“Ἐκ νεότητός μου πολλὰ πολεμεῖ με πάθη.ἀλλ' αὐτὸς ἀντιλαβοῦ, καὶ σῶσον Σωτήρ μου»

( Πρώτος Αναβαθμός του Δ΄ Ήχου )

«Πλεονάκις ἐπολέμησάν με ἐκ νεότητός μου, εἰπάτω δὴ Ἰσραήλ·», είναι ο στίχος του 128^ου Ψαλμού με τον οποίο έχει σχέσι ο Αναβαθμός που θα αναλύσουμε. Αυτός ο ψαλμικός στίχος αναφέρεται στον Ισραήλ και σημαίνει, ότι πολλές φορές τον πολέμησαν κατά τη νεότητά του, από τότε δηλαδή που εγκαταστάθηκε στην Ιερουσαλήμ σαν έθνος. Αυτό ομολογεί ολόκληρος ο Ιουδαϊκός λαός, διότι όταν επέστρεψε στα Ιεροσόλυμα και θέλησε να οικοδομήση τα σπίτια του, τα τείχη της πόλεως και τον Ναό του, ύστερα από εβδομήντα χρόνια αιχμαλωσίας στη Βαβυλώνα, εδέχετο συνεχείς επιθέσεις από τα γειτονικά έθνη για πολλά χρόνια.

Αυτό τον μακροχρόνιο πόλεμο μεταφέρει πνευματικά στον πρώτο Αναβαθμό του Δ΄ Ήχου ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης , για να μας πη, ότι από τα πολύ παιδικά μας χρόνια μας πολεμούν και μας κατατυραννούν τα πάθη.

Είχαμε αναφέρει,  ότι το πάθος δημιουργείται από τη συχνή και καθημερινή επανάληψι της ίδιας αμαρτίας. Όταν λοιπόν πέσουμε στην συγκατάθεσί της, τότε  ο νους σκοτίζεται και θολώνει. Στη συνέχεια, κυριεύεται και η ψυχή και το σώμα. Άρα, πρώτα αιχμαλωτίζεται  ο νους και ύστερα ολόκληρη η καρδιά. Έτσι, όταν κάθε μέρα πέφτουμε στην ίδια αμαρτία, δημιουργείται συνήθεια και η συνήθεια μας δημιουργεί το πάθος. Η συνήθεια γίνεται αγάπη, γίνεται εξάρτησι, όπως ακριβώς δημιουργούν εξάρτησι το ποτό, τα ναρκωτικά, η χαρτοπαιξία, η λαιμαργία, και πλήθος άλλων κακιών. Η δε εξάρτησις από το πάθος μας οδηγεί στην αιχμαλωσία.

Κάτι ανάλογο μας λέγει ο απόστολος Πέτρος στην Β΄ Καθολική του επιστολή: ««'Ω γάρ τις ήττηται, τούτω και δεδούλωται». Δηλαδή από όποια αμαρτία ή αδυναμία ή πάθος νικηθής, σ’ αυτό και θα υποδουλωθής, θα σκλαβωθής και θα το υπηρετήσης.

Δυστυχώς τα πάθη είναι πολλά. Ποικίλουν ,βέβαια, από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αλλιώς πειράζονται τα παιδιά και διαφορετικά οι νέοι και οι νέες. Με άλλους τρόπους οι έφηβοι, με διαφορετικούς οι παντρεμένοι ή οι μεγαλυτέρας ηλικίας , διαφορετικά οι άνδρες, διαφορετικά οι γυναίκες… Δεν μετράει μόνο η ηλικία και το φύλο , αλλά και η θέσι, η μόρφωσι, το είδος της εργασίας, η σωματική δύναμι, το σωματικό κάλλος και πολλά άλλα. Ανάλογα λοιπόν με το ποιοι είμαστε και τι κάνουμε σ’ αυτήν εδώ τη ζωή, είναι ανάλογες και οι προσβολές , που κινεί ο διάβολος εναντίον μας για να μας ρίξη στην αμαρτία και από κει στα πάθη.

Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης μας λέγει ότι το πρώτο πράγμα , που προσπαθεί να σπείρη ο διάβολος μέσα στην καρδιά μας από τα πολύ παιδικά μας χρόνια, είναι η οίησις. Μας κάνει δηλαδή να νομίζουμε από την παιδική μέχρι και τη γεροντική μας ηλικία ότι κάτι είμαστε και ότι εμείς οπωσδήποτε διαφέρουμε από τους άλλους. Όμως η οίησις είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα των κενών, των άδειων, των κούφιων, των υπερήφανων ανθρώπων, γεννιέται από τη φιλαυτία, η οποία και θεωρείται αιτία και μητέρα όλων των παθών . ( Φιλαυτία είναι η παράλογη αγάπη που έχουμε για τον εαυτό μας ) .

Και συνεχίζει ο άγιος Νικόδημος : όπως ο αέρας με πολλή ευκολία σηκώνει τη σκόνη ψιλά, έτσι και τους κούφιους ανθρώπους τους ξετινάζει η οίησις!

Μεταφέρει δε την οίησι ο Άγιος ιδιαίτερα στις γυναίκες και λέγει, ότι , όπως ο αέρας σηκώνει ψηλά και κι εκεί πότε από δω και πότε από κει τα φουσκωμένα μπαλόνια, κατ’ αντίστοιχο τρόπο και τις φουσκωμένες νέες και μεγάλες γυναίκες (παντρεμένες και ελεύθερες) , τις κινεί η οίησις. ..

… Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος γράφει κάτι πολύ φοβερό: ότι τα πάθη της ατιμίας είναι δώδεκα, αλλά αν υπάρχη στον άνθρωπο οίησι, αυτή φθάνει, και περισσεύει για να υπερκαλύψη σε καταστροφική δύναμι τα άλλα ένδεκα.

Γι’ αυτό και ο Προφήτης Ησαΐας φωνάζει και λέγει: Αλλοίμονο σ’ εκείνους που πιστεύουν για τον εαυτό τους πως είναι συνετοί και φρόνιμοι και ότι δεν έχουν ανάγκη από τη συμβουλή του άλλου. «Οὐαὶ οἱ συνετοὶ ἑαυτοῖς καὶ ἐνώπιον αὐτῶν ἐπιστήμονες».

…Τα πάθη διαιρούνται σε διάφορες  κατηγορίες, εκ των οποίων τρεις είναι οι κυριώτερες:
Πρώτη κατηγορία είναι τα σωματικά, όπως: η λαιμαργία, η πορνεία, η μοιχεία, η λαγνεία, η ασέλγεια, η μέθη, τα ναρκωτικά κ.α.

Δεύτερη κατηγορία είναι τα ψυχικά , όπως: ο φόβος, η αμέλεια, η αδικία, ο φθόνος, η υπερηφάνεια, η φιλοδοξία, η φιλαρχία, η πλεονεξία, η ζήλεια, οι κακές επιθυμίες κι ένα σωρό άλλα.

Και Τρίτη κατηγορία είναι τα νοερά όπως: η αγνωσία, η τύφλωσις, η αδιακρισία, η απιστία, ο ολιγοπιστία, η δειλία, ο γογγυσμός, η βλασφημία του νου, η αφροσύνη, το ασύνετο πνεύμα και τόσα άλλα.

Καλό θα ήταν λοιπόν να στρεφώμαστε λίγο μέσα μας και να ψάχνουμε λίγο των εαυτό μας, για να βρούμε τα πάθη μας. Αυτή η έρευνα της αυτογνωσίας πολύ θα μας ωφελήση. Και ένα είναι βέβαιο, ότι: Όσα πάθη βρούμε, σε τόσα «αφεντικά» υπηρετούμε , και μάλιστα τυραννικά, αλλά και τόσες θεότητες λατρεύουμε. «ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρὸς ὑμῶν, ἐκεῖ ἔσται καὶ ἡ καρδία ὑμῶν».

Όμως δεν αρκεί μόνον αυτό. Δηλαδή δε φτάνει μόνο να ανακαλύψουμε τα πάθη μας, αλλά πρέπει να τα πολεμήσουμε και να κάνουμε αγώνα για να αποκτήσουμε τις αντίστοιχες αρετές…

…Σύμφωνα με τους Πατέρες , τον αγώνα μας πρέπει να τον στρέψουμε κατά τέτοιον τρόπο , ώστε:

·        από την ψυχή να βγάλουμε την ηδυπάθεια,

·        από το σώμα μας την εμπάθεια,

·        Και από το νου μας, το μυαλό μας δηλαδή, τις κακές, τις πονηρές και τις αισχρές σκέψεις.

Οι τρόποι αντιμετωπίσεως των λογισμών είναι τέσσερις:

§  Πρώτος τρόπος είναι η προσευχή. Καθώς δεν έχουμε εξουσία να μη δεχώμαστε λογισμούς και σκέψεις, γιατί αυτό ανήκει μόνο στον Θεό, γι’ αυτό καταφεύγουμε στην προσευχή  λέγοντας συνεχώς το παμπόθητο και γλυκύτατο όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού: «Κύριε Ιησού Χριστέ , ελέησόν με τον αμαρτωλό και βγάλε μου αυτές τις σκέψεις , τις κακές και βρώμικες».

§  Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής παίρνοντας αφορμή από τον στίχο του Ψαλμού που λέει ,ότι «εἰς τὰς πρωίας ἀπέκτεινον πάντας τοὺς ἁμαρτωλοὺς τῆς γῆς», μας προτρέπει τις κακές και δαιμονικές σκέψεις , που μας προσβάλουν «την πρωία», αμέσως να τις διώχνουμε και να τις αποβάλλουμε από μέσα μας, φονεύοντάς τες με το Όνομα του Χριστού μας.

§  Δεύτερος τρόπος είναι η καταφρόνησις και η αδιαφορία για όσα μας ψιθυρίζει ο διάβολος. Να μη δίνουμε σημασία και πίστι στις σκέψεις μας και στους λογισμούς μας. ΝΑ ΜΗ ΜΙΛΑΜΕ ΜΕ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΜΑΣ, γιατί σίγουρα θα πέσουμε.

§  Τρίτος τρόπος είναι ο αντιρρητικός λόγος, που αφορά τους προχωρημένους πνευματικά.

§  Και υπάρχει κι ένας τέταρτος τρόπος, που δεν είναι για μας αλλά μόνο για τους θεωρητικούς και νηπτικούς αγωνιστές και λέγεται εξουθένωσις. Αυτοί δηλαδή εξουθενώνουν και εξευτελίζουν τον διάβολο, επειδή είναι αγιασμένοι και απροσμάχητοι από το κακό.

Ας μην ξεχνάμε ποτέ όμως ότι οι προσπάθειες, οι κόποι , οι πόνοι και οι αγώνες μας , όσους κι αν κάνουμε, δεν μας φθάνουν ποτέ, αν δεν έλθη η βοήθεια και η Χάρις του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Η θεία ευλογία που προσφέρεται μέσα από τα πανάγια Μυστήρια και μέσα από τις «βρεγμένες» μας προσευχές, τις γεμάτες από δάκρυα μετανοίας, αυτή και μας βοηθάει στο να πολεμήσουμε τις κακίες που γεννιούνται πρώτα στο νου και ύστερα κυριαρχούν το σώμα και τη ψυχή μας.

Αν λοιπόν κάνουμε αυτό τον αγώνα από λίγο κάθε μέρα και ειδικώτερα αν αντιστεκώμαστε στους πονηρούς, στους αισχρούς και στους βλάσφημους λογισμούς , τότε όλοι μας, ως αγωνιζόμενοι χριστιανοί, θα γίνουμε ελεύθεροι από τα πάθη, δυνατοί, ειρηνικοί, χαρούμενοι, και –γιατί όχι- και μακάριοι! Διότι ποτέ δε θα εκλείψουν οι θλίψεις, τα βάσανα, οι στενοχώριες, οι αρρώστιες, οι πρόωροι θάνατοι, η αναρχία, η ανταρσία, η επανάστασις των παιδιών μας. Όμως, σ’ όλα αυτά θα μας ενισχύη ο καθημερινός αγώνας κατά των παθών.

Επομένως , τι άλλο θέλουμε και τι άλλο περιμένουμε από το να τρέξουμε γρήγορα στην αγκαλιά του Θεού, να πέσουμε στα πόδια Του και να φωνάξουμε : «Ιησού επιστάτα , Θεέ και Κύριέ μου, ελέησέ με, σώσε με!» . Αλήθεια, σας ρωτώ: Τι άλλο περιμένουμε;

Κάποιος εξομολογούμενος πριν από χρόνια  μου είπε, ότι είχε διαφορές με έναν γείτονα, γιατί του προκαλούσε προβλήματα με τα σύνορα, με το φράχτη, όπως συνήθως γίνεται στα χωράφια. Και εξ αιτίας αυτών  διαφορών γόγγυζε μέσα του πάρα πολύ.

Κάποια μέρα πληροφορήθηκε ότι το παιδί αυτού έμπλεξε με τα ναρκωτικά. Και όχι μόνο αυτό, αλλά με το μηχανάκι που οδηγούσε , έπεσε και έσπασε και τα δυό του πόδια!... Είπε λοιπόν και στη γυναίκα του και στα παιδιά του:

-         Καλά να πάθη! Γι’ αυτό που μου έκανε και που θέλει να μου φάη το φράχτη, καλά να πάθη!

Τον καταδίκασε λοιπόν και θεώρησε την συμφορά του σαν δίκαιη αμοιβή της κρίσεως του Θεού και μάλιστα, ότι τιμωρήθηκε στο πρόσωπο του παιδιού του.

Τη νύχτα όμως παρουσιάζεται στον ύπνο του ένας Άγγελος. Και του λέει:

-         Ξέρεις ποιος είμαι εγώ;

-         Όχι!... Πολύ λάμπεις! Τι είναι αυτό το φως;… Ποιος είσαι;

-         Εγώ είμαι η ψυχή του μπάρμπα- Γιάννη!

-         Ποιανού μπάρμπα-Γιάννη; ρώτησε αυτός απορημένος.

-         Του γείτονά σου!... Γιατί με καταδίκασες τόσο άδικα; Τι σου έφταιξα; Φώναξες τοπογράφο να δεις ότι έχεις άδικο;..

«Είμαι η ψυχή του μπάρμπα-Γιάννη!...» Απ’ αυτό ξύπνησε, τρομοκρατημένος. Κρύος ιδρώτας τον είχε περιλούσει, όπως εδιηγείτο ο ίδιος.

Την άλλη ημέρα φώναξε τοπογράφο να δουν τα σχέδια και διαπίστωσε ότι αυτός είχε άδικο. Πήγε, λοιπόν, βρήκε τον γείτονά του, έπεσε στα πόδια του και του είπε:

-         Μπάρμπα-Γιάννη, συγχώρεσέ με, σε αδίκησα. Και όχι μόνο αυτό, αλλά θεώρησα δίκαια τιμωρία το ότι το παιδί σου έμπλεξε με τα ναρκωτικά. Και το λέω αυτό ζητώντας συγγνώμη, γιατί φοβάμαι ότι αυτό θα φύγη από σένα και θα ‘ρθη στα δικά μου παιδιά.

-         Ήθελε να βγάλη αυτό το βάρος από πάνω του! ( Εγώ τον εμακάρισα. Και όχι μόνο τον εμακάρισα, αλλά και μέσα μου ευχαριστήθηκα και αγαλλίασε η ψυχή μου! )

Μετά την  ειλικρινή μετάνοια αυτής της ψυχής , ο γυιός του μπάρμπα-Γιάννη με το να μείνη έξι μήνες στο Κ.Α.Τ, έκαμε συγχρόνως και αποτοξίνωση και έτσι απεκαταστάθη πλήρως η υγεία του.

Εδώ θαυμάζουμε την οικονομία του Θεού όχι μόνο για την αποκατάστασι της δικαιοσύνης αλλά και τη σωτηρία όλων μας.

 Από το βιβλίο: «ΟΙ ΑΝΑΒΑΘΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ ΠΟΡΕΙΑ»

ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ

ΣΤΕΦΑΝΟΥ Κ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ

ΠΕΙΡΑΙΑΣ 2011