Εισήγησις του κ.
Ανδρέα Χριστοφόρου
Είχαμε την ευλογία να γνωρίσουμε από
κοντά, αρκετούς από τους σύγχρονους Αγίους και Γεροντάδες, στην περίοδο που
ανιχνεύαμε τον δρόμο για την Πνευματική Ζωή.
Ποιος είναι στην πράξη, ο δρόμος της
Θεραπείας από τις αμαρτίες και τα πάθη μας, ώστε να ζητούμε την Αγάπη προς τον
Θεό και τον πλησίον μας;
Ακούσαμε και διαβάσαμε, ότι για να
Αγαπήσουμε τον Θεό εξ όλης της καρδίας θα πρέπει να περάσουμε από την Κάθαρση, στο Φωτισμό και τη
Θέωση, όπως διδάσκει το Ευαγγέλιο, οι Άγιοι Πατέρες και η Ιερά Παράδοση της Ορθόδοξης
Εκκλησίας μας.
Διαβάσαμε πολλούς βίους Αγίων, αλλά
είχαμε ανάγκη, να διδαχτούμε και από τους Σύγχρονους Αγίους Πατέρες που τότε
ήταν ακουστοί:
ο Άγιος Πορφύριος, ο Άγιος Παΐσιος, ο Άγιος Γέροντας Ιάκωβος Τσαλίκης, ο Γέρων
Αμβρόσιος της Μονής Δαδίου στην Αμφίκλεια, ο Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδίνος, ο
Παπά Μάρκος Μανώλης, ο άγιος Γέρων
Αντώνιος Γκίζας και τόσοι άλλοι.
Θα μιλήσω με τη σειρά, για τις
συνομιλίες που είχα με τους Άγιους αυτούς Πατέρες και τα όσα μου είπαν απλά και
πρακτικά για το Μυστήριο της Μετανοίας.
Η ανάγκη φάνηκε από συγκεκριμένα
προβλήματα που με οδήγησαν με την ευχή του Πνευματικού στον Άγιο Πορφύριο, το
1982, στο Μήλεσι πριν ακόμα κτιστούν τα κτίρια, όπως φαίνονται σήμερα σε μια
παράγκα, όπου ο Άγιος έμενε και εξομολογούσε τον κόσμο.
Μόλις τον αντίκρυσα ένοιωσα ότι ήμουν
μπροστά στον Θεό, ένοιωσα ότι τον έβλεπα μετά φόβο Θεού πίστεως και αγάπης.
-«Γέροντα, έχω ένα πρόβλημα», του είπα.
-«Το ξέρω», μου είπε και μου απεκάλυψε
το πρόβλημά μου, που είχε σχέση με την βρεφική μου ηλικία και την οικογένειά
μου.
Είχα νυμφευτεί και είχα μόλις ένα
παιδάκι. Μέσα από τις σχέσεις στο σπίτι, αντιλήφθηκα ότι έπρεπε να διορθώσω
στον εαυτό μου ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα που καταλάβαινε ότι μου ήταν εντελώς
αδύνατο με τις δικές μου δυνάμεις να το λύσω, γιατί ξεκινούσε από την δική μου
βρεφική ηλικία.
Ο Άγιος μου είπε ακριβώς και το
πρόβλημα, το χρόνο και την ηλικία που το έπαθα.
Η αίσθηση της αδυναμίας μου μετά την
αποκάλυψή του μεγάλωσε και ρώτησα:
-«Τί πρέπει να κάνω για να θεραπευτώ;»
-«Να εξομολογείσαι», μου είπε.
-«Μα εξομολογούμαι στον Πνευματικό μου»,
απάντησα και πολύ συχνά.
-«Δε φτάνει αυτό που κάνεις», μου είπε.
«Εξομολόγηση, δεν είναι μόνο να πηγαίνεις στον Πνευματικό και να του λες τις
αμαρτίες σου. Εξομολόγηση είναι να Μετανοείς καλά πρώτα, πριν πας. Δεν είδες
τον άσωτο; Πρώτα ήλθε εις εαυτόν, συνειδητοποίησε την πείνα και την φτώχεια
του, ένοιωσε ότι έχασε την Αγάπη του Πατέρα του, επιθύμησε να επιστρέψει στο
σπίτι του με απόφαση να ζει όπως οι δούλοι του Πατέρα του και αναστάς, δηλαδή
με πολλή προθυμία και ταπείνωση γύρισε, σίγουρος ότι ο Πατέρας του τον περίμενε
με Αγάπη.
Τότε ο Πατέρας τον συγχώρησε και τον
έντυσε με την στολή την πρώτη, του έδωσε το δαχτυλίδι του και τον Μόσχο τον
σιτευτό, δηλαδή τον θεράπευσε. Τον συγχώρησε και τον θεράπευσε.
Αυτό να κάνεις, να σηκώνεσαι κάθε πρωί
και αφού κάνεις την προσευχή που κάνεις, τον κανόνα σου, είτε διαβάζοντας
όρθρο, είτε με κομποσκοίνι να λες μετά στον Χριστό τις αμαρτίες σου απέναντι
στον Θεό και τους ανθρώπους που έβλαψες και να ζητάς συγχώρεση.
-«Πώς θα καταλάβω ότι συγχωρέθηκα»,
ρώτησα.
-«Δε λέει ο Απόστολος Παύλος, ότι καρπός
του Πνεύματος είναι η Αγάπη, η Χαρά, η Ειρήνη, η Πίστις; Αυτά αν νοιώθεις όταν
Μετανοείς, πήρες σε πρώτη δόση την άφεση των Αμαρτιών και την Αιώνιο Ζωή.
Δηλαδή, θα συγχωρείσαι και θα αισθάνεσαι την Παρουσία του Θεού μέσα σου!
Δεν σταματάμε όμως εδώ. Έως εδώ, είπαμε
Άφες ημίν τα οφειλήματα ημών.
Ο Χριστός όμως ζητά να λέμε και: Ως και
ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών, έτσι
δεν είναι;»
-«Έτσι είναι», απάντησα.
-«Μάλιστα λέει, αν δεν συγχωρέσουμε από
καρδίας αυτούς που μας έβλαψαν, ούτε ο Χριστός θα μας συγχωρέσει. Πρώτα λοιπόν
θα μετανοείς για τις αμαρτίες σου και μόλις λαμβάνεις την Άφεση, νοιώθοντας την
Ειρήνη του Αγίου Πνεύματος, τότε θα συγχωρείς και εσύ τους άλλους.
Αυτός είναι ο Μόσχος ο Σιτευτός , η
Άφεση των Αμαρτιών και η Αιώνιος Ζωή που πήρε πρώτα ο Άσωτος από τον Πατέρα
του, αφού μετανόησε και ύστερα την μοιράστηκε με τους φίλους του, δηλαδή με
Αγάπη την πρόσφερε σε αυτούς που τον έβλαψαν και τους έκανε στην καρδιά του,
από εχθρούς, φίλους του.
Όλα αυτά σύμφωνα με το λόγο του Αγίου
Συμεών του Νέου Θεολόγου, για τη Μετάνοια που γράφει:
«Μετά την τετυπωμένη ευχή, γονάτισε και
πες τις αμαρτίες σου στο Θεό και αν ο Χριστός δεν σου συγχωρέσει τις Αμαρτίες σου,
εγώ να χάσω τη Σωτηρία μου!»
Έτσι λοιπόν θα εξομολογείσαι,
Μετανοώντας στην προσευχή σου το πρωί αλλά και όλη μέρα θα είσαι σε εγρήγορση,
να βλέπεις τις παραβιάσεις των Εντολών του Χριστού που κάνεις, με την επιθυμία
πρώτα, μετά με τον λογισμό και τέλος με τις πράξεις σου. Αυτό σημαίνει ο Λόγος
του Χριστού, Γρηγορείτε και Προσεύχεσθε.
Μετά θα συγχωρείς τους άλλους, όπως
είπαμε πιο πάνω.
Παίρνεις έτσι πρώτα στην προσευχή σου
την άφεση Αμαρτιών, που είναι απαραίτητη για να πας μετά στον Πνευματικό να
εξομολογηθείς και να την πάρεις από την Εκκλησία.
Μετά θα την πάρεις και από την Θεία
Κοινωνία. Έτσι, ολοκληρώνεται η Άφεση των Αμαρτιών, με τη Μετάνοια στην
Προσευχή, στην Εξομολόγηση και την Θεία Κοινωνία.
Στην προσευχή την παίρνεις διότι είσαι
Βαπτισμένος και μετανοείς, δε λέμε ομολογώ Εν Βάπτισμα εις Άφεσιν αμαρτιών;
Στην εξομολόγηση την παίρνεις από τον
Πνευματικό και στην Θεία Κοινωνία από τον Χριστό, που ενώνεται μαζί σου με το
Σώμα και το Αίμα Του.
Η Άφεση αμαρτιών δίνεται με Βάπτισμα,
την Εξομολόγηση και τη Θεία Κοινωνία αλλά, ενεργοποιείται μόνο με την
ευσυνείδητη Μετάνοια. Χωρίς Μετάνοια, δεν ενεργοποιούνται τα Μυστήρια της
Εκκλησίας που θεραπεύουν τον άνθρωπο και τον καθαγιάζουν, αφού τον ενώνουν με
τον Χριστό.
Με τα Μυστήρια του Βαπτίσματος, της Εξομολόγησης,
της Θείας Κοινωνίας προσφέρεται η άφεση δηλαδή, η απελευθέρωση του Ανθρώπου από
την δουλεία της Αμαρτίας και η δυνατότητα της Κάθαρσης του Φωτισμού και της
Θέωσης. Με τη Μετάνοια στην Προσευχή, που γίνεται επιμελημένα και διαρκώς,
αδιάλειπτα, γίνεται η Κάθαρση, ο Φωτισμός και η Θέωση του Ανθρώπου διότι, η
Μετάνοια είναι η ενεργοποίηση της Ελευθερίας του Ανθρώπου προς την Αγάπη του
Θεού με αποστροφή προς την Αμαρτία.
Η αδιάλειπτη προσευχή Κύριε Ιησού Χριστέ
Ελέησον με, σημαίνει αδιάλειπτη μνήμη της Αμαρτίας και αδιάλειπτη ζήτηση
Αφέσεως από τον Χριστό.»
Κάποιο Πνευματικό παιδί του Αγίου
Γέροντα Αντωνίου Γκίκιζα, Πνευματικού του Αγίου Πορφυρίου, μας διασώζει το
επίκεντρο της ζωής του Αγίου Πορφυρίου, που ήταν η Μετάνοια.
-«Ερχόταν εδώ ο Πορφύριος», λέει ο Πατήρ
Αντώνιος, «για να τον δω. Ο ένας έβαζε τα χέρια πάνω στον άλλον και
εξομολογιόμασταν. Ο Γέροντας Πορφύριος είχε μεγάλη Μετάνοια. Πέθανε εν πλήρη
Μετανοία.»
Ο Πνευματικός του Αγίου Πορφυρίου μας
αποκαλύπτει την αιτία των Χαρισμάτων του Αγίου Πορφυρίου και όλων των Αγίων,
την Μετάνοια.
Αυτή την Αγάπη του Αγίου για την
Μετάνοια τη διαβάζουμε στη διαθήκη του προς τα Πνευματικά του παιδιά.
Η επόμενη διήγηση αφορά την επικοινωνία
με τον άγιο Γέροντα Ιάκωβο Τσαλίκη.
Κάπου το 1983 βρεθήκαμε στην Ι.Μ. Οσίου
Δαυίδ.
Ένοιωσα την ανάγκη να εξομολογηθώ και
βρέθηκα μπροστά στον άγιο Γέροντα Ιάκωβο Τσαλίκη.
Αφού μου διάβασε τη συγχωρετική ευχή,
από μόνος του, εντελώς απρόσμενα και χωρίς εγώ να ρωτήσω οτιδήποτε μου λέει:
-«Ανδρέα μου, οι πιο πολλοί έρχονται στα
Μυστήρια χωρίς Μετάνοια. Στην εξομολόγηση βέβαια ο Πνευματικό έχει αυτό το
έργο, να βοηθά τους πιστούς να Μετανοούν πρώτα και μετά να εξομολογούνται και
να παίρνουν την συγχωρετική ευχή. Στη Θεία Κοινωνία όμως, είναι μόνοι ενώπιον
του Χριστού και πρέπει να προσέρχονται με συντριβή και Μετάνοια για τις
αμαρτίες τους. Ο Θεός μου έδωσε το Χάρισμα να βλέπω τους προσερχομένους χωρίς
Μετάνοια μαύρους, ενώ τους μετανοούντες, φωτεινούς.
Μια φορά, λοιπόν, βλέπω έναν νεαρό να
προσέρχεται στη Θεία Κοινωνία ολόμαυρος. Όταν έφτασε στο Ποτήριον, είπα από
μέσα μου: «Ποιος είσαι εσύ Ιάκωβε να τον κρίνεις;»
Έκανα το λάθος και τον Κοινώνησα! Ενώ
του έβαζα τη λαβίδα στο στόμα, είδα μια λάμψη να φεύγει από τη λαβίδα και να
επιστρέφει στο Ποτήριον.
Έμεινα άναυδος! Δεν κοινώνησε ο
Αμετανόητος!
Με δίδαξε ο Θεός ότι, χωρίς Μετάνοια
ούτε οι Πιστοί πρέπει να Κοινωνούν, ούτε ο Ιερέας πρέπει να τους Κοινωνεί,
εφόσον βέβαια γνωρίζει.
Η πρώτη ευθύνη των Πνευματικών είναι να
διδάσκουν την Μετάνοια και να προσφέρουν τα Μυστήρια της Άφεσης των Αμαρτιών
και τη Θεία Κοινωνία μόνο στους Μετανοούντες!»
Η Τρίτη διήγηση μου αφορά τον Άγιο
Παΐσιο τον Αγιορείτη.
Πολλές φορές τον έχω δει, από το 1979
μέχρι το 1994 που κοιμήθηκε, μα εκτός από μία ερώτηση, που εγώ έκαμα, ουδέποτε
τον ερώτησα κάτι, πάντα αυτός μου μίλαγε και με δίδασκε.
Ήταν το 1990, όταν πρωί πρωί φτάσαμε
στην Παναγούδα με τον Γιώργο. Μας άνοιξε φιλόξενα και με πήρε αγκαλιά τραβώντας
με απαλά κάπου να μείνουμε μόνοι μακρυά από τον φίλο μου.
Με κοιτά στα μάτια και μου λέει:
-«Άκουσε με, Ανδρέα. Πρώτα η σχέση σου
με τον Θεό τον οποίο να Αγαπάς με όλη σου την καρδιά που σημαίνει να φυλάσσεις
μέσα σου τις Εντολές Του.
Ύστερα, να αγαπάς τη γυναίκα σου, όπως ο
Χριστός αγάπησε την Εκκλησία!
Να αγαπάς, σημαίνει να Μετανοείς και να
συγχωρείς!
Να έχεις πάντα σαν έγγαμος στο νου τη
διδασκαλία του Αποστόλου Παύλου που διαβάζεται στο Μυστήριο του Γάμου: Οι
άνδρες να θυσιάζεστε για τη γυναίκα σας, όπως ο Χριστός θυσιάστηκε για την
Εκκλησία και την παρουσίασε καθαρή ενώπιον του Πατρός.
Θυσία, σημαίνει Μετάνοια! Να αγαπάς να
βρίσκεις το σφάλμα σου, το δοκάρι σου, όπως λέει ο Χριστός και μετά θα
διαβλέπεις – δηλαδή θα βλέπεις δια του Χριστού – το σφάλμα της γυναίκας σου, με
συμπόνια δηλαδή και θα την συγχωράς από καρδίας. Έτσι θα έρχεται από τον Θεό η
Αγάπη που περιμένει η γυναίκα σου. Αυτή είναι η Αγάπη που περιμένει η γυναίκα
από τον άνδρα, η Αγάπη που δίνει ο Θεός στον άνδρα που μετανοεί. Όταν δεν
υπάρχει ευσυνείδητη Μετάνοια, υπάρχει εξουσία άνδρα στη γυναίκα και η γυναίκα
αντιδρά.
Όταν υπάρχει Μετάνοια στον άνδρα, η
γυναίκα γίνεται αρνάκι και υπακούει σε όλα τον άνδρα, το κατάλαβες; Αυτό εννοεί
όταν λέει οι γυναίκες να υποτάσσονται στον άνδρα, στον άνδρα που θυσιάζεται με
την Μετάνοια!»
Έμεινα άφωνος. Γιατί και τότε το 1990
και κάθε φορά, όταν βρισκόμουν μπροστά στους Αγίους Γεροντάδες, σώπαινε ο Νους
μου και άνοιγε η καρδιά μου και αυτοί έβλεπαν αυτά που ήθελα και είχα ανάγκη να
ακούσω, όχι τόσο για να τα πω, όπως κάνω σήμερα αλλά, για να τα εφαρμόσω και
βρω την υγεία μου, να θεραπευτώ.
Το 1996, η Πρόνοια του Θεού, έφερε τον
Γέροντα Αμβρόσιο Λάζαρη, Πνευματικό της Ιεράς Μονής Οσίου Δαδίου στην
Αμφίκλεια, διακόσια μέτρα κοντά στο Γραφείο μου. Έψαχνε για ένα διαμέρισμα ο
Γέροντας και όταν με είδε στη Μονή, χωρίς να με ξέρει, μου είπε στο αυτί:
-«Εσύ θα μου βρεις μια μέρα ένα
διαμέρισμα κοντά στο γραφείο και το σπίτι σου!»
Τί να πω; Απλά το άκουσα αλλά, αυτό
έγινε μετά από κανένα χρόνο, με τρόπο θαυμαστό. Βρήκα με την ευχή του ένα
διαμέρισμα στην οδό Ξηρογιάννη στα Ιλίσια Ζωγράφου.
Αυτή η γειτονία μάς συνέδεσε με τον
Γέροντα και την καθημερινή ζωή του. Με έπαιρνε κάθε μέρα στο τηλέφωνο, έτρεχα
πρώτα στο σπίτι του και μετά πήγαινα στο γραφείο. Πίναμε καφέ, μιλούσαμε
Πνευματικά και τον διακονούσα σε διάφορες δουλειές που είχε ανάγκη. Το απόγευμα
πηγαίναμε βόλτα, να ξεκουραστεί από τον εγκλεισμό του δωματίου.
Μαζί του οι Άγιες Γερόντισσες Παρθενία,
Ηγουμένη και η θαυμαστή Μοναχή Γαλήνη, μετέπειτα Ηγουμένη.
Μου έλεγε ο Αγιασμένος Γέροντας:
-«Αυτό που λείπει είναι η Μετάνοια αλλά,
για να υπάρχει Μετάνοια χρειάζεται πρώτα απλότητα και ειλικρίνεια. Αυτά δεν
υπάρχουν διότι, μόλις ο άνθρωπος δει λίγο μέσα του, θα δει αμαρτίες, κακία,
όπως λέει ο Χριστός. Εάν περιφρονήσει αυτή την όραση μη αποδεχόμενος την
αμαρτωλότητα θα φτιάξει μέσα του βάση για την υποκρισία. Εάν δεν την
περιφρονήσει και προσπαθεί να διορθωθεί, μένει στην απλότητα και την
ειλικρίνεια. Η απλότητα και η ειλικρίνεια, μια μέρα, ο Θεός θα βοηθήσει να
γίνουν Μετάνοια.»
Τι σοφά λόγια! Ο Γέροντας μού αποκάλυπτε
τα θεμέλια της Μετάνοιας, την απλότητα και την ειλικρίνεια, που αν
λειτουργήσουν με οδηγό τις Εντολές του
Χριστού, γίνονται Μετάνοια!
Όταν κάποιος του έλεγε ένα παράπονο από
κάποιον άλλο ο Γέροντας πρώτα άκουε και μετά έλεγε:
-«Εντάξει, δέχομαι το παράπονό σου αλλά,
το δικό σου φταίξιμο ποιο είναι;»
Αυτή η ποιμαντική, είναι εναρμονισμένη
στο Λόγο του Χριστού, πρώτα Μετανοούμε και μετά να συγχωρούμε.
Ο Γέρων Αμβρόσιος Λάζαρης ήταν ο πιο κοντινός
γέροντας για δέκα χρόνια από το 1996 μέχρι το 2006 που κοιμήθηκε.
Γνωρίζω, ότι όλο το βράδυ είχε υψωμένα
τα χέρια του σε παιδική προσευχή Αφέσεως Αμαρτιών του και Συγχώρεσης των άλλων
και όλου του κόσμου, μου το είπε το ίδιος.
Σ’ αυτόν και στις Γερόντισσες Παρθενία
και Γαλήνη είδα τον γνήσιο Μοναχισμό, που στηριζόταν στην Ακτημοσύνη, την
εκούσια φτώχεια του Χριστού, την αληθινή
Μετάνοια και Υπακοή και προς παντός την Αγάπη! Πόση Αγάπη μεταξύ των τριών
αυτών, πόση Αγάπη, αμοιβαίος σεβασμός και διακονία υπήρχε!
Αυτή η Γερόντισσα Παρθενία ήταν σα μάνα
του, γεμάτη Ευσπλαχνία. Μού έδινε χρήματα χωρίς κανένας να το ξέρει και τα
έδινα στους φτωχούς!
Κάποια χρονιά, ίσως το 2001, μου ζήτησαν
οι Πατέρες της Μονής Βατοπαιδίου να βγάλω ένα εισιτήριο για τον Γέροντα Ιωσήφ
Βατοπαιδινό για την Αθήνα.
Βρεθήκαμε στο κονάκι της Μονής, μόνοι
μας και με ρώτησε τί κάνω.
-«Βλέπω τις αμαρτίες μου», του είπα.
-«Δηλαδή την πραγματικότητα», μου είπε.
«Άκουσε!», μου είπε, «Η προσευχή σου να
είναι εξομολογητική. Να λες τις αμαρτίες σου διαρκώς στο Χριστό και αυτό θα σε
κρατά σε ταπείνωση. Με συναίσθηση όμως, όχι εγκεφαλικά όπως κάνουν πολλοί.
Για να πεις την ευχή Κύριε Ιησού Χριστέ
Ελέησον με, πρέπει πρώτα να δεις την αμαρτωλότητά σου, διαφορετικά γιατί ζητά
έλεος;
Δε λέει στο Ευαγγέλιο, ότι όχι όποιος
λέει Κύριε Κύριε, θα μπει στη Βασιλεία των Ουρανών αλλά, αυτός που κάνει το
Θέλημα του Πατρός μου; Ποιο είναι το Θέλημα του Πατρός; Να ακούουμε τον Υιό
Του, δηλαδή να Μετανοούμε!
Πάνε στο Πνευματικό, χωρίς πόνο χωρίς
προεργασία, γράφουν τις αμαρτίες και τις διαβάζουν και νομίζουν ότι
εξομολογήθηκαν. Όταν πας στο γιατρό και πονάς στην κοιλιά σου, το γράφεις; Δεν
το γράφεις! Λες, γιατρέ πονώ στην κοιλιά μου, δεν το γράφεις! Πονάς και
εξομολογείσαι, έτσι συγχωρείσαι!
Πόσες φορές δεν ήμουν κοντά του πριν την
Θεία Κοινωνία; Πάντα, ειδικά στον καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων, κλάμα, πολύ
κλάμα, κλάμα Μετανοίας και Αγάπης προς τον Θεό, που αν δεν ήταν άλλοι μπροστά,
μου φαίνεται θα έπεφτε κάτω.
Τον παπά Μάρκο Μανώλη, τον γνώρισα στις
εκδρομές στα Ιεροσόλυμα. Ακάματος εργάτης της Προσευχής, της διακονίας, της
Ελεημοσύνης! Απ’ όλα τα χαρίσματα αυτού του Αγιασμένου Ιερέα, θα σταθώ στη
Μετάνοια, που ήταν η μυστική εργασία του.
Μια μέρα έφτασα στον Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου
όπου υπηρετούσε για να μιλήσουμε για την επικείμενη εκδρομή στα Ιεροσόλυμα.
Ήταν στο εξομολογητήριο και μόλις μπήκα , μου λέει:
-«Κύριε Ανδρέα, ο Γέρων Φιλόθεος
Ζερβάκος μας έλεγε: «Εγήρασα και αρχή Μετανοίας δεν έβαλα!»
Έμεινα άφωνος, γιατί ποτέ δεν τον ρώτησα
και κυρίως γι’ αυτό το θέμα, που πάντα μου άρεσε και συνέχισε:
-«Η Μετάνοια γεννιέται από την Αγάπη και
την τήρηση των Εντολών και δεν σταματάει ποτέ, μόνο με τον θάνατο, κύριε
Ανδρέα», είπε και άφησε το γνωστό μειδίαμα που ζωγράφιζε πάντα η ταπείνωση στο
πρόσωπό του.
Αυτά τα λόγια, μου έφερναν μπροστά έναν
ασκητή της Μετανοίας, που σάρκωνε με τη ζωή του το λόγο του Αγίου Ιωάννη της
Κλίμακας:
-«Καν πάσαν την Κλίμακαν αναβέβηκας,
υπέρ αφέσεως αμαρτιών προσεύχου!»
Θα μιλήσω τώρα, για έναν αφανή μεγάλο
Άγιο, που αγίαζε σε ένα υπόγειο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας: τον άγιο Γέροντα
Αντώνιο Γκίκιζα, πνευματικό του Αγίου Πορφυρίου.
Ήταν, θυμάμαι, Παρασκευή 3 Απριλίου του
1996, ώρα εννιά το βράδυ.
Ήταν ξαπλωμένος με κλειστά μάτια όταν
μπήκαμε με τον Γιάννη στο χωλ, όπου έμενε. Το κεφάλι του ακουμπούσε στην
εξώπορτα.
Ο Γιάννης του είπε: «Γέροντα, έφερα μαζί
μου τον Ανδρέα.
Μόλις είπε το όνομά μου, άνοιξε τα μάτια
και με κοίταξε.
Μου αποκάλυψε πρώτα κάποια πράγματα
προσωπικά που δεν μπορώ να πω αλλά, επαληθεύτηκαν μετά από χρόνια και ύστερα
συμπλήρωσε:
-«Ο Γάμος, δεν εμποδίζει τον Αγιασμό και
η εργασία που κάνετε, μπορεί να είναι αιτία αγιασμού των άλλων.
Η έκπληξή μου, από τις αποκαλύψεις,
μετατράπηκε από την Αγάπη του, σε οικειότητα και τον ρώτησα:
-«Πώς θα γίνουν αυτά, Γέροντα;»
-«Με την καθημερινή και επιμελημένη
Μετάνοιά σας», μου απάντησε.
Στον Γάμο, η Μετάνοια φέρνει την Άφεση
των Αμαρτιών και το Άγιο Πνεύμα ενώνει τους συζύγους πρώτα με τον Χριστό και
ύστερα μεταξύ τους εις Σάρκα Μία, μία Ζωή!
Το ίδιο και στην Εργασία, ο Μετανοών
προσφέρεται με διάθεση ταπεινής διακονίας και ως φορέας του Αγίου Πνεύματος,
καθαγιάζει και τους άλλους που είναι μαζί του.
Αναφέρομαι τώρα, σε έναν ακόμα πιο
άγνωστο Γέροντα Κύπριο Μοναχό της Ι.Μ. Σταυροβουνίου Κύπρου, τον Γρηγόριο
Μοναχό.
Ήταν μετά το 1980, δεν θυμάμαι ακριβώς
χρονολογία, πάντως βρέθηκα στην μικρή ασκητική αυλή της Μονής και ήταν εκεί ένα
Γεροντάκι Μοναχός που μόλις με είδε μου είπε:
-«Έλα γιε μου στο κελί μου να σε κεράσω
μια ζιβανία, το κυπριακό τσίπουρο.»
Ήπιαμε τη ζιβανία και μετά κάτσαμε στην
αυλή.
-«Ποιος είσαι Γέροντα», λέω.
-«Με λέγαν Γιώργο γιε μου, μα τώρα είμαι
ο Γρηγόριος Μοναχός, είμαι ο Πατέρας του Ηγουμένου.»
-«Πολύ χαίρομαι Γέροντα», του λέω, «που
έχεις τέτοιο γιο, έχεις και άλλα παιδιά;»
-«Έχω γιε μου», απαντά ο Γρηγόριος
Μοναχός, «μα έχω και έναν γιο Αγνοούμενο.» Και βάζει τα κλάματα.
Βρέθηκα σε αμηχανία, πώς να παρηγορήσω
εγώ το Άγιο Γεροντάκι που μετά την εισβολή αφού οι Τούρκοι πήραν το χωριό του,
κατέληξε στη Μονή Σταυροβουνίου και εκάρη στα γεράματα Μοναχός μαζί και η
γυναίκα του, από τον γιο τους τον Ηγούμενο.
Τον αγκάλιασα απαλά στην πλάτη και του
είπα αμήχανα:
-«Έχει ο Θεός, Γέροντα!
-«Έχει ο Θεός, γιε μου αλλά, δεν κλαίω
τόσο που έχασα τον γιο μου αλλά, διότι φταίξαμε στον Θεό και τα πάθαμε!
Έμεινα άφωνος, συγκλονίστηκα, λαμβάνοντας
από τον Παππού εγώ ένας νέος την πιο βαριά παρακαταθήκη:
-«Να βλέπω τη συμφορά την Εθνική στην
Κύπρο μας ως πατριωτικό γεγονός αλλά και, τη μεγάλη προσωπική του απώλεια, του
ίδιου του παιδιού, να γίνονται αφορμή Μετάνοιας αντί αφορμή παραπόνου, οργής
και αγανάκτησης.»
Δεν κατηγόρησε κανένα, ούτε πολιτικό,
ούτε Τούρκο, Αμερικάνο, Κύπριο ή Ελλαδίτη!
Ο Γέρων Γρηγόριος με δίδαξε, όχι
αφηρημένα και από απόσταση αλλά, μέσα από τον πόνο της απώλειας του γιου του,
τα λόγια του Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου, όταν τον ερώτησαν, τι κατάλαβε ως
πολυτιμότερο από την πνευματική Ζωή, με τόσα χρόνια άσκησης και είπε:
-«Το σημαντικότερο είναι να παίρνεις
πάνω σου το σφάλμα!
Ποιος άραγε στην Κύπρο δεν γνώριζε τον
Γέροντα Παναή από τη Λυσή, τον άγαμο λαϊκό που αγίασε μέσα στον κόσμο, στο
σπίτι, στο χωριό του;
Ήταν εχούμενος, είχε χωράφια και αγαθά
αλλά, τα μοίραζε τα βράδια κρυφά στους φτωχούς και ζούσε ηθελημένα σαν ο
καντηλανάφτης του χωριού, με λιτότητα και άσκηση, μα προπαντός Μετάνοια.
Ήταν φιλακόλουθος πρωί μέχρι βράδυ στην
Εκκλησία της Παναγίας της Λύσης. Έμεινε άγαμος στον κόσμο μαζί με τον αδελφό
του Βασίλη και την αδελφή του Τρυφωνία.
Φορούσαν τις παραδοσιακές ενδυμασίες και
οι τρεις και διακονούσαν στην Εκκλησία αλλά και, στο σπίτι, τον φτωχό λαό.
Τα βράδια, μυστική ελεημοσύνη: μοίραζαν
σακούλες με τρόφιμα. Αφήνοντας τα στην πόρτα των φτωχών.
Μετά την Τουρκική Εισβολή έγινε
Πρόσφυγας στη Λάρνακα.
Ποιος Επίσκοπος ή Ιερέας ή λαϊκός δεν
ωφελήθηκε από τον Θεόπνευστο Λόγο Του και την Σπλαχνική καρδιά του;
Ήταν διορατικός αλλά και, Θεολόγους για
Μοναχούς και Έγγαμους. Στους έγγαμους έλεγε:
-«Να λες στη γυναίκα σου: «Τα πάθη σου
είναι πάθη μου και οι αρετές σου αρετές μου! Μαζί θα παλέψουμε για να σωθούμε,
γιατί είμαστε ένα σώμα!»
Όταν μετά τον θάνατό του βρέθηκα στην Ι.Μ.
Σταυροβουνίου, ο Πνευματικός της Μονής που είναι και φίλος μου χρόνια, αφού
εξομολογήθηκα, μιλώντας μου λίγο για την Μετάνοια, μου είπε σαν παράδειγμα τον
Γέρο Παναή:
-«Επειδή τώρα κοιμήθηκε, μπορώ να σου πω
Ανδρέα τι έζησα με αυτόν τον Άγιο άνθρωπο:
Ήλθε στο Σταυροβούνι για να κάνει την
τελευταία εξομολόγησή του.»
Γονάτισε με συντριβή και μου είπε:
-«Γέροντα, μετά από χρόνια προσευχής
στην Παναγία, που την παρακαλούσα να μου πει γιατί άφησε οι Τούρκοι το 1974 στο
χωριό μας την Λύση, τώρα κατάλαβα γιατί και ήλθα να εξομολογηθώ:
Εγώ φταίω Γέροντα μου, εγώ φταίω!!! Αν
ήμουν πιο ταπεινός δε θα άφηνε η Παναγία τους Τούρκους να μπουν στο χωριό μας!»
Ο Γερό Παναής ο άγιος, ο φίλος της
Παναγίας που την υπηρετούσε μέρα νύχτα, αυτός που μια μέρα στα χωράφια ενώ μιλούσε
με τον Βασίλη για τον Χριστό, εμφανίστηκε ανάμεσά τους ο ίδιος ο Χριστός όπως
τότε στον Λουκά και στον Κλέοπα, είχε την ταπεινή Μετάνοια, να πάρει πάνω του
το σφάλμα ενώπιον της Παναγίας και να κατηγορήσει με ειλικρίνεια τον εαυτό του,
για την αρπαγή του χωριού του από τους Τούρκους!
Υπάρχει άραγε μεγαλύτερη Αγάπη, υπάρχει
άραγε μεγαλύτερη θυσία, από όλα τα σφάλματα και λάθη που πρέπει να συγχωρεθούν
και να θεραπευτούν, να επιλέγει ο καθένας το δικό του;
Ο Άγιος Πορφύριος και Παΐσιος άφησαν
επιστολή ως Διαθήκη αλλά και υποθήκη σε μας τα παιδιά τους, όπου μας ζητούν οι
Άγιοι, να τους συγχωρέσουμε.
Ο Αγιασμένος Γέρων Ιάκωβος που όλοι
αναμένουμε την αγιοκατάταξή του ενώ ζούσε, μετά από κάθε φράση του, όντας μέσα
στο ως της διαρκούς Μετανοίας έλεγε σε όλους:
-«Με συγχωρείτε», έχοντας διαρκή
συναίσθηση αμαρτωλότητας!
Άφησα τελευταία, μια γυναίκα, μια χήρα,
μια μητέρα που κοιμήθηκε τελευταία και άφησε ζωντανή σε όσους την γνώρισαν, την
αίσθηση της Ζωής της Μετανοίας: την Κυρία Μηλιά, μητέρα του Κυπρίου Μητροπολίτη
Νεόφυτου, με την άδεια του οποίου διηγούμαι:
Ο γιος της, με τρόπο θαυμαστό βρέθηκε
υπάλληλος στο Γραφείο μου, μέσα στο 1985.
Άνθρωπος με δυνατό και πλούσιο σε
χαρίσματα χαρακτήρα, ήταν θυμώδης πολλές φορές και με μάλωνε, ενώ δουλεύαμε.
Εγώ δεν έλεγα τίποτε αλλά, αυτός ερχόταν
μετά συνεσταλμένος, με ακουμπούσε:
-«Συγνώμη αφεντικό, παραφέρθηκα, συγχώρα
με που θύμωσα.»
Ήταν τόσο ειλικρινής η Μετάνοιά του, που
με νικούσε, ήταν αδύνατο να τον μαλώσω εγώ. Τον ερώτησα:
-«Βρε, δεν με πειράζει που με μάλωσες αλλά,
εντυπωσιάζομαι με τον τρόπο που Μετανοείς και ζητάς συγχώρεση. Ποιος σε έμαθε
να Μετανοείς με ειλικρίνεια;»
-«Η μάνα μας», μου είπε, «η κυρία
Μηλιά.»
Από τότε η άγνωστη κυρία Μηλιά, έγινε
μητέρα και για μένα! Την έχω δει δύο φορές όλες κι όλες. Η τελευταία ήταν λίγο
πριν πεθάνει.
Η γυναίκα αυτή, μια χήρα μητέρα, έμαθα
ότι και αυτή έμαθε την Μετάνοια από την Μάνα της, την αγιασμένη γιαγιά Μυροφόρα
και την παρέδωσε εμπλουτισμένη με τον δικό της πόνο και αγώνα στα παιδιά της:
λαϊκή ευσέβεια, παράδοση της Ζωής της Μετανοίας από γενιά σε γενιά, ιδού ένα
παράδειγμα: η κυρία Μηλιά!
Η παρακαταθήκη των Αγίων μας είτε
Πατέρων είτε Μητέρων, σύγχρονων ή παλαιών, είναι η Φύλαξη, η τήρηση των Εντολών
του Χριστού και η Μετάνοια, μέσα στην Εκκλησία.
Τελειώνοντας επιγραμματικά τονίζω ότι τα
όσα διηγήθηκα από τους Άγιους Γέροντες της εποχής μας φανερώνουν ότι η Μετάνοια
είναι το θεμέλιο:
-Στην Προσωπική σχέση μας με τον Θεό και
τον πλησίον, Μοναχών, έγγαμων ή άγαμων.
-Στην Έγγαμε ζωή και τη βίωση της Αγάπης
μέσα στον Γάμο, αφού η Αγάπη που ενώνει τους Συζύγους εις Σάρκα μία, δίνεται
από τον Θεό με τη Μετάνοια.
-Στην ανατροφή των παιδιών, αφού είναι η
Αιώνιος Ζωή σαν αποτέλεσμα του ξεχειλίσματος της Μετανοίας των Γονέων,
διαποτίζει την καρδία των παιδιών.
-Στο επάγγελμα ή διακόνημά μας, αφού η
Μετάνοια φέρνει το Άγιο Πνεύμα και αυτό Προνοεί και διαχειρίζεται μέσω του
Μετανοούντος τις ανθρώπινες σχέσεις και την απόλαυση των αναγκαίων αγαθών.
-Στη σχέση μας με την Πατρίδα μας, αφού
μας βοηθά να συνειδητοποιούμε την αμαρτία μας σαν αιτία των δεινών της Πατρίδας
μας.
Η Μετάνοια για την παράβαση των Εντολών
του Χριστού και των Πατέρων της Εκκλησίας μας, φέρνει μέσα μας και γύρω μας τη
Ζωή του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, που είναι η Ζωή μας!
