Του Γιώργου Σκαμπαρδώνη
www.makthes.gr
Ξαναδιαβάζω εδώ κι εκεί μερικά από τα φαιδρά κλισέ που μας ήθελαν ανθρώπους χωρίς ιδιότητες, χωρίς έθνος, χωρίς πατρίδα, χωρίς πολιτισμό, χωρίς συνέχεια, εύπλαστο ντοματοπελτέ, που θα τον ζυμώνανε συνοικιακές νομενκλατούρες με στερεότυπα του 1920, επιμένοντας ότι:
Η Θεσσαλονίκη δεν απελευθερώθηκε, λέει, το 1912, αλλά προσαρτήθηκε. Πού και σε ποιον προσαρτήθηκε; Με αυτήν την έννοια, το 1821 δεν έγινε ελληνική επανάσταση, δεν δημιουργήθηκε ελληνικό κράτος, αλλά προσαρτήθηκε η Πελοπόννησος σε κάτι επινοημένο, που δεν υπήρξε, ως λαός, 4.000 χρόνια, στον ίδιο τόπο, με την ίδια γλώσσα, το ίδιο φρόνημα, τον ίδιο πολιτισμό και την ίδια θρησκεία, αρχαιοελληνική ή χριστιανική. Δεν υπήρξε ο ελληνισμός, αλλά ένα σύνολο εργαζόμενων χωρίς ιδιότητες. Που δεν έκαναν φιλοσοφία, πολιτική, αρχιτεκτονική, θέατρο, γεωγραφία, αστρονομία, ιατρική, ιστορία, μαθηματικά, μουσική, λογοτεχνία, πολέμους. Αλλά τι έκαναν; Εργάζονταν. Εργάζονταν γενικά και αφηρημένα σε έναν μη τόπο, εκτός χρόνου και άνω ποταμών.
Θα τρελαθούμε. Ξαναδιαβάζω το ανέκδοτο περί δήθεν ασυνέχειας, κατά βάθος πρόκειται για ανθελληνικό μένος. Και πώς γίνεται κάποιος που μισεί έναν λαό να θέλει και να τον σώσει ντε και καλά και μάλιστα από τον ίδιο του τον εαυτό; Ωραίοι Προκρούστες: Μαγκώνουν το ιδεολόγημα και εκεί μέσα τραβολογούν με το ζόρι μια απείρως πλούσια και πολυδιάστατη πραγματικότητα, για να τους βγει το κλισέ, έστω και στραμπουλιγμένο.
Έπειτα, το γνωστό παραμύθι: Η Θεσσαλονίκη από το 1900 και μετά και μέχρι τον μεσοπόλεμο υπήρξε πολυπολιτισμική (άλλος πονηρός όρος αυτός), άρα πρέπει να ξαναγίνουμε έτσι. Η Θεσσαλονίκη τον μεσοπόλεμο υπήρξε πολυεθνοτική και ανηλεώς διεκδικούμενη από όλους: Τούρκους, Φράγκους, Αλβανούς, Βουλγάρους, Ρουμάνους, Σέρβους, και τώρα ακόμη και από τους Σκοπιανούς. Διεκδικούμενη με κάθε τρόπο. Οι κοινότητες τον μεσοπόλεμο δεν ζούσαν εδώ αρμονικά, όπως γίνεται στο Λος Άντζελες ή στο Λονδίνο, και η πόλη ήταν πλημμυρισμένη από πράκτορες. Παραδείγματα; Άπειρα. Το κίνημα των βούλγαρων “Βαρκάρηδων”, το “Ίλιντεν”, ο Μακεδονικός Αγώνας (ένοπλη φάση 1904-1908), η διαρκής εμπλοκή των Σέρβων, οι τρεις απάνθρωπες βουλγαρικές κατοχές της Μακεδονίας μέχρι το 1944, τα ρουμανικά σχολεία προπαγάνδας, και το ότι ακόμη και τώρα κάποιοι μιλούν για αλβανική Μακεδονία κτλ. Ακόμη και με τους Ισραηλίτες η συμβίωση δεν ήταν ειδυλλιακή και ας προσπαθούν κάποιοι να εξωραΐσουν τα πράγματα, καλύπτοντας την απλή αλήθεια. Υπήρξαν διαρκείς συγκρούσεις ελλήνων και εβραίων εμπόρων, υπήρξε προσπάθεια αυτονόμησης της πόλης από την πλευρά των Ισραηλιτών στα 1915 (υπό την προστασία, υποτίθεται, των Μεγάλων Δυνάμεων), υπήρξαν πολλές διαμάχες, έγινε ο εμπρησμός του Κάμπελ στα 1931... Όχι ότι μεταξύ των δύο κοινοτήτων δεν υπήρξαν και καλές μέρες συγκατάβασης και καλής συνεργασίας. Υπήρξαν, ευτυχώς, για μεγάλα διαστήματα. Αλλά ποτέ τα πράγματα δεν ήταν τρυφερός έρως μεταξύ “πολιτισμών”. Τι θα πει “πολιτισμός” εν προκειμένω; Για λαούς και έθνη πρόκειται. Για κρυφό και ενίοτε φανερό πόλεμο. Για ανελέητα εθνικά, πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα. Ας μην ξεχνούμε και τον Μαρξ ή ας μην τον θυμόμαστε κατά περίσταση.
Αυτά τα απλά κάποιοι φοβούνται να τα πουν, μην και κακοχαρακτηριστούν, μην και υποστούν κριτική ως δήθεν εθνικιστές. Ε, και; Τι να κάνουμε; Ο ελληνισμός ζει εδώ 2.500 χρόνια, μεταλλασσόμενος μέσα στην ιστορική περιπέτεια. Τα λοιπά είναι για προπαγανδιστικά ημερολόγια τής -χρυσής κατά τα άλλα- δεκαετίας του τριάντα κυρίως, που μερικοί την κάνουν... τιράντα.
Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου 2010
Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου 2010
Τρίτη 23 Φεβρουαρίου 2010
Ένα παραμύθι για μικρούς και μεγάλους...
τα συναισθήματα.
Εκεί, ανάμεσα στα υπόλοιπα, ζούσαν και η Ευτυχία, η Λύπη, η Γνώση, η Αγάπη.....
Μια μέρα έμαθαν ότι το νησί τους θα βούλιαζε και έτσι όλοι επισκεύασαν τις βάρκες τους και άρχισαν να φεύγουν.
Η Αγάπη ήταν η μόνη που έμεινε πίσω. Ήθελε να αντέξει μέχρι την
τελευταία στιγμή.
Όταν το νησί άρχισε να βυθίζεται, η Αγάπη άρχισε να ζητάει βοήθεια.
Βλέπει τον Πλούτο που περνούσε με μια λαμπερή θαλαμηγό.
Η Αγάπη τον ρωτάει:
- 'Πλούτε, μπορείς να με πάρεις μαζί σου;'
-'Όχι, δεν μπορώ' απάντησε ο Πλούτος. 'Έχω ασήμι και χρυσάφι στο
σκάφος μου και δεν υπάρχει χώρος για σένα'.
Η Αγάπη τότε αποφάσισε να ζητήσει βοήθεια από την Αλαζονεία που επίσης περνούσε από μπροστά της σε ένα πανέμορφο σκάφος.
-'Σε παρακαλώ, βοήθησέ με' είπε η Αγάπη.
-'Δεν μπορώ να σε βοηθήσω, Αγάπη. Είσαι μούσκεμα και θα μου χαλάσεις το όμορφο σκάφος μου' της απάντησε η Αλαζονεία.
H Λύπη ήταν πιο πέρα και έτσι η Αγάπη αποφάσισε να ζητήσει από
αυτή βοήθεια.
-'Λύπη, άφησέ με να έρθω μαζί σου'.
-'Ω Αγάπη, είμαι τόσο λυπημένη που θέλω να μείνω μόνη μου' είπε η
Λύπη.
Η Ευτυχία πέρασε μπροστά από την Αγάπη αλλά και αυτή δεν της έδωσε σημασία. Ήταν τόσο ευτυχισμένη, που ούτε καν άκουσε την Αγάπη να ζητά βοήθεια.
Ξαφνικά ακούστηκε μια φωνή:
-'Αγάπη, έλα προς τα εδώ! Θα σε πάρω εγώ μαζί μου!'
Ήταν ένας πολύ ηλικιωμένος κύριος που η Αγάπη δεν γνώριζε, αλλά ήταν γεμάτη από τέτοια ευγνωμοσύνη, που ξέχασε να ρωτήσει το όνομά του.
Όταν έφτασαν στη στεριά, ο κύριος έφυγε και πήγε στο δρόμο του.
Η Αγάπη, γνωρίζοντας πόσα χρωστούσε στον κύριο που τη βοήθησε,
ρώτησε τη Γνώση:
-'Γνώση, ποιος με βοήθησε';
-'Ο Χρόνος' της απάντησε η Γνώση.
-'Ο Χρόνος;' ρώτησε η Αγάπη. 'Γιατί με βοήθησε ο Χρόνος;'
Τότε η Γνώση χαμογέλασε και με βαθιά σοφία της είπε:
'Μόνο ο Χρόνος μπορεί να καταλάβει πόσο μεγάλη σημασία έχει η
Αγάπη'.
Μάνος Χατζιδάκις - 'Το Νησί'
ΔΑΦΝΗ
Παρασκευή 19 Φεβρουαρίου 2010
Ο δικέφαλος αετός
Η εικόνα είναι απο το blog
http://byzantinempire.blogspot.com
Μια Βυζαντινή πριγκίπισσα στη Δύση.
Με μεγάλη χαρά δέχτηκε ο βασιλιάς της Γερμανίας Όθωνας Α΄την πρόταση του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ιωάννη Τσιμισκή να συνδεθουν με συγγένεια οι δύο λαοί. Η Όμορφη πριγκίπισσα Θεοφανώ, η αδερφή του Βασιλείου Β΄, θα παντευόταν το δάδοχο του θρόνου της Γερμανίας.
Ο γάμος αυτός ωφέλησε το Βυζάντιο. Οι Γερμανοί σταμάτησαν τις εχθροπραξίες κατά των κτήσεων του Βυζαντίου στην Κάτω Ιταλία και έδωσαν προίκα στη νύφη επαρχίες της Ιταλίας και πολλά κτήματα στο Ρήνο της Γερμανίας.
Αλλά το κέρδος αυτού του γάμου ήταν μεγαλύτερο για τους Γερμανούς. Γιατί στη νέα της πατρίδα η μορφωμενη Θεοφανώ έφερε τον πολιτισμό του Βυζαντίου. Κάλεσε σοφούς απο την Κωνσταντινούπολη, που δίδαξαν τα ελληνικά γράμματα στους αμαθείς Γερμανούς υπηκόους του Όθωνα. Τότε μεταφέρθηκε και φυτεύθηκε το αμπέλι κοντά στο Ρήνο , όπου παράγονται τα περίφημα κρασιά του Ρήνου.
Τα αποτελέσματα του εκπολιτιστικού έργου της Θεοφανώς φάνηκαν κυρίως στην εκπαίδευση του γιού τους Όθωνα, που μορφώθκε με τόση φροντίδα, ώστε να χαρακτηριστεί "θαυμα του κόσμου". Επί της βασιλείας του, οι Δυτικοί κατατάχθηκαν μεταξύ των πολιτισμένω λαών του Μεσαίωνα.
Ο γάμος αυτός ωφέλησε το Βυζάντιο. Οι Γερμανοί σταμάτησαν τις εχθροπραξίες κατά των κτήσεων του Βυζαντίου στην Κάτω Ιταλία και έδωσαν προίκα στη νύφη επαρχίες της Ιταλίας και πολλά κτήματα στο Ρήνο της Γερμανίας.
Αλλά το κέρδος αυτού του γάμου ήταν μεγαλύτερο για τους Γερμανούς. Γιατί στη νέα της πατρίδα η μορφωμενη Θεοφανώ έφερε τον πολιτισμό του Βυζαντίου. Κάλεσε σοφούς απο την Κωνσταντινούπολη, που δίδαξαν τα ελληνικά γράμματα στους αμαθείς Γερμανούς υπηκόους του Όθωνα. Τότε μεταφέρθηκε και φυτεύθηκε το αμπέλι κοντά στο Ρήνο , όπου παράγονται τα περίφημα κρασιά του Ρήνου.
Τα αποτελέσματα του εκπολιτιστικού έργου της Θεοφανώς φάνηκαν κυρίως στην εκπαίδευση του γιού τους Όθωνα, που μορφώθκε με τόση φροντίδα, ώστε να χαρακτηριστεί "θαυμα του κόσμου". Επί της βασιλείας του, οι Δυτικοί κατατάχθηκαν μεταξύ των πολιτισμένω λαών του Μεσαίωνα.
Πέμπτη 18 Φεβρουαρίου 2010
«Δίκαιος ει Κύριε, και ευθείαι αι κρίσεις σου.»
Ενώ προσευχόταν ο ασκητής να του αποκαλύψει ο Θεός το μυστήριο, άκουσε φωνή που του έλεγε:
- Μη ζητάς εκείνα που δε φτάνει ο νους σου και η δύναμη της γνώσης σου.
Ούτε να ερευνάς τα απόκρυφα, γιατί τα κρίματα του Θεού είναι άβυσσος.
Αλλά, επειδή ζήτησες να μάθεις, κατέβα στον κόσμο και κάθισε σ' ένα μέρος και πρόσεχε αυτά που θα δεις, για να καταλάβεις από τη μικρή αυτή δοκιμή, ένα μικρό μέρος από τις κρίσεις του Θεού.
Θα γνωρίσεις τότε ότι είναι ανεξερεύνητη και ανεξιχνίαστη η προνοητική διακυβέρνηση του Θεού για όλα.
Ο γέροντας, όταν τ' άκουσε αυτά, κατέβηκε με πολλή προσοχή στον κόσμο κι έφτασε σ' ένα λιβάδι που το διέσχιζε ένας πολυσύχναστος δρόμος.
Εκεί κοντά ήταν μία βρύση κι ένα γέρικο δέντρο, στην κουφάλα του οποίου μπήκε ο γέροντας και κρύφτηκε καλά.
Μετά από λίγο πέρασε ένας πλούσιος πάνω στο άλογό του. Σταμάτησε για λίγο στη βρύση, για να πιει νερό και να ξεκουραστεί.
Αφού ξεδίψασε, έβγαλε από την τσέπη του ένα πουγκί με εκατό φλουριά και τα μετρούσε.
Όταν τελείωσε το μέτρημα, θέλησε πάλι να τα βάλει στη θέση τους. Χωρίς όμως να το καταλάβει, το πουγκί έπεσε στα χόρτα.
Έφαγε, ξεκουράστηκε, κοιμήθηκε και μετά καβαλίκεψε το άλογο κι έφυγε χωρίς ν' αντιληφθεί τίποτα για τα φλουριά.
Μετά από λίγο ήρθε άλλος περαστικός στη βρύση, βρήκε το πουγκί με τα φλουριά, το πήρε κι έφυγε τρέχοντας μέσ' απ' τα χωράφια.
Πέρασε λίγη ώρα και φάνηκε άλλος περαστικός. Κουρασμένος, όπως ήταν, σταμάτησε κι αυτός στη βρύση, πήρε λίγο νεράκι, έβγαλε και λίγο ψωμάκι από ένα μαντήλι και κάθισε να φάει.
Την ώρα, που ο φτωχός εκείνος έτρωγε, φάνηκε ο πλούσιος καβαλάρης εξαγριωμένος, με αλλοιωμένο το πρόσωπο από οργή, και όρμισε επάνω του.
Με θυμό φώναζε να του δώσει τα φλουριά του. Ο φτωχός, μη έχοντας ιδέα για τα φλουριά, διαβεβαίωνε με όρκους πως δεν είδε τέτοιο πράγμα.
Εκείνος όμως, όπως ήταν θυμωμένος, άρχισε να τον δέρνει και να τον χτυπά, μέχρι που τον θανάτωσε.
Έψαξε μετά όλα τα ρούχα του φτωχού, δεν βρήκε τίποτα και έφυγε λυπημένος.
Ο γέροντας εκείνος τα έβλεπε όλα αυτά μέσα άπ' την κουφάλα και θαύμαζε.
Λυπόταν πολύ κι έκλαιγε για τον άδικο φόνο που είδε και προσευχόμενος στον Κύριο, έλεγε:
Κύριε, τι σημαίνει αυτό το θέλημά Σου; Γνώρισε μου, Σε παρακαλώ, πώς υπομένει η αγαθότητα Σου τέτοια αδικία.
Άλλος έχασε τα φλουριά, άλλος τα βρήκε κι άλλος άδικα φονεύθηκε!
Ενώ ο γέροντας προσευχόταν με δάκρυα, κατέβηκε ο Άγγελος Κυρίου και του είπε:
Μη λυπάσαι, γέροντα, ούτε να σου κακοφαίνεται και να νομίζεις ότι όλα αυτά γίνονται τάχα χωρίς θέλημα Θεού.
Αλλά άπ' αυτά πού συμβαίνουν, άλλα γίνονται κατά παραχώρηση, άλλα για παίδευση κι άλλα κατά οικονομία.
Άκουσε λοιπόν:
Αυτός που έχασε τα φλουριά είναι γείτονας εκείνου που τα βρήκε.
Ο τελευταίος είχε ένα περιβόλι αξίας εκατό φλουριών. Ο πλούσιος, επειδή ήταν πλεονέκτης, τον εξανάγκασε να του το δώσει για πενήντα φλουριά.
Ο φτωχός εκείνος, μη έχοντας τι να κάνει, παρακαλούσε το Θεό να κάνει την εκδίκηση. Γι' αυτό και οικονόμησε ο Θεός και του τα έδωσε διπλά.
Εκείνος, πάλι, ο φτωχός, ο κουρασμένος, που δεν βρήκε τίποτα και φονεύτηκε άδικα, είχε κάνει μια φορά φόνο.
Μετανόησε όμως ειλικρινά και σ' όλη την υπόλοιπη ζωή του τα έργα του ήταν χριστιανικά και θεάρεστα.
Διαρκώς παρακαλούσε το Θεό να τον συγχωρέσει για το φόνο που διέπραξε και συνήθιζε να λέει:
«Θεέ μου, τέτοιο θάνατο πού έδωσα, ίδιο να μου δώσεις!».
Βέβαια, ο Κύριός μας τον είχε συγχωρέσει από την πρώτη στιγμή πού εκδήλωσε τη μετάνοιά του.
Συγκινήθηκε όμως ιδιαίτερα από το φιλότιμο του παιδιού του, το οποίο όχι μόνο φρόντιζε για την τήρηση των εντολών του, αλλά ήθελε και να πληρώσει για το παλιό του φταίξιμο.
Έτσι δεν του χάλασε το χατίρι, επέτρεψε να πεθάνει με βίαιο τρόπο - όπως του το είχε ζητήσει - και το πήρε κοντά Του, χαρίζοντας του μάλιστα και λαμπρό στεφάνι γιΌ αυτό του το φιλότιμο!
Ο άλλος, τέλος, ο πλεονέκτης, που έχασε τα φλουριά κι έκανε το φόνο, θα κολαζόταν για την πλεονεξία και τη φιλαργυρία του.
Το άφησε λοιπόν ο Θεός να πέσει στο αμάρτημα του φόνου για να πονέσει η ψυχή του και να έρθει σε μετάνοια.
Με την αφορμή αυτή αφήνει τώρα τον κόσμο και πάει να γίνει καλόγερος!
Λοιπόν, πού, σε ποια περίπτωση, βλέπεις να ήταν άδικος ή σκληρός και άπονος ο Θεός;
ΓιΌ αυτό στο εξής να μην πολυεξετάζεις τις κρίσεις του Θεού, γιατί Εκείνος τις κάνει δίκαια και όπως ξέρει, ενώ εσύ τις περνάς για άδικες.
Γνώριζε επίσης ότι και πολλά άλλα γίνονται στον κόσμο με το θέλημα του Θεού για λόγους που οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν.
Κι έτσι το σωστό είναι να λέει ο καθένας:
«Δίκαιος ει Κύριε, και ευθείαι αι κρίσεις σου.»
ΔΑΦΝΗ
Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου 2010
10 ΦΛΕΒΑΡΗ,ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ.ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΑ.
Eικόνα:xfe.gr
Ο γέροντας ιερέας χαμογέλασε και απάντησε: «Εμείς οι χριστιανοί είμαστε εξοικειμένοι με τους αγώνες και τους πολέμους, όπως οι γενναίοι στρατιώτες δεν επιθυμούν τον ήσυχο θάνατο στο κρεβάτι, αλλά τον δοξασμένο της μάχης. Σε μένα υπάρχουν τα γηρατειά, αλλά να μάθετε καλά ότι στους δικούς μας αγώνες το παν είναι η ψυχή, η αποφασιστικότητα, η αυταπάρνηση. Αυτά δεν πέφτουν με την ηλικία, αλλά μένουν πάντα ανθηρά και νέα. Αμφιβάλλεις, έπαρχε; Δοκίμασε. Και θα δεις ότι με τη χάρη του Κυρίου μου Ιησού Χριστού θα κουραστούν όλοι οι ακμαίοι δήμιοί σου, χωρίς ο ιερέας Χαράλαμπος να ζητήσει την επιείκειά σου».
Εκνευρισμένος από τα λόγια αυτά ο έπαρχος, διατάζει και τον γδέρνουν ζωντανό. Αυτός, όμως, αντί να σπαράζει από τον πόνο δοξολογούσε τον Θεό για την αντοχή που του έδινε. Τότε πολλοί δήμιοι, που έβλεπαν αυτό το θαύμα, πίστεψαν στον Χριστό. Φοβισμένος ο έπαρχος τον άφησε ελεύθερο. Αργότερα ο ίδιος ο Σεβήρος, μη μπορώντας να τα βγάλει πέρα μαζί του, τον αποκεφάλισε σε ηλικία 113 ετών.
Σύγχρονα θαύματα του Αγίου Χαραλάμπους πολιούχου του Πύργου της Ηλείας
Η διάσωση των κατοίκων του Πύργου από την φοβερή επιδημία πανώλης το 1860.Η νόσος αυτή εξαλείφθηκε από τον Αγιο Χαράλαμπο μετά από θερμή προσευχή προς αυτόν και παράκληση.Λένε μάλιστα ότι οι Πύργιοι είδαν καταπληκτικό θέαμα.Ο Αγιος με την ράβδο του εσπρωχνε ένα λευκό σαν βαμβάκι νέφος στον ουρανό μέχρι που το έρριψε στην θάλασσα.Ηταν η ασθένεια που καταδίωξε ο Αγιος.Και σε άλλα μέρη όμως κατά καιρούς ήταν εμφανής η παρουσία του Αγίου Χαραλάμπους στην εκδίωξη της πανώλης,όπως στην θεσσαλία στο χωριό Σαβάλια και στη Δημητσάνα όπου μετονομάστηκε ο Ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου σε Ναό Αγίου Χαραλάμπους ,εξαιτίας της θαυματουργικής παρέμβασης του Αγίου.
Στον Αγιο Χαράλαμπο αποδόθηκε η εκδίωξη της θανατηφόρας επιδημίας της γρίπης το 1918,από την Ηλεία και την Ελλάδα,εξαιτίας της οποίας χιλιάδες ανθρώπων πέθαιναν για μήνες.
Το 1687 οι Αγαρηνοί με αρχηγό τον τρομερό Αχμέτ Εφέντη,πολιόρκησαν τον Πύργο.Μετά από παρακλήσεις των κατοίκων στον Αγιο Χαράλαμπο,επεσε ασθένεια λοιμική στον στρατό του Εφέντη και πολλοί από τους στρατιώτες του πέθαναν,με αποτέλεσμα να αποσυρθεί και να σωθεί η πόλη από την πολιορκοία.
Το 1821 οι Τούρκοι αποβιβάστηκαν στο λιμάνι και πολιόρκησαν τον Πύργο με σκοπό να προχωρήσουν προς την Τριπολιτσά και να καθαρίσουν την περιοχή από τα επαναστατικά στρατεύματα.Αφού έκαψαν ένα μέρος της πόλης,προσπάθησαν να προχωρήσουν προς τον κεντρικό δρόμο με τις άμαξες και τον οπλισμό τους.Ομως στα περίχωρα του μικρού Ναού του Αγίου Χαραλάμπους είχε λάβει θέσεις ένας μικρός αριθμός αποφασισμένων ελλήνων στρατιωτών,οι οποίοι με τη βοήθεια του Αγίου εκδίωξαν τους πολυάριθμους Τούρκους.Τώρα οι Τούρκοι θα πρέπει για εβδομάδες να ψάχνουν άλλα περάσματα για να φτάσουν στην Τριπολιτσά.Το μόνο πέρασμα που έχει μείνει είναι το ηρωικό Πούσι,όπου οι Ελληνες έχουν παραταχθεί οργανωμένα,λόγω της καθυστέρησης των Τουρκων στον Πύργο και δίνουν το αποτελειωτικό χτύπημα στον εχθρό.
Στον Ιταλικό βομβαρδισμό το 1941,λίγες ώρες πριν γίνει,δημιουργόταν ένα πυκνό σύννεφο ομίχλης στον ουρανό του Πύργου με αποτέλεσμα τη συνεχή αναβολή του και τελικά τη ματαίωση του και τη διάσωση της πόλης.Πρίν καταλάβουν οι Γερμανοί τον Πύργο είχε προηγηθεί σφοδρός βομβαρδισμός.Κανείς όμως από τους κατοίκους δεν έπαθε τίποτα,γιατι οι βόμβες έπεσαν σε ακατοίκητα μέρη και πολλές δεν εξεράγησαν καθόλου.
Στις 26 Μαρτίου 1993 ο μεγάλος σεισμός του Πύργου στις 14:10Ωρα διαμοιράστηκε σε δύο σεισμούς των 5,5 και 5,8R και από άποψη χρόνου 3 λεπτά κενό μεσολάβησαν μεταξύ των μεγάλων δονήσεων,με αποτέλεσμα οι ζημιές να μην είναι φοβερές.Αυτή η διαμοίραση του σεισμού ήταν επιστημονικά εντυπωσιακό φαινόμενο.Πολύ καιρό πριν γίνονταν συνεχείς μικρές δονήσεις τα βράδια,σαν προειδοποίηση ώστε οι κάτοικοι να έχουν πάρει τα στοιχειώδη μέτρα και να είναι σε ετοιμότητα για την ώρα του μεγάλου σεισμού.Την ώρα του σεισμού πολλά μικρά παιδάκια με τα αθώα μάτια τους είδαν όπως λένε τον <<παππού>> να κρατάει με απλωμένα τα χέρια του τα σπίτια του Πύργου για να μην πέσουν.Μετά το σεισμό πολλοί κάτοικοι είδαν στον ύπνο τους τον Αγιο Χαράλαμπο να τους αναφέρει ότι με δική του παρέμβαση ο μεγάλος σεισμός χωρίστηκε σε δύο μικρότερους και για αυτό έγινε και περιφορά της εικόνας του Αγίου στην πόλη.
Η Εκκλησία γιορτάζει τη μνήμη του την 10η Φεβρουαρίου.
Απολυτίκιο
Ως στύλος ακλόνητος της Εκκλησίας Χριστού, και λύχνος αείφωτος της οικουμένης, σοφέ, εδείχθης Χαράλαμπες. έλαμψας εν τω κόσμω δια του μαρτυρίου, έλυσας και ειδώλων την σκοτόμαιναν μάκαρ. διο εν παρρησία Χριστώ πρέσβευε σωθήναι ημάς.
http://orthodox-world.pblogs.gr
Σάββατο 6 Φεβρουαρίου 2010
Κυριακή της Απόκρεω
http://www.monipetraki.gr
Ονομάζεται Κυριακή της Απόκρεω γιατί στη διάρκεια της εβδομάδας που ακολουθεί αρχίζει μιά περιορισμένη νηστεία* -<<αποχή κρέατος>>- όπως παραγγέλουν τα λειτουργικά βιβλία. Η Εκκλησία αρχίζει να μας <<προσαρμόζει>> στη μεγάλη προσπάθεια που θα απαιτήσει από εμάς επτά μέρες αργότερα. Σταδιακά μας βάζει στο μεγάλο αγώνα, γιατί γνωρίζει την ευπάθειά μας και προβλέπει τη πνευματική μας αδυναμία.
Ευαγγελικό ανάγνωσμα της μέρας είναι η παραβολή του Χριστού για την Τελευταία Κρίση (Ματθ. 25, 31-46).
Οταν ο Χριστός θα έρθει να μας κρίνει ποιό θα είναι το κριτήριό Του; Η παραβολή μας δίνει την απάντηση: η αγάπη. Όχι ένα απλό ανθρωπιστικό ενδιαφέρον, αλλά η συγκεκριμένη και προσωπική αγάπη για τον άνθρωπο, για κάθε ανθρώπινο πρόσωπο με το οποίο ο Θεός με φέρνει σε επαφή στη ζωή μου.
Η χριστιανική αγάπη είναι η <<δυνατή αδυνατότητα>> να βλέπω το Χριστό στο πρόσωπο κάθε ανθρώπου, οποιοσδήποτε κι αν είναι αυτός, και τον οποίο ο Θεός, μέσα στο αιώνιο και μυστηριώδες σχέδιό Του, έχει αποφασίσει να φέρει στη ζωή μου έστω και για λίγες στιγμές. Να τόν φέρει κοντά μου όχι σαν μια ευκαιρία για <<καλή πράξη>> ή για εξάσκηση της φιλανθρωπίας μου, αλλά σαν αρχή μιας αδιάκοπης συντροφιάς μέσα στον ίδιο το Θεό.
Η αγάπη ξεπερνάει στον <<άλλο>> την εξωτερική του εμφάνιση, την κοινωνική του θέση, την εθνική του καταγωγή, την διανοητική του ικανότητα και φθάνει στην ψυχή του, το αληθινό κομμάτι του Θεού μέσα του. Είναι η υπέροχη ανακάλυψη του <<προσώπου>> στον <<άνθρωπο>>, η ανακαλυψη του συγκεκριμένου και μοναδικού προσώπου μέσα στο σύνολο γενικά.
Η πραγματική αποστολή της Εκκλησίας είναι να υπενθυμίζει στον άνθρωπο την προσωπική του αγάπη. Όλοι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη απ' αυτή τη προσωπική αγάπη, να τους αναγνωρίζεται η μοναδικότητα της ψυχής τους στην οποία αντανακλάται όλη η ομορφιά της δημιουργίας μ' ένα ξεχωριστό τρόπο. Ξέρουμε ότι οι άνθρωποι βρίσκονται στη <<φυλακή>>, είναι <<πεινώντες και διψώντες>> ακριβώς γιατί τους λείπει αυτή η προσωπική αγάπη. Τέλος ξέρουμε ότι είτε αγαπήσαμε είτε αρνηθήκαμε την αγάπη, πρόκειται να κριθούμε, γιατί <<εφ' όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε>> (Ματθ. 25,40)
_______________
*ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ: Έτσι λέγεται η Πέμπτη της Κρεατινής εβδομάδας, επειδή την ημέρα αυτή όλα τα σπίτια ψήνουν κρέας ή λειώνουν το λίπος από τα χοιρινά και η τσίκνα είναι διάχυτη παντού - καθ' όσο σε λίγο ξεκινά η νηστεία από το κρέας. (της Απο-κρεω) Πάπυρος τ.58, σελ. 235.
Ονομάζεται Κυριακή της Απόκρεω γιατί στη διάρκεια της εβδομάδας που ακολουθεί αρχίζει μιά περιορισμένη νηστεία* -<<αποχή κρέατος>>- όπως παραγγέλουν τα λειτουργικά βιβλία. Η Εκκλησία αρχίζει να μας <<προσαρμόζει>> στη μεγάλη προσπάθεια που θα απαιτήσει από εμάς επτά μέρες αργότερα. Σταδιακά μας βάζει στο μεγάλο αγώνα, γιατί γνωρίζει την ευπάθειά μας και προβλέπει τη πνευματική μας αδυναμία.
Ευαγγελικό ανάγνωσμα της μέρας είναι η παραβολή του Χριστού για την Τελευταία Κρίση (Ματθ. 25, 31-46).
Οταν ο Χριστός θα έρθει να μας κρίνει ποιό θα είναι το κριτήριό Του; Η παραβολή μας δίνει την απάντηση: η αγάπη. Όχι ένα απλό ανθρωπιστικό ενδιαφέρον, αλλά η συγκεκριμένη και προσωπική αγάπη για τον άνθρωπο, για κάθε ανθρώπινο πρόσωπο με το οποίο ο Θεός με φέρνει σε επαφή στη ζωή μου.
Η χριστιανική αγάπη είναι η <<δυνατή αδυνατότητα>> να βλέπω το Χριστό στο πρόσωπο κάθε ανθρώπου, οποιοσδήποτε κι αν είναι αυτός, και τον οποίο ο Θεός, μέσα στο αιώνιο και μυστηριώδες σχέδιό Του, έχει αποφασίσει να φέρει στη ζωή μου έστω και για λίγες στιγμές. Να τόν φέρει κοντά μου όχι σαν μια ευκαιρία για <<καλή πράξη>> ή για εξάσκηση της φιλανθρωπίας μου, αλλά σαν αρχή μιας αδιάκοπης συντροφιάς μέσα στον ίδιο το Θεό.
Η αγάπη ξεπερνάει στον <<άλλο>> την εξωτερική του εμφάνιση, την κοινωνική του θέση, την εθνική του καταγωγή, την διανοητική του ικανότητα και φθάνει στην ψυχή του, το αληθινό κομμάτι του Θεού μέσα του. Είναι η υπέροχη ανακάλυψη του <<προσώπου>> στον <<άνθρωπο>>, η ανακαλυψη του συγκεκριμένου και μοναδικού προσώπου μέσα στο σύνολο γενικά.
Η πραγματική αποστολή της Εκκλησίας είναι να υπενθυμίζει στον άνθρωπο την προσωπική του αγάπη. Όλοι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη απ' αυτή τη προσωπική αγάπη, να τους αναγνωρίζεται η μοναδικότητα της ψυχής τους στην οποία αντανακλάται όλη η ομορφιά της δημιουργίας μ' ένα ξεχωριστό τρόπο. Ξέρουμε ότι οι άνθρωποι βρίσκονται στη <<φυλακή>>, είναι <<πεινώντες και διψώντες>> ακριβώς γιατί τους λείπει αυτή η προσωπική αγάπη. Τέλος ξέρουμε ότι είτε αγαπήσαμε είτε αρνηθήκαμε την αγάπη, πρόκειται να κριθούμε, γιατί <<εφ' όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε>> (Ματθ. 25,40)
_______________
*ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ: Έτσι λέγεται η Πέμπτη της Κρεατινής εβδομάδας, επειδή την ημέρα αυτή όλα τα σπίτια ψήνουν κρέας ή λειώνουν το λίπος από τα χοιρινά και η τσίκνα είναι διάχυτη παντού - καθ' όσο σε λίγο ξεκινά η νηστεία από το κρέας. (της Απο-κρεω) Πάπυρος τ.58, σελ. 235.
Η νηστεία είναι φάρμακο
http://www.ethnos.gr
Ρούλα Γιακοπούλου
«Από... την άλλη Δευτέρα δίαιτα». Μία φράση που αν και ξεστομίζεται με κατηγορηματικό τρόπο πολύ συχνά, ωστόσο λίγες φορές παίρνει σάρκα και οστά. Η μεθεπόμενη Δευτέρα, όμως, η Καθαρά Δευτέρα, είναι η ημέρα με τις μεγαλύτερες... πιθανότητες να πραγματοποιήσουμε την υπόσχεσή μας, αφού συμπίπτει με την έναρξη της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής, που διαρκεί 7 εβδομάδες, μέχρι το Μεγάλο Σάββατο.
Ακολουθώντας την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση στο τραπέζι μας, όπως λένε οι διαιτολόγοι, μας δίνεται η ευκαιρία να αποκομίσουμε μία σειρά από οφέλη για τη σωματική αλλά και την ψυχική μας υγεία.
«Η νηστεία είναι φάρμακο», αναφέρει ο Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος στον λόγο του «Περί νηστείας» προτρέποντάς μας να σταματήσουμε την υπερβολική τροφή, και οι ειδικοί έρχονται σήμερα να ενισχύσουν την αξία των λόγων του.
«Αποτοξίνωση»«Η νηστεία έχει σίγουρα μεγάλη θρησκευτική αξία, αλλά παράλληλα είναι ευεργετική για την υγεία μας, όταν γίνεται με ισορροπημένο τρόπο και ποικιλία τροφών.
Η περιοδική φυτοφαγία της νηστείας, χωρίς ακρότητες, είναι μία καλή ευκαιρία αποτοξίνωσης του οργανισμού από την κρεατοφαγία και την υπερβολική κατανάλωση άλλων προϊόντων ζωικής προέλευσης», τονίζει ο κ. Δημήτρης Γρηγοράκης, κλινικός διαιτολόγος - διατροφολόγος και επιστημονικός διευθυντής στο Κέντρο Διαιτολογικής Υποστήριξης και Μεταβολικού Ελέγχου «ΑΠΙΣΧΝΑΝΣΙΣ». Παλαιότερα, που δεν υπήρχαν ημερολόγια και οι πιστοί ήθελαν να έχουν αντίληψη του χρόνου που έμενε μέχρι την ολοκλήρωση της Σαρακοστής, σχεδίαζαν σε χαρτί ή ζύμωναν με αλεύρι, αλάτι και νερό, την κυρά Σαρακοστή.
Μία καλόγρια χωρίς στόμα, αφού νηστεύει, με τα χέρια σταυρωμένα, αφού προσεύχεται και με επτά πόδια, όσες και οι εβδομάδες της Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν και ένα πόδι. Το τελευταίο το έκοβαν το Μεγάλο Σάββατο, το έβαζαν μέσα σε ένα ξερό σύκο ή στο ψωμί της Ανάστασης και έφερνε γούρι σε όποιον το έβρισκε. Τηρώντας τη νηστεία και... κόβοντας ένα ένα τα πόδια της κυράς Σαρακοστής, μπορούμε να δούμε τις τιμές των εξετάσεων αίματος να βελτιώνονται, τα κιλά στη ζυγαριά να μειώνονται, τον οργανισμό μας να λειτουργεί καλύτερα και τη διάθεσή μας να ανεβαίνει.
Σαρακοστή
Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα
Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι η αρχαιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα και αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες. Ονομάζεται Σαρακοστή σε ανάμνηση της σαρανταήμερης νηστείας του Χριστού στην έρημο. Ολες τις ημέρες τηρείται αυστηρή νηστεία εκτός Σαββάτου και Κυριακής που επιτρέπεται η κατανάλωση κρασιού και λαδιού. Εξαίρεση αποτελεί η γιορτή των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, που καταλύεται το λάδι, καθώς και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, που καταλύεται το ψάρι, όποια μέρα και να γιορτασθεί. Τη Μεγάλη Εβδομάδα η νηστεία είναι αυστηρή ακόμα και το Μεγάλο Σάββατο, το μόνο Σάββατο του έτους, που δεν καταλύεται το λάδι.
Τα οφέλη της νηστείας
Μειώνει την πίεση και ρίχνει τις τιμές της χοληστερίνης
Ακόμη και εάν δεν ανήκουμε σε αυτή την κατηγορία των ανθρώπων που νηστεύουν, ίσως φέτος είναι μία καλή ευκαιρία να ωφεληθούμε και εμείς, μας προτρέπουν οι διαιτολόγοι. Αλλωστε, η δίαιτα της Σαρακοστής δεν ταυτίζεται με την πείνα, αφού μπορούμε να βάλουμε στο πιάτο μας πλήθος τροφών, όπως λαχταριστά θαλασσινά, λαδερά εδέσματα, όσπρια, ξηρούς καρπούς, χαλβά, ταχίνι, λαχανικά και δημητριακά.
Ακολουθώντας ένα διαιτολόγιο με σαρακοστιανά, μειώνεται σημαντικά η πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών, χοληστερόλης και ζωικής πρωτεΐνης, ενώ παράλληλα αυξάνεται η πρόσληψη σύνθετων υδατανθράκων, φυτικών ινών, βιταμινών, ιχνοστοιχείων και πολύτιμων φυτοχημικών. Τα οφέλη της νηστείας μάς αναλύει ο κλινικός διαιτολόγος - διατροφολόγος Δημήτρης Γρηγοράκης.
Η νηστεία αποτελεί μια από τις καλύτερες ευκαιρίες για βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ. Η έλλειψη των τροφίμων ζωικής προέλευσης από τη διατροφή σημαίνει μείωση του προσλαμβανόμενου λίπους και βασικά του κορεσμένου λίπους, το οποίο είναι και το πιο επιβαρυντικό, καθώς εμπλέκεται στην αθηρωμάτωση, στις καρδιαγγειακές παθήσεις, στην καρδιακή προσβολή και στην υψηλή πίεση.
Η νηστεία μπορεί να «ρίξει» κατά πολλές μονάδες τις τιμές της χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων, ιδιαίτερα σε αυτούς που οι τιμές τους υπερβαίνουν τις φυσιολογικές.
Η μείωση της αρτηριακής πίεσης μπορεί επίσης να ενταχθεί στα οφέλη της νηστείας. Τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα δημητριακά, που αποτελούν τρόφιμα που καταναλώνονται σε μεγαλύτερη ποσότητα και συχνότητα κατά την περίοδο νηστείας, είναι τρόφιμα πλούσια σε κάλιο.
Η μείωση των περιττών κιλών και η καταπολέμηση της παχυσαρκίας είναι ακόμη μία από τις ευεργετικές επιδράσεις της νηστείας. Για να επιτευχθεί μείωση του βάρους κατά τη νηστεία δεν πρέπει να γίνεται υπερκατανάλωση ζυμαρικών, ρυζιού, ψωμιού και ελαιολάδου.
Ως ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της νηστείας θεωρείται η αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών. Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες που προέρχονται από φρούτα και λαχανικά συμβάλλουν:
α) στην καλή λειτουργικότητα του πεπτικού σωλήνα με μείωση του κινδύνου για δυσκοιλιότητα,
β) βοηθούν στη μείωση της απορρόφησης της χοληστερόλης από τη βλεννογόνο του εντέρου.
Μειώνουν τη χοληστερόλη και τη γλυκόζη στο αίμα και γ) συμβάλλουν στη μείωση εκδήλωσης καρκίνων του παχέος εντέρου.
Η νηστεία αυξάνει την πρόσληψη φυτοχημικών ουσιών που είναι ευεργετικές για την υγεία. Οι βιταμίνες, οι φλαβονοειδείς και καροτινοειδείς ουσίες, το λυκοπένιο είναι μερικές από τις φυτοχημικές ουσίες με αντιοξειδωτικές ιδιότητες που ευεργετούν διάφορα συστήματα του οργανισμού μας. Βοηθούν το καρδιαγγειακό σύστημα, μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου και βελτιώνουν τις πνευματικές ικανότητες.
Τα θαλασσινά, που επιτρέπονται κατά τη νηστεία, είναι υψηλής διατροφικής αξίας. Περιέχουν τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα που βοηθούν την καρδιά και το ανοσοποιητικό σύστημα. Επίσης, βοηθούν το νευρικό σύστημα, την πνευματική εγρήγορση. Η απουσία από τη διατροφή λιπαρών ουσιών της οικογένειας των ωμέγα 3, όπως το DHA και το EPA, έχουν σχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο για κατάθλιψη και νευρικές διαταραχές.
Η νηστεία, όταν γίνεται με το σωστό τρόπο, μπορεί να μειώσει όχι μόνο τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις, αλλά και για καρκίνο.
Για να μη γυρίσει... μπούμερανγκ η νηστεία
Σωστή διατροφή με ποικιλία και μέτρο
Οχι στην υπερκατανάλωση ζυμαρικών, ψωμιού, γλυκών και ελαιολάδου, αν δεν θέλουμε να παίρνουμε κιλά ενώ είμαστε σε νηστεία, λένε οι διαιτολόγοι
Και για να μη γυρίσει η νηστεία με τα οφέλη της σαν... μπούμερανγκ, καλό είναι να λάβουμε σοβαρά υπόψη τις διατροφικές συμβουλές των ειδικών.
Ισορροπία - Ποικιλία - Μέτρο είναι οι βασικές αρχές της σωστής διατροφής, που δεν πρέπει να αλλάζουν την περίοδο της νηστείας. Το τρίπτυχο αυτό μας αναλύει ο κ. Γρηγοράκης. «Η ισορροπία αφορά τη λήψη θρεπτικών συστατικών. Μην παραλείπετε να καταναλώνετε τις τροφές που σας παρέχουν τις απαραίτητες πρωτεΐνες, όπως όσπρια και θαλασσινά. Ακόμη, θα πρέπει να υπάρχει ποικιλία στο διαιτολόγιο.
Η έλλειψη των ζωικών τροφών δε νδημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα. Το μέτρο δεν πρέπει να λείπει από τη νηστεία. Υπάρχουν νηστίσιμα τρόφιμα τα οποία είναι ιδιαίτερα πλούσια σε λιπίδια και πρέπει να καταναλώνονται με προσοχή, όπως για παράδειγμα η ταραμοσαλάτα, οι πίτες, οι ξηροί καρποί, αλλά και ο χαλβάς. Επίσης, βάλτε μέτρο και στην κατανάλωση θαλασσινών, ώστε η ημερήσια πρόσληψη χoληστερίνης να μην ξεπερνά το 300 mg».
Επιπλέον, οι διαιτολόγοι λένε όχι στην υπερκατανάλωση ζυμαρικών, ψωμιού, γλυκών και ελαιολάδου, αν δεν θέλουμε να μας συμβεί το ευτράπελο να παίρνουμε κιλά ενώ είμαστε σε νηστεία.
Το ασβέστιο που στερούμαστε από τα γαλακτοκομικά προϊόντα μπορούμε να το προσλάβουμε από τα λαχανικά και τους ξηρούς καρπούς. Oσον αφορά την πρόσληψη σιδήρου, είναι γνωστό ότι ο σίδηρος ζωικής προέλευσης απορροφάται καλύτερα από τον πεπτικό σωλήνα. Αν και η απορρόφηση του σιδήρου φυτικής προέλευσης δεν είναι τόσο καλή, ωστόσο αυτή βελτιώνεται σημαντικά με την ταυτόχρονη κατανάλωση βιταμίνης C, που περιέχεται σε πολλά φρούτα και λαχανικά.
Τέλος, τα όσ-πρια σε συνδυασμό με τα θαλασσινά μπορούν να μας προσφέρουν τις πρωτεΐνες, τη βιταμίνη Β12, το σίδηρο και το φολικό οξύ, που στερούμαστε από το κρέας.
Τα άτομα με προβλήματα υγείας, οι γυναίκες που εγκυμονούν ή θηλάζουν, τα παιδιά και οι έφηβοι είναι απαραίτητο να συμβουλευτούν τους ειδικούς πριν αρχίσουν νηστεία.
Ρούλα Γιακοπούλου
Ιστορική διάρκεια του Ελληνικού Έθνους
lalei-kairia.blogspot.com
Κωνσταντινος Δεσποτοπουλος - Ακαδημαϊκός - πρώην υπουργός Παιδείας
Κύριε διευθυντά
Παλλάδιο ηθικό των Ελλήνων της γενεάς μου, η επί αιώνες πολλούς παρουσία του ελληνικού έθνους στην ιστορία της ανθρωπότητας, από τους προ Χριστού χρόνους έως την εποχή μας και με συμβολή μεγαλουργό κάποτε, αμφισβητείται και πάλι, από Ελληνες τώρα μάλιστα, και χαρακτηρίζεται έωλο θεώρημα, γέννημα του ελληνικού ρομαντισμού του ΙΘ΄ αιώνα είτε κατασκεύασμα ιδεολογικό της εκπαιδευτικής πολιτικής του νεοσύστατου κράτους.
Δεν κατονομάζω πρόσωπα, εφόσον αδυνατώ να τα επαινέσω. Δεν ανέχομαι όμως την οικτρή αυτή απάρνηση της ιστορικής αλήθειας, συνοδευμένη, άλλωστε, και από την αξίωση να εισαχθεί στα διδακτικά βιβλία της Ιστορίας.
Επικαλούμαι, λοιπόν, τα εξής προς τους διδασκάλους της Ιστορίας ή και προς το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο:
1. Ο φιλόσοφος Πλήθων, στον 15ο αιώνα, είχε ζητήσει, πριν από την Αλωση, ο τελευταίος αυτοκράτωρ της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, να ανακηρυχθεί Βασιλεύς των Ελλήνων, ώστε και να συμμορφωθεί προς την ιστορική τότε πραγματικότητα.
2. Ο πρώτος μετά την Αλωση Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, απευθυνόμενος στους μοναχούς της Πάτμου, τονίζει προς αυτούς ότι με την περίσωση των ευρισκομένων στη Μονή χειρογράφων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας συμβάλλουν στην επιβίωση του υπόδουλου Γένους.
3. Ο Ιανός Λάσκαρις και άλλοι Ελληνες λόγιοι στην Ιταλία, πολύ πριν από τον 19ο αιώνα, όχι μόνο διδάσκουν τα κείμενα των αρχαίων Ελλήνων, αλλά και με αμείωτο ζήλο επιδιώκουν να προκαλέσουν πολεμική επιχείρηση των Δυτικοευρωπαίων για την απελευθέρωση των συγχρόνων τους Ελλήνων.
4. Στον 17ο αιώνα, ο Ελληνας Επίσκοπος Βελιγραδίου έγραφε για τον σύγχρονό του φιλόσοφο Θεόφιλον Κορυδαλλέα ότι δεν υστερεί όχι μόνο των διάσημων τότε φιλοσόφων της Ιταλίας, αλλά και των ημετέρων φιλοσόφων της αρχαίας εποχής.
5. Ο μέγας ζωγράφος Θεοτοκόπουλος, στον 17ο αιώνα, ονομάζεται για τους Ευρωπαίους «Ελ Γκρέκο», ο Ελληνας με όσα ένδοξα υποβάλλει τότε η λέξη αυτή, ενώ και υπενθύμιζε την ύπαρξη του Γένους των Ελλήνων, μεγαλουργού άλλοτε και υπόδουλου τότε.
6. Αλλά και στον 18ο αιώνα, Ελληνες έμποροι και λόγιοι, που ζούσαν και δρούσαν στις ευρωπαϊκές χώρες, ιδιαίτερα στη σημερινή Ρουμανία, διατηρούσαν ακμαίο το ελληνικό φρόνημά τους, μάλιστα ήκμαζαν τότε οι «Αδελφότητες» Ελλήνων στην Ιταλία και σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
7. Ο Διονύσιος Σολωμός, στον Υμνον εις την Ελευθερίαν, γραμμένον πριν να υπάρξει ακόμη ελληνικό ανεξάρτητο κράτος, όχι λοιπόν ως φερέφωνο της εκπαιδευτικής πολιτικής του, αναφέρεται σε «περασμένα μεγαλεία» και χαρακτηρίζει «σαν πρώτα αντρειωμένη» την ελευθερία, δηλαδή εμπνέεται από την ιστορική διάρκεια του ελληνικού έθνους.
8. Ο φιλελληνισμός, το υπέροχο αυτό κίνημα των ηθικά αισθαντικών Ευρωπαίων και Αμερικανών, εξηγείται μόνο από την πεποίθησή των ότι ένα μεγαλουργό στους αρχαίους χρόνους έθνος έχει εξεγερθεί για την απόσειση της επί αιώνες δουλείας του.
9. Εκφραστικότατο είναι και ό,τι διακήρυξε ο ραδιοσταθμός της Μόσχας τον Νοέμβριο του 1940: Οι Ελληνες στην Πίνδο έγραψαν νέον Μαραθώνα. Και ο ρωσικός φιλελληνισμός υπάρχει έντονος ήδη από τον δέκατο όγδοο αιώνα.
10. Δεν πρέπει να παραγνωρίζεται η συγκινητική αντοχή του ελληνικού φρονήματος συμπαγών ελληνικών πληθυσμών υπό εξουσία τουρκική επί αιώνες σε περιοχές των εσχατιών της Μικράς Ασίας και ιδιαίτερα του Πόντου, όπου η τοπική ελληνική γλώσσα διατήρησε χαρακτηριστικά στοιχεία της αρχαίας ελληνικής πολύ έκδηλα.
Η διαχρονική συνέχεια του ελληνικού έθνους, λοιπόν, είναι διάτορα μαρτυρημένη από την ιστορική πραγματικότητα και δεν είναι απλώς εφεύρημα του «ελληνικού ρομαντισμού του 19ου αιώνα», προς ιδεολογική στήριξη «εθνικών επεκτατισμών», όπως επιπόλαια γράφεται σε πρόσφατο δημοσίευμα. Στον 19ο αιώνα συζητήθηκε απλώς η «διαχρονική συνέχεια του ελληνικού έθνους» με αφορμή την αμφισβήτησή της από μη Ελληνες. Πριν δεν συζητούσαν γι’ αυτήν, καθώς δεν συζητεί κανείς για τα δεδομένα και αυτονόητα.
Οι πολέμιοι της ιστορικής αλήθειας για την αδιάκοπη επί αιώνες πολλούς ύπαρξη του ελληνικού έθνους δεν επιτρέπεται να συγχέουν τη λεγόμενη συχνά «προγονοπληξία» με τη νηφάλια επίγνωση από τους σημερινούς Ελληνες των αρχαιότατων εθνικών τίτλων τους, εμπνευστική μάλλον προς εθνική αξιοπρέπεια ή και υποκινητική σε προσπάθεια για ιστορική μεγαλουργία. Στους αρχαίους Ελληνες διάχυτη κατά Ηρόδοτον ήταν η πίστη ότι «απεκρίθη εκ παλαιτέρου του βαρβάρου έθνεος το ελληνικόν, εόν και δεξιώτερον και ηλιθίου ευηθείης απηλλαγμένον μάλλον». Η πίστη αυτή όμως δεν τους εμπόδισε να μεγαλουργήσουν.
Παρακάτω θα παραθέσω μία μικρή μου μελέτη σε σχέση με το αν είχε ελληνικό χαρακτήρα το Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος ή Βυζάντιο, όπως ωνομάσθη κατά τον 16ο αιώνα από τον Ιερώνυμο Βολφ. Να σημειώσω μόνον ότι την κατωτέρωι μελέτη την έχω δημοσιεύσει σε ορισμένα φόρα. Πάσα ένστασις, αντίρρησις ή διαφωνία δεκτή. Άλλωστε, μέσωι της διαλεκτικής (στην ορθή μορφή της) προωθείται η γνώσις και η καλλιτέρευσις του ανθρωπίνου πνεύματος.
Το ένδοξο, Χιλιόχρονο Βυζάντιο, ή, άλλως όπως αποκαλείται το Ελληνικό Μεσαιωνικό κράτος, ξεκίνησε τυπικά με τη μεταφορά της πρωτευούσης του Ρωμαϊκού κράτους από τη Ρώμη στην αρχαία ελληνική αποικία του Βύζαντος του Μεγαρέα, το Βυζάντιο. Για το όνειρο του Κωνσταντίνου όπου του υπεδείχθη η ακριβής τοποθεσία Κτίσεως της Νέας Ρώμης, ή Νέας Ιερουσαλήμ, ή Νέας Επταλόφου ή Βασιλευούσης, ή Κωνσταντικουπόλεως, πιστεύω ότι δεν χρειάζεται να αναφερθώ` απλώς να επισημάνω ότι εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της απαραίτητης ενδύσεως της αυτοκρατορικής απόφασης με τον κατάλληλο μύθο. Όμως, ουσιαστικά η Βυζαντινή αυτοκρατορία εκκινά την χιλιόχρονη πορεία της στην Ιστορία και την αιωνιότητα το 395. Τη χρονιά εκείνη, λίγο πριν πεθάνει ο Θεοδόσιος, μοίρασε την ενιαία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στους δύο του γιους. Στον Ονώριο έδωσε το Δυτικό Ρωμαϊκό τμήμα και στον Αρκάδιο το Ανατολικό Ρωμαϊκό τμήμα. Το τελευταίο αποτέλεσε το Ανατολικό Ρωμαϊκό Κράτος, ενώ οι ίδιοι οι Βυζαντινοί αποκαλούσαν τους εαυτούς των Ρωμαίους και την αυτοκρατορία τους Ρωμαϊκή. Σε αυτό το σημείο να τονίσω ότι, ειδικά για τους κατοίκους της Βασιλευούσης υπήρχε και η ονομασία Βυζαντινός, εκ του αρχαίου Βυζαντίου.
Όμως, η ονομασία Ρωμαίος και Ρωμαϊκό κράτος εδόθη για καθαρά διοικητικούς λόγους, εξυπηρετούσε δε τον σκοπό της κατοχύρωσης της αυτοκρατορίας, ένα είδος πνευματικών δικαιωμάτων δηλαδή. Το Βυζάντιο ήταν πράγματι πολυεθνικό, εξαπλώνονταν, όμως, σε περιοχές, οι οποίες ανήκαν παλαιότερα στα Ελληνιστικά κράτη του Βασιλείου των Σελευκιδών, του Βασιλείου των Πτολεμαίων, αλλά και στην κυρίως Ελλάδα και στην Βαλκανική εν γένει. Στις περιοχές αυτές, εκτός των Ελλήνων, η συντριπτική πλειοψηφία των άλλων λαών είχαν ως γλώσσα συννενόησης την Ελληνιστική Κοινή, η οποία τότε ήταν παγκόσμια γλώσσα. Για να μην αναφερθούμε και σε πληθυσμούς, οι οποίοι αν και μη Ελληνικής καταγωγής ήταν Ελληνόφωνοι. Οι Έλληνες, λοιπόν, ως βασικό συστατικό στοιχείο της αυτοκρατορίας, ήταν ευνόητο να αναλάβουν τον κυρίαρχο ρόλο στην διοίκηση του κράτους, ως οι πλέον κατάλληλοι.
Παρέλαβαν επομένως την Ρωμαϊκή Δομή του κράτους, χρησιμοποίησαν τον Χριστιανισμό ως συνεκτικό ιστό και την Ελληνική παιδεία και δημιούργησαν το μοναδικό στην Ιστορία, για την μακρόχρονη διάρκειά του, φαινόμενο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Αυτά αναφέρονται και στο έργο του Σπυρίδωνος Ζαμπελίου "ΒΥΖΑΝΤΙΝΑΙ ΜΕΛΕΤΑΙ ΠΕΡΙ ΠΗΓΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΘΝΟΤΗΤΟΣ. ΑΠΟ Η' ΑΧΡΙ Ι' ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΗΡΙΔΟΣ Μ.Χ" εκδοθέν το 1857. Λέγει συγκεκριμένα ο Ζαμπέλιος: "Τον μεσαιώνα τον ελληνικόν οικονομούσι τρεις κεφαλαιώδεις αρχαί. Α' η αρχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και πολιτικής ενότητος. Β' η αρχή της Οικουμενικής Συνόδου, ή της θρησκευτικής ενότητος. Γ' Η αρχή της Αττικής Παιδείας, ήγουν η της Εθνικής και ιστορικής ενότητος." Συγκεκριμένα, ο Ελληνικός πολιτισμός στο Βυζάντιο, διετηρήθη ανόθευτος και είναι αυτός που εκφράζει την "ζώσα ψυχή", το "πνεύμα" του Ελληνικού Έθνους. Το Ελληνικό Έθνος ορίζεται ως Υπεριστορική οντότητα που βιώνει διάφορες ιστορικές πραγματικότητες, κατά την διάρκεια των αιώνων, οι οποίες συνιστούν μετεξελίξεις του Ελληνικού πνεύματος.
Ο μεγάλος Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, τώρα, του οποίου το τρίσημο σχήμα της Ελληνικής Ιστορίας διδασκόμαστε μέχρι σήμερα, απαντά τεκμηριωμένα στις κακοήθειες του Φαλμεράϋερ και τονίζει την πολιτιστική αφομοίωση της καθόδου των Σλάβων από τους γηγενείς, με επακόλουθο τον Εξελληνισμό τους. Όσο για τους Αλβανούς, αυτοί μετακινήθηκαν επί Ισαύρων από τον Καύκασο στην σημερινή τους επικράτεια. Οι Αρβανίτες προϋπήρχαν και είναι Ελληνικό φύλο, χαρακτηρίζονται, μάλιστα, από τον βραβευθέντα Κ. Μπίρη ως ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΩΤΕΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ στο ομότιτλο βιβλίο του. Αλλά και η ιστορία του άξιου Έλληνος χριστιανού ορθοδόξου Γεωργίου Καστριώτου από τον ΠΑΓΑΝΕΛ, είναι η ιστορία του νεωτέρου Πύρρου, ενάντια στους Τούρκους. Υπό την σκέπη του συνένωσε τους Ηπειρώτες, τους Αρβανίτες, αλλά και ένα μεγάλο μέρος των Αλβανών ενάντια στους κατακτητές, σκόπευε, μάλιστα, να ενώσει τις δυνάμεις του με αυτές του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου για την ανασύσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Αναφορικά δε με την σημαία του κατασκευασμένου Αλβανικού κρατιδίου, η ίδια αποτελεί παραποίηση του Πολεμικού Βυζαντινού Δικεφάλου Αετού.
Για να γυρίσουμε, όμως, στον Παπαρρηγόπουλο, ο ίδιος υιοθέτησε την Ηροδότεια άποψη για την γλώσσα και την θρησκεία, τα οποία είναι ενωτικά πολιτισμικά στοιχεία που αποδίδονται παράλληλα και ως πάγια Εθνικά χαρακτηριστικά.
Θα προχωρήσουμε, όμως και στην άποψη των ξένων για το Βυζάντιο. Ο MONTESQUIEU (ΜΟΝΤΕΣΚΙΕ) θεωρούσε το Βυζάντιο συνέχεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, την οποία μάλιστα ονομάζει Ελληνική από το τέλος του 6ου αιώνος. Ο M. Jones, πάλι, στο έργο του: "The Greek city from Alexander to Justinian" ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΞΦΟΡΔΗ γράφει: "Το 395 η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία διηρέθη και τυπικώς σε Δυτικό και Ανατολικό τμήμα. Οι Ρωμαίοι είχαν εποικίσει πολλές επαρχίες του Ανατολικού τμήματος, και είχαν δημιουργήσει civitates ή coloniae ή municipia, αλλά δεν είχαν κατορθώσει να εκτοπίσουν τους Έλληνες. Έτσι και μετά τον τυπικό διαχωρισμό, οι Έλληνες επικρατούσαν στις περισσότερες επαρχίες του Ανατολικού τμήματος, ιδιαιτέρως στις περιοχές που ωμιλείτο η Ελληνική γλώσσα και ίσχυεν η Ελληνική Παιδεία. Αντιθέτως, το Ρωμαϊκό στοιχείο εξηφανίσθη από τις επαρχίες αυτές, συνεπεία της πολιτιστικής υπεροχής των Ελλήνων."
Η μεγάλη κοσμοπολίτικη Ελλάς των Ελληνιστικών Βασιλείων της Ασίας και της Αφρικής, συνέχισε την ζωή της στο Βυζάντιο, έτσι και ο OSTROGORSKY ομολογεί: "Είχε διαφυλάξει την αρχαία Ελληνική κληρονομιά και αποτελούσε την πηγή, που θα μπορούσε να ικανοποιήσει την δίψα του δυτικού κόσμου για τον Ελληνικό πολιτισμό, στα χρόνια της Αναγεννήσεως." Αλλά και ο Steven Ranciman: "Ο Κωνσταντίνος γέμισε τους δρόμους, τις πλατείες και τα μουσεία της νέας πρωτεύουσας με αρχαίους Ελληνικούς καλλιτεχνικούς θησαυρούς για να δώσει έμφαση στον Ελληνισμό του. Οι κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης που κυκλοφορούσαν κάθε μέρα μέσα στην πόλη δεν θα ήταν δυνατόν να ξεχάσουν ποτέ την δόξα της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΟΥΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ."
Σχετικά με την γλώσσα, τώρα, είναι αλήθεια πως αρχικά χρησιμοποιήθηκε η Λατινική ως επίσημη γλώσσα του κράτους. Όμως, από την εποχή του Ιουστινιανού, ήδη, οι Νεαρές, ως μέρος του ευρύτερου CORPUS IOURIS CIVILIS, γράφονται στα Ελληνικά. Για να φθάσουμε στον Ηράκλειο, όπου καθιερώνει τα Ελληνικά ως επίσημη γλώσσα του κράτους. Αυτό, δηλαδή που παρατηρούμε, είναι ένας γοργός Εξελληνισμός του Ανατολικού Ρωμαϊκού κράτους, διαμορφώνοντας μία καθαρά Ελληνορθόδοξη Εθνική Συνείδηση. Η ουσία είναι ότι τον χαρακτηρισμό "Ρωμαίος", όπως ανέφερα και πιο πάνω, το διατηρούσαν μόνο για να θεμελιώσουν το δικαίωμα στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική κληρονομιά. Μην ξεχνάμε, άλλωστε και την προσπάθεια οικειοποίησης της Ρωμαϊκής συνέχειας με την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους από τον Σφεταιριστή του δυτικού αυτοκρατορικού θρόνου, τον Καρλομάγνο.
Το Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος έζησε και διέπρεψε επί χίλια περίπου έτη μετά την άδοξη κατάρρευση του Δυτικού. Κάνοντας εδώ μια παρένθεση να τονίσω ότι αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη το στοιχείο της ενότητος σε ένα κράτος, πολλώι δε μάλλον όταν πρόκειται για μία πολυεθνική αυτοκρατορία. Αξίζει, λοιπόν, να μελετηθούν οι λόγοι αποσυνθέσεως και τελικής διαλύσεως της Δυτικής αυτοκρατορίας. Και τούτο διότι, τα συμπεράσματα που θα εξαχθούν ενισχύουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την άποψη περί ελληνικότητος του Βυζαντίου.
Έχοντας κατά νου λοιπόν την παραπάνω αρχή, στην Ανατολικορωμαϊκή Αυτοκρατορία συναντάμε τους Έλληνες και τους πλήρως εξελληνισμένους, οι οποίοι αποτελούσαν τον συμπαγή, σταθερό και σκληρό πυρήνα της. Οι άλλοι λαοί (Αρμένιοι, Γεωργιανοί, Σύριοι, Αιγύπτιοι, Σλαύοι, Βούλγαροι, Ιταλιώτες, Αλβανοί) ανήκαν σε αυτήν μερικώς και ασταθώς. Δεν εταυτίζοντο με το Κράτος, το οποίο είτε δεν το θεωρούσαν δικό τους (Σύριοι, Αιγύπτιοι), είτε εποφθαλμιούσαν την ηγεσία του από τους Έλληνες (Βούλγαροι: Συμεών, Σαμουήλ) και την μετατροπή του σε μιας άλλης μορφής και φύσης αυτοκρατορία, με προεξάρχον έθνος τους ιδίους. Για όλους τους παραπάνω λόγους, άλλες φορές τάχθηκαν στο πλευρό της κεντρικής διοίκησης, ενώ κάποιες άλλες συνεργάζοντο με τους εχθρούς του κράτους. Το Βυζάντιο, ασφαλώς και δεν ήταν δικό τους. Ανήκε στους Έλληνες που του έδωσαν την γλώσσα, την παιδεία, τον πολιτισμό και την Ελληνορθοδοξία.
Ειδικώτερα, η περίοδος 400-600 μ.χ, υπήρξε μεταβατική. Από το 600 αρχίζει η περίοδος του πλήρους εξελληνισμού, ο οποίος ολοκληρώνεται μέχρι το 650. Έκτοτε, επί 800 έτη η Αυτοκρατορία είναι πλήρως και καθαρώς Ελληνική. Στην πρόσληψη καθαρώς ελληνικού χαρακτήρος συμβάλλει και η κατά τον 7ο αιώνα απώλεια των ελληνιστικών επαρχιών (αλλά στην ουσία μηδέποτε πλήρως αφομοιωθέντων), δηλαδή της Συροπαλαιστίνης και Αιγύπτου (αφορμή οι δογματικές διαφορές όπως ο μονοφυστισμός και ο μονοθελητισμός, αλλά με βαθύτερη αιτία την προαναφερθείσα στην προηγούμενη παράγραφο), οι οποίες αφέθηκαν στην αραβική κατάκτηση διχως να προβάλλουν αντίσταση. Έτσι το κράτος περιορίζεται στην Μικρά Ασία, στην χερσόνησο του Αίμου, στα νησιά του Αιγαίου, στην Κρήτη (εξαίρεση τα περίπου 140 χρόνια σκλαβιάς στους Σαρακηνούς κατά τα έτη 824-961), στην Κύπρο και σε κάποια τμήματα της Νότιας Ιταλίας και Κριμαίας.
Επειδή, όμως, οι αναφορές μου σε Έλληνες Ιστορικούς θα θεωρηθούν ως υποκειμενικές θεωρήσεις του όλου ζητήματος θα αναφερθώ στις απόψεις ξένων Ιστορικών. Έτσι ο H.G. Wells στην «Παγκόσμια Ιστορία» του αποκαλεί το Βυζάντιο «Νέο Ελληνικόν κράτος» Γράφει σχετικώς: "Περί του Βυζαντινού κράτους ομιλούν γενικώς, ως εάν επρόκειτο περί συνεχίσεως της ρωμαϊκής παραδόσεως, ενώ εις την πραγματικότητα τούτο ήτο ανανανέωσις της παραδόσεως του Αλεξάνδρου. Το ανατολικόν κράτος, αφ΄ότου εχωρίσθη από το δυτικόν, ωμιλούσε την ελληνικήν και αποτελούσε την συνέχεια της ελληνικής παραδόσεως αν και όχι εντελώς αγνής. Πάντως το κράτος αυτό ήτο ελληνικόν και όχι λατινικόν." (α’.σελ. 635-638 εκδ. «Δέλτα»).
Ο Γίββων, επίσης, θαυμάζει την χάριν και την κομψότητα που έχει η ελληνική γλώσσα στα κείμενα του Κεδρηνού.
Ο Άγγλος Ιστορικός Toynbee, από την άλλη, σημειώνει: "Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε χρησιμεύσει ως το ελληνικόν οικουμενικόν κράτος. Τούτο, βεβαίως, κατά τον ίδιο ισχύει πολύ περισσότερο για το ανατολικό τμήμα της, ιδίως μετά το 476 μ.χ" («Σπουδή της Ιστορίας»).
Τέλος ο Γάλλος Jacques Le Goff στο βιβλίο του "La Civilisation de I' Occident Medieval Artaud" εκδοθέν στην Ελλάδα το 1993 από τις εκδόσεις ΒΑΝΙΑΣ με τον ελληνικό τίτλο "Ο πολιτισμός της Μεσαιωνικής Δύσης" χαρακτηρίζει τους Βυζαντινούς σαφέστατα ως Έλληνες. (σελ.68-69)
Επομένως, βλέπουμε ότι το χιλιόχρονο Βυζάντιο δεν δύναται να προσδιοριστεί ως οτιδήποτε άλλο παρά μόνο ΕΛΛΗΝΙΚΟ. Αποτελεί την απόλυτη αναφορά στον Β’ Ελληνικό πολιτισμό. Είναι το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ, το οποίο δεν εβίωσε τα σκοτάδια του Δυτικού Μεσαίωνα. Τουναντίον ήταν οι Βυζαντινοί Λόγιοι οι οποίοι προκάλεσαν την Αναγέννηση που οδήγησε στην παγκόσμια Δυτικοευρωπαϊκή πρωτοκαθεδρία. Διαφορετικά οι Δυτικοί θα έκαιγαν μέχρι τις ημέρες μας τις μάγισσες.
Πιστεύω οτι η ουσία εστιάζεται στον χαρακτήρα του κράτους ο οποίος ήτο καθαρώς Ελληνοχριστιανικός από τη σύζευξη των δύο μεγάλων ποταμών του Χριστιανισμού και του Ελληνικού πνεύματος. Είναι αλήθεια πως το ελληνικόν πνεύμα αναζωογονήθηκε και απετέλεσε, μέσωι της ελληνικής γλώσσης, το όχημα μετάδοσης του χριστιανισμού προς τα υπόλοιπα Έθνη, τόσο εντός όσο και εκτός της αυτοκρατορίας.
Ειδικώτερα, στους πρώτους αιώνες του Βυζαντίου ή της οψίμου αρχαιότητος (4ος με 6ο) διαμορφούται οι βασικοί προβληματισμοί της βυζαντινής λογοτεχνίας. Στο σημείο αυτό το "κοσμολογικό πρόβλημα" των Ελλήνων, η αγωνία δηλαδή για τη λύτρωση του ανθρώπου από τη μοίρα και τον θάνατο, θα συναντηθεί με το "χριστολογικό ζήτημα", που τοποθετεί τον ιδρυτή της νέας θρησκείας στην αρχή και στην αδιάκοπη συνέχεια του κόσμου. Πρυτανεύει η άποψη ότι η Αρχαία Ελληνική Γραμματεία αποτελεί προπαιδεία για τη μελέτη των χριστιανικών κειμένων. Η πρόθεση αυτή αποσκοπεί στο να συνδυάσει το χριστιανικό με το κλασσικό πνεύμα.
Μετά τα παραπάνω μεταφέρω οριμένα χαρακτηριστικά στοιχεία:
1. Ο αυτοκράτωρ Ιωάννης Βατάτζης της Ελληνικής αυτοκρατορίας της Νικαίας λέγει: «Εν τω γένει των Ελλήνων ημών, η σοφία βασιλεύει.»
2. Ο Ευστάθιος, Επίσκοπος Θεσσαλονίκης τον 11ο με τα εμβριθή και κατατοπιστικά του σχόλια στα Ομηρικά Έπη (για κύττα οι σκοταδιστές Βυζαντινοί!!!) στην ομιλία του για την Αγία Τεσσαρακοστή, λέγει: «Εις τε τον καθ΄ημάς Έλληνα και εις Βάρβαρον» (Ρ. G. Migne τ.135, σελ. 708).
3. Ο Νικηφόρος Γρηγοράς συνεχώς χρησιμοποιεί το όνομα «Ελληνες» με εθνική και όχι θρησκευτική έννοια.
4. Ο Ηγεμών Μιχαήλ Άγγελος το Ελληνικό Δεσποτάτο της Ηπείρου το αποκαλεί «Της Ελλάδος»
5. Ο Ιωάννης Αργυρόπουλος προσφωνεί τον Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγο: «Ω της Ελλάδος Ήλιε Βασιλεύ» (Σάνθας, Monuments A)
6. Ο Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος σε πανηγυρική ομιλία του υπογραμμίζει την «Δόξαν της Ελληνικής παραδόσεως» και υπερηφανεύεται (όπως άλλοτε ο Ισοκράτης για τους Αθηναίους), επειδή οι κάτοικοι της Κωνσταντινουπόλεως: «Ου μιξοβάρβαρου λαού το φθέγμα φύρδην προϊεμένου.» Αλλά διατρανούν: «Την Ελλάδα γλώτταν την ορθορρήμονα».
7. Στην «Βασίλειον Τάξιν» του ο αυτοκράτωρ Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος αναφέρει την «Ελληνική Παιδείαν» και την «Ελληνική Μουσικήν» ως αντίθετες όχι πλέον προς τις των χριστιανών, αλλά προς τις των «Βαρβάρων».
8. Η Άννα Κομνηνή υπερηφανεύεται επειδή εμελέτησε Αριστοτέλην και Πλάτωνα και γενικώς για την Ελληνική Παιδεία της.
9. Ο Επίσκοπος Αθηνών Μιχαήλ Χωνιάτης υμνεί ποιητικώς την δόξαν των Αρχαίων Αθηνών.
10. Ο Νικήτας Χωνιάτης, γράφοντας για την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Δυτικούς, θρηνεί επειδή του έλαχε η μοίρα: «Να παραπέμψω τοις έπειτα πράξεις πολεμικάς εν αις μη νικώσιν Έλληνες, να μεταχειρισθώ την Ιστορίαν, χρήμα βέλτιστον και κάλλιστον των Ελλήνων εύρημα, ίνα διαιωνίσω την μνήμην βαρβαρικών καθ' Ελλήνων κατορθωμάτων.»
11. Ο Λαόνικος Χαλκοκονδύλης καλεί «Έλληνας» τους κατοίκους του κράτους και «Βασιλείς Ελλήνων» τους εν Κωνσταντινουπόλει αυτοκράτορας.
12. Ο Μ. Δούκας χαρακτηρίζει τον λαόν του Βυζαντίου «Τρυγίαν των Ελλήνων».
13. Ο Σουλτάνος της Αιγύπτου με επιστολή του προς τον Ιωάννην Καντακουζηνόν τον αποκαλεί: «Βασιλέα των Ελλήνων»
14. Ο Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος, στην τελευταία έκκλησί του για αγώνα, χαρακτηρίζει την Κωνσταντινούπολιν: «Ελπίδα και χαράν πάντων των Ελλήνων».
15. Τέλος ακόμη και ο Ακάθιστος Ύμνος είναι εμπνευσμένος από τους χαιρετισμούς των Ορφικών προς την υψίστην Θεάν:
«Χαίρε δε και κλίμαξ ποτί ουρανόν.» (Ορφικός)
«Χαίρε κλίμαξ επουράνιε.» (Ακάθιστος Ύμνος) [/img]
Κωνσταντινος Δεσποτοπουλος - Ακαδημαϊκός - πρώην υπουργός Παιδείας
Κύριε διευθυντά
Παλλάδιο ηθικό των Ελλήνων της γενεάς μου, η επί αιώνες πολλούς παρουσία του ελληνικού έθνους στην ιστορία της ανθρωπότητας, από τους προ Χριστού χρόνους έως την εποχή μας και με συμβολή μεγαλουργό κάποτε, αμφισβητείται και πάλι, από Ελληνες τώρα μάλιστα, και χαρακτηρίζεται έωλο θεώρημα, γέννημα του ελληνικού ρομαντισμού του ΙΘ΄ αιώνα είτε κατασκεύασμα ιδεολογικό της εκπαιδευτικής πολιτικής του νεοσύστατου κράτους.
Δεν κατονομάζω πρόσωπα, εφόσον αδυνατώ να τα επαινέσω. Δεν ανέχομαι όμως την οικτρή αυτή απάρνηση της ιστορικής αλήθειας, συνοδευμένη, άλλωστε, και από την αξίωση να εισαχθεί στα διδακτικά βιβλία της Ιστορίας.
Επικαλούμαι, λοιπόν, τα εξής προς τους διδασκάλους της Ιστορίας ή και προς το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο:
1. Ο φιλόσοφος Πλήθων, στον 15ο αιώνα, είχε ζητήσει, πριν από την Αλωση, ο τελευταίος αυτοκράτωρ της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, να ανακηρυχθεί Βασιλεύς των Ελλήνων, ώστε και να συμμορφωθεί προς την ιστορική τότε πραγματικότητα.
2. Ο πρώτος μετά την Αλωση Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, απευθυνόμενος στους μοναχούς της Πάτμου, τονίζει προς αυτούς ότι με την περίσωση των ευρισκομένων στη Μονή χειρογράφων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας συμβάλλουν στην επιβίωση του υπόδουλου Γένους.
3. Ο Ιανός Λάσκαρις και άλλοι Ελληνες λόγιοι στην Ιταλία, πολύ πριν από τον 19ο αιώνα, όχι μόνο διδάσκουν τα κείμενα των αρχαίων Ελλήνων, αλλά και με αμείωτο ζήλο επιδιώκουν να προκαλέσουν πολεμική επιχείρηση των Δυτικοευρωπαίων για την απελευθέρωση των συγχρόνων τους Ελλήνων.
4. Στον 17ο αιώνα, ο Ελληνας Επίσκοπος Βελιγραδίου έγραφε για τον σύγχρονό του φιλόσοφο Θεόφιλον Κορυδαλλέα ότι δεν υστερεί όχι μόνο των διάσημων τότε φιλοσόφων της Ιταλίας, αλλά και των ημετέρων φιλοσόφων της αρχαίας εποχής.
5. Ο μέγας ζωγράφος Θεοτοκόπουλος, στον 17ο αιώνα, ονομάζεται για τους Ευρωπαίους «Ελ Γκρέκο», ο Ελληνας με όσα ένδοξα υποβάλλει τότε η λέξη αυτή, ενώ και υπενθύμιζε την ύπαρξη του Γένους των Ελλήνων, μεγαλουργού άλλοτε και υπόδουλου τότε.
6. Αλλά και στον 18ο αιώνα, Ελληνες έμποροι και λόγιοι, που ζούσαν και δρούσαν στις ευρωπαϊκές χώρες, ιδιαίτερα στη σημερινή Ρουμανία, διατηρούσαν ακμαίο το ελληνικό φρόνημά τους, μάλιστα ήκμαζαν τότε οι «Αδελφότητες» Ελλήνων στην Ιταλία και σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
7. Ο Διονύσιος Σολωμός, στον Υμνον εις την Ελευθερίαν, γραμμένον πριν να υπάρξει ακόμη ελληνικό ανεξάρτητο κράτος, όχι λοιπόν ως φερέφωνο της εκπαιδευτικής πολιτικής του, αναφέρεται σε «περασμένα μεγαλεία» και χαρακτηρίζει «σαν πρώτα αντρειωμένη» την ελευθερία, δηλαδή εμπνέεται από την ιστορική διάρκεια του ελληνικού έθνους.
8. Ο φιλελληνισμός, το υπέροχο αυτό κίνημα των ηθικά αισθαντικών Ευρωπαίων και Αμερικανών, εξηγείται μόνο από την πεποίθησή των ότι ένα μεγαλουργό στους αρχαίους χρόνους έθνος έχει εξεγερθεί για την απόσειση της επί αιώνες δουλείας του.
9. Εκφραστικότατο είναι και ό,τι διακήρυξε ο ραδιοσταθμός της Μόσχας τον Νοέμβριο του 1940: Οι Ελληνες στην Πίνδο έγραψαν νέον Μαραθώνα. Και ο ρωσικός φιλελληνισμός υπάρχει έντονος ήδη από τον δέκατο όγδοο αιώνα.
10. Δεν πρέπει να παραγνωρίζεται η συγκινητική αντοχή του ελληνικού φρονήματος συμπαγών ελληνικών πληθυσμών υπό εξουσία τουρκική επί αιώνες σε περιοχές των εσχατιών της Μικράς Ασίας και ιδιαίτερα του Πόντου, όπου η τοπική ελληνική γλώσσα διατήρησε χαρακτηριστικά στοιχεία της αρχαίας ελληνικής πολύ έκδηλα.
Η διαχρονική συνέχεια του ελληνικού έθνους, λοιπόν, είναι διάτορα μαρτυρημένη από την ιστορική πραγματικότητα και δεν είναι απλώς εφεύρημα του «ελληνικού ρομαντισμού του 19ου αιώνα», προς ιδεολογική στήριξη «εθνικών επεκτατισμών», όπως επιπόλαια γράφεται σε πρόσφατο δημοσίευμα. Στον 19ο αιώνα συζητήθηκε απλώς η «διαχρονική συνέχεια του ελληνικού έθνους» με αφορμή την αμφισβήτησή της από μη Ελληνες. Πριν δεν συζητούσαν γι’ αυτήν, καθώς δεν συζητεί κανείς για τα δεδομένα και αυτονόητα.
Οι πολέμιοι της ιστορικής αλήθειας για την αδιάκοπη επί αιώνες πολλούς ύπαρξη του ελληνικού έθνους δεν επιτρέπεται να συγχέουν τη λεγόμενη συχνά «προγονοπληξία» με τη νηφάλια επίγνωση από τους σημερινούς Ελληνες των αρχαιότατων εθνικών τίτλων τους, εμπνευστική μάλλον προς εθνική αξιοπρέπεια ή και υποκινητική σε προσπάθεια για ιστορική μεγαλουργία. Στους αρχαίους Ελληνες διάχυτη κατά Ηρόδοτον ήταν η πίστη ότι «απεκρίθη εκ παλαιτέρου του βαρβάρου έθνεος το ελληνικόν, εόν και δεξιώτερον και ηλιθίου ευηθείης απηλλαγμένον μάλλον». Η πίστη αυτή όμως δεν τους εμπόδισε να μεγαλουργήσουν.
Παρακάτω θα παραθέσω μία μικρή μου μελέτη σε σχέση με το αν είχε ελληνικό χαρακτήρα το Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος ή Βυζάντιο, όπως ωνομάσθη κατά τον 16ο αιώνα από τον Ιερώνυμο Βολφ. Να σημειώσω μόνον ότι την κατωτέρωι μελέτη την έχω δημοσιεύσει σε ορισμένα φόρα. Πάσα ένστασις, αντίρρησις ή διαφωνία δεκτή. Άλλωστε, μέσωι της διαλεκτικής (στην ορθή μορφή της) προωθείται η γνώσις και η καλλιτέρευσις του ανθρωπίνου πνεύματος.
Το ένδοξο, Χιλιόχρονο Βυζάντιο, ή, άλλως όπως αποκαλείται το Ελληνικό Μεσαιωνικό κράτος, ξεκίνησε τυπικά με τη μεταφορά της πρωτευούσης του Ρωμαϊκού κράτους από τη Ρώμη στην αρχαία ελληνική αποικία του Βύζαντος του Μεγαρέα, το Βυζάντιο. Για το όνειρο του Κωνσταντίνου όπου του υπεδείχθη η ακριβής τοποθεσία Κτίσεως της Νέας Ρώμης, ή Νέας Ιερουσαλήμ, ή Νέας Επταλόφου ή Βασιλευούσης, ή Κωνσταντικουπόλεως, πιστεύω ότι δεν χρειάζεται να αναφερθώ` απλώς να επισημάνω ότι εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της απαραίτητης ενδύσεως της αυτοκρατορικής απόφασης με τον κατάλληλο μύθο. Όμως, ουσιαστικά η Βυζαντινή αυτοκρατορία εκκινά την χιλιόχρονη πορεία της στην Ιστορία και την αιωνιότητα το 395. Τη χρονιά εκείνη, λίγο πριν πεθάνει ο Θεοδόσιος, μοίρασε την ενιαία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στους δύο του γιους. Στον Ονώριο έδωσε το Δυτικό Ρωμαϊκό τμήμα και στον Αρκάδιο το Ανατολικό Ρωμαϊκό τμήμα. Το τελευταίο αποτέλεσε το Ανατολικό Ρωμαϊκό Κράτος, ενώ οι ίδιοι οι Βυζαντινοί αποκαλούσαν τους εαυτούς των Ρωμαίους και την αυτοκρατορία τους Ρωμαϊκή. Σε αυτό το σημείο να τονίσω ότι, ειδικά για τους κατοίκους της Βασιλευούσης υπήρχε και η ονομασία Βυζαντινός, εκ του αρχαίου Βυζαντίου.
Όμως, η ονομασία Ρωμαίος και Ρωμαϊκό κράτος εδόθη για καθαρά διοικητικούς λόγους, εξυπηρετούσε δε τον σκοπό της κατοχύρωσης της αυτοκρατορίας, ένα είδος πνευματικών δικαιωμάτων δηλαδή. Το Βυζάντιο ήταν πράγματι πολυεθνικό, εξαπλώνονταν, όμως, σε περιοχές, οι οποίες ανήκαν παλαιότερα στα Ελληνιστικά κράτη του Βασιλείου των Σελευκιδών, του Βασιλείου των Πτολεμαίων, αλλά και στην κυρίως Ελλάδα και στην Βαλκανική εν γένει. Στις περιοχές αυτές, εκτός των Ελλήνων, η συντριπτική πλειοψηφία των άλλων λαών είχαν ως γλώσσα συννενόησης την Ελληνιστική Κοινή, η οποία τότε ήταν παγκόσμια γλώσσα. Για να μην αναφερθούμε και σε πληθυσμούς, οι οποίοι αν και μη Ελληνικής καταγωγής ήταν Ελληνόφωνοι. Οι Έλληνες, λοιπόν, ως βασικό συστατικό στοιχείο της αυτοκρατορίας, ήταν ευνόητο να αναλάβουν τον κυρίαρχο ρόλο στην διοίκηση του κράτους, ως οι πλέον κατάλληλοι.
Παρέλαβαν επομένως την Ρωμαϊκή Δομή του κράτους, χρησιμοποίησαν τον Χριστιανισμό ως συνεκτικό ιστό και την Ελληνική παιδεία και δημιούργησαν το μοναδικό στην Ιστορία, για την μακρόχρονη διάρκειά του, φαινόμενο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Αυτά αναφέρονται και στο έργο του Σπυρίδωνος Ζαμπελίου "ΒΥΖΑΝΤΙΝΑΙ ΜΕΛΕΤΑΙ ΠΕΡΙ ΠΗΓΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΘΝΟΤΗΤΟΣ. ΑΠΟ Η' ΑΧΡΙ Ι' ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΗΡΙΔΟΣ Μ.Χ" εκδοθέν το 1857. Λέγει συγκεκριμένα ο Ζαμπέλιος: "Τον μεσαιώνα τον ελληνικόν οικονομούσι τρεις κεφαλαιώδεις αρχαί. Α' η αρχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και πολιτικής ενότητος. Β' η αρχή της Οικουμενικής Συνόδου, ή της θρησκευτικής ενότητος. Γ' Η αρχή της Αττικής Παιδείας, ήγουν η της Εθνικής και ιστορικής ενότητος." Συγκεκριμένα, ο Ελληνικός πολιτισμός στο Βυζάντιο, διετηρήθη ανόθευτος και είναι αυτός που εκφράζει την "ζώσα ψυχή", το "πνεύμα" του Ελληνικού Έθνους. Το Ελληνικό Έθνος ορίζεται ως Υπεριστορική οντότητα που βιώνει διάφορες ιστορικές πραγματικότητες, κατά την διάρκεια των αιώνων, οι οποίες συνιστούν μετεξελίξεις του Ελληνικού πνεύματος.
Ο μεγάλος Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, τώρα, του οποίου το τρίσημο σχήμα της Ελληνικής Ιστορίας διδασκόμαστε μέχρι σήμερα, απαντά τεκμηριωμένα στις κακοήθειες του Φαλμεράϋερ και τονίζει την πολιτιστική αφομοίωση της καθόδου των Σλάβων από τους γηγενείς, με επακόλουθο τον Εξελληνισμό τους. Όσο για τους Αλβανούς, αυτοί μετακινήθηκαν επί Ισαύρων από τον Καύκασο στην σημερινή τους επικράτεια. Οι Αρβανίτες προϋπήρχαν και είναι Ελληνικό φύλο, χαρακτηρίζονται, μάλιστα, από τον βραβευθέντα Κ. Μπίρη ως ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΩΤΕΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ στο ομότιτλο βιβλίο του. Αλλά και η ιστορία του άξιου Έλληνος χριστιανού ορθοδόξου Γεωργίου Καστριώτου από τον ΠΑΓΑΝΕΛ, είναι η ιστορία του νεωτέρου Πύρρου, ενάντια στους Τούρκους. Υπό την σκέπη του συνένωσε τους Ηπειρώτες, τους Αρβανίτες, αλλά και ένα μεγάλο μέρος των Αλβανών ενάντια στους κατακτητές, σκόπευε, μάλιστα, να ενώσει τις δυνάμεις του με αυτές του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου για την ανασύσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Αναφορικά δε με την σημαία του κατασκευασμένου Αλβανικού κρατιδίου, η ίδια αποτελεί παραποίηση του Πολεμικού Βυζαντινού Δικεφάλου Αετού.
Για να γυρίσουμε, όμως, στον Παπαρρηγόπουλο, ο ίδιος υιοθέτησε την Ηροδότεια άποψη για την γλώσσα και την θρησκεία, τα οποία είναι ενωτικά πολιτισμικά στοιχεία που αποδίδονται παράλληλα και ως πάγια Εθνικά χαρακτηριστικά.
Θα προχωρήσουμε, όμως και στην άποψη των ξένων για το Βυζάντιο. Ο MONTESQUIEU (ΜΟΝΤΕΣΚΙΕ) θεωρούσε το Βυζάντιο συνέχεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, την οποία μάλιστα ονομάζει Ελληνική από το τέλος του 6ου αιώνος. Ο M. Jones, πάλι, στο έργο του: "The Greek city from Alexander to Justinian" ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΞΦΟΡΔΗ γράφει: "Το 395 η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία διηρέθη και τυπικώς σε Δυτικό και Ανατολικό τμήμα. Οι Ρωμαίοι είχαν εποικίσει πολλές επαρχίες του Ανατολικού τμήματος, και είχαν δημιουργήσει civitates ή coloniae ή municipia, αλλά δεν είχαν κατορθώσει να εκτοπίσουν τους Έλληνες. Έτσι και μετά τον τυπικό διαχωρισμό, οι Έλληνες επικρατούσαν στις περισσότερες επαρχίες του Ανατολικού τμήματος, ιδιαιτέρως στις περιοχές που ωμιλείτο η Ελληνική γλώσσα και ίσχυεν η Ελληνική Παιδεία. Αντιθέτως, το Ρωμαϊκό στοιχείο εξηφανίσθη από τις επαρχίες αυτές, συνεπεία της πολιτιστικής υπεροχής των Ελλήνων."
Η μεγάλη κοσμοπολίτικη Ελλάς των Ελληνιστικών Βασιλείων της Ασίας και της Αφρικής, συνέχισε την ζωή της στο Βυζάντιο, έτσι και ο OSTROGORSKY ομολογεί: "Είχε διαφυλάξει την αρχαία Ελληνική κληρονομιά και αποτελούσε την πηγή, που θα μπορούσε να ικανοποιήσει την δίψα του δυτικού κόσμου για τον Ελληνικό πολιτισμό, στα χρόνια της Αναγεννήσεως." Αλλά και ο Steven Ranciman: "Ο Κωνσταντίνος γέμισε τους δρόμους, τις πλατείες και τα μουσεία της νέας πρωτεύουσας με αρχαίους Ελληνικούς καλλιτεχνικούς θησαυρούς για να δώσει έμφαση στον Ελληνισμό του. Οι κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης που κυκλοφορούσαν κάθε μέρα μέσα στην πόλη δεν θα ήταν δυνατόν να ξεχάσουν ποτέ την δόξα της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΟΥΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ."
Σχετικά με την γλώσσα, τώρα, είναι αλήθεια πως αρχικά χρησιμοποιήθηκε η Λατινική ως επίσημη γλώσσα του κράτους. Όμως, από την εποχή του Ιουστινιανού, ήδη, οι Νεαρές, ως μέρος του ευρύτερου CORPUS IOURIS CIVILIS, γράφονται στα Ελληνικά. Για να φθάσουμε στον Ηράκλειο, όπου καθιερώνει τα Ελληνικά ως επίσημη γλώσσα του κράτους. Αυτό, δηλαδή που παρατηρούμε, είναι ένας γοργός Εξελληνισμός του Ανατολικού Ρωμαϊκού κράτους, διαμορφώνοντας μία καθαρά Ελληνορθόδοξη Εθνική Συνείδηση. Η ουσία είναι ότι τον χαρακτηρισμό "Ρωμαίος", όπως ανέφερα και πιο πάνω, το διατηρούσαν μόνο για να θεμελιώσουν το δικαίωμα στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική κληρονομιά. Μην ξεχνάμε, άλλωστε και την προσπάθεια οικειοποίησης της Ρωμαϊκής συνέχειας με την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους από τον Σφεταιριστή του δυτικού αυτοκρατορικού θρόνου, τον Καρλομάγνο.
Το Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος έζησε και διέπρεψε επί χίλια περίπου έτη μετά την άδοξη κατάρρευση του Δυτικού. Κάνοντας εδώ μια παρένθεση να τονίσω ότι αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη το στοιχείο της ενότητος σε ένα κράτος, πολλώι δε μάλλον όταν πρόκειται για μία πολυεθνική αυτοκρατορία. Αξίζει, λοιπόν, να μελετηθούν οι λόγοι αποσυνθέσεως και τελικής διαλύσεως της Δυτικής αυτοκρατορίας. Και τούτο διότι, τα συμπεράσματα που θα εξαχθούν ενισχύουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την άποψη περί ελληνικότητος του Βυζαντίου.
Έχοντας κατά νου λοιπόν την παραπάνω αρχή, στην Ανατολικορωμαϊκή Αυτοκρατορία συναντάμε τους Έλληνες και τους πλήρως εξελληνισμένους, οι οποίοι αποτελούσαν τον συμπαγή, σταθερό και σκληρό πυρήνα της. Οι άλλοι λαοί (Αρμένιοι, Γεωργιανοί, Σύριοι, Αιγύπτιοι, Σλαύοι, Βούλγαροι, Ιταλιώτες, Αλβανοί) ανήκαν σε αυτήν μερικώς και ασταθώς. Δεν εταυτίζοντο με το Κράτος, το οποίο είτε δεν το θεωρούσαν δικό τους (Σύριοι, Αιγύπτιοι), είτε εποφθαλμιούσαν την ηγεσία του από τους Έλληνες (Βούλγαροι: Συμεών, Σαμουήλ) και την μετατροπή του σε μιας άλλης μορφής και φύσης αυτοκρατορία, με προεξάρχον έθνος τους ιδίους. Για όλους τους παραπάνω λόγους, άλλες φορές τάχθηκαν στο πλευρό της κεντρικής διοίκησης, ενώ κάποιες άλλες συνεργάζοντο με τους εχθρούς του κράτους. Το Βυζάντιο, ασφαλώς και δεν ήταν δικό τους. Ανήκε στους Έλληνες που του έδωσαν την γλώσσα, την παιδεία, τον πολιτισμό και την Ελληνορθοδοξία.
Ειδικώτερα, η περίοδος 400-600 μ.χ, υπήρξε μεταβατική. Από το 600 αρχίζει η περίοδος του πλήρους εξελληνισμού, ο οποίος ολοκληρώνεται μέχρι το 650. Έκτοτε, επί 800 έτη η Αυτοκρατορία είναι πλήρως και καθαρώς Ελληνική. Στην πρόσληψη καθαρώς ελληνικού χαρακτήρος συμβάλλει και η κατά τον 7ο αιώνα απώλεια των ελληνιστικών επαρχιών (αλλά στην ουσία μηδέποτε πλήρως αφομοιωθέντων), δηλαδή της Συροπαλαιστίνης και Αιγύπτου (αφορμή οι δογματικές διαφορές όπως ο μονοφυστισμός και ο μονοθελητισμός, αλλά με βαθύτερη αιτία την προαναφερθείσα στην προηγούμενη παράγραφο), οι οποίες αφέθηκαν στην αραβική κατάκτηση διχως να προβάλλουν αντίσταση. Έτσι το κράτος περιορίζεται στην Μικρά Ασία, στην χερσόνησο του Αίμου, στα νησιά του Αιγαίου, στην Κρήτη (εξαίρεση τα περίπου 140 χρόνια σκλαβιάς στους Σαρακηνούς κατά τα έτη 824-961), στην Κύπρο και σε κάποια τμήματα της Νότιας Ιταλίας και Κριμαίας.
Επειδή, όμως, οι αναφορές μου σε Έλληνες Ιστορικούς θα θεωρηθούν ως υποκειμενικές θεωρήσεις του όλου ζητήματος θα αναφερθώ στις απόψεις ξένων Ιστορικών. Έτσι ο H.G. Wells στην «Παγκόσμια Ιστορία» του αποκαλεί το Βυζάντιο «Νέο Ελληνικόν κράτος» Γράφει σχετικώς: "Περί του Βυζαντινού κράτους ομιλούν γενικώς, ως εάν επρόκειτο περί συνεχίσεως της ρωμαϊκής παραδόσεως, ενώ εις την πραγματικότητα τούτο ήτο ανανανέωσις της παραδόσεως του Αλεξάνδρου. Το ανατολικόν κράτος, αφ΄ότου εχωρίσθη από το δυτικόν, ωμιλούσε την ελληνικήν και αποτελούσε την συνέχεια της ελληνικής παραδόσεως αν και όχι εντελώς αγνής. Πάντως το κράτος αυτό ήτο ελληνικόν και όχι λατινικόν." (α’.σελ. 635-638 εκδ. «Δέλτα»).
Ο Γίββων, επίσης, θαυμάζει την χάριν και την κομψότητα που έχει η ελληνική γλώσσα στα κείμενα του Κεδρηνού.
Ο Άγγλος Ιστορικός Toynbee, από την άλλη, σημειώνει: "Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε χρησιμεύσει ως το ελληνικόν οικουμενικόν κράτος. Τούτο, βεβαίως, κατά τον ίδιο ισχύει πολύ περισσότερο για το ανατολικό τμήμα της, ιδίως μετά το 476 μ.χ" («Σπουδή της Ιστορίας»).
Τέλος ο Γάλλος Jacques Le Goff στο βιβλίο του "La Civilisation de I' Occident Medieval Artaud" εκδοθέν στην Ελλάδα το 1993 από τις εκδόσεις ΒΑΝΙΑΣ με τον ελληνικό τίτλο "Ο πολιτισμός της Μεσαιωνικής Δύσης" χαρακτηρίζει τους Βυζαντινούς σαφέστατα ως Έλληνες. (σελ.68-69)
Επομένως, βλέπουμε ότι το χιλιόχρονο Βυζάντιο δεν δύναται να προσδιοριστεί ως οτιδήποτε άλλο παρά μόνο ΕΛΛΗΝΙΚΟ. Αποτελεί την απόλυτη αναφορά στον Β’ Ελληνικό πολιτισμό. Είναι το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ, το οποίο δεν εβίωσε τα σκοτάδια του Δυτικού Μεσαίωνα. Τουναντίον ήταν οι Βυζαντινοί Λόγιοι οι οποίοι προκάλεσαν την Αναγέννηση που οδήγησε στην παγκόσμια Δυτικοευρωπαϊκή πρωτοκαθεδρία. Διαφορετικά οι Δυτικοί θα έκαιγαν μέχρι τις ημέρες μας τις μάγισσες.
Πιστεύω οτι η ουσία εστιάζεται στον χαρακτήρα του κράτους ο οποίος ήτο καθαρώς Ελληνοχριστιανικός από τη σύζευξη των δύο μεγάλων ποταμών του Χριστιανισμού και του Ελληνικού πνεύματος. Είναι αλήθεια πως το ελληνικόν πνεύμα αναζωογονήθηκε και απετέλεσε, μέσωι της ελληνικής γλώσσης, το όχημα μετάδοσης του χριστιανισμού προς τα υπόλοιπα Έθνη, τόσο εντός όσο και εκτός της αυτοκρατορίας.
Ειδικώτερα, στους πρώτους αιώνες του Βυζαντίου ή της οψίμου αρχαιότητος (4ος με 6ο) διαμορφούται οι βασικοί προβληματισμοί της βυζαντινής λογοτεχνίας. Στο σημείο αυτό το "κοσμολογικό πρόβλημα" των Ελλήνων, η αγωνία δηλαδή για τη λύτρωση του ανθρώπου από τη μοίρα και τον θάνατο, θα συναντηθεί με το "χριστολογικό ζήτημα", που τοποθετεί τον ιδρυτή της νέας θρησκείας στην αρχή και στην αδιάκοπη συνέχεια του κόσμου. Πρυτανεύει η άποψη ότι η Αρχαία Ελληνική Γραμματεία αποτελεί προπαιδεία για τη μελέτη των χριστιανικών κειμένων. Η πρόθεση αυτή αποσκοπεί στο να συνδυάσει το χριστιανικό με το κλασσικό πνεύμα.
Μετά τα παραπάνω μεταφέρω οριμένα χαρακτηριστικά στοιχεία:
1. Ο αυτοκράτωρ Ιωάννης Βατάτζης της Ελληνικής αυτοκρατορίας της Νικαίας λέγει: «Εν τω γένει των Ελλήνων ημών, η σοφία βασιλεύει.»
2. Ο Ευστάθιος, Επίσκοπος Θεσσαλονίκης τον 11ο με τα εμβριθή και κατατοπιστικά του σχόλια στα Ομηρικά Έπη (για κύττα οι σκοταδιστές Βυζαντινοί!!!) στην ομιλία του για την Αγία Τεσσαρακοστή, λέγει: «Εις τε τον καθ΄ημάς Έλληνα και εις Βάρβαρον» (Ρ. G. Migne τ.135, σελ. 708).
3. Ο Νικηφόρος Γρηγοράς συνεχώς χρησιμοποιεί το όνομα «Ελληνες» με εθνική και όχι θρησκευτική έννοια.
4. Ο Ηγεμών Μιχαήλ Άγγελος το Ελληνικό Δεσποτάτο της Ηπείρου το αποκαλεί «Της Ελλάδος»
5. Ο Ιωάννης Αργυρόπουλος προσφωνεί τον Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγο: «Ω της Ελλάδος Ήλιε Βασιλεύ» (Σάνθας, Monuments A)
6. Ο Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος σε πανηγυρική ομιλία του υπογραμμίζει την «Δόξαν της Ελληνικής παραδόσεως» και υπερηφανεύεται (όπως άλλοτε ο Ισοκράτης για τους Αθηναίους), επειδή οι κάτοικοι της Κωνσταντινουπόλεως: «Ου μιξοβάρβαρου λαού το φθέγμα φύρδην προϊεμένου.» Αλλά διατρανούν: «Την Ελλάδα γλώτταν την ορθορρήμονα».
7. Στην «Βασίλειον Τάξιν» του ο αυτοκράτωρ Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος αναφέρει την «Ελληνική Παιδείαν» και την «Ελληνική Μουσικήν» ως αντίθετες όχι πλέον προς τις των χριστιανών, αλλά προς τις των «Βαρβάρων».
8. Η Άννα Κομνηνή υπερηφανεύεται επειδή εμελέτησε Αριστοτέλην και Πλάτωνα και γενικώς για την Ελληνική Παιδεία της.
9. Ο Επίσκοπος Αθηνών Μιχαήλ Χωνιάτης υμνεί ποιητικώς την δόξαν των Αρχαίων Αθηνών.
10. Ο Νικήτας Χωνιάτης, γράφοντας για την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Δυτικούς, θρηνεί επειδή του έλαχε η μοίρα: «Να παραπέμψω τοις έπειτα πράξεις πολεμικάς εν αις μη νικώσιν Έλληνες, να μεταχειρισθώ την Ιστορίαν, χρήμα βέλτιστον και κάλλιστον των Ελλήνων εύρημα, ίνα διαιωνίσω την μνήμην βαρβαρικών καθ' Ελλήνων κατορθωμάτων.»
11. Ο Λαόνικος Χαλκοκονδύλης καλεί «Έλληνας» τους κατοίκους του κράτους και «Βασιλείς Ελλήνων» τους εν Κωνσταντινουπόλει αυτοκράτορας.
12. Ο Μ. Δούκας χαρακτηρίζει τον λαόν του Βυζαντίου «Τρυγίαν των Ελλήνων».
13. Ο Σουλτάνος της Αιγύπτου με επιστολή του προς τον Ιωάννην Καντακουζηνόν τον αποκαλεί: «Βασιλέα των Ελλήνων»
14. Ο Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος, στην τελευταία έκκλησί του για αγώνα, χαρακτηρίζει την Κωνσταντινούπολιν: «Ελπίδα και χαράν πάντων των Ελλήνων».
15. Τέλος ακόμη και ο Ακάθιστος Ύμνος είναι εμπνευσμένος από τους χαιρετισμούς των Ορφικών προς την υψίστην Θεάν:
«Χαίρε δε και κλίμαξ ποτί ουρανόν.» (Ορφικός)
«Χαίρε κλίμαξ επουράνιε.» (Ακάθιστος Ύμνος) [/img]
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)