιστο και θεϊκό χάρισμα της λογικής. Ενώ, λοιπόν , ο φανατισμός τυφλώνει τους ανθρώπους, ο Χριστός, αντίθετα , τους ελευθερώνει. Εκείνος είπε: «Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς» (Ιωαν. Η΄32).
Ο Χριστός ήταν στον αντίποδα τους φανατισμού. Ο απελευθερωτικός του ρόλος έγκειται στο ότι εκήρυξε τον λόγο της αλήθειας. Ο Χριστός δεν εκάλεσε τους ανθρώπους να «πιστεύουν». Το «πίστευε και μη ερεύνα» δεν είναι σύνθημα του Ευαγγελίου. Ο Χριστός καλούσε τους ανθρώπους να γνωρίσουν την αλήθεια για τον Θεό, τον κόσμο και την ύπαρξη τους. Και τούτο , διότι ο πληροφορημένος , ο ενημερωμένος άνθρωπος είναι ο όντως ελεύθερος άνθρωπος. Αντίθετα, εκείνος που θέλει να κάνει τους άλλους φανατικούς οπαδούς του, τους παραπληροφορεί , τους κρύβει την αλήθεια, τους λέγει τη μισή αλήθεια ή ακόμη και ψέματα. Και το ψέμα είναι το πλούσιο έδαφος, πάνω στο οποίο καλλιεργείται και φυτρώνει το ζιζάνιο του φανατισμού.
Ο ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ...και πως αντιμετωπίζεται (3)
1. «Ο Θυμός του Θεού»
Όσοι φανατίζονται και μεταξύ των χριστιανών , για να δικαιολογηθούν , αναφέρονται στην Αγία Γραφή και επικαλούνται ορισμένες βιβλικές εκφράσεις, που πράγματι δείχνουν, ότι και ο Θεός προβαίνει σε εκδηλώσεις φανατισμού! Σε πολλά σημεία λ.χ. η Αγία Γραφή κάνει λόγο για τον «θυμό του Θεού» (Ψαλμ. 37,2 Ρωμ. β΄8 κλπ.).
Δεν έχουν όμως έτσι τα πράγματα. Η Αγία Γραφή , επειδή απευθύνεται σε ανθρώπους , για να καταστήσει κατανοητές απ’ αυτούς ορισμένες εκδηλώσεις της θεότητος, χρησιμοποιεί ανάλογες εκφράσεις που είναι και ονομάζονται «ανθρωποπαθείς». Αυτό σημαίνει , ότι ναι μέν η Γραφή αποδίδει στον Θεό καταστάσεις που χαρακτηρίζουν τους ανθρώπους (την ανθρώπινη φύση), το νόημα όμως των εκφράσεων αυτών είναι εντελώς διαφορετικό , όσο άπειρα διαφορετική είναι η θεϊκή από την ανθρώπινη φύση.
Ειδικότερα, ο Θεός είναι απαθής και αναλλοίωτος. Δεν έχει , δηλαδή, πάθη ο Θεός, όπως εμείς οι άνθρωποι. Θεϊκή του φύση δεν υπόκειται σε συναισθηματικές ή άλλες αλλοιώσεις και διαταράξεις (Ιακ. Α΄17).
Η Αγία Γραφή χρησιμοποιεί εκφράσεις για να στηρίξει τους πιστούς στην πίστη ότι ο Θεός της θείας αποκαλύψεως είναι «ζωντανός και αληθινός» και όχι νεκρός και άψυχος, σαν τα νεκρά, άψυχα και ακίνητα είδωλα των διαφόρων θρησκειών («Τα είδωλα των εθνών.. έργα χειρών ανθρώπων. Στόμα έχουσι και ου λαλήσουσι , οφθαλμούς έχουσι και ούκ όψονται , ώτα έχουσι και ούκ ακούσονται,…» (Ψάλμ. 113, 12-15).
2. « Η οργή του Θεού»
Ο Μ. Βασίλειος ειδικότερα, ερμηνεύει ότι οι ανθρωποπαθείς εκφράσεις «θυμός» και «οργή του Θεού» αναφέρονται στα δυσάρεστα ακόμη και οδυνηρά μέτρα που παίρνει ο Θεός, για τη μετάνοια και τη θεραπεία του αμαρτωλού ανθρώπου ή τη διόρθωση μια κακή και ανώμαλης κοινωνικής κατάστασης.
Και φέρνει τα παράδειγμα του γιατρού. Ο γιατρός , λέγει, όταν διαπιστώσει μια σοβαρή πάθηση του σώματος, για να την θεραπεύσει αναγκάζεται να κάνει χειρουργική επέμβαση. Προκειμένου να βοηθήσει και να σώσει τον βαρύτατα πάσχοντα, δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει το νυστέρι και να κάψει και να αφαίρεση το μέρος που μολύνθηκε ή που υπάρχει κίνδυνος να καταστρέψει ολόκληρο τον οργανισμό.
Η βαθυστόχαστη αυτή ερμηνεία του μεγάλου Αγίου της Εκκλησίας μας, δίνει το πραγματικό νόημα των αγιογραφικών εκφράσεων «θυμός»και «οργή του Θεού. Ο Θεός, λοιπόν , δεν «θυμώνει» και δεν , «οργίζεται», όπως εμείς οι άνθρωποι. Ο θυμός και η οργή είναι πάθη της αλλοτριωμένης μεταπτωτικής ανθρώπινης φύσης. Η φύση του Θεού είναι αναλλοίωτα και αιώνια αγαθά. Και αυτές , ακόμη , οι ανθρωποπαθείς εκφράσεις «θυμός» και «οργή του Θεού» έχουν θετικό νόημα και περιεχόμενο, όπως είδαμε. Εκφράζουμε θετικές επεμβάσεις της αγαθότητος και πρόνοιας του Θεού υπέρ ημών των ανθρώπων, καθώς και υπέρ της θεραπείας και σωτηρίας μας.
Η Αγίας Γραφή , «θυμό του Θεού» ονομάζει την απόφαση του Θεού, για κάποια δυσάρεστη επέμβαση στον άνθρωπο και τον κόσμο και , «οργή του Θεού», ονομάζει την εκτέλεση της απόφασης του αυτής» (Μ. Βασίλειος).
3. «Η γροθιά του Θεού».
Ο ψαλμωδός Δαβίδ χρησιμοποιεί μια ακόμη ανθρωποπαθή έκφραση περί του Θεού. Λέγει , λοιπόν, ότι ο Θεός , με μια φοβερή γροθιά «συντρίβει οδόντας αμαρτωλών» (Ψαλμ, γ΄7).
Οι άνθρωποι της προ- αποκαλυπτικής περιόδου θεωρούσαν , βέβαια, ότι ο Θεός ή οι θεοί τους ήσαν εχθρικοί προς αυτούς. Ο Όμηρός , λ.χ. χαρακτηρίζει τον θεό Δία ως «νεφεληγερέτην» (ότι δηλαδή σεσσωρεύει απειλητικά σύννεφα) και «τερπικέραυνον» (ότι αρέσκεται να κεραυνοβολεί τους ανθρώπους)
Ο Θεός όμως της θείας αποκαλύψεως ούτε χέρια ούτε πυγμάχος είναι, ώστε να χτυπάει με δυνατές γροθιές τους αμαρτωλούς ανθρώπους. Ο Θεός της Αγίας Γραφής, αντίθετα, μακροθυμεί και συγχωρεί τους αμαρτωλούς: «οικτήρμων (συπαθής) και ελεήμων (συγχωρητικός) ο Κύριος, μακρόθυμος (υπομονητικός) και πολυέλεος (γεμάτος ευσπλαγχνία). Ουκ εις τέλος οργησθήσεται (δεν εξοργίζεται απεριόριστα), ουδέ εις τον αιώνα μηνιεί (ούτε μνησικακεί παντοτινά). Ου κατά τας ανομίας ημών εποίησεν ημίν, ουδέ κατά τας αμαρτίας ημών ανταπέδωκεν ημίν» (Ψαλμ 102,8-10).
Ο ενσαρκωθείς Θεός , ειδικότερα, ο Κύριος Ιησούς Χριστός, όχι μόνο δεν γρονθοκόπησε κανέναν αμαρτωλό, αν και ο ίδιος δέχθηκε γροθιές από τους αμαρτωλούς, αλλά , αντίθετα , πλησίαζε τους αμαρτωλούς με μεγάλη αγάπη και, τελικά θυσίασε τη ζωή του γι’ αυτούς και τη σωτηρία τους!
«Ο Χριστός λοιδορούμενος (χλευαζόμενος) ούκ αντελοιδώρει (δεν απέδιδε τις κοροϊδίες), πάσχων ούκ ηπείλει»(δεν απειλούσε να εκδικηθεί )
(Α΄Πέτρ. Β΄23).
4. Ο «φοβερός και τρομερός Θεός»
Οι θεοί όμως των αρχαίων λαών ενέπνεαν τον φόβο και τον τρόμο στους ανθρώπους. Η εχθρικότητα δε αυτή των θεών προς τους ανθρώπους εθεωρείτο ότι εκδηλωνόταν με τις αντίξοες κλιματολογικές καταστάσεις και τα καταστρεπτικά φυσικά φαινόμενα (καταιγίδες, πλημμύρες, σεισμοί, πυρκαϊές, λιμούς, λοιμούς κλπ.). τα οποία γι’ αυτόν τον λόγο ελέγονταο «θεομηνίες»!
Οι αρχέγονοι λαοί, μάλιστα, για να εξευμενίσουν την εχθρότητα και αντιπαλότητα των θεώ ντους ,κατασκεύαζαν για χάρη τους υπερμεγέθεις και ογκώδεις ναούς , ενώ οι ίδιοι κατοικούσαν σε σπήλαια και αχυροκαλύβες. Οι μεσοποτάμιοι άνθρωποι το 2000 π.Χ. θεωρούσαν υποχρέωσή τους να μαγειρεύουν φαγητά για τους θεούς τους, πέντε φορές την ημέρα, και να τα πηγαίνουν στους μεγάλους αυτούς ναούς…
Η έκφραση «φοβερός και τρομερός» Θεός χρησιμοποιείται βέβαια, και στο λεξιλόγια της Αγίας Γραφής. Ωστόσο, και η έκφραση αυτή είναι ανθρωποπαθής και εκφράζει το συγκλονιστικό δέος που νιώθει ο άνθρωπος μπροστά στον Θεό. Ο άνθρωπος , όμως , μπροστά στον Θεό νιώθει και ευχάριστη έλξη. Πρόκειται ακριβώς , για τα δύο ισχυρά και συγχρόνως αντιθετικά συναισθήματα που νιώθει ο μικρός άνθρωπος μπροστά στον Θεό: την έλξη που γοητεύει και το δέος που συγκλονίζει. Αυτά τα δύο συναισθήματα ένιωσαν και οι Μυροφόρες γυναίκες , κατά τη συνάντηση τους με τον αναστάντα Χριστό: «(σύν) είχε δε αυτά τρόμος και έκστασις» (Μαρκ.ιστ΄).
«Δουλεύσατε (να υπακούετε) τω Κυρίω εν φόβω και αγαλλιάσθαι ( να σκιρτάτε) Αυτώ εν τρόμω» (Ψαλμ.2,11 )
5. Η εκδίκηση του Θεού
Ο θεός όλων των αρχαίων λαών εθεωρείτο , επίσης «εκδηκητικός». Οι λαοί της αρχαιότητος, πάσχοντες από αλλεπάλληλα κτυπήματα και επιθέσεις γειτονικών λαών , ένιωθαν έντονα την ανάγκη της εκδίκησης. Ανίσχυροι , πολλές φορές , να αντιτάξουν άμυνα στις επιθέσεις και τους εξανδραποδισμούς των εχθρών τους, επικαλούντο και ήλπιζαν στην ανταπόδοση εκδίκησης, εκ μέρους του Θεού. «Θεός εκδικήσεων Κύριος ο Θεός», λέγει η Π. Διαθήκη (Ψαλμ.93,1).
Άλλη , όμως η εκδίκηση που ζητούν οι άνθρωποι και άλλη είναι η εκδίκηση του Θεού. Όταν οι άνθρωποι εκδικούνται , ανταποδίδουν τα ίδια ή και χειρότερα σ’ αυτούς που τους επιτέθηκαν ή αδίκησαν. Και τούτο , διότι οι άνθρωποι είναι εμπαθείς , εκδικητικοί , απάνθρωποι.
Ο Θεός , όμως της θείας αποκαλύψεως δεν μοιάζει με τον εκδικητικό Θεό των αρχαίων ειδωλολατρικών λαών. Ο αληθινός Θεός είναι απαθής, ανεξίκακος, αγαθός και ιδίως Πατέρας όλων των ανθρώπων ιδιαίτερα όταν αυτοί διαπράττουν το κακό, όταν αδικούν, όταν γενικά αμαρτάνουν. Ο Θεός ανησυχεί γι’ αυτούς, όπως ανησυχεί ο άνθρωπος πατέρας, όταν κάποιο από τα παιδιά του αρρωστήσει ή όπως ο γιατρός σπεύδει να βοηθήσει τον τραυματία που έφεραν στο ιατρείο του…
Η εκδίκηση του Θεού έχει την έννοια της θεραπείας, της νοσηλείας, της διόρθωσης του κακού.
«Οράτε με τις κακόν αντί κακού αποδώ, αλλά πάντοτε το αγαθόν (επι)διώκετε και εις αλλήλους και εις πάντας» ( Α΄Θες. έ 15. και Ρωμ. ιβ΄17).
Όσοι φανατίζονται και μεταξύ των χριστιανών , για να δικαιολογηθούν , αναφέρονται στην Αγία Γραφή και επικαλούνται ορισμένες βιβλικές εκφράσεις, που πράγματι δείχνουν, ότι και ο Θεός προβαίνει σε εκδηλώσεις φανατισμού! Σε πολλά σημεία λ.χ. η Αγία Γραφή κάνει λόγο για τον «θυμό του Θεού» (Ψαλμ. 37,2 Ρωμ. β΄8 κλπ.).
Δεν έχουν όμως έτσι τα πράγματα. Η Αγία Γραφή , επειδή απευθύνεται σε ανθρώπους , για να καταστήσει κατανοητές απ’ αυτούς ορισμένες εκδηλώσεις της θεότητος, χρησιμοποιεί ανάλογες εκφράσεις που είναι και ονομάζονται «ανθρωποπαθείς». Αυτό σημαίνει , ότι ναι μέν η Γραφή αποδίδει στον Θεό καταστάσεις που χαρακτηρίζουν τους ανθρώπους (την ανθρώπινη φύση), το νόημα όμως των εκφράσεων αυτών είναι εντελώς διαφορετικό , όσο άπειρα διαφορετική είναι η θεϊκή από την ανθρώπινη φύση.
Ειδικότερα, ο Θεός είναι απαθής και αναλλοίωτος. Δεν έχει , δηλαδή, πάθη ο Θεός, όπως εμείς οι άνθρωποι. Θεϊκή του φύση δεν υπόκειται σε συναισθηματικές ή άλλες αλλοιώσεις και διαταράξεις (Ιακ. Α΄17).
Η Αγία Γραφή χρησιμοποιεί εκφράσεις για να στηρίξει τους πιστούς στην πίστη ότι ο Θεός της θείας αποκαλύψεως είναι «ζωντανός και αληθινός» και όχι νεκρός και άψυχος, σαν τα νεκρά, άψυχα και ακίνητα είδωλα των διαφόρων θρησκειών («Τα είδωλα των εθνών.. έργα χειρών ανθρώπων. Στόμα έχουσι και ου λαλήσουσι , οφθαλμούς έχουσι και ούκ όψονται , ώτα έχουσι και ούκ ακούσονται,…» (Ψάλμ. 113, 12-15).
2. « Η οργή του Θεού»
Ο Μ. Βασίλειος ειδικότερα, ερμηνεύει ότι οι ανθρωποπαθείς εκφράσεις «θυμός» και «οργή του Θεού» αναφέρονται στα δυσάρεστα ακόμη και οδυνηρά μέτρα που παίρνει ο Θεός, για τη μετάνοια και τη θεραπεία του αμαρτωλού ανθρώπου ή τη διόρθωση μια κακή και ανώμαλης κοινωνικής κατάστασης.
Και φέρνει τα παράδειγμα του γιατρού. Ο γιατρός , λέγει, όταν διαπιστώσει μια σοβαρή πάθηση του σώματος, για να την θεραπεύσει αναγκάζεται να κάνει χειρουργική επέμβαση. Προκειμένου να βοηθήσει και να σώσει τον βαρύτατα πάσχοντα, δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει το νυστέρι και να κάψει και να αφαίρεση το μέρος που μολύνθηκε ή που υπάρχει κίνδυνος να καταστρέψει ολόκληρο τον οργανισμό.
Η βαθυστόχαστη αυτή ερμηνεία του μεγάλου Αγίου της Εκκλησίας μας, δίνει το πραγματικό νόημα των αγιογραφικών εκφράσεων «θυμός»και «οργή του Θεού. Ο Θεός, λοιπόν , δεν «θυμώνει» και δεν , «οργίζεται», όπως εμείς οι άνθρωποι. Ο θυμός και η οργή είναι πάθη της αλλοτριωμένης μεταπτωτικής ανθρώπινης φύσης. Η φύση του Θεού είναι αναλλοίωτα και αιώνια αγαθά. Και αυτές , ακόμη , οι ανθρωποπαθείς εκφράσεις «θυμός» και «οργή του Θεού» έχουν θετικό νόημα και περιεχόμενο, όπως είδαμε. Εκφράζουμε θετικές επεμβάσεις της αγαθότητος και πρόνοιας του Θεού υπέρ ημών των ανθρώπων, καθώς και υπέρ της θεραπείας και σωτηρίας μας.
Η Αγίας Γραφή , «θυμό του Θεού» ονομάζει την απόφαση του Θεού, για κάποια δυσάρεστη επέμβαση στον άνθρωπο και τον κόσμο και , «οργή του Θεού», ονομάζει την εκτέλεση της απόφασης του αυτής» (Μ. Βασίλειος).
3. «Η γροθιά του Θεού».
Ο ψαλμωδός Δαβίδ χρησιμοποιεί μια ακόμη ανθρωποπαθή έκφραση περί του Θεού. Λέγει , λοιπόν, ότι ο Θεός , με μια φοβερή γροθιά «συντρίβει οδόντας αμαρτωλών» (Ψαλμ, γ΄7).
Οι άνθρωποι της προ- αποκαλυπτικής περιόδου θεωρούσαν , βέβαια, ότι ο Θεός ή οι θεοί τους ήσαν εχθρικοί προς αυτούς. Ο Όμηρός , λ.χ. χαρακτηρίζει τον θεό Δία ως «νεφεληγερέτην» (ότι δηλαδή σεσσωρεύει απειλητικά σύννεφα) και «τερπικέραυνον» (ότι αρέσκεται να κεραυνοβολεί τους ανθρώπους)
Ο Θεός όμως της θείας αποκαλύψεως ούτε χέρια ούτε πυγμάχος είναι, ώστε να χτυπάει με δυνατές γροθιές τους αμαρτωλούς ανθρώπους. Ο Θεός της Αγίας Γραφής, αντίθετα, μακροθυμεί και συγχωρεί τους αμαρτωλούς: «οικτήρμων (συπαθής) και ελεήμων (συγχωρητικός) ο Κύριος, μακρόθυμος (υπομονητικός) και πολυέλεος (γεμάτος ευσπλαγχνία). Ουκ εις τέλος οργησθήσεται (δεν εξοργίζεται απεριόριστα), ουδέ εις τον αιώνα μηνιεί (ούτε μνησικακεί παντοτινά). Ου κατά τας ανομίας ημών εποίησεν ημίν, ουδέ κατά τας αμαρτίας ημών ανταπέδωκεν ημίν» (Ψαλμ 102,8-10).
Ο ενσαρκωθείς Θεός , ειδικότερα, ο Κύριος Ιησούς Χριστός, όχι μόνο δεν γρονθοκόπησε κανέναν αμαρτωλό, αν και ο ίδιος δέχθηκε γροθιές από τους αμαρτωλούς, αλλά , αντίθετα , πλησίαζε τους αμαρτωλούς με μεγάλη αγάπη και, τελικά θυσίασε τη ζωή του γι’ αυτούς και τη σωτηρία τους!
«Ο Χριστός λοιδορούμενος (χλευαζόμενος) ούκ αντελοιδώρει (δεν απέδιδε τις κοροϊδίες), πάσχων ούκ ηπείλει»(δεν απειλούσε να εκδικηθεί )
(Α΄Πέτρ. Β΄23).
4. Ο «φοβερός και τρομερός Θεός»
Οι θεοί όμως των αρχαίων λαών ενέπνεαν τον φόβο και τον τρόμο στους ανθρώπους. Η εχθρικότητα δε αυτή των θεών προς τους ανθρώπους εθεωρείτο ότι εκδηλωνόταν με τις αντίξοες κλιματολογικές καταστάσεις και τα καταστρεπτικά φυσικά φαινόμενα (καταιγίδες, πλημμύρες, σεισμοί, πυρκαϊές, λιμούς, λοιμούς κλπ.). τα οποία γι’ αυτόν τον λόγο ελέγονταο «θεομηνίες»!
Οι αρχέγονοι λαοί, μάλιστα, για να εξευμενίσουν την εχθρότητα και αντιπαλότητα των θεώ ντους ,κατασκεύαζαν για χάρη τους υπερμεγέθεις και ογκώδεις ναούς , ενώ οι ίδιοι κατοικούσαν σε σπήλαια και αχυροκαλύβες. Οι μεσοποτάμιοι άνθρωποι το 2000 π.Χ. θεωρούσαν υποχρέωσή τους να μαγειρεύουν φαγητά για τους θεούς τους, πέντε φορές την ημέρα, και να τα πηγαίνουν στους μεγάλους αυτούς ναούς…
Η έκφραση «φοβερός και τρομερός» Θεός χρησιμοποιείται βέβαια, και στο λεξιλόγια της Αγίας Γραφής. Ωστόσο, και η έκφραση αυτή είναι ανθρωποπαθής και εκφράζει το συγκλονιστικό δέος που νιώθει ο άνθρωπος μπροστά στον Θεό. Ο άνθρωπος , όμως , μπροστά στον Θεό νιώθει και ευχάριστη έλξη. Πρόκειται ακριβώς , για τα δύο ισχυρά και συγχρόνως αντιθετικά συναισθήματα που νιώθει ο μικρός άνθρωπος μπροστά στον Θεό: την έλξη που γοητεύει και το δέος που συγκλονίζει. Αυτά τα δύο συναισθήματα ένιωσαν και οι Μυροφόρες γυναίκες , κατά τη συνάντηση τους με τον αναστάντα Χριστό: «(σύν) είχε δε αυτά τρόμος και έκστασις» (Μαρκ.ιστ΄).
«Δουλεύσατε (να υπακούετε) τω Κυρίω εν φόβω και αγαλλιάσθαι ( να σκιρτάτε) Αυτώ εν τρόμω» (Ψαλμ.2,11 )
5. Η εκδίκηση του Θεού
Ο θεός όλων των αρχαίων λαών εθεωρείτο , επίσης «εκδηκητικός». Οι λαοί της αρχαιότητος, πάσχοντες από αλλεπάλληλα κτυπήματα και επιθέσεις γειτονικών λαών , ένιωθαν έντονα την ανάγκη της εκδίκησης. Ανίσχυροι , πολλές φορές , να αντιτάξουν άμυνα στις επιθέσεις και τους εξανδραποδισμούς των εχθρών τους, επικαλούντο και ήλπιζαν στην ανταπόδοση εκδίκησης, εκ μέρους του Θεού. «Θεός εκδικήσεων Κύριος ο Θεός», λέγει η Π. Διαθήκη (Ψαλμ.93,1).
Άλλη , όμως η εκδίκηση που ζητούν οι άνθρωποι και άλλη είναι η εκδίκηση του Θεού. Όταν οι άνθρωποι εκδικούνται , ανταποδίδουν τα ίδια ή και χειρότερα σ’ αυτούς που τους επιτέθηκαν ή αδίκησαν. Και τούτο , διότι οι άνθρωποι είναι εμπαθείς , εκδικητικοί , απάνθρωποι.
Ο Θεός , όμως της θείας αποκαλύψεως δεν μοιάζει με τον εκδικητικό Θεό των αρχαίων ειδωλολατρικών λαών. Ο αληθινός Θεός είναι απαθής, ανεξίκακος, αγαθός και ιδίως Πατέρας όλων των ανθρώπων ιδιαίτερα όταν αυτοί διαπράττουν το κακό, όταν αδικούν, όταν γενικά αμαρτάνουν. Ο Θεός ανησυχεί γι’ αυτούς, όπως ανησυχεί ο άνθρωπος πατέρας, όταν κάποιο από τα παιδιά του αρρωστήσει ή όπως ο γιατρός σπεύδει να βοηθήσει τον τραυματία που έφεραν στο ιατρείο του…
Η εκδίκηση του Θεού έχει την έννοια της θεραπείας, της νοσηλείας, της διόρθωσης του κακού.
«Οράτε με τις κακόν αντί κακού αποδώ, αλλά πάντοτε το αγαθόν (επι)διώκετε και εις αλλήλους και εις πάντας» ( Α΄Θες. έ 15. και Ρωμ. ιβ΄17).
Ο ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ...και πως αντιμετωπίζεται (2)
Β. ΟΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ
1. Ο ψυχολογικός πόλεμος
Μια πρώτη εκδήλωση του φανατισμού είναι ο ψυχολογικός πόλεμος. Η παραπληροφόρηση , η «προπαγάνδα». Η «πλύση εγκεφάλου». Η επανάληψη του ψεύδους μέχρις ότου γίνει καθολικά πιστευτό , ως αλήθεια. Η έντεχνη παραποίηση της αλήθειας και η απόκρυψη της πραγματικότητος. Η διαστροφή των αποτελεσμάτων . Η ωραιοποίηση του κακού και η ελαχιστοποίηση του εγκλήματος.
Οι απόψεις μου , το κοινονικοπολιτικό μου σύστημα, οι θρησκευτικές μου πεποιθήσεις είναι ο «παράδεισος». Οι απόψεις του Άλλου , το κοινωνικοπολιτικό του σύστημα , οι θρησκευτικές του αντιλήψεις είναι η «κόλαση»! ο θρίαμβος της πόλωσης!
Ο ψυχολογικός πόλεμος δεν στρέφεται μόνο κατά του «Άλλου». Είναι πόλεμος και προς τα «έσω». Η προπαγάνδα είναι όπλο για να υποταχθεί κυρίως ο «δικός μας». να εξουδετερωθεί η όποια αντίδραση του. Σκοποί: η τύφλωση του, ώστε να μη βλέπει, και η κώφωση του, ώστε να μην ακούει. Μια λαϊκή παροιμία λέει: «Πως πάνε οι στραβοί στον Άδη; Ο ένας πίσω από τον άλλον»! έτσι εξηγείται το γεγονός ότι τα θύματα του φανατισμού συνήθως είναι πάρα πολλά. Πολλά εκ των έξω και πολλά εκ των έσω. Δηλαδή αναρίθμητα.
2. Ο διωγμός του άλλου
Μια δεύτερη εκδήλωση των φανατικών συνόλων είναι η επιθετικότητα για την εξόντωση των Άλλων, των διαφορετικών. «Όποιος δεν είναι σαν εμάς, είναι εχθρός μας και πρέπει να εξοντωθεί»! ο Κάϊν δολοφόνησε τον αδελφό του Άβελ, επειδή ή ταν διαφορετικός απ’ αυτόν (Γεν. δ8 ). Ο Χίτλερ από φάσισε και σε μεγάλο βαθμό πέτυχε να εξοντώσει στα διάφορα κρεματόρια εκατομμύρια ανθρώπους που δεν ανήκαν στην …καθαρή Αρεία φυλή! Οι «άλλοι» , ιδίως οι άρρωστοι , οι ανάπηροι, οι ψυχοπαθείς, ο αλλόφυλοι , οι αλλόθρησκοι πρέπει να εξοντωθούν. Γειτονικές οικογένειες , φυλές , λαοί συγκρούονται μεταξύ τους, επειδή ακριβώς νιώθουν διαφορετικοί ο ένας προς τον άλλον. Όλοι οι επιθετικοί πόλεμοι γίνονται εναντίων κάποιου «άλλου» διαφορετικού.
Είναι εντυπωσιακό το μίσος κατά της διαφορετικότητας, της ποικιλίας. Ο Θεός σφράγισε την κτίστη δημιουργία με διαφορετικότητα, με αφάνταστη ποικιλία. Ο φανατισμός είναι μια αντίθεη αντίδραση και μια επανάσταση εναντίων της διαφοράς, της ποικιλίας, εναντίων του «κάλλους» της δημιουργίας του Θεού. Ο Θεός ευλογεί την πολλαπλότητα και την ποικιλία. Ο φανατικός άνθρωπος αρέσκεται στο «μηδέν». Στη μοναξιά του ενός. Γίνεται σύμμαχος του διαβόλου που έχει επιλέξει ως κατοικία του την.. έρημο (Λούκ. Η΄29).
Ο Χριστός είπε ότι το πρόσωπο του Άλλου αντιπροσωπεύει τον Ίδιο: « εφ’ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων , εμοί εποιήσατε» (Ματθ. κε΄40). Ο φανατικός άνθρωπος, επομένως, εξοντώνοντας τον άλλον , μάχεται και εγκληματεί εναντίων του ίδου του Θεού. Όσοι , από φανατισμό, όπλισαν το χέρι τους με μαχαίρι και τραυμάτισαν ή σκότωσαν τον Άλλον , τον διαφορετικό, όταν κάποτε δουν τον Χριστό, θα διαπιστώσουν τις πληγές που προκάλεσαν στο δικό του πανάγιο Πρόσωπο…
3. Η βία
Ο φανατισμός, για να πετύχει την ομοιομορφία, χρησιμοποιεί τη βία. Η πρώτη μορφή βίας, που χρησιμοποιεί ο φανατισμός είναι η βίαιη στέρηση της ελευθερίας της γνώμης , με τον εξής τρόπο: κατασκευάζει «καλούπια», μέσα στα οποία τυποποιεί τη σκέψη , το πνεύμα, της «αλήθεια». Οι φανατικοί όχι μόνο οι ίδιοι έχουν τυποποιήσει και αγκυλώσει τη σκέψη τους, αλλά επιχειρούν με βίαιο τρόπο να τυποποιήσουν και αγκυλώσουν τη σκέψη και τη γνώμη των άλλων.
Ο δεύτερο τρόπος χρησιμοποίησης βίας είναι ο καταναγκασμός , τα βασανιστήρια. Ο «Άλλος» παραδίδεται στα χέρια των δημίων , οι οποίοι μέσα σε σκοτεινούς χώρους υποβάλλουν τα θύματα τους σε απίστευτα μαρτύρια , για να παραδεχθούν την «αλήθεια», όπως την θέλουν αυτοί και τα αφεντικά τους (πρβλ. τα πάθη του Χριστού στη φυλακή…)
Άλλη μορφή βίας είναι η απειλή και η χρήση των όπλων. Για την επιβολή πάνω στη σκέψη του άλλου ,χρησιμοποιείται ο,τιδήποτε μπορεί να λειτουργήσει ως όπλο: πέτρες, ξύλα, ξίφη , μαχαίρια, πυροβόλα όπλα ακόμη και βόμβες με απεμπλουτισμένο (!0 ουράνιο (πρβλ. τους βομβαρδισμούς στη Γιουγκοσλαβία…)
Η απειλή και η άσκηση βίας προκαλεί το φόβο. Ο φόβος είναι το ισχυρότερο όπλο που χρησιμοποιούν οι φανατικοί για να καθηλώσουν και εξουδετερώσουν τους άλλους. Ο φόβος μεταβάλλει τους ελεύθερους ανθρώπους σε δούλους και τους κρατάει σε εξευτελιστική κατάσταση δουλεία για αιώνες. «Γιατί τάσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκων’ η σκλαβιά»!
4.Η τρομοκρατία
Όταν ο «άλλος» είναι ισχυρότερος μου, τότε δεν μπορώ να τον εξοντώσω με τη βία. Τότε καταφεύγω στην «τρομοκρατία». Στον ανέντιμο πόλεμο. Στο δόλιο και ύπουλο χτύπημα. Χτυπώ τον «άλλον» , όταν κοιμάται, όταν τρώει, όταν ταξιδεύει, όταν εργάζεται. Όταν δεν μπορώ να αντιμετωπίσω το στρατό του στο μέτωπο, χτυπώ τον «άλλον «, στα μετώπισθεν, κτυπάω τον άμαχο πληθυσμό. Η τρομοκρατία είναι ο παράνομος και ο άνομος , ο χειρότερος πόλεμος.
Η μέθοδος της τρομοκρατίας είναι πολύ πιο αποτελεσματική από τη μέθοδο του νομίμου πολέμου. Ο τακτικός πόλεμος έχει αρχές και διεξάγεται επί τη βάσει στρατιωτικών κανόνων. Η νίκη είναι αποτέλεσμα πολεμικής στρατιγηκής και τακτικής. Η ήττα είναι αποτέλεσμα μιας τακτικής και, πολλές φορές , ένδοξης μάχης.
Η τρομοκρατία έχει μεγαλύτερα αποτελέσματα διότι έχει το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού και του γενικευμένου μετώπου. Η τρομοκρατία χτυπάει σε ανύποπτο χρόνο και όπου δεν το περιμένει. Η τρομοκρατία είναι η μέθοδος του αιωνίου πολέμου. Η διαιώνιση του πολέμου.
Ο τρομοκράτης εν είναι στρατιώτης. Είναι ο φανατισμένος οπαδός μιάς ιδεολογίας, μιάς θρησκείας, μιάς ομάδος. Ο στρατιώτης υπακούει σε νόμιμες διαταγές. Ο τρομοκράτης ενεργεί αυτόβουλα, άνομα και παράνομα. Ο στρατιώτης μάχεται, δεν σκοτώνει. Ο τρομοκράτης δεν μάχεται, σκοτώνει. Ο στρατιώτης αντιμετωπίζει τον επιτιθέμενο άλλο. Ο τρομοκράτης είναι επιτιθέμενος και δολοφόνος του άλλου.
5. Το έγκλημα
Ο φανατικός καταφεύγει και στο έγκλημα, χωρίς μια δυσκολία, χωρίς καμιά τύψη. Και όχι μόνο αυτό, αλλά αισθάνεται και καύχηση και απαιτεί πρόσκαιρη και αιώνια αντιμισθία…
Στην ευνομούμενη κοινωνία, η αν ψυχρώ αφαίρεση της ζωής του άλλου θεωρείται ως έσχατο κακούργημα. Ο φόνος του άλλου είναι απαράδεκτος και τιμωρείται με την εσχάτη των ποινών (σήμερα με ισόβια κάθειρξη).
Ο φανατικός παθαίνει υπαρξιακή διαστρέβλωση: την ύπαρξη του άλλου την θεωρεί αφύσικη και της εξόντωση του φυσική. Το αναφαίρετο δικαίωμα της ύπαρξης και της ζωής του άλλου , ο φανατικός το εξαρτά από τα δικά του αποκλειστικά κριτήρια: εκείνος κρίνει αν πρέπει ο άλλος να υπάρχει και να ζήσει ή όχι!
Ο φανατικός είναι ο κατ’ έξοχήν αντικοινωνικός τύπος. Ο φανατικός καταλύει τους θεσμούς , τους νόμους και κυρίως το βασικό νόμο ενός κράτους (το Σύνταγμα), το Στρατό, τα Σώματα Ασφαλείας, τη Δικαστική εξουσία κλπ. Ο φανατικός είναι ο κατεξοχήν δικτάκτωρ. Ο ίδιος Αποφασίζει-Κρίνει0 Διατάσσει και Εκτελεί! (πρβλ τα μέλη της 17 Νοέμβρη).
Ο φανατικός αυτοανακηρύσσεται θεός επί γης. Θεωρεί ότι μπορεί να πάρει στα χέρια του το δικαίωμα της ζωής και του θανάτου του άλλου. Θεωρητικά ο φανατικός θα νοιώθει ικανοποιημένος , μόνο όταν όλοι οι άλλοι εκλείψουν από προσώπου γης!
1. Ο ψυχολογικός πόλεμος
Μια πρώτη εκδήλωση του φανατισμού είναι ο ψυχολογικός πόλεμος. Η παραπληροφόρηση , η «προπαγάνδα». Η «πλύση εγκεφάλου». Η επανάληψη του ψεύδους μέχρις ότου γίνει καθολικά πιστευτό , ως αλήθεια. Η έντεχνη παραποίηση της αλήθειας και η απόκρυψη της πραγματικότητος. Η διαστροφή των αποτελεσμάτων . Η ωραιοποίηση του κακού και η ελαχιστοποίηση του εγκλήματος.
Οι απόψεις μου , το κοινονικοπολιτικό μου σύστημα, οι θρησκευτικές μου πεποιθήσεις είναι ο «παράδεισος». Οι απόψεις του Άλλου , το κοινωνικοπολιτικό του σύστημα , οι θρησκευτικές του αντιλήψεις είναι η «κόλαση»! ο θρίαμβος της πόλωσης!
Ο ψυχολογικός πόλεμος δεν στρέφεται μόνο κατά του «Άλλου». Είναι πόλεμος και προς τα «έσω». Η προπαγάνδα είναι όπλο για να υποταχθεί κυρίως ο «δικός μας». να εξουδετερωθεί η όποια αντίδραση του. Σκοποί: η τύφλωση του, ώστε να μη βλέπει, και η κώφωση του, ώστε να μην ακούει. Μια λαϊκή παροιμία λέει: «Πως πάνε οι στραβοί στον Άδη; Ο ένας πίσω από τον άλλον»! έτσι εξηγείται το γεγονός ότι τα θύματα του φανατισμού συνήθως είναι πάρα πολλά. Πολλά εκ των έξω και πολλά εκ των έσω. Δηλαδή αναρίθμητα.
2. Ο διωγμός του άλλου
Μια δεύτερη εκδήλωση των φανατικών συνόλων είναι η επιθετικότητα για την εξόντωση των Άλλων, των διαφορετικών. «Όποιος δεν είναι σαν εμάς, είναι εχθρός μας και πρέπει να εξοντωθεί»! ο Κάϊν δολοφόνησε τον αδελφό του Άβελ, επειδή ή ταν διαφορετικός απ’ αυτόν (Γεν. δ8 ). Ο Χίτλερ από φάσισε και σε μεγάλο βαθμό πέτυχε να εξοντώσει στα διάφορα κρεματόρια εκατομμύρια ανθρώπους που δεν ανήκαν στην …καθαρή Αρεία φυλή! Οι «άλλοι» , ιδίως οι άρρωστοι , οι ανάπηροι, οι ψυχοπαθείς, ο αλλόφυλοι , οι αλλόθρησκοι πρέπει να εξοντωθούν. Γειτονικές οικογένειες , φυλές , λαοί συγκρούονται μεταξύ τους, επειδή ακριβώς νιώθουν διαφορετικοί ο ένας προς τον άλλον. Όλοι οι επιθετικοί πόλεμοι γίνονται εναντίων κάποιου «άλλου» διαφορετικού.
Είναι εντυπωσιακό το μίσος κατά της διαφορετικότητας, της ποικιλίας. Ο Θεός σφράγισε την κτίστη δημιουργία με διαφορετικότητα, με αφάνταστη ποικιλία. Ο φανατισμός είναι μια αντίθεη αντίδραση και μια επανάσταση εναντίων της διαφοράς, της ποικιλίας, εναντίων του «κάλλους» της δημιουργίας του Θεού. Ο Θεός ευλογεί την πολλαπλότητα και την ποικιλία. Ο φανατικός άνθρωπος αρέσκεται στο «μηδέν». Στη μοναξιά του ενός. Γίνεται σύμμαχος του διαβόλου που έχει επιλέξει ως κατοικία του την.. έρημο (Λούκ. Η΄29).
Ο Χριστός είπε ότι το πρόσωπο του Άλλου αντιπροσωπεύει τον Ίδιο: « εφ’ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων , εμοί εποιήσατε» (Ματθ. κε΄40). Ο φανατικός άνθρωπος, επομένως, εξοντώνοντας τον άλλον , μάχεται και εγκληματεί εναντίων του ίδου του Θεού. Όσοι , από φανατισμό, όπλισαν το χέρι τους με μαχαίρι και τραυμάτισαν ή σκότωσαν τον Άλλον , τον διαφορετικό, όταν κάποτε δουν τον Χριστό, θα διαπιστώσουν τις πληγές που προκάλεσαν στο δικό του πανάγιο Πρόσωπο…
3. Η βία
Ο φανατισμός, για να πετύχει την ομοιομορφία, χρησιμοποιεί τη βία. Η πρώτη μορφή βίας, που χρησιμοποιεί ο φανατισμός είναι η βίαιη στέρηση της ελευθερίας της γνώμης , με τον εξής τρόπο: κατασκευάζει «καλούπια», μέσα στα οποία τυποποιεί τη σκέψη , το πνεύμα, της «αλήθεια». Οι φανατικοί όχι μόνο οι ίδιοι έχουν τυποποιήσει και αγκυλώσει τη σκέψη τους, αλλά επιχειρούν με βίαιο τρόπο να τυποποιήσουν και αγκυλώσουν τη σκέψη και τη γνώμη των άλλων.
Ο δεύτερο τρόπος χρησιμοποίησης βίας είναι ο καταναγκασμός , τα βασανιστήρια. Ο «Άλλος» παραδίδεται στα χέρια των δημίων , οι οποίοι μέσα σε σκοτεινούς χώρους υποβάλλουν τα θύματα τους σε απίστευτα μαρτύρια , για να παραδεχθούν την «αλήθεια», όπως την θέλουν αυτοί και τα αφεντικά τους (πρβλ. τα πάθη του Χριστού στη φυλακή…)
Άλλη μορφή βίας είναι η απειλή και η χρήση των όπλων. Για την επιβολή πάνω στη σκέψη του άλλου ,χρησιμοποιείται ο,τιδήποτε μπορεί να λειτουργήσει ως όπλο: πέτρες, ξύλα, ξίφη , μαχαίρια, πυροβόλα όπλα ακόμη και βόμβες με απεμπλουτισμένο (!0 ουράνιο (πρβλ. τους βομβαρδισμούς στη Γιουγκοσλαβία…)
Η απειλή και η άσκηση βίας προκαλεί το φόβο. Ο φόβος είναι το ισχυρότερο όπλο που χρησιμοποιούν οι φανατικοί για να καθηλώσουν και εξουδετερώσουν τους άλλους. Ο φόβος μεταβάλλει τους ελεύθερους ανθρώπους σε δούλους και τους κρατάει σε εξευτελιστική κατάσταση δουλεία για αιώνες. «Γιατί τάσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκων’ η σκλαβιά»!
4.Η τρομοκρατία
Όταν ο «άλλος» είναι ισχυρότερος μου, τότε δεν μπορώ να τον εξοντώσω με τη βία. Τότε καταφεύγω στην «τρομοκρατία». Στον ανέντιμο πόλεμο. Στο δόλιο και ύπουλο χτύπημα. Χτυπώ τον «άλλον» , όταν κοιμάται, όταν τρώει, όταν ταξιδεύει, όταν εργάζεται. Όταν δεν μπορώ να αντιμετωπίσω το στρατό του στο μέτωπο, χτυπώ τον «άλλον «, στα μετώπισθεν, κτυπάω τον άμαχο πληθυσμό. Η τρομοκρατία είναι ο παράνομος και ο άνομος , ο χειρότερος πόλεμος.
Η μέθοδος της τρομοκρατίας είναι πολύ πιο αποτελεσματική από τη μέθοδο του νομίμου πολέμου. Ο τακτικός πόλεμος έχει αρχές και διεξάγεται επί τη βάσει στρατιωτικών κανόνων. Η νίκη είναι αποτέλεσμα πολεμικής στρατιγηκής και τακτικής. Η ήττα είναι αποτέλεσμα μιας τακτικής και, πολλές φορές , ένδοξης μάχης.
Η τρομοκρατία έχει μεγαλύτερα αποτελέσματα διότι έχει το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού και του γενικευμένου μετώπου. Η τρομοκρατία χτυπάει σε ανύποπτο χρόνο και όπου δεν το περιμένει. Η τρομοκρατία είναι η μέθοδος του αιωνίου πολέμου. Η διαιώνιση του πολέμου.
Ο τρομοκράτης εν είναι στρατιώτης. Είναι ο φανατισμένος οπαδός μιάς ιδεολογίας, μιάς θρησκείας, μιάς ομάδος. Ο στρατιώτης υπακούει σε νόμιμες διαταγές. Ο τρομοκράτης ενεργεί αυτόβουλα, άνομα και παράνομα. Ο στρατιώτης μάχεται, δεν σκοτώνει. Ο τρομοκράτης δεν μάχεται, σκοτώνει. Ο στρατιώτης αντιμετωπίζει τον επιτιθέμενο άλλο. Ο τρομοκράτης είναι επιτιθέμενος και δολοφόνος του άλλου.
5. Το έγκλημα
Ο φανατικός καταφεύγει και στο έγκλημα, χωρίς μια δυσκολία, χωρίς καμιά τύψη. Και όχι μόνο αυτό, αλλά αισθάνεται και καύχηση και απαιτεί πρόσκαιρη και αιώνια αντιμισθία…
Στην ευνομούμενη κοινωνία, η αν ψυχρώ αφαίρεση της ζωής του άλλου θεωρείται ως έσχατο κακούργημα. Ο φόνος του άλλου είναι απαράδεκτος και τιμωρείται με την εσχάτη των ποινών (σήμερα με ισόβια κάθειρξη).
Ο φανατικός παθαίνει υπαρξιακή διαστρέβλωση: την ύπαρξη του άλλου την θεωρεί αφύσικη και της εξόντωση του φυσική. Το αναφαίρετο δικαίωμα της ύπαρξης και της ζωής του άλλου , ο φανατικός το εξαρτά από τα δικά του αποκλειστικά κριτήρια: εκείνος κρίνει αν πρέπει ο άλλος να υπάρχει και να ζήσει ή όχι!
Ο φανατικός είναι ο κατ’ έξοχήν αντικοινωνικός τύπος. Ο φανατικός καταλύει τους θεσμούς , τους νόμους και κυρίως το βασικό νόμο ενός κράτους (το Σύνταγμα), το Στρατό, τα Σώματα Ασφαλείας, τη Δικαστική εξουσία κλπ. Ο φανατικός είναι ο κατεξοχήν δικτάκτωρ. Ο ίδιος Αποφασίζει-Κρίνει0 Διατάσσει και Εκτελεί! (πρβλ τα μέλη της 17 Νοέμβρη).
Ο φανατικός αυτοανακηρύσσεται θεός επί γης. Θεωρεί ότι μπορεί να πάρει στα χέρια του το δικαίωμα της ζωής και του θανάτου του άλλου. Θεωρητικά ο φανατικός θα νοιώθει ικανοποιημένος , μόνο όταν όλοι οι άλλοι εκλείψουν από προσώπου γης!
Ο ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ...και πως αντιμετωπίζεται (1)
Α. Ο ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ
1. Των κοινωνικών ομάδων.
Ο φανατισμός είναι κατ’ αρχήν κοινωνικό φαινόμενο. Είναι η τάση μιάς μειονότητας, για να διατηρήσει την ύπαρξη της, την υπόσταση της, τους οπαδούς της. Οι πιο φανατικοί ανήκουν συνήθως σε μικρές κοινωνικές ομάδες. Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι στο χώρο των θρησκειών και των χριστιανικών ομολογιών , οι φανατικοί ανήκουν σε αιρετικές ομάδες και παραφυάδες. Οι οπαδοί του πρώτου αιρετικού , του Αρείου (4ος αι.) , ήταν τόσο φανατικοί ώστε πέτυχαν να διαδοθούν και να συγκλονίσουν ολόκληρη την Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Ο ισλαμικός φανατισμός, ειδικότερα, οφείλεται κυρίως στις κοινωνικές και φυλετικές προδιαγραφές των λαών της ερήμου , των αραβικών πληθυσμών κυρίως. Οι λαοί αυτοί ήσαν νομαδικοί (κτηνοτρόφοι ) και η επιβίωση τους εξηρτάτο από την εξόντωση των αντιπάλων νομαδικών ομάδων. Εξ άλλου, ο κυρίαρχος και πολεμικός χαρακτήρας του Αλλάχ αντανακλά ακριβώς τον αντίστοιχο αυταρχικό ρόλο του φυλάρχου της νομάδος, ο οποίος , για λόγους επιβίωσης της νομάδος, ήταν απαραίτητα μονήρης και πολεμικός.
Ο φανατισμός των αιρετικών ομάδων της εποχής μας είναι μια πρόκληση στη Χριστιανική Εκκλησία , για μια συνεχή επιβεβαίωση της γνησιότητος και της αυθεντικότητος της εν Χριστώ πίστεως. Και ο ισλαμικός φανατισμός είναι μια πρόκληση σε ολόκληρο τον σύγχρονο κόσμο, για μια σταδιακή και ειρηνική κοινωνική και πολιτιστική κυρίως μετέλιξη των λαών της ερήμου , που για χιλιάδες χρόνια έζησαν και ζούν ακόμη ως νομαδικοί λαοί.
2. Ο φανατισμός των Θρησκειών.
Το στοιχείο του φανατισμού καλλιεργούν οι εκτός της θείας αποκάλυψης Θρησκείες. Η μεγάλη πολλαπλότητα των θρησκειών και ο φυσικός ανταγωνισμός μεταξύ τους, δημιουργεί έντονα της ανάγκη για αυτοεπιβεβαίωση. Η συναμική , εξάλλου , παρουσία της εν Χριστώ θείας αποκάλυψηης προκαλεί συνεχώς στα διάφορα αυτά ανθρώπινα θρησκευτικά κατασκευάσματα αισθήματα κινδύνου και ανασφάλειας.
Οι θρησκείες έτσι , νοιώθωντας πως έινα στριμωγμένες στη γωνιά, αναγκάζονται να κάνουν ευρύτατη χρήση του φανατισμού. Ο φανατισμός, άλλωστε, είναι ο μόνος τρόπος να διατηρηθεί μια κοινωνική ή εθνική ή θρησκευτική μειονότητα. Ο φανατισμός περισφίγγει την μικρή ομάδα και την αγκυλώνει . με τον τρόπο αυτόν , η ομάδα γίνεται «βέλος» και «βολίδα», έτοιμη πάντοτε να εκτοξευθεί , για να συντρίψει τον Άλλον , τον Διαφορετικό!
Ο φανατισμός των θρησκειών μαρτυρεί έλειμμα αλήθειας. Όποιος δεν βρίσκεται στην αλήθεια, απολυτοποιεί τα όσα στοιχεία αλήθειας έχει ανακαλύψει. Στο «επί μέρος» δίνει τη σημασία και την αξία του «όλου» γι’ αυτό και ο θρησκευτικός φανατισμός είναι ταυτόχρονα και μία μαρτυρία για τη γυμνότητα και την πτώχεια των φορέων του.
3. Ο άπιστος
Στην φανατισμένη θρησκευτική ομάδα, αυτός που ανήκει σε άλλη θρησκεία, θεωρείται άπιστος(Giaur)!Η θρησκευτική πίστη της ομάδος, θεωρείται ως απιστία.με τη νοοτροπία αυτή, ο Άλλος ως άπιστος αποκτά τερατώδεις διαστάσεις: δεν είναι απλώς άπιστος αλλά και αντίπαλος, εχθρικός, κακός και επικ΄νδυνος.
Ο έξω της θρησκευτικής ομάδος άνθρωπος θεωρείται ως επικίνδυνος, διότι κυρίως δεν ελέγχεται. Το στοιχείο αυτό φανερώνει ότι ο βασικός λόγος για το χαρακτηρισμό των αλλόθρησκων ως επικίνδυνων είναι η επιβίωση της ομάδος και ότι ο χαρακτηρισμός του Άλλου ως απίστου είναι ένα στοιχείο που συμβάλλει στην ασφάλεια και την επιβίωση της ομάδος.
Από το άλλο μέρος, η ιδέα του Άλλου ως απίστου προκαλεί όχι μόνο αμυντικές, αλλά και επιθετικές ενέργειες της ομάδος. Οι επιθέσεις εναντίων των απίστων έχουν ακριβώς την έννοια της εξάλειψης των κινδύνων που προέρχονται από την ύπαρξη τους. Γι’ αυτό και πρέπει να εξολοθρευτούν πάση θυσία και με οποιοδήποτε τρόπο. Διότι , η εξόντωση των απίστων οριστικοποιεί και διασφαλίζει την ακεραιότητα και την επιβίωση της ομάδος. Η εξόντωση , μάλιστα , του «απίστου» συνεπάγεται μεγάλες τιμές από την ομάδα και αιώνιες αμοιβές από τον Θεό!.
4. Ο αμαρτωλός
Ο φανατισμός, ωστόσο, δημιουργεί διακρίσεις και αντιθέσεις και μέσα στην ίδια θρησκευτική ομάδα: στην περίπτωση αυτή, μια μικρότερη ομάδα διεκδικεί την καθαρότητα και «ορθοδοξία» της θρησκευτικής πίστης, ενώ τα υπόλοιπα μέλη της ομάδος- που είναι μάλιστα και τα περισσότερα- θεωρούνται και χαρακτηρίζονται ως «αμαρτωλοί». Με τον τρόπο αυτό, τα μέλη της μικρότερης ομάδος συνασπίζονται σε ένα κλειστό «εμείς», σε αντίθεση προς τους «άλλους» τους «αμαρτωλούς». Πρόκειται , ακριβώς, για το ίδιο φαινόμενο τους φαύλου κύκλου της αγκύλωσης που επισυμβαίνει σε μεγαλύτερα και μικρότερα φανατικά σχήματα. Το φαινόμενο αυτό εκδηλώνεται σε αλλεπάλληλους ομόκεντρους κύκλους, μέχρις ότου μέσα στο πρώτο κύκλο παραμείνει ένα μόνο πρόσωπο: πρόκειται για την περίπτωση πού ένας μόνο άνθρωπος ανακηρύττει τον εαυτό του μοναδικό και γνήσιο εκπρόσωπο μιάς θρησκευτικής πίστης , ενώ ταυτόχρονα επικηρήττει όλος τους άλλους ανθρώπους ως «αμαρτωλούς»!
Το φαινόμενο αυτό του συνεχούς εγκλωβισμού των θρησκευομένων σε αλλεπάλληλους ομόκεντρους κύκλους, μαρτυρεί ότι ο φανατισμός, αντί να συμβάλλει στην ακεραιότητα της θρησκευτικής ομάδος, λειτουργεί μάλλον αρνητικά, διότι καταλύει σταδιακά της ενότητα και ακεραιότητα της. Ο φανατισμός έται που πολλαπλασιάζεται σε αυτόνομα άτομα μέσα στο σύνολο μιας θρησκευτικής ομάδος μοιάζει με τα αυτονομημένα κύτταρα, που τελικά κατατρώγουν ολόκληρο τον οργανισμό.
5. Η άλλη άποψη
Ο φανατισμός μοιάζει με τον φασισμό κατά τουτο.: και στις δύο αυτές νοοτροπίες δεν επιτρέπεται καμιά άλλη άποψη. Το ραδιοφωνικό και τηλεοπτικό σύστημα σε ολόκληρη την επικράτεια είανι ένα. Ένας μόνο σταθμός. Ένα μόνο μικρόφωνο για όλες τις ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές συσκευές. Στο φανατισμό και τον φασισμό μια άποψη επιτρέπεται : αυτή του ενός, του αρχηγού, του δικτάτορα. «Hiw master’s voice» ( η φωνή του κυρίου του!)
Στις θρησκευτικές ομάδες , όπου επικρατεί ο φανατισμός δεν επιτρέπονται άλλες ή αντίθετες απόψεις. Όλα τα μέλη είναι υποχρεωμένα να επαναλαμβάνουν και να διατυπώνουν τις ιδέες και τα λόγια του αρχηγού . κατά λέξιν . Με τον τρόπο αυτό , η «γλώσσα» της ομάδος γίνεται «ξύλινη». Όλα τα μέλη της ομάδος χρησιμοποιούν τις ίδιες λέξεις. Το όμοιο λεξιλόγιο των φανατικών ομάδων αντιστοιχεί προς τις ομοιόμορφες στολές που καταναγκαστικά φορούν οι κατάδικοι μιάς φυλακής.
Αλλά και κάτι άλλο ακόμη: η άλλη άποψη , η διαφορετική ή και αντίθετη, όχι μόνο δεν επιτρέπεται , αλλά και θεωρείται ύποπτη, ύπουλη και επικίνδυνη. Η άλλη άποψη κατακρίνεται ως καταλυτική της ενότητος της ομάδος. Γι’ αυτό , και όταν κάποιος διατυπώνει μιαν άλλη άποψη , εάν μεν είναι μέλος της ομάδος αποκόπτεται και αφορίζεται , εάν δε είναι εκτός της ομάδος, αποδοκιμάζεται και κατακρίνεται.
Γι’ αυτό και στις φανατικές ομάδες δεν υπάρχει διάλογος. Ο διάλογος προϋποθέτει άλλη ή αντίθετη άποψη. Τα μέλη των φανατικών ομάδων δεν διαλέγονται μεταξύ τους – δεν έχουν άλλωστε κάτι διαφορετικό να πούν!- αλλά ούτε και μια φανατική ομάδα σαν σύνολο δεν διαλέγεται με άλλα κοινωνκά ή θρησκευτικά σύνολα. Οι φανατικές ομάδες φοβούνται και απεχθάνονται το άνοιγμα του διαλόγου, γιατί αυτό το «άνοιγμα» είναι επικίνδυνο για τη συνοχή και την επιβίωση τους.
Ανώνυμου
Έκδοση: ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
1. Των κοινωνικών ομάδων.
Ο φανατισμός είναι κατ’ αρχήν κοινωνικό φαινόμενο. Είναι η τάση μιάς μειονότητας, για να διατηρήσει την ύπαρξη της, την υπόσταση της, τους οπαδούς της. Οι πιο φανατικοί ανήκουν συνήθως σε μικρές κοινωνικές ομάδες. Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι στο χώρο των θρησκειών και των χριστιανικών ομολογιών , οι φανατικοί ανήκουν σε αιρετικές ομάδες και παραφυάδες. Οι οπαδοί του πρώτου αιρετικού , του Αρείου (4ος αι.) , ήταν τόσο φανατικοί ώστε πέτυχαν να διαδοθούν και να συγκλονίσουν ολόκληρη την Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Ο ισλαμικός φανατισμός, ειδικότερα, οφείλεται κυρίως στις κοινωνικές και φυλετικές προδιαγραφές των λαών της ερήμου , των αραβικών πληθυσμών κυρίως. Οι λαοί αυτοί ήσαν νομαδικοί (κτηνοτρόφοι ) και η επιβίωση τους εξηρτάτο από την εξόντωση των αντιπάλων νομαδικών ομάδων. Εξ άλλου, ο κυρίαρχος και πολεμικός χαρακτήρας του Αλλάχ αντανακλά ακριβώς τον αντίστοιχο αυταρχικό ρόλο του φυλάρχου της νομάδος, ο οποίος , για λόγους επιβίωσης της νομάδος, ήταν απαραίτητα μονήρης και πολεμικός.
Ο φανατισμός των αιρετικών ομάδων της εποχής μας είναι μια πρόκληση στη Χριστιανική Εκκλησία , για μια συνεχή επιβεβαίωση της γνησιότητος και της αυθεντικότητος της εν Χριστώ πίστεως. Και ο ισλαμικός φανατισμός είναι μια πρόκληση σε ολόκληρο τον σύγχρονο κόσμο, για μια σταδιακή και ειρηνική κοινωνική και πολιτιστική κυρίως μετέλιξη των λαών της ερήμου , που για χιλιάδες χρόνια έζησαν και ζούν ακόμη ως νομαδικοί λαοί.
2. Ο φανατισμός των Θρησκειών.
Το στοιχείο του φανατισμού καλλιεργούν οι εκτός της θείας αποκάλυψης Θρησκείες. Η μεγάλη πολλαπλότητα των θρησκειών και ο φυσικός ανταγωνισμός μεταξύ τους, δημιουργεί έντονα της ανάγκη για αυτοεπιβεβαίωση. Η συναμική , εξάλλου , παρουσία της εν Χριστώ θείας αποκάλυψηης προκαλεί συνεχώς στα διάφορα αυτά ανθρώπινα θρησκευτικά κατασκευάσματα αισθήματα κινδύνου και ανασφάλειας.
Οι θρησκείες έτσι , νοιώθωντας πως έινα στριμωγμένες στη γωνιά, αναγκάζονται να κάνουν ευρύτατη χρήση του φανατισμού. Ο φανατισμός, άλλωστε, είναι ο μόνος τρόπος να διατηρηθεί μια κοινωνική ή εθνική ή θρησκευτική μειονότητα. Ο φανατισμός περισφίγγει την μικρή ομάδα και την αγκυλώνει . με τον τρόπο αυτόν , η ομάδα γίνεται «βέλος» και «βολίδα», έτοιμη πάντοτε να εκτοξευθεί , για να συντρίψει τον Άλλον , τον Διαφορετικό!
Ο φανατισμός των θρησκειών μαρτυρεί έλειμμα αλήθειας. Όποιος δεν βρίσκεται στην αλήθεια, απολυτοποιεί τα όσα στοιχεία αλήθειας έχει ανακαλύψει. Στο «επί μέρος» δίνει τη σημασία και την αξία του «όλου» γι’ αυτό και ο θρησκευτικός φανατισμός είναι ταυτόχρονα και μία μαρτυρία για τη γυμνότητα και την πτώχεια των φορέων του.
3. Ο άπιστος
Στην φανατισμένη θρησκευτική ομάδα, αυτός που ανήκει σε άλλη θρησκεία, θεωρείται άπιστος(Giaur)!Η θρησκευτική πίστη της ομάδος, θεωρείται ως απιστία.με τη νοοτροπία αυτή, ο Άλλος ως άπιστος αποκτά τερατώδεις διαστάσεις: δεν είναι απλώς άπιστος αλλά και αντίπαλος, εχθρικός, κακός και επικ΄νδυνος.
Ο έξω της θρησκευτικής ομάδος άνθρωπος θεωρείται ως επικίνδυνος, διότι κυρίως δεν ελέγχεται. Το στοιχείο αυτό φανερώνει ότι ο βασικός λόγος για το χαρακτηρισμό των αλλόθρησκων ως επικίνδυνων είναι η επιβίωση της ομάδος και ότι ο χαρακτηρισμός του Άλλου ως απίστου είναι ένα στοιχείο που συμβάλλει στην ασφάλεια και την επιβίωση της ομάδος.
Από το άλλο μέρος, η ιδέα του Άλλου ως απίστου προκαλεί όχι μόνο αμυντικές, αλλά και επιθετικές ενέργειες της ομάδος. Οι επιθέσεις εναντίων των απίστων έχουν ακριβώς την έννοια της εξάλειψης των κινδύνων που προέρχονται από την ύπαρξη τους. Γι’ αυτό και πρέπει να εξολοθρευτούν πάση θυσία και με οποιοδήποτε τρόπο. Διότι , η εξόντωση των απίστων οριστικοποιεί και διασφαλίζει την ακεραιότητα και την επιβίωση της ομάδος. Η εξόντωση , μάλιστα , του «απίστου» συνεπάγεται μεγάλες τιμές από την ομάδα και αιώνιες αμοιβές από τον Θεό!.
4. Ο αμαρτωλός
Ο φανατισμός, ωστόσο, δημιουργεί διακρίσεις και αντιθέσεις και μέσα στην ίδια θρησκευτική ομάδα: στην περίπτωση αυτή, μια μικρότερη ομάδα διεκδικεί την καθαρότητα και «ορθοδοξία» της θρησκευτικής πίστης, ενώ τα υπόλοιπα μέλη της ομάδος- που είναι μάλιστα και τα περισσότερα- θεωρούνται και χαρακτηρίζονται ως «αμαρτωλοί». Με τον τρόπο αυτό, τα μέλη της μικρότερης ομάδος συνασπίζονται σε ένα κλειστό «εμείς», σε αντίθεση προς τους «άλλους» τους «αμαρτωλούς». Πρόκειται , ακριβώς, για το ίδιο φαινόμενο τους φαύλου κύκλου της αγκύλωσης που επισυμβαίνει σε μεγαλύτερα και μικρότερα φανατικά σχήματα. Το φαινόμενο αυτό εκδηλώνεται σε αλλεπάλληλους ομόκεντρους κύκλους, μέχρις ότου μέσα στο πρώτο κύκλο παραμείνει ένα μόνο πρόσωπο: πρόκειται για την περίπτωση πού ένας μόνο άνθρωπος ανακηρύττει τον εαυτό του μοναδικό και γνήσιο εκπρόσωπο μιάς θρησκευτικής πίστης , ενώ ταυτόχρονα επικηρήττει όλος τους άλλους ανθρώπους ως «αμαρτωλούς»!
Το φαινόμενο αυτό του συνεχούς εγκλωβισμού των θρησκευομένων σε αλλεπάλληλους ομόκεντρους κύκλους, μαρτυρεί ότι ο φανατισμός, αντί να συμβάλλει στην ακεραιότητα της θρησκευτικής ομάδος, λειτουργεί μάλλον αρνητικά, διότι καταλύει σταδιακά της ενότητα και ακεραιότητα της. Ο φανατισμός έται που πολλαπλασιάζεται σε αυτόνομα άτομα μέσα στο σύνολο μιας θρησκευτικής ομάδος μοιάζει με τα αυτονομημένα κύτταρα, που τελικά κατατρώγουν ολόκληρο τον οργανισμό.
5. Η άλλη άποψη
Ο φανατισμός μοιάζει με τον φασισμό κατά τουτο.: και στις δύο αυτές νοοτροπίες δεν επιτρέπεται καμιά άλλη άποψη. Το ραδιοφωνικό και τηλεοπτικό σύστημα σε ολόκληρη την επικράτεια είανι ένα. Ένας μόνο σταθμός. Ένα μόνο μικρόφωνο για όλες τις ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές συσκευές. Στο φανατισμό και τον φασισμό μια άποψη επιτρέπεται : αυτή του ενός, του αρχηγού, του δικτάτορα. «Hiw master’s voice» ( η φωνή του κυρίου του!)
Στις θρησκευτικές ομάδες , όπου επικρατεί ο φανατισμός δεν επιτρέπονται άλλες ή αντίθετες απόψεις. Όλα τα μέλη είναι υποχρεωμένα να επαναλαμβάνουν και να διατυπώνουν τις ιδέες και τα λόγια του αρχηγού . κατά λέξιν . Με τον τρόπο αυτό , η «γλώσσα» της ομάδος γίνεται «ξύλινη». Όλα τα μέλη της ομάδος χρησιμοποιούν τις ίδιες λέξεις. Το όμοιο λεξιλόγιο των φανατικών ομάδων αντιστοιχεί προς τις ομοιόμορφες στολές που καταναγκαστικά φορούν οι κατάδικοι μιάς φυλακής.
Αλλά και κάτι άλλο ακόμη: η άλλη άποψη , η διαφορετική ή και αντίθετη, όχι μόνο δεν επιτρέπεται , αλλά και θεωρείται ύποπτη, ύπουλη και επικίνδυνη. Η άλλη άποψη κατακρίνεται ως καταλυτική της ενότητος της ομάδος. Γι’ αυτό , και όταν κάποιος διατυπώνει μιαν άλλη άποψη , εάν μεν είναι μέλος της ομάδος αποκόπτεται και αφορίζεται , εάν δε είναι εκτός της ομάδος, αποδοκιμάζεται και κατακρίνεται.
Γι’ αυτό και στις φανατικές ομάδες δεν υπάρχει διάλογος. Ο διάλογος προϋποθέτει άλλη ή αντίθετη άποψη. Τα μέλη των φανατικών ομάδων δεν διαλέγονται μεταξύ τους – δεν έχουν άλλωστε κάτι διαφορετικό να πούν!- αλλά ούτε και μια φανατική ομάδα σαν σύνολο δεν διαλέγεται με άλλα κοινωνκά ή θρησκευτικά σύνολα. Οι φανατικές ομάδες φοβούνται και απεχθάνονται το άνοιγμα του διαλόγου, γιατί αυτό το «άνοιγμα» είναι επικίνδυνο για τη συνοχή και την επιβίωση τους.
Ανώνυμου
Έκδοση: ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ (συνέχεια)
10 . Το πνεύμα μας είναι
θλιμμένο, τα πάντα είναι θλίψη και οδύνη. Το βλέπετε μόνοι σας, όταν είστε σε
κατάσταση ειρήνης , όλα είναι καλά, αλλά εδώ σ’ αυτή τη ζωή τέτοια ειρήνη δεν
διαρκεί για πολύ. Διαταράσσεται εύκολα. Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε σε επαφή με
την πηγή της Ζωής, τον Θεό- πάντοτε, αδιάλειπτα. Αν διαταραχθεί η εσώτερή μας ειρήνη,
πρέπει αμέσως να ζητήσουμε τη βοήθειά Του, όπως ακριβώς ένα παιδί, που αμέσως
μόλις αποχωρίζεται τη μητέρα του , κλαίει και αρχίζει να τη ζητάει. Φοβάται
όταν είναι μόνο του. Το ίδιο συμβαίνει και με την ψυχή μας: όταν βρίσκεται μόνη
της, αποχωρισμένη από τον Κύριο, υποφέρει πολύ, αλλά όταν ενώνεται μαζί Του, όποια
δυσκολία κι αν της τύχει, όλα είναι καλά. Η ψυχή υπερπηδά όλες τις δυσκολίες ,
διότι είναι πολύ ευχάριστο να είναι μαζί με τον Κύριο- νιώθει χαρά και ειρήνη.
Η ψυχή γνωρίζει ότι πρέπει να περάσει δια πυρός και σιδήρου μέσα σ’ αυτό τον
κόσμο, προκειμένου να υπερβεί τα μικρά πράγματα αυτού του κόσμου , που μας βασανίζουν.
Αυτό που μας βασανίζει περισσότερο είναι οι λογισμοί μας. Οι λογισμοί μας οδηγούν
σε κάθε λογής ενέργειες και μετά χάνουμε την ειρήνη μας και βασανιζόμαστε από
τη συνείδησή μας. Αυτές οι σουβλιές της συνείδησης δεν είναι τίποτα άλλο από
την κρίση του Θεού μέσα μας. Πρέπει λοιπόν να ειρηνεύσουμε με τον ουράνιο
Πατέρα μας και να στραφούμε στο πρόσωπό Του εκ καρδίας, ζητώντας Του να μας συγχωρήσει
και να μας δώσει κάτι από τη Χάρη και τη θεία δύναμή Του , προκειμένου να
μπορούμε να μένουμε πάντα εν ειρήνη και χαρά, όπως οι άγγελοι και οι άγιοι.
Αμήν.
11. Ο Θεός μας έχει
επιδαψιλεύσει πολλές δωρεές, αλλά εμείς δεν ξέρουμε με ποιό τρόπο πρέπει να
ζούμε, κι έτσι δημιουργούμε μέσα μας και τριγύρω μας τον Άδη. Ο επίσκοπος Νικόλαος
( Βελιμίροβιτς ) μας είπε κάποτε την ιστορία ενός ιερέα που ζητούσε συνεχώς να μεταφερθεί
σε άλλη ενορία. Μετά από λίγο καιρό, ο επίσκοπος απάντησε με τα εξής λόγια: «Πάτερ,
ευχαρίστως θα ικανοποιούσα την επιθυμία σου για μετάθεση, υπό την προϋπόθεση
ότι δεν θα πήγαινες κι εσύ μαζί στη νέα σου ενορία» [ υπονοώντας ότι το πρόβλημα
δεν ήταν η θέση, αλλά η εσωτερική κατάσταση του ιερέως].
12. Όταν ένα πρόσωπο
υπό την επήρεια των πονηρών πνευμάτων , βασιλεύει μέσα του διαρκώς μια σφαλερή
αίσθηση ειρήνης. Ο διάβολος δεν τον πειράζει με τίποτα. Έχουμε όλοι περιόδους
ειρήνης και ησυχίας, αλλά έχουμε και περιόδους πολέμου. Ο Κύριος το επιτρέπει
αυτό , προκειμένου να «τριφτούμε» στον πνευματικό πόλεμο και να μάθουμε πώς να υπερνικάμε
το κακό. Πρέπει να περάσει αρκετός καιρός μέχρι να μάθουμε να κατακτούμε την ικανότητα να κατοικούμε ένα
κουσούρι που έχει γίνει κομμάτι της προσωπικότητάς μας για χρόνια, παιδιόθεν.
Γι’ αυτό είναι που χρειαζόμαστε έναν έμπειρο πνευματικό καθοδηγητή , που να έχει
ο ίδιος περάσει μέσα από όλες αυτές τις φάσεις της πνευματικής ζωής. Ένας πνευματικός
πατέρας ή οδηγός μπορεί να μας διδάξει πώς να υπερπηδάμε τέτοια αρνητικά
χαρακτηριστικά και πώς να κερδίζουμε και να διατηρούμε την εσωτερική μας ειρήνη.
Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος
λέει: «Διατήρησε την εσωτερική σου ειρήνη με κάθε τίμημα. Μην ανταλλάξεις την
εσωτερική σου ειρήνη με τίποτα άλλο στον κόσμο. Ειρήνευσε με τον εαυτό σου, και
ο ουρανός κι η γη θα ειρηνεύσουν μαζί σου».
13 . Πρέπει πάντοτε να επαγρυπνούμε. Η επαγρύπνηση και η
διάκριση είναι ό,τι χρειαζόμαστε. Ο Κύριος είπε στον Ιησού του Ναυί: «Ό,τι κι
αν κάνεις, να το έχεις συλλογιστεί καλά» ( πρβλ. Ιησ. 1,8 ) .
Αν βάλουμε τη
διάκρισή μας να δουλέψει και διαπιστώσουμε ότι αυτό που ετοιμαζόμασταν τελικά
να πούμε θα βλάψει τον άλλο άνθρωπο ,
έστω κι αν αρχικά πιστέψαμε ότι είναι για το καλό του, τότε είναι πολύ καλύτερα
να παραμείνουμε σιωπηλοί. Τα πάντα πρέπει να γίνονται με διάκριση . Όταν χρησιμοποιεί
κανείς τη διάκρισή του, συνάμα επαγρυπνεί. Η επαγρύπνηση είναι επίσης απαραίτητη
και για την προσευχή. Η προσοχή μας πρέπει να προηγείται της προσευχής μας. Πρέπει
να ξέρουμε τί ζητάμε στην προσευχή μας . Βλέπετε, όταν ζητάμε χάρη από κάποιον
λέμε: «ξέρω ότι μπορείς να με βοηθήσεις, αν το πάρεις ζεστά». Αυτό σημαίνει ότι
όταν ζητάμε βοήθεια, η προσοχή μας βρίσκεται στα λόγια που λέμε.
Αν έτσι έχουν τα
πράγματα, όταν στρεφόμαστε προς κάποιον άνθρωπο για βοήθεια, πόσο πιο
συγκεντρωμένη πρέπει να είναι δεν πρέπει να είναι τάχα η προσοχή μας , όταν
προσευχόμαστε στον Κύριο, που είναι η
ίδια η ζωή μας; Αλλά εμείς έχουμε βρει τρόπους να μικραίνουμε τον κανόνα της προσευχής
μας, είτε τον παπαγαλίζουμε απέξω είτε τον διαβάζουμε από βιβλίο. Η καρδιά και
τα αισθήματά μας δεν συμμετέχουν σε μια τέτοια προσευχή και ενίοτε μάλιστα δεν
καταλαβαίνουμε καν τι διαβάζουμε.
14. Μπορούμε να πάμε
όπου θέλουμε και να κάνουμε ό,τι θέλουμε ,αλλά αυτό δεν είναι ελευθερία. Η ελευθερία
ανήκει στον Θεό. Ελευθερία είναι όταν ένας άνθρωπος είναι ελεύθερος από την
τυραννία των λογισμών∙ όταν ζει εν ειρήνη- αυτό είναι ελευθερία. Ένας τέτοιος
άνθρωπος προσεύχεται διαρκώς, περιμένει διαρκώς βοήθεια από τον Κύριο- ακούει
τη συνείδησή του και βάζει τα δυνατά του. Πρέπει να προσευχόμαστε με όλο μας το
είναι, να εργαζόμαστε με όλο μας το είναι, να κάνουμε τα πάντα με όλο μας το
είναι. Πρέπει, επίσης να μην είμαστε σε πόλεμο με κανέναν και να μην παίρνουμε
ποτέ κάποια προσβολή κατάκαρδα. Ας αφήνουμε τα πράγματα στη ροή τους. Σήμερα
μας πρόσβαλε κάποιος – ποιός ξέρει ποιός θα μας προσβάλλει αύριο; Εμείς διαρκώς
σκεφτόμαστε αυτές τις προσβολές, αλλά θα πρέπει απλώς να τις αφήνουμε να
περνούν και να φεύγουν εν ειρήνη. Δεν πρέπει ποτέ να τις παίρνουμε κατάκαρδα.
Όταν τις παίρνουμε κατάκαρδα, ο εχθρός θα ξαναπροσπαθήσει να το επαναλάβει. Αν όμως
αφήσουμε την προσβολή να μας προσπεράσει και παραμείνουμε εν ειρήνη, τότε οι
άνθρωποι θα παραιτηθούν από την προσπάθεια να μας προβάλλουν. Και οι άνθρωποι
θα σας ρωτάνε: «Πώς γίνεται και είσαι πάντοτε ειρηνευμένος; Όλοι οι άλλοι είναι
ευερέθιστοι και προσβάλλονται εύκολα, ενώ εσύ δεν φαίνεσαι να ενδιαφέρεσαι
καθόλου για τούτη δω τη ζωή. Πώς έγινες έτσι; Πώς μπορείς και παραμένεις τόσο
ήρεμος;». Έτσι λοιπόν μας προφυλάσσει ο Κύριος από το κακό.
Από το βιβλίο : «ΟΙ ΛΟΓΙΣΜΟΙ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ
Βίος και διδαχές του γέροντα Θαδδαίου της Βιτόβνιτσα
Εκδόσεις : «Εν πλω»
Βίος και διδαχές του γέροντα Θαδδαίου της Βιτόβνιτσα
Εκδόσεις : «Εν πλω»
Νώτη Γεωργία
Ο βίος του Οσίου Νήφωνος Επισκόπου Κωνσταντιανής της κατ’ Αλεξάνδρειαν (συνέχεια)
Η μετάνοια
ΤΕΤΟΙΟΙ λογισμοί στριφογύριζαν στο νου του, ώσπου έφτασε στο σπίτι. Μπήκε μέσα με την καρδιά πλακωμένη από τη θλίψη κι έπεσε στο κρεβάτι. Μα πού να τον πάρει ο ύπνος…
“Ας κάνω καμμιά προσευχή, μήπως με βοηθήσει ο Θεός”, σκέφθηκε και πήγε να σηκωθεί.
Μα ο διάβολος, καταλαβαίνοντας το σκοπό του, θέλησε να τον εμποδίσει. Και τί έκανε; Άρχισε να σπέρνει στην ψυχή του μεγάλο φόβο, τριβελίζοντάς του το μυαλό με την εξής παράδοξη σκέψη:
“Αν σηκωθείς τώρα μέσα στη νύχτα, να προσευχηθείς, θα πέσεις στα χέρια του διαβόλου. Και αντί για καλό, θα σε βρει κακό μεγάλο. Θα τρελαθείς, θα δαιμονιστείς, κι όλοι θα γελάνε μαζί σου!”.
Αυτή η σκέψη αρχικά αναστάτωσε και φόβισε πολύ το Νήφωνα. Σύντομα όμως κατώρθωσε να κυριαρχήσει στον πονηρό λογισμό, λέγοντας με το νου του:
“Μα καλά, τότε που ξενυχτούσα στις ακολασίες, κανένα κακό δεν έπαθα. Και θα πάθω τώρα, που θέλω να προσευχηθώ στο Θεό; Ανάθεμά σε πνεύμα πονηρό κι ακάθαρτο!”.
Κι εκεί, σωριασμένος στο κρεβάτι του, μέσα στο σκοτάδι, ήρθε σε συναίσθηση… Τα μάτια του έγιναν βρύσες, απ’ όπου έτρεχαν δάκρυα πικρά.
- Ω θεέ μου, βογγούσε με πόνο ψυχής. Τι ήμουνα και πού κατάντησα! Μακάρι να ‘χα πεθάνει τότε, που ζούσα μέσα στην ευσέβεια και την αρετή. Τώρα, να , γέμισα τραύματα και πληγές την ταλαίπωρη ψυχή μου. Αλλά, Κύριέ μου, «ἐπὶ σοὶ ἤλπισα· σῶσόν με ἐκ πάντων τῶν διωκόντων με καὶ ῥῦσαί με, μήποτε ἁρπάσῃ ὡς λέων τὴν ψυχήν μου, μὴ ὄντος λυτρουμένου μηδὲ σῴζοντος! ».
Και μ’ αυτήν την ικετευτική κραυγή , πετάχτηκε από το κρεβάτι του γεμάτος πόθο προσευχής. Μα μόλις στράφηκε στ’ ανατολικά, ένα μαύρο σύννεφο τον τύλιξε! Τρομοκρατήθηκε και παρέλυσε. Δειλία και φόβος κυρίεψαν πάλι την ψυχή του. Πήδησε πάνω στο κρεβάτι του κι έμεινε εκεί, πεσμένος μπρούμυτα, στενάζοντας από τη μια για τις αμαρτίες του και συλλογιζόμενος από την άλλη τα εμπόδια που του έφερνε ο διάβολος..
Με το ξημέρωμα, έτρεξε στην εκκλησία. Στάθηκε σε μια μισοσκότεινη γωνιά κι βυθίστηκε στην προσευχή και την ικεσία. Σε μια στιγμή σήκωσε ψηλά τα μάτια και είδε πάνω από το κεφάλι του την εικόνα της Παναγίας μας. Στέναξε βαθιά και ψέλλισε:
- Έλεησέ με,
η ευωδία των χριστιανών,
η κεχαριτωμένη,
η πανάχραντη,
και βοήθησέ με,
Δοξασμένη,
πλουσιόφωτη,
η ελπίδα των μετανοούντων,
«δια το μέγα σου έλεος».
Μ’ αυτά τα λόγια , η Θεοτόκος- παράδοξο!- τον κοίταξε και χαμογέλασε! Ο Νήφων έμεινε σαν εκστατικός , ενώ η καρδιά του πλημμύρισε ευφροσύνη κι άρχισε να σκιρτάει γλυκά.
“ Τι φιλάνθρωπος που είναι ο Θεός!”, σκέφτηκε. “Πόσο μεγάλο το έλεός Του! Πόση η αγάπη και η ευσπλαχνία Του! Και πόση η στοργή κι η φροντίδα της Υπεραγίας Θεοτόκου για τους αμαρτωλούς που μετανοούν!”.
Ήθελε να καταφιλήσει αυτή την αγία εικόνα, να τη σφίξει μέσα στην αγκαλιά του και να μην την αποχωριστεί. Τόσος ήταν ο ιερός πόθος , που είχε ανάψει γι’ αυτήν μέσα στην καρδιά του!
Ώρα πολλή προσευχήθηκε κι έκλαψε κι απόλαυσε της Θεοτόκου την αισθητή παρουσία. Ύστερα βγήκε και κίνησε για το σπίτι του.
Κάθησε στο κρεβάτι του και μονολογούσε: “Είδες, άθλια ψυχή μου, πόσο μας αγαπάει ο Θεός; Κι εμείς Τον εγκαταλείψαμε!... Και η Θεοτόκος ; Πώς μας βοήθησε αμέσως κι εκείνη, η προστασία όλων των χριστιανών και η παρηγοριά των μετανοούντων;”.
Αποκαμωμένος καθώς ήταν, τον πήρε για λίγο ο ύπνος. Και να! Ο διάβολος μπροστά του, μεταμορφωμένος σε κάποιο παιδί, που μαζί του είχε συνηθίσει ν’ αμαρτάνει! Κάθησε καταντικρύ του και, με το σαγόνι στηριγμένο στο ένα του χέρι, τον κοίταξε επίμονα, με βλέμμα λυπημένο, σκυθρωπό, μα και οργισμένο μαζί.
- Πες μου, γιατί είσαι έτσι θλιμμένος και κατσούφης; ρώτησε ο Νήφων.
- Γιατί έχεις τρεις μέρες που πήγες στον αγαπητό σου φίλο Νικόδημο, αποκρίθηκε εκείνος ξεφυσώντας. Τρεις μέρες… Και σε ξανακέρδισε η Εκκλησία.. Αυτό βλέπω, και δεν μπορώ να το ανεχθώ. Να γιατί είμαι σε τέτοιο χάλι…
- Και για τούτο έχεις πέσει σε τόση θλίψη; Μα… αυτό δεν είναι κακό.
Ο άλλος γύρισε αλλού το πρόσωπό του και δεν είπε τίποτα.
Τότε ο Νήφων ξύπνησε. Αμέσως κατάλαβε πώς ο διάβολος ήταν που του φανερώθηκε στον ύπνο, και πως τον έκαιγε η μετάνοιά του.
Την ίδια στιγμή σηκώθηκε και κίνησε πάλι για την εκκλησία. Πήγε κατευθείαν τώρα στη σεβάσμια εικόνα της Θεοτόκου. Μόλις έριξε πάνω της τα μάτια του εκείνη ανταποκρίθηκε με το γνωστό και γλυκύτατο χαμόγελό της! Τί γλύκα ξεχύθηκε στα σπλάχνα του απ’ το χαμόγελο εκείνο! Αυθόρμητα άρχισε να κάνει εδαφιαίες μετάνοιες , προσκυνώντας τη χάρη της. Μα , όποτε ανασηκωνόταν και την ατένιζε, την έβλεπε να του χαμογελάει, σα να ‘ταν ζωντανή…
Μιαν άλλη μέρα , καθώς ερχόταν πάλι στην εκκλησία , βλέπει στο δρόμο κάποιον άνθρωπο ν’ αμαρτάνει. Ευθύς τον κατέκρινε μέσα του γι’ αυτό. Όταν όμως φτάνοντας στο ναό, πλησίασε την εικόνα της Παναγίας, είδε την Πανάχραντη να τον παρατηρεί πρώτα βλοσυρά, κι έπειτα να στρέφει το βλέμμα της μακριά του.
Ο Νήφων συγκλονίστηκε. Τα πόδια του κόπηκαν. Γονάτισε και είπε με το νου του:
“Αλίμονό μου! Τί κακό έκανα;… φαίνεται πως η αμαρτία τόσο πολύ με κυρίεψε, που δεν έχω συναίσθηση των παραπτωμάτων μου. Σε τί έφταιξα και μ’ αποστρέφεται η Μητέρα του Κυρίου μου;…”.
Έστιβε το μυαλό του για να θυμηθεί σε τί αμάρτησε. Ώσπου το θυμήθηκε: Είχε κατακρίνει με το λογισμό του εκείνον τον διαβάτη.
Στέναξε βαθιά.
- Θεέ μου, ικέτεψε με δάκρυα, ομολογώντας την αμαρτία του. Συγχώρεσέ με τις πρεσβείες της Παναγίας Μητέρας Σου. Σου άρπαξα, Κύριε, τη δόξα και την αξία, κατακρίνοντας τον πλησίον για μια μικρή του αμαρτία. «Ἐλέησόν με ὁ Θεὸς ἐλέησόν με ὅτι ἐπὶ σοὶ πέποιθεν ἡ ψυχή μου!»
Μετά από πολλή προσευχή και δάκρυα και συντριβή, παρατηρεί πάλι την εικόνα , και τη βλέπει χαμογελαστή όπως πρώτα. Έτσι, παρηγορημένος και ανακουφισμένος , ευχαρίστησε θερμά τη Θεοτόκο και βγήκε από το ναό.
Από τότε πολλές φορές , όποτε έπεφτε σε κάποιο ακούσιο σφάλμα, ελεγχόταν από τη Θεοτόκο με τον ίδιο τρόπο. Και μετανοούσε, έπαιρνε συγχώρηση κι αγωνιζόταν να διορθωθεί.
(συνεχίζεται)
Από το βιβλίο: «ΕΝΑΣ ΑΣΚΗΤΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΟΣΙΟΣ ΝΗΦΩΝ
ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑΝΗΣ»
ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2011
Νώτη Γεωργία
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
