Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός

Οι Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός (εορτή Κοσμάς, Δαμιανός, Αργύρης)

Οι Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός, οι οποίοι έζησαν την εποχή πού αυτοκράτορας των Ρωμαίων ήταν ο Κάρυνος, ήταν γιατροί στο επάγγελμα και παρείχαν ιάσεις σε όλους όσους είχαν ανάγκη, και για αντάλλαγμα δεν έπαιρναν χρήματα, αλλά το μόνο πού ζητούσαν ήταν να πιστέψουν στον Χριστό. Κάποιοι όμως καλοθελητές διέβαλαν τούς αγίους στον αυτοκράτορα και του είπαν ότι οι θεραπείες και τα θαύματα πού επιτελούσαν τα έκαναν με μαγικές τέχνες. Τότε οι Άγιοι Ανάργυροι επειδή δεν ήθελαν να πάνε άλλους αντί αυτών στον αυτοκράτορα, προσήλθαν μόνοι τους ενώπιον του και ο Καρίνος προσπάθησε να τούς μεταπείσει να αρνηθούν τον Χριστό. Εκείνοι όμως όχι μόνο δεν αρνήθηκαν την πίστη τους, αλλά κατάφεραν να μεταπείσουν και να αλλάξουν και τον ίδιο τον αυτοκράτορα, αφού και ο ίδιος δέχτηκε τις θεραπευτικές τους ιάσεις. Συγκεκριμένα, όταν ο Καρίνος ανέκρινε τούς Αγίους, μετατοπίστηκε η θέση του προσώπου του και στράφηκε προς την ράχη του. Αμέσως τότε οι Άγιοι την θεράπευσαν με την προσευχή τους στον Χριστό. Εξαιτίας αυτού του θαύματος, πίστεψαν στον Χριστό όσοι βρίσκονταν εκείνη την στιγμή μπροστά σ' αυτό πού συνέβη και ο ίδιος ο Αυτοκράτορας τούς έστειλε πίσω στους συγγενείς τους με μεγάλες τιμές. Αργότερα όμως, μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα, οι Άγιοι φθονήθηκαν από τον ίδιο τον δάσκαλο πού τούς είχε μάθει την ιατρική επιστήμη, γιατί είχαν αποκτήσει μεγάλη δόξα και φήμη. Γι' αυτό τον λόγο τούς ανέβασε σε κάποιο όρος για να μαζέψουν δήθεν κάποια βότανα και εκεί τούς επιτέθηκε με πέτρες και τούς θανάτωσε.

Απολυτίκιον. Ήχος δ'. Ταχύ προκατάλαβε.
Ως θείοι θεράποντες, και ιατήρες βροτών, ανάργυρον βλύζετε, την θεραπείαν ημίν, Ανάργυροι ένδοξοι, όθεν τους προσιόντας, τη σεπτή υμών σκέπη, ρύσασθε νοσημάτων, και παθών ανιάτων, Κοσμά και Δαμιανέ, Ρώμης βλαστήματα.

Κοντάκιον. Ήχος β’.

Οι την χάριν λαβόντες των ιαμάτων, εφαπλούτε την ρώσιν τοις εν ανάγκαις, lατροί θαυματουργοί ένδοξοι, Αλλά τη ημών επισκέψει, και των πολεμίων τα θράση καταβάλλετε, τον κόσμον ιώμενοι εν τοις θαύμασι.

πηγή: ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ

Το καύχημα του Αποστόλου Παύλου

Κορινθίους Β΄ (11,16-33)(12,1-10)

                                                                                     Σύγκρισις τοῦ Παύλου μὲ τοὺς ἀντιθέτους του

16 Πάλιν λέγω, μὴ τίς με δόξῃ ἄφρονα εἶναι· εἰ δὲ μή γε, κἂν ὡς ἄφρονα δέξασθέ με, ἵνα κἀγὼ μικρόν τι καυχήσωμαι. 17 ὃ λαλῶ οὐ λαλῶ κατὰ Κύριον, ἀλλ᾿ ὡς ἐν ἀφροσύνῃ, ἐν ταύτῃ τῇ ὑποστάσει τῆς καυχήσεως. 18 ἐπεὶ πολλοὶ καυχῶνται κατὰ τὴν σάρκα, κἀγὼ καυχήσομαι. 19 ἡδέως γὰρ ἀνέχεσθε τῶν ἀφρόνων φρόνιμοι ὄντες· 20 ἀνέχεσθε γὰρ εἴ τις ὑμᾶς καταδουλοῖ, εἴ τις κατεσθίει, εἴ τις λαμβάνει, εἴ τις ἐπαίρεται, εἴ τις ὑμᾶς εἰς πρόσωπον δέρει.

Κίνδυνοι καὶ ταλαιπωρίαι τοῦ Παύλου

21 Κατὰ ἀτιμίαν λέγω, ὡς ὅτι ἡμεῖς ἠσθενήσαμεν. ἐν ᾧ δ᾿ ἄν τις τολμᾷ, ἐν ἀφροσύνῃ λέγω, τολμῶ κἀγώ. 22 ῾Εβραῖοί εἰσι; κἀγώ· ᾿Ισραηλῖταί εἰσι; κἀγώ· σπέρμα ᾿Αβραάμ εἰσι; κἀγώ· 23 διάκονοι Χριστοῦ εἰσι; παραφρονῶν λαλῶ, ὑπὲρ ἐγώ· ἐν κόποις περισσοτέρως, ἐν πληγαῖς ὑπερβαλλόντως, ἐν φυλακαῖς περισσοτέρως, ἐν θανάτοις πολλάκις· 24 ὑπὸ ᾿Ιουδαίων πεντάκις τεσσαράκοντα παρὰ μίαν ἔλαβον, 25 τρὶς ἐρραβδίσθην, ἅπαξ ἐλιθάσθην, τρὶς ἐναυάγησα, νυχθημερὸν ἐν τῷ βυθῷ πεποίηκα· 26 ὁδοιπορίαις πολλάκις, κινδύνοις ποταμῶν, κινδύνοις λῃστῶν, κινδύνοις ἐκ γένους, κινδύνοις ἐξ ἐθνῶν, κινδύνοις ἐν πόλει, κινδύνοις ἐν ἐρημίᾳ, κινδύνοις ἐν θαλάσσῃ, κινδύνοις ἐν ψευδαδέλφοις· 27 ἐν κόπῳ καὶ μόχθῳ, ἐν ἀγρυπνίαις πολλάκις, ἐν λιμῷ καὶ δίψει, ἐν νηστείαις πολλάκις, ἐν ψύχει καὶ γυμνότητι· 28 χωρὶς τῶν παρεκτὸς ἡ ἐπισύστασίς μου ἡ καθ᾿ ἡμέραν, ἡ μέριμνα πασῶν τῶν ἐκκλησιῶν. 29 τίς ἀσθενεῖ, καὶ οὐκ ἀσθενῶ; τίς σκανδαλίζεται, καὶ οὐκ ἐγὼ πυροῦμαι; 30 εἰ καυχᾶσθαι δεῖ, τὰ τῆς ἀσθενείας μου καυχήσομαι. 31 ὁ Θεὸς καὶ πατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ οἶδεν, ὁ ὢν εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας, ὅτι οὐ ψεύδομαι. 32 ἐν Δαμασκῷ ὁ ἐθνάρχης ᾿Αρέτα τοῦ βασιλέως ἐφρούρει τὴν Δαμασκηνῶν πόλιν πιάσαι με θέλων, 33 καὶ διὰ θυρίδος ἐν σαργάνῃ ἐχαλάσθην διὰ τοῦ τείχους καὶ ἐξέφυγον τὰς χεῖρας αὐτοῦ.

῾Υψηλαὶ ὁράσεις καὶ ταπεινωτικαὶ ἀδυναμίαι

ΙΒ´\ΚΑΥΧΑΣΘΑΙ δὴ οὐ συμφέρει μοι· ἐλεύσομαι γὰρ εἰς ὀπτασίας καὶ ἀποκαλύψεις Κυρίου. 2 οἶδα ἄνθρωπον ἐν Χριστῷ πρὸ ἐτῶν δεκατεσσάρων· εἴτε ἐν σώματι οὐκ οἶδα, εἴτε ἐκτὸς τοῦ σώματος οὐκ οἶδα, ὁ Θεὸς οἶδεν· ἁρπαγέντα τὸν τοιοῦτον ἕως τρίτου οὐρανοῦ. 3 καὶ οἶδα τὸν τοιοῦτον ἄνθρωπον· εἴτε ἐν σώματι εἴτε ἐκτὸς τοῦ σώματος οὐκ οἶδα, ὁ Θεὸς οἶδεν· 4 ὅτι ἡρπάγη εἰς τὸν παράδεισον καὶ ἤκουσεν ἄρρητα ρήματα, ἃ οὐκ ἐξὸν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι. 5 ὑπὲρ τοῦ τοιούτου καυχήσομαι, ὑπὲρ δὲ ἐμαυτοῦ οὐ καυχήσομαι εἰ μὴ ἐν ταῖς ἀσθενείαις μου. 6 ἐὰν γὰρ θελήσω καυχήσασθαι, οὐκ ἔσομαι ἄφρων· ἀλήθειαν γὰρ ἐρῶ· φείδομαι δὲ μή τις εἰς ἐμὲ λογίσηται ὑπὲρ ὃ βλέπει με ἢ ἀκούει τι ἐξ ἐμοῦ. 7 Καὶ τῇ ὑπερβολῇ τῶν ἀποκαλύψεων ἵνα μὴ ὑπεραίρωμαι, ἐδόθη μοι σκόλοψ τῇ σαρκί, ἄγγελος σατᾶν, ἵνα με κολαφίζῃ ἵνα μὴ ὑπεραίρωμαι. 8 ὑπὲρ τούτου τρὶς τὸν Κύριον παρεκάλεσα ἵνα ἀποστῇ ἀπ᾿ ἐμοῦ· 9 καὶ εἴρηκέ μοι· ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου· ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται. ἥδιστα οὖν μᾶλλον καυχήσομαι ἐν ταῖς ἀσθενείαις μου, ἵνα ἐπισκηνώσῃ ἐπ᾿ ἐμὲ ἡ δύναμις τοῦ Χριστοῦ. 10 διὸ εὐδοκῶ ἐν ἀσθενείαις, ἐν ὕβρεσιν, ἐν ἀνάγκαις, ἐν διωγμοῖς, ἐν στενοχωρίαις, ὑπὲρ Χριστοῦ· ὅταν γὰρ ἀσθενῶ, τότε δυνατός εἰμι.

Απόδοση

Επαναλαμβάνω, κανείς ας μη με νομίση ανόητον, αλλοιώς δεχθείτε με έστω και ως ανόητον, δια να έχω και εγώ το μικρόν μου καύχημα. Αυτό που λέγω, δεν το λέγω κατ' εντολήν του Κυρίου, αλλά σαν ανόητος ως προς το θέμα αυτό της καυχήσεως.Επειδή πολλοί καυχώνται διά κοσμικά πράγματα, θα καυχηθώ και εγώ. Διότι ευχαρίστως ανέχεσθε τους ανοήτους, σείς που είσθε φρόνιμοι. Δείχνετε υπομονή, εάν σας καταδουλώνη κανείς ή σαν κατατρώγη ή σας εκμεταλλεύεται ή σας φέρνεται υπερήφανα ή σας κτυπά εις το πρόσωπο.

Με εντροπή μου το λέγω, σαν να εφανήκαμε εμείς αδύνατοι. Αλλά για ο,τιδήποτε πράγμα και αν τολμά κανείς να καυχηθή -ομιλώ σαν ανόητος- θα τολμήσω και εγώ. Εβραίοι είναι αυτοί; Και εγώ είμαι. Ισραηλίται είναι; Και εγώ. Απόγονοι του Αβραάμ είναι; Και εγώ. Υπηρέται του Χριστού είναι; Μιλώ σαν παράφρων, εγώ τους υπερτερώ. σε κόπους πολύ περισσότερον, σε μαστιγώσεις σε μεγάλον βαθμόν, σε φυλακίσεις πολύ περισσότερον, πολλές φορές εκινδύνευσα να θανατωθώ. απο τους Ιουδαίους πέντε φορές υπέστην σαράντα παρά μίαν μαστιγώσεις, τρείς φορές ερραβδίσθην, μία φορά με ελιθοβόλησαν, τρείς  φορές εναυάγησα, ένα εικοσιτετράωρον παρασυρόμουν εις το πέλαγος. Σε οδοιπορίες πολλές φορές, με κινδύνους απο ποταμούς, με κινδύνους απο ληστάς, κινδύνους απο τους ομοεθνείς μου, κινδύνους απο τους εθνικούς, κινδύνους εις την πόλιν, κινδύνους σε έρημα μέρη, κινδύνους εις την θάλασσα, κινδύνους μεταξύ ψευδαδελφών, με κόπον και μόχθον, πολλές φορές άϋπνος, με πείναν και δίψαν, πολλές φορές νηστικός, εις το κρύο χωρίς επαρκή ενδύματα. Εκτός των άλλων, η καθημερινή  μου πίεσις, η μέρμνα δι' όλας τας εκκλησίας. Ποιός ασθενεί και δεν ασθενώ και εγώ; Ποιός πέφτει και εγώ δεν καίομαι; Εάν πρέπει να καυχηθώ, θα καυχηθώ για πράγματα που δείχνουν την αδυμαμία μου. Ο Θεός και Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, που είναι ευλογητός αιωνίως, ξέρει ότι δεν ψεύδομαι. Εις την Δαμασκόν ο εθνάρχης του Βασιλεώς Αρέτα εφρουρούσε την πόλιν της Δαμασκού , επειδή ήθελε να με πιάση, αλλά με κατέβασαν απο ένα παράθυρο μέσα σε καλάθι, απο το τείχος, και ξέφυγα απο τα χέρια του.

Το να καυχώμα λοιπόν δεν είναι συμφέρον μου, αλλά θα έλθω εις οπτασίας και αποκαλυψεις του Κυρίου. Ξέρω ένα άνθρωπο χριστιανόν ο οποίος προ δεκατεσσάρων ετών- είτε με το σώμα , δεν ξέρω, είτε εκτός του σώματος, δεν ξέρω, ο Θεός ξέρει-αρπάχθηκε  έως τον τρίτον ουρανόν. Και ξέρω ότι ο άνθρωπος εκείνος- είτε με το σώμα είτε εκτός του σώματος δεν ξέρω- ο Θεός ξέρει-αρπάχθηκε εις τον παράδεισον και άκουσε ανέκφραστα λόγια τα οποία δεν επιτρέπεται να επαναλάβη  άνθρωπος. Δι' έναν τέτοιο άνθρωπο θα καυχηθώ, δια τον εαυτό μου όμως δεν θα καυχηθώ, παρά μόνον δια τας αδυναμίας μου. Αλλά και αν θελήσω να καυχηθώ, δεν θα είμαι ανόητος, διότι θα πω την αλήθειαν, το αποφεύγω όμως μήπως με θεωρήση κανείς ανώτερον απο ό,τι βλέπετε σ' εμέ ή ακούει απο εμέ. Και διά να μη υπερηφανεύομαι δια τας πολλάς αποκαλύψει, μου εδόθηκε ένα αγκάθι εις το σώμα, ένας άγγελος του Σατανά, δια να με ραπίζη, δια να μη υπερηφανεύομαι. Τρείς φορές παρεκάλεσα τον Κύριον γι' αυτό, δια να φύγη απο εμέ. Και μου είπε, "Σου είναι αρκετή ή χάρις μου, διότι η δύναμίς μου φανερώνεται τέλεια  εκεί που υπάρχει αδυναμία" Πολύ ευχαρίστως λοιπόν θα καυχηθώ δια τας αδυναμίας μου , δια να κατασκηνώση εις εμέ η δύναμις του Χριστού. Διά τουτο είμαι ευχαριστημένος με τας αδυναμίας, τα ύβρεις, τας ταλαιπωρίας, τους διωγμούς και τας στερήσεις προς χάριν του Χριστού, διότι όταν είμαι αδύνατος, τότε είμαι δυνατός.

ΡΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΤΡΑ ΚΑΙ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ

http://orthodoxigynaika.blogspot.com

 α). Ώσπερ ή γυνή εκ του ανδρός, οϋτω και ό άνήρ δια της γυναικός, τα δε πάντα εκ του Θεοϋ (Α' Κορ. ια' 12)
Όπως ή γυναίκα προήλθε από τον άντρα, έτσι και ό άντρας προέρχεται από τη γυναίκα και όλα προέρχονται από το Θεό.

β). Οί άνδρες ομοίως συνοικούντες κατά γνώσιν, ως άσθενεστέρω σκεύει τω γυναικείω απονέμοντες τιμήν, ως συγκληρονόμοι χάριτος ζωής (Α΄Πέτρ.γ,7)
Οί άντρες να συγκατοικείτε ως συνετοί με τίς συζύγους σας και να αποδίδετε σε αυτές την πρέπουσα τιμή και να μην λησμονείτε ότι ή γυναίκα είναι ασθενέστερη. Έξαλλου και οί γυναίκες σας είναι μαζί με σας κληρονόμοι της ίδιας χάρης και αιώνιας ζωής.

γ). Θα εξαρτιέσαι, Εύα, από τον άντρα σου και αυτός θα είναι κύριος σου.(Γεν.γ΄,16)


δ)Η ενάρετη γυναίκα είναι στεφάνι δόξας για τον άντρα της.Αντίθετα,όπως το σκουλήκι
κατατρώγει το δέντρο,έτσι και κακιά γυναίκα καταστρέφει τον άντρα της.(Παρ ιβ' 4)

ε). Δεν μπορούν οι άντρες να ζήσουν χωρίς τίς γυναίκες. (Α'Έσδρα δ' 17)

ς). "Αντρες είναι οί νομοθέτες και ή νομοθεσία είναι εναντίον των γυναικών.(Γρηγόριος ό Θεολόγος)

ζ). Έσταυρώθηκεν ό Θεός τόσον δι' έσέ, όσον και δι' έκείνην. Πατέρα λέγεις έσύ τον Θεόν, Πατέρα τον λέγει κι εκείνη. Έχετε μίαν πίστιν, ένα βάπτισμα. Δεν την έχει ό Θεός κατωτέραν. 
Αγ.Κοσμάς ο Αιτωλός

η). Κάστρα άπαρτα μιας πόλης είναι οί άντρες της (Αλκαίος)

θ). Γυναικός άρχε. (Πλάτων)
Να κυβερνάς τη γυναίκα σου.

ι). Ό γνωστικός άντρας δεν πρέπει ποτέ να παραδώσει τα ηνία στη γυναίκα καί, παρατώντας τα, ν' αφήσει αυτήν να κυβερνά.(Ευριπίδης)

ία). Οι άντρες κάνουν τα έργα καί οί γυναϊκες κάνουν τους άντρες. (Ισοκράτης)

ιβ). Ή αποστολή του άντρα είναι να κερδίζει και της γυναίκας ν' αποταμιεύει.(Αριστοτέλης)

ιγ). Είναι γνώρισμα του άντρα να υποφέρει με γενναιότητα τίς ατυχίες πού συμβαίνουν στη
ζωή του• (Μένανδρος)

ιδ). Διορθώστε τον άντρα καί θα διορθωθεί μαζί του αναγκαστικά καί ή γυναίκα.(Κικέρων)

ιέ). Ό άντρας αποβλέπει πάντα στο ωφέλιμο καί ή γυναίκα πάντα στο ωραίο.(Βάκων)

ιστ). Κανένας άντρας δεν επιθύμησε ποτέ να είναι γυναίκα. (Έμμαν. Κάντ)

ιζ. Οί μεγάλοι άντρες είναι οί φάροι της ανθρωπότητας. (Σοπενχάσυερ)

ιη). Οί μεγάλοι άντρες διακρίνονται στις δυσκολίες, όπως οί στρατιώτες στον πόλεμο.

ιθ. "Αν πέφτει ό άντρας, τότε πέφτει μόνο ό άντρας. Αν όμως πέφτει ή γυναίκα, τότε πέφτει
ολόκληρος λαός. (Πεσταλότσι)

Απο το Γεροντικό

Όμοιος ειμί ανθρώπω καθημένω υποκάτω δένδρου μεγάλου και θεωρούντι θηρία πολλά και ερπετά ερχόμενα προς αυτόν, και όταν μη δυνηθή στήναι κατ' αυτών τρέχει άνω εις το δέδρον και σώζεται. Ούτω καγώ καθέζομαι εν τω κελίω μου και θεωρώ τους πονηρούς λογισμούς επάνω μου και ότε μη ισχύσω προς αυτούς, καταφεύγω προς τον Θεόν δια προσευχής και σώζωμαι εκ του εχθρού.



Μοιάζω με άνθρωπο που κάθεται κάτω από ένα μεγάλο δέντρο και βλέπει να έρχονται προς αυτόν  πολλά θηρία και ερπετά, και όταν  δεν μπορεί  να τα αντιμετωπίσει, τότε τρέχει και  αναβαίνει πάνω στο δέντρο και σώζεται.
Έτσι και εγώ όταν κάθομαι στο κελί μου και βλέπω τους πονηρούς λογισμούς  πάνω μου και όταν δεν μπορώ να τους νικήσω, τότε  καταφεύγω προς τον Θεό με την προσευχή και σώζομαι από τον εχθρό.

Άγιος Ιωάννης ο Κολοβός

Φώτης Κόντογλου - Δροσίσετε τὴν ψυχή σας στὴν καλωσύνη καὶ ἁγνότητα

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/fwths_kontogloy/ek-index.htm
Τοῦτος ὁ κόσμος εἶναι ἀνάποδος. Ὅπως καὶ νὰ κάνεις, δὲν τὸν εὐχαριστᾶς. Οὔτε στὸν ἥλιο τὸν βρίσκεις, οὔτε στὸν ἴσκιο. Ὁ κάθε ἕνας λέγει τὸ κοντό του καὶ τὸ μακρύ τους. Γιὰ ὅ,τι ἐνθουσιάζεται ὁ ἕνας, γιὰ ἴδιο στενοχωριέται ὁ ἄλλος. Ἄλλη φορὰ μπορεῖ οἱ ἄνθρωποι νὰ μὴν ἤτανε ὅλοι σύμφωνοι, μὰ γιὰ τοὺς πιὸ πολλοὺς τὸ καλὸ ἤτανε καλὸ καὶ τὸ κακό, κακό. Τώρα ὁ καθένας ἔχει σηκώσει μιὰ παντιέρα καὶ κάνει τὸν καπετὰν Ἕναν.

Μὰ οἱ πιὸ πολλοὶ μποδίζονται ἀπὸ τιποτένια πράγματα: ὁ ἕνας θέλει νὰ φαίνεται πιὸ «βαθυστόχαστος» ἀπὸ ὅ,τι εἶνε, ὁ ἄλλος θέλει νὰ φαίνεται μοντέρνος, νὰ μὴν τὸν πάρουνε γιὰ χωριάτη, ὁ ἄλλος φοβᾶται μὴν τὸν πάρουνε γιὰ «ἀφελῆ», γιὰ ὄχι «σοβαρόν» ἄνθρωπο, ὁ ἄλλος δὲν θέλει νὰ δυσαρεστήσει κάποιον, ἕτερος κολακεύει τὶς γυναῖκες καὶ κάνει τὸν «ἱππότη» μιλώντας μὲ ψεύτικη εὐγένεια κ.λ.π. Ὅσοι εἶναι ἴσιοι καὶ ἁπλοί, δὲν ἔχουνε καμμιὰ σκοτούρα. Ζοῦνε μακρυὰ ἀπὸ λιβανίσματα ἀπὸ πονηριὲς εἰδῶν – εἰδῶν, ἀπὸ δυσπιστίες ποὺ φαρμακώνουνε τὸν ἄνθρωπο, ἀπὸ σκηνοθεσίες, ἀπὸ ψευτιές. Χαίρονται γιὰ τὰ καλά, γιὰ τὰ ἁπλά, γιὰ τὰ ἁγνά, γιὰ τὰ σεμνά, γιὰ τὰ ταπεινά. Ἐνῶ οἱ ἄλλοι ὁλοένα ταράζονται, ὁλοένα ἐξιχνιάζουνε. Πολλοὶ κατατρίβουνται μὲ πράγματα ποὺ δὲν ἔχουν καμμιὰ σημασία. Ρωτᾶνε, νὰ ποῦμε, νὰ μάθουνε γιὰ μένα τί σόι ἄνθρωπος εἶμαι, πὼς εἶναι τὸ σχέδιό μου, ἂν εἶμαι θαλασσινὸς καὶ τοῦτο καὶ κεῖνο. Ἀδελφέ μου ἂν σοῦ ἀρέσει ἡ συντροφιά μου, ἔλα ἐκεῖ ποὺ πηγαίνω, ἔλα νὰ νοιώσεις μαζί μου τὰ ὡραῖα ἔργα τοῦ Θεοῦ, τὸν θησαυρὸ ποὺ ἔχουνε μέσα τους κρυμμένον οἱ ἁπλοὶ ἄνθρωποι... Παράτησε πίσω σου τὴν ὑποκρισία τῆς ζωῆς κι ἔλα νὰ δροσισθεῖς στὴ βρυσούλα ποὺ τρέχει κρυμμένη στὴ ρίζα τοῦ βουνοῦ, κοντὰ στὸ παλιὸ ἐρημοκκλήσι. Τί κάθεσε κι ἐξετάζεις τὰ ἀνεξέταστα; Τί σὲ μέλλει ἂν εἶμαι τὴν ὄψη ἔτσι ἢ ἀλλοιῶς, ἐγὼ καὶ κάθε ἄλλος; Τί ρωτᾶς ἂν εἶμαι ψηλὸς ἢ κοντός, μαῦρος ἢ ἄσπρος; Σ᾿ αὐτὰ ποὺ διαβάζεις βρίσκεται ὁ ἐαυτός μου, τὸ πῶς περπατῶ, τὸ πῶς μιλῶ, δηλαδὴ ὁ σαρκικὸς ἄνθρωπος. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι πνεῦμα ὅπως ὁ Θεός. Αὐτὸ τὸ πνεῦμα νὰ σὲ ἐνδιαφέρει, αὐτὸ εἶναι πνεῦμα ὅπως ὁ Θεός. Αὐτὸ τὸ πνεῦμα νὰ σὲ ἐνδιαφέρει, αὐτὸ εἶναι ἡ ἀληθινὴ σύσταση τοῦ ἀνθρώπου.

Ἀπάνω ἀπ᾿ ὅλα νὰ ἀγαπᾶμε τὴν καλωσύνη. Νὰ χαιρόμαστε νἄμαστε καλοὶ καὶ νοιώθουμε κοντά μας καλοὺς ἀνθρώπους. Κανένα πρᾶγμα δὲν εἶνε σὰν τὴν καλωσύνη. Τὸ πρόσωπό της λαμποκοπᾶ σὰν τὸν ἥλιο ποὺ χρυσώνει τὴν πλάση τὸ πρωὶ τῆς ἔμορφης μέρας τοῦ καλοκαιριοῦ. Τί εὐλογημένοι ποὺ εἶναι οἱ καλοὶ ἄνθρωποι, οἱ πρόσχαροι, οἱ γλυκομίλητοι, οἱ ἁπλοί, οἱ ἀπονήρευτοι, οἱ πονετικοί, οἱ ταπεινοί! Τί ἀληθινὸς πλοῦτος μέσα σὲ μιὰ τέτοια καρδιά! Καὶ τί φτώχεια, τί μιζέρια, τί ἀσχήμια μέσα στὶς κακὲς ψυχές, στὶς ἐγωιστικές, κι᾿ ἂς φουσκώνουνε ἀπ᾿ ἔξω κι᾿ ἂς παραστένουνε τὸν πλούσιο! Πόσο ξεκουράζεται ἡ ψυχή μας ἀπὸ τὴ δροσιὰ τῆς καλωσύνης καὶ πόσο κουράζεται ἡ ψυχή μας ἀπὸ τὸν λίβα τῆς κακίας.

Μὰ οἱ καλοὶ ἄνθρωποι εἶνε δυστυχισμένοι, ὑποφέρουνε, τυραννιοῦνται. Ναί. Ὁ σατανᾶς τοὺς βασανίζει, τοὺς ρίχνει σὲ συμφορές. Μὰ ἔτσι γίνουνται ἀκόμα πιὸ καθαροί, σὰν τὸ χρυσάφι ποὺ πέφτει στὸ χωνευτήρι. Ζοῦνε φτωχικά, μακρυὰ ἀπὸ δόξες, κρυμμένοι, μὰ ζοῦνε ἀληθινά. Νὰ μὴν ζεῖς βουτηγμένος μέσα στὴν ψευτιά. Αὐτὸ εἶνε ποὺ εἶπε ὁ Χριστὸς «Τί θὰ ὠφελήσει τὸν ἄνθρωπο ἂν κερδίσει ὅλον τὸν κόσμο καὶ ζημιωθεῖ τὴν ψυχή του;» Αὐτός, ὁ φτωχός, ὁ παραπεταμένος, κέρδισε τὴν ψυχή του. Ἀφοῦ κέρδισε τὴν ψυχή του, τί ἔχασε; Ὅ,τι ἔχασε εἶνε τιποτένιο μπροστὰ σ᾿ αὐτὸ ποὺ κέρδισε. Κι᾿ ὁ ἄλλος ὁ χοντροπετσιασμένος ἀπὸ τὴ σαρκικὴ καλοπέραση, ἀπὸ τὰ σπόρ, ἀπὸ τὰ λουτρά, ἀπὸ τὶς γυναῖκες, ἀπὸ τὶς διάφορες ματαιότητες, τί κέρδισες ἄραγε, ἀφοῦ ἔχασε τὴν ψυχή του; Πόσοι καὶ πόσοι ὕστερα ἀπὸ μιὰ ζωὴ γεμάτη λογῆς–λογῆς σαρκικὲς ἀπολαύσεις, κοσμικὲς τυμπανοκρουσίες, πλούτη, ρεκλάμες κλπ., ἔρχονται σ᾿ ἕναν λογαριασμὸ καὶ ξεζαλίζουνται ἀπ᾿ αὐτὰ τὰ σπιρτόζα πιστὰ καὶ νοιώθουνε τὴ γύμνια τους καὶ ζητᾶνε τὸν ἑαυτό τους ποῦ βρίσκεται; Μ ἃ δὲν ὑπάρχει πιά. Ἐρημιά, ξέρακας τῆς ἀπελπισίας ζώνει τοὺς ἐγωιστές! Τρομάζουνε μὲ τὴ μοναξιά τους μόλις τὴ νοιώσουνε. Ἀπὸ πάνω τους ὁ οὐρανὸς εἶναι ἔρημος, ἀδειανός, ἡ γῆ ἔρημη, οἱ ἄνθρωποι καρδιὲς ἔρημες, γιατὶ ποτέ τους δὲν γνοιασθήκανε γι᾿ αὐτές, καὶ ἔτσι κόπηκε κάθε τρυφερὴ ἀνταπόκριση μαζί τους. Στὸ τέλος καταλαβαίνουμε οἱ τέτοιοι πὼς μὲ τὰ λεπτὰ δὲν ἀγοράζουνται ὅλα τὰ πάντα. Καὶ πώς, ἴσια – ἴσια, ὅσα δὲν ἀγοράζουνται μὲ τὰ λεφτὰ αὐτὰ εἶνε ποὺ ἔχουνε τὴν πιὸ μεγάλη ἀξία. Καὶ πὼς ἀπ᾿ αὐτὰ ἔχουνε μεγάλη ἀνάγκη, ἀπ᾿ αὐτὰ ποὺ δὲν ἀγοράζουνται. Σὲ ποιὸ μέρος πουλᾶνε τὴν ἡσυχία τῆς ψυχῆς, τὴν ἁγνότητα, τὴν ἁπλότητα, τὴν κρυφὴ χαρὰ ποῦ νοιώθει ὁ ἄνθρωπος κοντὰ στὸν Θεὸ σὲ στιγμὴ ποῦ ζεῖ κρυμμένος ἀπὸ τὸν κόσμο, τὴν πραότητα, τὴν ἀγάπη; Δὲν τὰ πουλᾶνε σὲ κανένα ἀπὸ τὰ μαγαζιὰ κι᾿ ἀπὸ τὰ παζάρια γιὰ τὸ διάφορο, τὴν ἀπονιὰ γιὰ τοὺς ἄλλους, τὴν ψευτιὰ κάθε λογῆς, κι᾿ ὅσα πᾶνε μαζὶ μ᾿ αὐτά, δηλαδὴ τὸν ἐγωισμό, τὴν περηφάνεια, τὴν καταλαλιὰ μ᾿ ἕναν λόγο τὸ χοντροπέτσιασμα τῆς ψυχῆς.

Τί μεγαλομανία σ᾿ ἔχει πιάσει, ἀδελφέ μου, καὶ δὲν βρίσκεις ἡσυχία καὶ χτίζεις πατώματα ἀπάνω στὰ πατώματα, κι᾿ ἔχεις δυὸ τρία αὐτοκίνητα καὶ κότερα καὶ κάθε λογῆς μάταια πράγματα! Γύρισε καὶ κύτταξε καὶ τὸν ἀδελφό σου, νὰ δροσισθεῖ ἡ ψυχή σου μὲ τὴν εὐλογημένη καλωσύνη, ποὺ τὴν ξεράνανε τὰ τσιμέντα, οἱ ψεύτικες κουβέντες, οἱ συμφεροντολογικὲς παρέες, οἱ συνοφρυωμένες ἀξιοπρέπειες. Ἂν δὲν μπορεῖς νὰ κάνεις θυσίες, τουλάχιστον νὰ συχαθεῖς τὴν ἀδικία. Μὴν ἀδικεῖς. Ἡ ἀδικία εἶναι σιχαμερὴ στρίγγλα, χωρίστρα τῶν ἀνθρώπων, ἀνθρωποκτονία σὰν τὸν πατέρα τὸν σατανᾶ.

Τί θὰ δίνανε πολλοὶ ἀπ᾿ αὐτούς, ποὺ κερδίσανε τὸν κόσμο καὶ χάσανε τὴν ψυχή τους, γιὰ νὰ νοιώσουνε ὅ,τι νοιώθουνε οἱ ἄλλοι ποὺ δὲν χάσανε τὴν ψυχή τους! Ἂν τύχει νὰ ξεκόψει κανένας τέτοιος ἀπὸ ψεύτικη παρέα του καὶ βρεθεῖ στὴ συντροφιὰ τῶν ἁπλῶν, τῶν ἀχάλαστων, νοιώθει πὼς ζεῖ ἀληθινὰ καὶ σὰν ἀπογευθεῖ τὰ ἁγνὰ αἰσθήματα ὕστερα ἀπὸ τὴ ψευτιά, καταλαβαίνει τέτοια χαρά, ποὺ κάνει σὰν τὸν ἄνθρωπο ποὺ ξαναγεννήθηκε, σὰν τυφλὸς ποὺ εἶδε τὸ φῶς του. Κάτι τέτοιοι δὲν ξεκολλᾶνε πιὰ οἱ κακόμοιροι ἀπὸ τὴ συντροφιὰ τῶν ἁπλῶν, τῶν γκαρδιακῶν ἀνθρώπων. Ἀλλὰ γιὰ νὰ ξεμακρύνει ἀπὸ τὰ ψεύτικα πρέπει νἄχει λίγη ψυχή. Ἀλλοιῶς δὲν μπορεῖ νὰ ζήσει χωρὶς ψευτιά. Ὁ ἄμμος τῆς Σαχάρας, ὅση βροχὴ κι᾿ ἂν πέσει ἀπάνω του, δὲν φυτρώνει τίποτα.

Ἂν πεῖς πάλι σὲ ἕναν ἀπὸ τοὺς ἄλλους, τοὺς φτωχούς, νὰ περάσει μισὴ ὥρα μὲ τὴν παρέα τῶν κοσμικῶν, καλύτερα ἔχει νὰ τὸ βάλεις στὸ μπουντρούμι, παρὰ νὰ βλέπει καὶ ν᾿ ἀκούγει ἐκεῖνα τὰ ψεύτικα κομπλιμέντα, τὶς ἀνάλατες συζητήσεις, τὰ κρύα χωρατά. Στὴ συναναστροφὴ ποὺ κάνουνε αὐτοὶ οἱ ψευτισμένοι, θαρρεῖς πὼς τοὺς χωρίζει ἕνας τοῖχος τὸν ἕναν ἀπὸ τὸν ἄλλον. Ἐνῶ οἱ ἄλλοι, ποὺ ζοῦνε μακρυὰ ἀπὸ τὸν κόσμο, νοιώθουνε πὼς οἱ καρδιὲς τοὺς γίνονται ἕνα, πὼς ἀκουμπᾶ ὁ ἕνας ἀπάνω στὸν ἄλλον καὶ ξεκουράζεται. Ἀγαπᾶ καὶ ἀγαπιέται, χαίρεται καὶ δίνει χαρά. Ἀπὸ πάνω ἀπὸ τὴ συντροφιὰ τῶν σαρκικῶν ἀνθρώπων στέκεται ὁ διάβολος καὶ τοὺς κάνει νὰ μιλᾶνε ὁλοένα γιὰ λεφτὰ καὶ γιὰ τὰ ὅμοια, γιὰ νὰ μὴ γροικήσουνε οὔτε τὸ φαγὶ ποὺ τρῶνε. Ἀπὸ πάνω ἀπὸ τὴ συντροφιὰ τῶν ταπεινῶν στέκεται ὁ Θεός, κι᾿ ὅλα εἶνε εὐλογημένα.

Πετάξετε ἀπὸ πάνω σας τὴν ψευτιά. Ἀνοίξετε τὰ πανιά, νὰ τὰ φουσκώσει ὁ καθαρὸς ἀγέρας τοῦ πελάγου. Νὰ δροσισθεῖ ἡ ψυχή σας, νὰ νοιώσετε πὼς ζητᾶ ἀληθινὰ κι᾿ ὄχι ψεύτικα.

Μια Ποντιοπούλα στα περίφημα μπαλέτα Μαριίνσκι

της Διαμαντένιας Ριμπά

Με διάταγμα του προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, το 2009 της απονεμήθηκε ο τίτλος της "Τιμώμενης Καλλιτέχνιδας της Ρωσίας", σε αναγνώριση της προσφοράς της στον τόσο απαιτητικό χώρο του κλασικού μπαλέτου. Με τα περίφημα μπαλέτα Μαριίνσκι έχει περιοδεύσει- μεταξύ άλλων- σε χώρες της Ευρώπης, στις ΗΠΑ, τη Λ. Αμερική, την Κίνα, την Ιαπωνία, σ' ένα ατέρμονο ταξίδι στο δρόμο προς την επαγγελματική καταξίωση. Οι στίχοι του Διονύσιου Σολωμού "Κλείσε μέσα στην ψυχή σου την Ελλάδα και θα αισθανθής μέσα σου να λαχταρίζη κάθε είδος μεγαλείου", την εκφράζουν απόλυτα ως Ελληνίδα και καλλιτέχνιδα, όπως χαρακτηριστικά δηλώνει.

Ο λόγος, για την Αλεξάνδρα Ιωσηφίδη, την πανύψηλη μπαλαρίνα των Μαριίνσκι (ύψος 1,82), που κατάφερε να ξεχωρίσει με το ταλέντο και την έμφυτη μεγαλοπρέπεια που διαθέτει, όπως έχει χαρακτηριστικά πει γι' αυτή η "μούσα" των μπαλέτων Μαριίνσκι, Ουλιάνα Λοπάτκινα, πλάι στην οποία εμφανίστηκε, πέρυσι, στο Ηρώδειο, στους πρωταγωνιστικούς ρόλους στη "Λίμνη των Κύκνων".

Η Λοπάτκινα, φειδωλή στους χαρακτηρισμούς της για άλλους συναδέλφους, είχε πει-μεταξύ άλλων- ότι, "η Αλεξάνδρα έχει έμφυτη μια βασιλική στάση και χάρη στο ελληνικό αίμα έχει ιδιαίτερη ομορφιά".

Η ποντιακής καταγωγής μπαλαρίνα των Μαριίνσκι μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, από την Αγία Πετρούπολη, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε με τους γονείς της και τις δύο αδελφές της, την Ελισάβετ και τη Ναταλία. Η ιστορία της οικογένειά της, μία από τις χιλιάδες των Ελλήνων του Πόντου, την έχει σημαδέψει από μικρό παιδί, μέσα από τις διηγήσεις του πατέρα.

"Ο πατέρας μου, Αλέξανδρος, κατάγεται από την Κριμαία, όπου οι πρόγονοί μας μεταφέρθηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα από την Τραπεζούντα", μας διηγείται η Αλεξάνδρα και συνεχίζει: "Τις παραμονές της Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917, πολλοί Έλληνες φεύγουν από την Κριμαία στην Ελλάδα. Η προγιαγιά μου, όμως, μένει στη Ρωσία, λόγω του τραυματισμού του άνδρα της, που είχε τότε καφενείο στη Σεβαστούπολη. Οι τρεις αδελφές της προγιαγιάς μου και ένας αδελφός αναχώρησαν για την Αθήνα".

Είκοσι χρόνια μετά, κατά την περίοδο των σταλινικών εκκαθαρίσεων, χιλιάδες Έλληνες εκτελούνται με την κατηγορία του "εχθρού του λαού" ή εκτοπίζονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης της Σιβηρίας. Έτσι οι πρόγονοί της, αν και Έλληνες υπήκοοι, βρέθηκαν στο Ουζμπεκιστάν, σε μια μικρή πόλη της περιοχής Φεργκάνα, την Κοκάντ, 300 χιλιόμετρα από την Τασκένδη.

"Εκεί γεννήθηκαν ο πατέρας μου και ο αδελφός του. Τα χρόνια εκείνα ήταν πολύ σκληρά. Ο μπαμπάς μας θυμάται πως έκλαιγαν η μάνα του, οι γιαγιάδες του και άλλοι συγγενείς για τη χαμένη πατρίδα. Τα ελληνικά σχολεία ήταν απαγορευμένα και στο σπίτι φοβόντουσαν οι γονείς να διδάσκουν ελληνικά στα παιδιά. Οι μεγάλοι μιλούσαν μόνο μεταξύ τους την ποντιακή γλώσσα. Τα παιδιά ήξεραν μόνο κάποιες φράσεις, όπως 'καλημέρα', 'έλα σ' εμένα', 'κι εσύ δεν ντρέπεσαι', 'καθίστε παρακαλώ', 'μικρό πουλί' κ.ά.. Πήγαν στο σοβιετικό σχολείο, γι αυτό, δυστυχώς, και εμείς σήμερα δεν μιλάμε ελληνικά στο σπίτι. Καμαρώνουμε, βέβαια, που η αδελφή μου, Ελισάβετ, όχι μόνο έμαθε τα ελληνικά, αλλά σήμερα κάνει το διδακτορικό της στην ελληνική γλώσσα, στο πανεπιστήμιο της Αγ. Πετρούπολης".

Παρ' όλα τα βάσανα που πέρασαν οι δικοί της, δεν αρνήθηκαν την ελληνική τους ταυτότητα και διατήρησαν το ελληνικό επώνυμο Ιωσηφίδη. Γι΄ αυτό και αισθάνθηκε ως ένα πολύ σημαντικό γεγονός στη ζωή της την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας, την άνοιξη του 2009.

"Αποκτήσαμε αυτό που υποχρεώθηκαν να χάσουν οι πρόγονοί μας", τονίζει η Αλεξάνδρα.

"Τα πόδια μου είχαν το άνοιγμα του Σαρλό"

Η Αλεξάνδρα γεννήθηκε στις 30 Ιουνίου 1977 στο Λένινγκραντ (σημερινή Αγία Πετρούπολη), όπου ο πατέρας της πήγε για σπουδές. Εκεί γνώρισε και τη Ρωσίδα μητέρα της. Και οι δύο ασχολήθηκαν έντονα με τον πρωταθλητισμό.

"Η μητέρα μου με έπαιρνε μαζί της, όταν έφευγε για αγώνες σε άλλες πόλεις. Σε ένα από τα ταξίδια αυτά, μια προπονήτρια γυμναστικής πρόσεξε ότι είχα πόδια μπαλαρίνας και συμβούλεψε τη μαμά να με στρέψει στο χορό. Κανείς ως τότε δεν το είχε σκεφθεί, αφού από τη γέννα τα πόδια μου είχαν το άνοιγμα του Σαρλό. Ήμουν και πολύ ψηλή για την ηλικία μου, γεγονός που με έκανε, τότε, να γέρνω την πλάτη μου", μας διηγείται.

Έτσι, στην ηλικία των 10 χρόνων η Αλεξάνδρα πέρασε από διαγωνισμό και εγγράφηκε στην παγκοσμίως γνωστή Ακαδημία Ρωσικού Μπαλέτου της Α. Βαγκάνοβα. Με την αποφοίτησή της, το 1995, πήρε το δίπλωμα του Διεθνούς Διαγωνισμού Βαγκάνοβα (Vaganova-Prix) στην Αγία Πετρούπολη και μπήκε στον θίασο του Θεάτρου Μαριίνσκι.

Το μπαλέτο είναι το παν στη ζωή της Αλεξάνδρας, καθώς, όπως λέει, είναι το εργαλείο επικοινωνίας, που τη φέρνει πιο κοντά στους λάτρεις του είδους, σε όλο τον κόσμο. Το πάθος της είναι τόσο μεγάλο, που μόλις τέσσερις μήνες μετά τη γέννηση της κορούλας της, ξαναεμφανίστηκε στη σκηνή.

"Έχω περιοδεύσει- συνεχίζει- με τα μπαλέτα Μαριίνσκι σε όλο τον κόσμο και δοξάζω το Θεό γι΄ αυτό. Επίσης, έχω λάβει μέρος στο Διεθνές Φεστιβάλ 'Dance Open' και στο Διεθνές Φεστιβάλ Μπαλέτου του Τσεμποκσάρι. Την άνοιξη του 2007 και του 2009 χόρεψα ως προσκεκλημένη σολίστα στο 'Teatro dell'Οpera di Roma' στο μπαλέτο 'Le Sacre du printemps' (The Chosen One) του Β. Νιζίνσκι και στις 'Νύχτες της Αιγύπτου' (Κλεοπάτρα). Η πιο ιδιαίτερη στιγμή, όμως, για εμένα ήταν η εμφάνισή μου στη σκηνή του Ηρωδείου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, στις 6 και 7 Ιουλίου του 2009, και της Επιδαύρου την ίδια χρονιά".

Το πιο μεγάλο όνειρο της Αλεξάνδρας Ιωσηφίδη, που σήμερα είναι στην κορυφή της τεχνικής της τελειότητας, είναι να κάνει ένα γκαλά μπαλέτου στην ιστορική της πατρίδα και γιατί όχι να εγκατασταθεί στην Ελλάδα και να ανοίξει μια δική της σχολή μπαλέτου.

Σήμερα, παράλληλα με τις εμφανίσεις της με τα Μαριίνσκι, βελτιώνει τη δεξιοτεχνία της ως καθηγήτρια μπαλέτου. Σπουδάζει, ως μεταπτυχιακή φοιτήτρια, στην Ακαδημία Ρώσικου Μπαλέτου της Βαγκάνοβα, που την ανέδειξε.

Έχει χορέψει, ως σολίστ, σε πολλές παραστάσεις, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει "Το σιντριβάνι του Μπαχτσισαράι", την "Ωραία Κοιμωμένη", τον "Δον Κιχώτη", και τον "Καρυοθραύστη", ενώ έχει εμφανιστεί πλάι σε μεγάλους χορευτές: Ζελένσκι, Κουζνεζόφ, Ιβάντσενκο, Περετόκιν, Ζαχάροβα, Λοπάτκινα, Μαχάλινα, Βισνέβα, Νιοράτζε κ.ά.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Χάρτης των θρησκειών

Ο χάρτης περιγράφει ανά τους αιώνες την εξάπλωση των θρησκειών




Από: www.mapsofwar.com

Χριστιανός στόν 21ο αἰώνα

                                                                               π. Βασιλείου Θερμοῦ *

Α΄
 

Η πρόσκληση τοῦ Θεοῦ στόν καθένα  ἀπό  ἐμᾶς  παραμένει ἴδια σέ ὅλες τίς ἐποχές. Εἶναι ἡ πρόσκληση νά ὑλοποιήσουμε τήν ὕψιστη δωρεά νά εἴμαστε μέλη τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ  καί  νά συμμετέχουμε  στό τριπλό  ἀξίωμα  τοῦ Χριστοῦ,  τό ὁποῖο σύμφωνα μέ τήν Ἁγ. Γραφήκαί τούς Πατέρες, εἶναι τό Βασιλικό, τό Ἱερατικό καί τό Προφητικό. Ὁ Χριστιανός  καλεῖται  νά συμμετέχει σέ αὐτό, μέ τήν ἔννοια ὅτι  γίνεται  βασιλιάς  τῆς  κτίσης καί βασιλιάς τοῦ ἑαυτοῦ του,  δηλαδή, κύριος τοῦ ἑαυτοῦ του, πού δέν  ἄγεται  καί  φέρεται  ἀπό  τά πάθη του. Ἐπίσης γίνεται ἱερέας τῆς  δημιουργίας  τῆς  κτίσης  καί τῆς ζωῆς, δηλαδή προσφέρει τόν ἑαυτό του στό Θεό ὡς Θεία Λει- τουργία μέσα ἀπό  εὐχαριστιακό φρόνημα καί μέ τήν ἄσκηση τῆς ἀγάπης.  Καί  ἐπίσης  προφήτης, μέ  τήν  ἔννοια  ὅτι  μετέχει  στή

βίωση καί στή μετάδοση τῆς ἀλήθειας.

Αὐτή εἶναι ἡ διαχρονική πρόσκληση τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο. Ὅμως ἐπειδή ἄνθρωπος ἀπό ἄνθρωπο διαφέρει πολύ κατά τό χάρισμα  καί  τόν  χαρακτήρα  καί τίς  ἐμπειρίες  τῆς  ζωῆς,  γι’ αὐτό καί στόν κάθε ἄνθρωπο διαφέρει ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο ὑλοποιεῖται αὐτός ὁ κοινός σκοπός. Γι’ αὐτό ἔχουμε καί ἁγίους οἱ ὁποῖοι διαφέρουν πάρα πολύ μεταξύ τους στό  χαρακτήρα  καί  στή  ζωή. Ἔχουμε ἁγίους μορφωμένους καί ἁγίους ἀγραμμάτους, ἔχουμε ἁγίους  πού  ἔζησαν  σέ  ἐρημιές  καί ἄλλους πού ἔζησαν σέ μεγαλουπόλεις, ἔχουμε ἁγίους ἐξωστρεφεῖς καί ἁγίους μέ κλειστή ζωή. 

Τόν ἴδιο σκοπό τῆς ζωῆς ἐπιτελοῦν ὅλοι οἱ ἅγιοι. Δηλαδή μετέχουν  στό  τριπλό  ἀξίωμα  τοῦ Χριστοῦ,  φανερώνουν τήν ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ στήν ζωή τους. Θά λέγαμε,  μέ  μία  λίγο  πιό  τολμηρή ἔκφραση, πώς  οἱ Ἅγιοι φανερώνουν τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ. Καί ὑπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι νά γίνει ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ, ὅσοι εἶναι καί οἱ ἄνθρωποι. Αὐτό εἶναι χαρακτηριστικό τῆς πίστης μας καί τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ὅπως  διαφέρουν  οἱ  χαρακτῆρες, λοιπόν, διαφέρουν καί οἱ ἐποχές. Ἡ πρόσκληση τοῦ Χριστοῦ ἦταν ἡ ἴδια στούς χριστιανούς τοῦ 1ου καί στούς χριστιανούς τοῦ 21ου αἰώνα. Ἀλλά ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο θά  διαφοροποιηθεῖ αὐτή  ἡ πρόσκληση μπορεῖ νά διαφέρει σέ πολλά. Οἱ χριστιανοί τῶν πρώτων αἰώνων ἀντιμετώπιζαν  τούς  διωγμούς. Εἶναι ἕνα συγκεκριμένο ἄθλημα νά τά βγάλει κανείς πέρα μέ τούς διωγμούς. Οἱ χριστιανοί τῶν Βυζαντινῶν χρόνων ὄχι μόνο δέν ἦταν  ὑπό  διωγμό  ἀλλά  ἡ  πίστη τούς εἶχε γίνει καί ἡ κυρίαρχη πίστη  τῆς  αὐτοκρατορίας. Οἱ  χριστιανοί  βρίσκονταν,  θά  λέγαμε, σέ θέση ὑπεροχῆς καί ἐξουσίας. Ἄλλο ἄθλημα αὐτό ὅπου θά πρέπει νά προσέξουμε τότε προκειμένου νά μήν προδώσουμε τό μήνυμα  τοῦ Χριστοῦ ἀπό  τόν πειρασμό  τῆς  ἄνεσης  καί  τῆς  ὑπεροχῆς.

Ἀπότομα ἀπό αὐτή τήν κατά-σταση πέρασε τό γένος μας στήν Τουρκοκρατία.  Ἄλλα  ἀθλήματα ἐκεῖ χρειάσθηκαν μέσα στίς τόσες δοκιμασίες.  Μετά  πέρασε  στή φάση  τῆς  ἐλεύθερης  ζωῆς, μετά στήν  τεχνολογική  ἐποχή,  τώρα στήν ψηφιακή ἐποχή. Ὅλα αὐτά δημιουργοῦν νέες προκλήσεις. Ἡ ἔμφασή μου δηλαδή σήμερα δέν θά εἶναι νά πῶ τά γενικά στοιχεῖα τά ὁποῖα θεωρῶ δεδομένο ὅτι τά ξέρετε  (τί σημαίνει  νά  εἶναι  κάποιος μαθητής  τοῦ Χριστοῦ,  νά ἔχει πνευματική ζωή, καί νά ἀντα- ποκρίνεται στήν πρόσκληση τοῦ Χριστοῦ), ἀλλά θά προσπαθήσω νά  μιλήσω  γιά  τό  πῶς  καλεῖται νά  εἶναι  στή  σύγχρονη  ἐποχή, στόν 21ο αἰώνα, ὁ χριστιανός. Νά δοῦμε τί ἰδιαιτερότητες ὑπάρχουν σέ αὐτήν τήν ἐποχή καί πῶς ἐπηρεάζουν τήν προσπάθειά μας νά εἴμαστε  ἀληθινοί  μαθητές  τοῦ

Χριστοῦ.

Νομίζω  ὅτι  ἕνα  πρῶτο  θέμα στό ὁποῖο μᾶς καλεῖ ἡ ἐποχή πού ζοῦμε  εἶναι  ἡ  τιμή  καί  ἡ  ἀγάπη πρός  τή φύση,  τήν  κτίση. Αὐτό πάντοτε ὀφείλαμε νά τό ἔχουμε, νά τιμοῦμε τήν κτίση πού ἔφτιαξε ὁ Θεός. Ἀλλά εἶναι ἡ πρώτη φορά στήν  ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας πού  ἄρχισε  νά  «κτυπᾶ  τό  καμπανάκι» γιά νά μᾶς ὑπενθυμίσει ἕνα ξεχασμένο καθῆκον. Ἡ κτίση ἄρχισε νά ὑποφέρει ἐξ αἰτίας τῆς δικῆς μας ἀφροσύνης, ἀπληστίας, ἐπιπολαιότητας.  Μιλάω  γιά  τό οἰκολογικό  πρόβλημα  τό  ὁποῖο μᾶς φέρνει ἐνώπιον τῶν εὐθυνῶν μας,  ὄχι  ἁπλά  καί  μόνο  νά  σώσουμε μέ  τήν συμπεριφορά μας τή γῆ, ὑπό τήν ἔννοια τή χρηστική, δηλαδή ὅτι «χρειαζόμαστε τό περιβάλλον, ἄς μήν τό χαλάσουμε», ἀλλά στή βάση ὅτι τό περιβάλλον εἶναι ἡ δημιουργία τοῦ Θεοῦ. Ἡ καταστροφή τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ εἶναι προσβολή, ἀχαριστία, περιφρόνηση    πρός  τόν  ἴδιο  τό Θεό.

Στό θέμα αὐτό θά  τολμοῦσα νά συμπεριλάβω καί κάτι γενικώτερο, τό ὁποῖο ἐκ πρώτης ὄψεως δέν φαίνεται νά ἔχει σχέση μέ τή φύση, ἔχει ὅμως σχέση μέ τή δημιουργία. Δηλαδή,  ὅπως  ὁ Θεός δημιούργησε τό φυσικό περιβάλλον,  δημιούργησε  καί  τίς  προϋποθέσεις γιά τό ἀνθρώπινο περιβάλλον.  Καί  ὅπως  τό  φυσικό περιβάλλον, διακρίνεται ἀπό θαυμαστή  ποικιλία  ζώων  καί φυτῶν ἔτσι καί τό ἀνθρώπινο περιβάλλον διακρίνεται γιά τήν ποικιλία τῶν πολιτισμῶν.  Τά τελευταῖα χρόνια οἱ ἐξελίξεις τῆς ζωῆς μᾶς καλοῦν νά στραφοῦμε καί πρός τό ἀνθρώπινο  περιβάλλον  τῆς  ποικιλίας τῶν  πολιτισμῶν.  Γιατί;  Δέν ὑπῆρχαν πάντοτε οἱ πολιτισμοί; Πάντοτε  ὑπῆρχαν.  Ἐμεῖς  ὅμως δέν εἴχαμε ἔρθει σέ τόση ἐπαφή ὅση σήμερα. Μέ τίς μεταναστεύσεις  καί  ἐμεῖς  ταξιδεύουμε  σέ ἄλλες χῶρες καί ἄλλοι ἔρχονται σέ μᾶς, μέ τά μέσα ἐπικοινωνίας πού ὑπάρχουν μαθαίνουμε ἐπίσης πολλά πράγματα.

Τί θέλω νά πῶ μέ αὐτά τά δύο θέματα  τά  ὁποῖα  φάνηκαν  λίγο ἀσύνδετα μεταξύ τους, ἀλλά κατ’ ἐμέ ἀνήκουν στήν ἴδια κατηγορία; Θέλω νά ὑπογραμμίσω τήν πρόσκληση  νά  δοῦμε  τήν  ἰδιότητα τοῦ  χριστιανοῦ  στόν  21ο  αἰώνα ὡς τιμή πρός τή δημιουργία τοῦ Θεοῦ, εἴτε πρόκειται γιά τό φυσικό περιβάλλον,  εἴτε  γιά  τό  ἀνθρώπινο.

Νά προσθέσω ἐδῶ ἕνα θεολογικό  σχόλιο,  ὅτι  ἡ  δίψα  μας  γιάτή σωτηρία καί τή μεταμόρφωση

τοῦ κόσμου δέν μπορεῖ νά ἀγνοεῖ τό  γεγονός  τῆς  δημιουργίας.  Ὁ Χριστός ἦρθε ὡς Σωτήρας μέ δεδομένο  τό  γεγονός  τῆς δημιουρ- γίας. Πρῶτα ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά  ἔχει κατάφαση, ἀποδοχή  τῆς δημιουργίας,  καί  μετά  ἀπό  ἐκεῖ θά προχωρήσει στό ἔργο τῆς σωτηρίας,  νά  τό  διακονήσει.  Δέν μποροῦμε  γιά  παράδειγμα,  νά ποῦμε στόν ἀλλοδαπό, στόν ἀλλοεθνῆ  ἤ  τόν  ἀλλόθρησκο,  «εἶσαι χαμένος ἄν δέν γίνεις χριστιανός». Πρῶτα  θά  ἀναγνωρίσουμε  τήν εἰκόνα  τοῦ  Θεοῦ  πού  ἔχει,  ὅτι εἶναι πλάσμα τοῦ Θεοῦ, καί αὐτό στή συνέχεια θά ἀνοίξει τό δρόμο γιά τό ἔργο τῆς σωτηρίας. Ἡ σωτηρία  περνάει  πρῶτα  ἀπό  τήν ἀναγνώριση τῆς δημιουργίας, γατί αὐτή ἦταν καί ἡ χρονολογική σειρά. Τό ἴδιο ἀντίστοιχα ἰσχύει καί γιά τή φύση. Δέν μπορεῖ νά λέει ἕνας πιστός «ἐγώ κοιτάζω τή σωτηρία μου» καί τήν  ἴδια ὥρα νά ρυπαίνει  τό περιβάλλον. Ἡ σωτηρία μας περνάει μέσα ἀπό τή δημιουργία, τή δική μας καί τῶν ἄλλων.

Μόνο  ἄν  ἀναγνωρίσουμε  τήν σφραγίδα τοῦ Θεοῦ στή δημιουργία, εἴτε τῶν ἀνθρώπων εἴτε τῆς φύσης,  μποροῦμε  νά  ὑπηρετήσουμε τό ἔργο τῆς σωτηρίας. Στό  παρελθόν ὁ χριστιανικός κόσμος ἀντέστρεψε τή σειρά καί θεώρησε ὅτι  κάποιοι  θά  σωθοῦν  ἄν  τούς περάσει ἀπό βασανιστήρια ἤ τούς σκοτώσει. Ἔγιναν  τέτοια  πράγματα  σέ  ἰθαγενεῖς  πληθυσμούς. Ἤ  θεώρησε  ὅτι  μπορεῖ  νά  λεη- λατεῖ τή φύση καί ἡ σωτηρία νά προχωρᾶ ἀπό μόνη της χωρίς σεβασμό  στή  δημιουργία. Ἡ  προστασία  τῆς  φύσης,  γιά  νά  εἶναι στάση συνεπής θεολογικά, πρέπει νά συνοδεύεται καί ἀπό καταπολέμηση  τοῦ  ρατσισμοῦ  καί  τοῦἐθνικισμοῦ.

 Δεύτερον, ζοῦμε στή λεγόμενη κοινωνία τοῦ θεάματος. Θά ἔλεγα ὅτι αὐτό κατ’ ἐξοχήν ἀγγίζει τούς νέους. Ὅσο πιό μικρός εἶναι κάποιος τόσο πιό εὔκολα χειρίζεται τίς συσκευές τοῦ θεάματος. Ζοῦμεσέ  μία  ἐποχή  ἡ  ὁποία  μᾶς  βομβαρδίζει μέ ὀπτικές παραστάσεις καί πληροφορίες. Πρέπει νά καταλάβουμε ποιά εἶναι ἡ πρόσκληση πού αὐτή  μᾶς ἀπευθύνει ὡς χριστιανούς. 

Γιά  νά  καταλάβουμε  τί  καινούργιο ἔφερε ἡ κοινωνία τοῦ θεάματος  (ἡ  ὁποία  συμβαδίζει  μέ αὐτό πού λέμε «μετανεωτερικότητα») στόν κόσμο πρέπει νά τή συγκρίνουμε μέ τήν νεωτερικότητα. Ἡ νεωτερικότητα,    ἡ ἰδεολογική κατάσταση πού  ἐπικράτησε στή Δύση ἀπό τόν 17ο αἰώνα καί μετά, ἔγκειται  στήν  ἀνάπτυξη  τοῦ ἀνθρώπινου λογικοῦ, τῆς ἐπιστήμης, τῆς διάνοιας, τῆς φιλοσοφίας καί τῆς ἰδεολογίας. Στή νεωτερικότητα  τό  κυρίαρχο  σημεῖο  τοῦ ἀνθρώπου  εἶναι  ἡ  διάνοια,  γι’ αὐτό  καί  ἡ  ἀνθρώπινη  διάνοια ἀπογειώθηκε ἐκρηκτικά μέ τά ἐπιστημονικά προϊόντα της. Στήν μετανεωτερικότητα ὅμως τό κυρίαρχο σημεῖο τοῦ ἀνθρώπου δέν εἶνα ἡ διάνοια ἀλλά τό θυμικό καί ο αἰσθήσεις μέ ἐπίκεντρο τήν ὅραση Ὅπως λέει ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης,  ἡ  ὅραση  εἶναι  τό ὄργανο μέ τό ὁποῖο ὁ ἄνθρωπος μαθαίνει περισσότερα ἀπ’ ὅλες τίς αἰσθήσεις.  Γι᾽ αὐτό τήν ἀγαπάει πιό  πολύ  ὁ  νοῦς τοῦ ἀνθρώπου.

Στήν  νεωτερικότητα, ὁ σκοπός τοῦ  ἀνθρώπου ἦταν νά πεισθεῖ ὁ ἄνθρωπος  μέ  τόν διάλογο  τῶν  ἐπιχειρημάτων.  Στή μετανεωτερικότητα δέν ὑπάρχει κα- μία  πρόθεση  νά πεισθεῖ κανείς. Ἡ πρόθεση  εἶναι  νά ἀποπλανηθεῖ,  νά σαγηνευτεῖ.  Γι’ αὐτό καί τό κύριο μέσο  μέ  τό  ὁποῖο λειτουργοῦσε  ἡ  νεωτερικότητα ἦταν ὁ λόγος, ἐνῶ τό κύριο μέσο μέ τό ὁποῖο λειτουργεῖ ἡ μετανε ωτερικότητα  εἶναι  ἡ  διαφήμιση Ἡ  διαφήμιση  δέν  ἐνδιαφέρετα νά  πείθει,  ἀλλά  νά  σαγηνεύει ὥστε  τελικά νά καταλήξουμε σέ κάποιο  προϊόν  εἴτε  ἐπειδή  μᾶς κέρδισαν  οἱ  ὑποσχέσεις  ὅτι  θά ἀπολαύσουμε-  μετρῆστε  καμιά φορὰ  πόσο  συχνά  ἀκούγεται  ἡ λέξη  «ἀπόλαυση»-,  εἴτε  ἐπειδή κολακεύει  τόν  ναρκισσισμό μας. Ἡ διαφήμιση χαϊδεύει στόν ἄνθρωπο  εἴτε  τίς  αἰσθήσεις  του,  εἴτε τόν ναρκισσισμό του. «Τό ἀξίζετε αὐτό  τό  προϊόν»!  Δέν  ὑπάρχε διαφήμιση πού δέν ἀπευθύνετα σέ ἕνα ἀπό τά δύο. Ἀκόμα καί ἄν τά λόγια της διαφήμισης δέν πε ριέχουν τή λέξη «ἀπόλαυση», τό σκηνικό της εἶναι ἔτσι ὀργανωμένο καί τόσο σκηνοθετημένο ὥστε νά σαγηνεύει.

Γι᾽ αὐτό καί ἡ διαφήμιση δέν λειτουργεῖ μέ ἐπιχειρήματα ἀλλά μέ  τή φαντασίωση. Βλέπεις  ἕνα ἐκπληκτικό αὐτοκίνητο νά κινεῖται σ’ ἕνα ἐρημικό δρόμο, νά στρίβει ἀπότομα, νά φρενάρει ὅπως θέλει κλπ, δηλαδή μέ διάφορα ψηφιακά τεχνάσματα,  γιά  νά  σέ  προσελκύσουν νά ἀγοράσεις τό αὐτοκί νητο. Αὐτό δέν ἔχει νά κάνει μέ τή λογική, δηλαδή τό πῶς θά συμ- περιφερθεῖ  τό  αὐτοκίνητο  στό δρόμο,  ἀλλά  μέ  τή φαντασίωσή σου ὅτι θά ἤθελες νά βρίσκεσαι μέσα σέ ἕνα τέτοιο κατασκεύασμα τό ὁποῖο θά πραγματοποιήσει τά ὄνειρά σου, ἤ θά σοῦ δώσει ἀξία. 

Συνεπῶς,  ἀντιμετωπίζοντας τήν πρόκληση τῆς κοινωνίας τοῦ θεάματος, (καί ἄς ἀφήσουμε προσωρινά  τό ἄν  εἶναι κάποιος  χριστιανός  ἤ ὄχι, ἀλλά ἄς πάρουμε ἁπλά ἕνα ἄνθρωπο πού θέλει νά εἶναι ἀξιοπρεπής καί φυσιολογικός), χρειάζεται νά μάθει κάποιος νά ἀντιστέκεται μπροστά στή σαγήνη. Ἄν δέν τό κάνει, θά φθάσει σέ σημεῖο νά ἀναπτύξει κάποιου εἴδους ἐξάρτηση. Δέν εἶναι τυχαῖο πού  ἡ  ἐποχή  μας  εἶναι  ἡ  ἐποχή τῶν  ἐξαρτήσεων,  ὄχι  μόνο  ἀπό παράνομες οὐσίες, πού ὑπῆρχαν πάντα,  ἀλλά  καί  ἀπό  νόμιμες ἐξαρτήσεις,  ὅπως  τό  κάπνισμα τό ἀλκοόλ, τό φαγητό, τήν τηλεθέαση, τά ἠλεκτρονικά παιγνίδια, τόν  ὑπολογιστή,  τό  διαδίκτυο. Περνοῦμε ὧρες μπροστά ἀπό τήν τηλεόραση  κάθε  μέρα  μόνο  καί μόνο  γιά  νά  χαλαρώνουμε,  νά   ἠρεμοῦμε, νά μᾶς φεύγει τό ἄγχος. Ἐάν  δέν  ἀντισταθεῖ  κάποιος,  ἡ κοινωνία  τοῦ  θεάματος  γίνεται ἐξαρτησιογόνος.    Ἔτσι  λοιπόν, καί νά μήν εἶναι κάποιος χριστιανός, ἁπλῶς νά θέλει νά εἶναι συγ- κροτημένος καί ὥριμος, χρειάζεται νά ἀντισταθεῖ ἀπέναντι στή σα γήνη γιά νά μήν πάθει ἐξάρτηση. 

Τί περισσότερο ἔχει ὁ χριστια νός νά κάνει ἀπέναντι στήν κοινωνία τοῦ θεάματος; Δέν ἐννοοῦμε κατ’  ἀνάγκη  νά  σταματήσει  νά βλέπει τηλεόραση, σοβαρές ται νίες ἤ ἀξιόλογες ἐκπομπές. Μπορεῖ ὅμως νά κάνει ἕνα πρόγραμμα, νά ἐπιβληθεῖ στόν ἑαυτό του καί νά πεῖ: «τώρα τελείωσε, τό κλείνω». 

Ὁ Χριστιανός χρειάζεται ἐπί σης κάτι παραπάνω ἐδῶ νά προ σέξει. Ἡ κοινωνία τοῦ θεάματος, στήν προσπάθειά της νά μᾶς σαγηνεύει, χρησιμοποιεῖ τόν πιό γνώριμο τρόπο σαγήνης πού ξέρει ἡ ἀνθρωπότητα ἀπό τήν ἀρχή της: τόν ἐρωτισμό. Δηλαδή προκειμένου  νά  πετύχει  τό  σκοπό  της, χρησιμοποιεῖ τό ἀνθρώπινο σῶμα καί τά ἀνθρώπινα συναισθήματα. Εἴτε ἐμπορικοποιεῖ τό ἀνθρώπινο σῶμα  μέ  τή  γυμνότητά  του,  καί στηρίζει  διαφημίσεις  πάνω  σ’ αὐτή, εἴτε ἐμπορικοποιεῖ τόν ἔρωτα  δημιουργώντας  ρομαντικές ἱστορίες. Ἐδῶ  ὁ  χριστιανός  ἔχει πολύ μεγάλο ἀγώνα.

Στό παρελθόν εἴχαμε ἀκούσει πάρα πολλές συμβουλές, νά ἀποφεύγουμε  τά  τολμηρά θεάματα, ἐπειδή ἐξάπτουν τά πάθη, ἀλλά αἰσθάνομαι ὅτι δέν εἴχαμε ἀκούσει πειστικές  ἐξηγήσεις  γιατί  εἶναι ἁμαρτία,  γιατί  δέν  ταιριάζει  μέ ἕνα χριστιανό νά τό κάνει αὐτό. Τώρα  τό  καταλάβαμε  καλύτερα στήν  ἐποχή  πού  ζοῦμε,  ὅταν  ἡ κατάχρηση αὐτοῦ τοῦ ἐρωτισμοῦ, ἡ  ὑπερβολή  τοῦ  ἐρωτισμοῦ ἀπό τήν κοινωνία τοῦ θεάματος, ἔφερε τά  πράγματα  σέ  τέτοιο  σημεῖο πού  νά  ἐπιφέρει  δομικές ἀλλοιώσεις στόν ψυχισμό.  Ἡ ἐξάρτηση πού μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά πάθειἀπό τήν ἐμπορικοποίηση τοῦ σώματος εἶναι δυνατόν νά τόν κάνει ἀνίκανο  ν’  ἀγαπήσει.  Διότι  ἡ ἔμφαση  πού  δίνεται  στήν  ἀπόλαυση τῶν αἰσθήσεων, καταλήγει στό ναρκισσισμό,  ἐνῶ  ἡ  ἀγάπη ἀπαιτεῖ ἄλλες ἱκανότητες. Μερικές φορές μάλιστα γιά νά μπορέσουμε νά ἀγαπήσουμε πρέπει νά μειώσουμε τήν ἀπόλαυση. Μέ τή νηστεία καί κάθε εἴδους ἄσκηση μειώνουμε τίς ἀπολαύσεις γιά νά μπορέσουμε νά ἀγαπήσουμε περισσότερο τό Θεό καί τούς ἀνθρώπους. 

Σήμερα, ἄν προσέξετε τήν ὁρολογία  πού  χρησιμοποιεῖται,  γιά τούς περισσότερους ταυτίζεται ἡ ἀπόλαυση  μέ  τή  χαρά.  Θέλουν νά  μιλήσουν  γιά  ἀπόλαυση  καί λένε «χαρά». Αὐτό  εἶναι  σοβαρότατο λάθος. Διότι τήν ἀπόλαυση τήν δίνει ἡ ἱκανοποίηση τῶν ὁρμῶν τῶν αἰσθήσεων ἤ τῶν ἐγωιστικῶν ὁρμῶν  στόν  ἄνθρωπο,  ἐνῶ  τή χαρά τή δίνει ἡ ἀγάπη. Ἄν τό φιλοσοφήσετε  λίγο  θά  δεῖτε  ὅτι χαρά  νιώσατε  σέ  καταστάσεις πού ὀφείλονται σέ διαπροσωπικές σχέσεις, π.χ. σέ μία ὄμορφη στιγμή μέ τούς γονεῖς σας, ἤ μέ τ’ ἀδέλφια σας, μέ φίλες καί μέ φίλους, ἤ μέσα στό γάμο σας μέ τόν/τήν σύζυγο, ἤ μέ τά παιδιά. Ἡ ἀγάπη μέσα  στή  διαπροσωπική  σχέση εἶναι πού δημιουργεῖ χαρά. 

Ἐνῶ ἀπολαύσεις ἔχουμε πολύ περισσότερες,  ἀλλά  σχετίζονται μέ  τά  ἐπιφανειακά,  δηλαδή  μέ τίς αἰσθήσεις καί μέ τόν ἐγωισμό. Ὑπάρχει βέβαια καί κάτι ἐνδιάμεσο σέ αὐτά τά δύο. Ἄν ἡ χαρά εἶναι  ἡ  ὑψηλότερη  μορφή  τῶν εὐχάριστων  αἰσθημάτων  καί  ἡ ἀπόλαυση  ἡ  κατώτερη,  ὑπάρχει καί ἡ ἐνδιάμεση πού εἶναι ἡ ἱκανοποίηση. Ἱκανοποίηση παίρνουμε ὅταν ἐπιτυγχάνουμε στόχους. Κα- τάφερα π.χ. καί πῆρα ἕνα καλό βαθμό  στίς  ἐξετάσεις:  δέν  εἶναι χαρά αὐτό πού νιώθω, εἶναι ἱκανοποίηση,  κι  ἄς  λέω  «εἶμαι  χαρούμενος». 

Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δέν γνωρίζει αὐτή τή διάκριση μεταξύ χαρᾶς καί ἀπόλαυσης, πέφτει στήν παγίδα τῶν ἀπολαύσεων (φαγητοῦ, καταναλωτισμοῦ,  ἀνέσεων,  ἐρωτισμοῦ,  δηλαδή  σεξουαλικοποιημένης ἀπόλαυσης  χωρίς συναισθήματα),  ὅποτε  κινεῖται  μόνο στό  ἐπίπεδο  τῆς ἀπόλαυσης,  τή χαρά  δέν  τήν  φτάνει.  Ἐάν  δέ αὐτό  τοῦ  γίνει  καί  συνήθεια  μέ τόν καιρό, δηλαδή ἐάν ὑποταχτεῖ στήν κοινωνία τοῦ θεάματος, καί μέσα του ἐγκατασταθεῖ ἡ συνήθεια τῆς ἀπόλαυσης, εἶναι δυνατόν νά χάσει τήν ἱκανότητά του νά φτάσει τή  χαρά,  νά  ἀνέβει  πιό  πάνω. Κινδυνεύει  νά  γίνει  ἄνθρωπος πού δέν θά εἶναι  ἱκανός νά χαίρεται  καί  νά ἀγαπᾶ. Ἅμα  χάσει τήν ἱκανότητα γιά ἀγάπη ἔχει χαθεῖ τό βασικό στοιχεῖο τοῦ ἀνθρώπου, χάθηκε ἡ χριστιανική ἰδιότητα ἐντελῶς.  Διότι  αὐτή  βασίζεται στήν ἀγάπη: «Ἀγαπήσεις Κύριον τόν Θεόν σου, ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καί  ἐξ ὅλης  τῆς  ἰσχύος σου καί ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου καί τόν πλησίον σου ὡς σεαυτόν». 

Μόλις  ὑποβαθμιστῆ  ἡ  ἱκανότητα γιά ἀγάπη, ὄχι μόνο  χάνεται ὁ χριστιανός, ἀλλά ξεπέφτει καί ὁ  ἄνθρωπος. Ἄρα  ζοῦμε  σέ  μία κοινωνία  ἡ  ὁποία  μέσα  ἀπό  τό θέαμα  κάνει  ὅ,τι  μπορεῖ  γιά  νά χάσουμε  τήν  ἱκανότητα  νά ἀγαπᾶμε.  Ἑπομένως  πρέπει  νά τό λάβουμε σοβαρά αὐτό ὑπ’ ὄψη στήν  στάση  μας  ἀπέναντι  στήν κοινωνία  τοῦ  θεάματος,  στήν ἀσκητική τήν ὁποία θά ἐφαρμόσουμε ἀπέναντι  στήν  κοινωνία τοῦ θεάματος καί ἀπέναντι στήν κοινωνία  τῆς  κατανάλωσης,  ἡ ὁποία πορεύεται μαζί μέ τήν κοινωνία τοῦ θεάματος. Θέαμα καί κατανάλωση πᾶνε μαζί.

 *Εἰσήγηση στὴν ἡμερίδα ποὺ διοργάνωσε γιὰ τοὺς κατηχητές τὸ Γραφεῖο Νεόητος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σερβίων καὶ Κοζάνης στὶς 13-3-2010.

Τα ΕΛ.ΤΑ τιμούν το Γέροντα Αυγουστίνο

Σε εκδήλωση τιμής κι ευγνωμοσύνης προς το Γέροντα Μητροπολίτη, πρώην Φλωρίνης – Πρεσπών και Εορδαίας κ. Αυγουστίνο που συνδιοργάνωσαν χθες τα Ελληνικά Ταχυδρομεία και η Μητρόπολη, παρουσιάστηκαν το Λεύκωμα και σειρά γραμματοσήμων, αφιερωμένα στο Γέροντα Αυγουστίνο, που εξέδωσαν τα Ελληνικά Ταχυδρομεία.

ΕΡΑ 

Σύνταξη: Σοφία Ζουζέλη

Άπλωσε και ο Κύριος το χέρι του…

Κάποτε που βάδιζα με τον άγιο στην πλατεία της πόλεως, βλέπω δεξιά μου έναν άνθρωπο κάτι να ψιθυρίζει. Τον ακολουθούσαν πολλοί φτωχοί ζητώντας του βοήθεια. Κι εκείνος κάνοντας τάχα ότι τους διώχνει, τους έβαζε στο χέρι την ελεημοσύνη του. Έτσι κρυβόταν από τους ανθρώπους. Μόλις το πρόσεξα, σκούντησα τον όσιο και του είπα για την αρετή του ανθρώπου αυτού. Κι εκείνος μού λέει:

- Στα μάτια του Θεού είναι μέγας. Τον ξέρω, γιατί αρκετές φορές βρεθήκαμε μαζί.

Ύστερα από μερικές ημέρες τον ρώτησα σχετικά με αυτή την αρετή και μου διηγήθηκε ένα παράδοξο θαύμα.

- Ήμουνα τότε, μού είπε, μικρό παιδί, δώδεκα χρονών περίπου, και είχα πάει στην εκκλησία του αποστόλου Θωμά να προσευχηθώ.

Βρήκα εκεί ένα γέροντα να διδάσκει το λαό. Μεταξύ άλλων, μίλησε και για την ελεημοσύνη. Είπε ότι αυτός που δίνει κάτι στους φτωχούς είναι σαν να το καταθέτει στα χέρια του Κυρίου. Όταν το άκουσα αυτό παραξενεύθηκα και κατέκρινα τον άνθρωπο του Θεού ότι ήταν ψεύτης. Γιατί έλεγα μέσα μου: αφού ο Κύριος είναι στους ουρανούς στα δεξιά του Πατέρα του, πώς θα βρεθεί στη γη, για να πάρει αυτά που δίνουμε στους φτωχούς;

Καθώς όμως βάδιζα και συλλογιζόμουν όσα άκουσα, βλέπω κατά σύμπτωση ένα κουρελιάρη φτωχό που πάνω από το κεφάλι του -τι θαύμα!- στεκόταν η μορφή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

Εκεί που προχωρούσε ο φτωχός τον συνάντησε κάποιος ελεήμων και του έδωσε ένα κομμάτι ψωμί. Μόλις λοιπόν άπλωσε το χέρι του ο φιλόπτωχος εκείνος προς το ζητιάνο, άπλωσε και ο Κύριος το χέρι του από την εικόνα, πήρε το ψωμί και τον ευχαρίστησε. Έπειτα το έδωσε στον φτωχό. Ούτε αυτός όμως ούτε κι ο ελεήμων κατάλαβαν τίποτε.

Θαύμασα και πίστεψα. Από τότε ήξερα ότι όποιος δίνει στους αδελφούς ό,τι έχουν ανάγκη, το βάζει πραγματικά στα χέρια του Χριστού. Αυτή την εικόνα του Χριστού τη βλέπω να στέκεται πάνω απ’ όλους τους φτωχούς και γι’ αυτό με δέος ασκώ όσο μπορώ, την αρετή της ελεημοσύνης που τόσο ευχαριστεί τον Κύριο.

(Άγιος Νήφων Κωνσταντιανής)

Πηγή: vatopaidi

Το βρήκαμε:  

http://iliaxtida.wordpress.com

Να παντρευτείς! Και θα σου πω τι θα κοιτάξεις να έχει μια γυναίκα.
Πρώτον, να έχει την αλήθεια στην καρδιά και στα χείλη. Δηλαδή ότι σου λέει να είναι αληθινό. Γιατί κάτω απ’ το ψέμα δεν στεριώνει η οικογένεια.
Δεύτερον να μην παίζει το μάτι της. Όταν είναι μαζί σου μην κοιτάζει άλλον.
Τρίτον, να είναι λιγάκι χριστιανή. Να ξέρει ότι είναι Χριστούγεννα, ότι είναι Τετάρτη, ότι είναι Παρασκευή, ότι είναι Κυριακή.
Και ένα τέταρτο, να σ’ αρέσει και λιγάκι.
Άμα βρεις μια τέτοια, πάρ’ την αμέσως.
Πηγή: Γέρων Αμβρόσιος Λάζαρης, ο πνευματικός της Μονής Δαδίου, σελ. 212-3

http://istologio.org

Η ευλάβεια στους Αγίους

Για τους αγίους της Εκκλησίας μας ακούσαμε σε μια χριστιανική συζήτηση ότι τους αρέσει να τους τιμούμε ιδιαίτερα. Γιατί υπάρχουν , σύμφωνα με τα λόγια του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, πολλές μονές στους ουρανούς, με πολλές αναβαθμίσεις, και τιμές.

Σε ένα κήρυγμα ενός αγιορείτη πατέρα που έγινε πρόσφατα ακούσαμε μια ιστορία για τον άγιο Κασσιανό τον Ρωμαίο που γιορτάζει στις 29 Φεβρουαρίου, μια φορά κάθε τέσσερα χρόνια.

Όπως πρόσφατα διαδόθηκε για τον άγιο Ιούδα τον Απόστολο που εορτάζει στις 19 Ιουνίου,  για το παράπονο που έκανε σε ευλαβείς χριστιανούς οτι  δεν τον τιμούμε όσο πρέπει εμείς  οι χριστιανοί ούτε φέρουμε το όνομά του,   επειδή το  ονόμα του που είναι το ίδιο με του προδότη Ιούδα του Ισκαριώτη, το ίδιο λένε έγινε με τον άγιο Κασσιανό τον Ρωμαίο .

Παραπονέθηκε κάποτε ο άγιο Κασσιανός στον Χριστό , ανέφερε  ο αγιορείτης στην  διδακτική ιστορία,   ότι δεν τον τιμούνε όσο πρέπει οι χριστιανοί, όσο τιμούνε  τον Άγιον Νικόλαο.
Τότε παρουσιάστηκε ο άγιος Νικόλαος και  κάθισε  στη θέση του μουσκεμένος , ιδρωμένος, κουρασμένος, ταλαιπωρημένος.

-Μόλις έσωσα ένα καράβι με το πλήρωμα του στον Ειρηνικό, είπε.

Οι άγιοι που τους καλούμε συνέχεια σε παρουσία και   βοήθεια τελικά  δεν βρίσκουν ανάπαυση ούτε στον Παράδεισο.

Τα συμπεράσματα δικά μας.

Το βασίλεμα του Ήλιου-Μέρος 1ο

Φώτη Κόντογλου

Γιατί άραγε μου φέρνουνε βαθεία συγκίνηση , και φυλάγω κρυφά μέσα στην καρδιά μου κάποια πράγματα, που δεν τα παρατηρεί κανένας; Κι αν βρεθεί κανείς να τα προσέξει και να νοιώσει κάτι απ' αυτά , ωστόσο δεν το φανερώνει, για να μην τον λογαριάζουν για άνθρωπο που χάνει τον καιρό με κάποια πράγματα που δεν είναι σοβαρά, προπάντων στην εποχή μας, που θέλει να είναι οι άνθρωποι δραστήριοι  σε χεροπιαστά πράγματα , προ πάντων σε ό, τι βγάζει χρήματα: "λεφτά, πολλά λεφτά!" ακούω συχνά να λένε δίπλα μου , κι ανατριχιάζω, αν τύχει να κα΄θησω σε καμία καρέκλα, κι ας βρίσκουμαι και μίλια μακρυά απο την Αθήνα. Εδώ πιά , μέσα στη νέα ελληνική Βαβυλών, όπου να σταθεί κανένας δεν ακούγει τίποτ' άλλο απο κουβέντες για λεφτά. Κι αν τύχει να ακούσει κανείς και καμιά άλλη ομιλία, πάλι, σαν συλλογισθεί λίγο, θα δεί πως κ' εκείνη η κουβέντα στα λεφτά καταλήγει και στα λεφτά αποβλέπει.

Τόσο πολύ έχουνε ζαλισθεί οι άνθρωποι απο το χρήμα, που τους βλέπω σαν να είναι άρρωστοι τόσο πολύ, που αυτά τα λεφτα΄, που τα λατρεύουνε όπως προσκυνούσανε οι Οβραίοι το Μαλαματένιο το Μοσχάρι , σαν τα αποχτήσουνε, απο την πολλή χαρά τους δεν είναι σε θέση να τα χαρούνε, οι δυστυχισμένοι , σαν εκείνον τον φλογερό εραστή , που απο το πολύ το αίσθημα, σαν βρεθεί τέλος πάντων κοντά στην αγαπημένη του, τα χάνει , χλωμιάζει , και δεν τολμά να της μιλήσει!

Με πάθος μιλούνε όλοι για το χρήμα, κι αυτοί που δεν το έχουνε και το ποθούνε μέρα νύχτα, κ' εκείνοι που το έχουνε. Οι πρώτοι παραμιλούνε κι ολοένα κάνουνε συνέχεια με τι τρόπο να τ'αποχτήσουνε, οι δεύτεροι κάνουνε κι αυτοί σχέδια απάνω σε σχέδια με τι τρόπο θα το πληθύνουνε και θ α το ασφαλίσουνε. Το χρήμα είναι ο θεός και των φτωχών και των πλουσίων, των αρσενικών και των θυλικών των παιδιών και των γέρων. Τούτη η θρησκεία είναι παγκόσμια, κι όχι ο Χριστιανισμός, ή ο Βουδδισμός, ή ο μωχαμετανισμός! Γιατί το χρυσάφι  το προσκυνούνε κ' οι άσπροι, κ' οι μαύροι , κ' οι κίτρινοι , κ' οι κάθε φυλής άνθρωποι, κ' οι κάθε θρησκείες.

Είπε, λέγει ο Χριστός, πως με το Ευαγγέλιο θα γίνει "μία ποίμνη και είς ποιμήν". Αυτό δέν θα γίνει ποτέ, γιατί ο Χριστός το είπε με άλλη έννοια: Εννοούσε πως όσοι πιστέψουνε αληθινά σ΄αυτόν , θα είναι ενωμένες οι ψυχές τους πνευματικά, κι ας βρίσκεται ο ένας εδώ  κι ο άλλος στην άλλη άκρη του κόσμου, κι όχι πως θα γίνουνε Χριστιανοί  όλοι οι άνθρωποι. Ίσα-ίσα είπε, πως οι δικοί του θα είναι λίγοι: "το μικρόν ποίμνιο" και μάλιστα πως θα ε΄νιαι καταδιωγμένοι και "μισούμενοι υπό πάντων δια το όνομά του".

Αυτός που έστησε κιόλας το θρόνο του απάνω στην οικουμένη, κ' είναι ο "εις ποιμήν", που εξουσιάζει την παγκόσμια στάνη, είναι ο Θεός τους Χρυσαφιού , ο Μαμωνάς. Μονάχα πως η στάνη του, αντί να έχει μέσα αθώα πρόβατα, έχει λογιών - λογιών αγρίμια και θηρία, που κατασπαράζουνε το ένα τ'άλλο, γιατί όποιος αγαπά πολύ το χρήμα, δεν αγαπά τον αδερφό του , αλλά είναι έτοιμος να τον βλάψει για το συμφέρον του.

Κ' εκείνος που αμφιβάλλει γι' αυτά που λέμε, ας κοιτάξει τι λέγει το Ευαγγέλιο: "Δε μπορείτε να δουλεύετε(να είσαστε δούλοι) σε δυό αφεντικά, στον Θεό και στον Μαμωνά. Ή τον ένα θα αγαπήσετε, ή τον άλλον". 

Το χρήμα , βέβαια, είναι ένα πράγμα χρειαζούμενο για να ζήσουν οι άνθρωποι, εξυπηρετώντας ο ένας τον άλλον. Αλλά η φιλαργυρία, απο υπηρέτη του ανθρώπου, το κάνει τύραννό του. Είναι σαν το κρασί, που είναι καλό σαν πίνεται με μέτρο, μα γίνεται φαρμάκι σαν πίνεται με αχορταγία. Το χρήμα, σαν γίενι πάθος είναι το πιό τρομερό και καταραμένο πράγμα. Όλα τα εγκλήματα, όλα τα φονικά, όλες οι αιματοχυσίες και οι άλλες αμέτρητες δυστυχίες της ανθρωπότητας, αιτία έχουνε το χρήμα , το συμφέρον.

Πάντα οι άνθρωποι αγαπούσαν το χρήμα. Σήμερα όμως η αγάπη αυτή έχει γίνει μια τυραννία φρικτή. Ο βαρύς ίσκιος του σκέπασε ολότελα την ψυχή των ανθρώπων , και δεν άφησε κανένα μέρος της έξω απο το φαρμακερόν ίσκιο του. Σπάνιο πράγμα είναι να ακούσει κανένας κάποια συνομιλία που να μην έχει σχέση με το χρήμα , σαν να μην υπάρχει πιά τίποτ' άλλο στον κόσμο. Το χρήμα είναι μιά σφήνα, μπηγμένη στο μυαλό του ανθρώπου, που τον βασανίζει μέρα-νύχτα.

Μέσα σε τέτοιον κόσμο, λοιπόν, σε βλέπουν όλοι σαν χασομέρη, αν τύχει να μιλήσεις για κάποια αισθήματα και για κάποιες συγκινήσεις που βρίσκουνται μακρυά απο τη μόνη και μοναδική κι αδιάκοπη συγκίνηση των λεφτών , που τη νοιώθει όλος ο κόσμος. Κι αν τύχει  μάλιστα αυτά τα αισθήματα να έχουνε σχέση με τη θρησκεία, εκείνον που τα έχει και που θαρρεύτηκε να τα πει κιόλας, θα τον πούνε, όπως είπα στην αρχή, χασομέρη, ανόητον , όσο και βλαμμένον.

Ωστόσο, εμένα δεν με φοβερίζουνε αυτές οι προσβλητικές ονομασίες, γιατί τις συνήθισα και γιατί τις ακούσαμε κι άλλοι πιό σπουδαίοι απο μένα,αλλά και γιατί δεν έχω πολλή εκτίμηση σε όσα εκτιμουν οι σημερινοί άνθρωποι. Και γι' αυτό, όπως πάντα, φανερώνω τι έχω μέσα στην καρδιά μου, κι όποιος θέλει ας τ' ακούσει.

Μερός 2ο

 Φώτης Κόντογλου
Βιβλίο: Ευλογημένο Καταφύριο
Καιφάλαιο :Το βασίλεμα του ήλιου Εκδόσεις -ΑΚΡΙΤΑΣ

"Ο Επίσκοπος ως προεστώς της Ευχαριστίας"

http://www.i-m-patron.gr

Ομιλία Σεβ. Μητροπολίτου Περγάμου κ. ΙΩΑΝΝΟΥ

επί τη "εξηκονταετηρίδι"
Σεβ. Μητροπολίτου Πατρών κ. Νικοδήμου

Διακίδειος Σχολή Λαού, 15 Ιανουαρίου 1999

Σεβασμιώτατε Άγιε Πατρών, Σεβασμιώτατοι Αρχιερείς, κύριοι βουλευταί, κύριε Νομάρχα, κύριε Δήμαρχε, αγαπητοί πατέρες και αδελφοί,

Με πολλήν συγκίνησιν και χαράν συμμετέχω στην αποψινή εκδήλωση προς τιμήν του πολιού και διακεκριμένου Ιεράρχου της κατά την Ελλάδα Εκκλησίας, προέδρου και ποιμενάρχου της ιστορικής και Αποστολικής Εκκλησίας των Πατρών κ. Νικοδήμου, ο οποίος συμπληρώνει σήμερα εξηκονταετίαν όλην εν τη διακονία του Θυσιαστηρίου και του οποίου η μακρά και πλουσία προσφορά αναγνωρίζεται την εσπέραν αυτήν πανηγυρικώς και επισήμως και υπό της Εταιρίας Πελοποννησιακών Σπουδών διά της επιδόσεως ειδικού τιμητικού τόμου.

Η χαρά και η συγκίνησίς μου επί τη τιμητική αυτή εκδηλώσει, οφείλονται πρώτον μεν εις τον ιδιάζοντα ιερόν δεσμόν μεταξύ της Εκκλησίας των Πατρών και του πανσέπτου Οικουμενικού Θρόνου, του οποίου ταπεινός Ιεράρχης τυγχάνω, δεσμόν οφειλόμενον εις τον κοινόν ιδρυτήν των δύο Εκκλησιών, Βυζαντίου Κωνσταντινουπόλεως και Πατρών, Άγιον Απόστολον Ανδρέαν, δεύτερον δε εις τον βαθύ σεβασμόν τον οποίον προσωπικώς τρέφω προς τον τιμώμενον σήμερον Ιεράρχην, όχι μόνο διά την πλουσίαν εκκλησιαστικήν διακονίαν του αλλά και διά την γόνιμον προσφοράν του εις τα θεολογικά γράμματα, προσφοράν η οποία τον έχει ήδη αναδείξει εξέχοντα εκπρόσωπον της μακράς παραδόσεως των λογίων Αρχιερέων του Γένους. Η προσφορά αυτή καλύπτει ευρύ φάσμα τόσον του προφορικού όσον και του γραπτού λόγου, τον οποίον ο Σεβασμιώτατος συνδυάζει με υποδειγματικήν χρήσιν της ελληνίδος φωνής, της οποίας το ύφος καλλιεργεί και χρησιμοποιεί με αρχοντικήν λιτότητα, ακρίβειαν και γλαφυρότητα, χωρίς ρητορικές υπερβολές, ξένες προς την φύσιν του εκκλησιαστικού λόγου.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πατρών κ. Νικόδημος είναι ευρέως γνωστός διά τα δημοσιεύματά του, τα οποία καλύπτουν εκτός των άλλων και τον χώρον του θείου κηρύγματος, της Αγιολογίας, της Ιεράς Υμνογραφίας - δείγμα της οποίας απηλαύσαμε προ ολίγου - και το εκκλησιαστικόν τυπικόν. Γνώστης της βυζαντινής μουσικής εκ των ολίγων και προικισμένος από τον Θεόν με το χάρισμα της καλλιφωνίας εξέχει ως λειτουργός εις όλας τας εκδηλώσεις της Θείας Λατρείας, μάλιστα δε ως προεστώς της Θείας Ευχαριστίας. Τα σημειώματά του εις τα επίσημα Δίπτυχα της Εκκλησίας της Ελλάδος αποτελούν θεολογικώς και λειτουργικώς τεκμηριωμένα κείμενα και οδηγόν πολύτιμον εις την λατρευτικήν ζωήν της Εκκλησίας. Η σημασία την οποίαν αποδίδει ο Σεβασμιώτατος εις την ορθήν τέλεσιν της Λατρείας και κυρίως της Θείας Λειτουργίας αποτελεί χαρακτηριστικόν της όλης προσωπικότητος και προσφοράς του. Αυτό το χαρακτηριστικό παρέχει και το έναυσμα για την επιλογή του θέματος της ομιλίας μου, της οποίας τίτλος είναι: "Ο Επίσκοπος ως προεστώς της Θείας Ευχαριστίας".

Το θέμα αυτό έκρινα ότι αρμόζει κατεξοχήν στον τιμώμενο σήμερα Ιεράρχη, διότι τόσον εκείνος όσον και η ταπεινότης μου προσωπικώς θεωρούμε ότι το κύριον, το κατεξοχήν έργον του Επισκόπου είναι η προεδρία της Θείας Ευχαριστίας. Από αυτήν πηγάζει όλη η εξουσία του Επισκόπου, όχι μόνον η αγιαστική αλλά και η ποιμαντική και η λεγομένη διοικητική. Ευχαριστία χωρίς Επίσκοπον δεν υπάρχει, αλλ' ούτε και Επίσκοπος χωρίς Ευχαριστίαν. Τα δύο αυτά είναι αλληλένδετα και συνιστούν τον άξονα αυτού τούτου του Μυστηρίου της Εκκλησίας : "όπου αν φανεί ο Επίσκοπος, εκεί και το πλήθος- δηλαδή ο λαός - έστω, ώσπερ όπου αν είη Χριστός Ιησούς εκεί και η καθολική Εκκλησία" γράφει ο Ιερομάρτυς Ιγνάτιος ο Θεοφόρος ήδη στις αρχές του 2ου μ.Χ. αιώνος. Και σε άλλο σημείο τονίζει ότι "αύτη βεβαία Ευχαριστία ηγείσθω, η υπό τον Επίσκοπον ούσα". Η Ορθόδοξος Εκκλησία διαμέσου των αιώνων παρέμεινε πιστή στην αρχή αυτή και δεν μπορεί να αποστή από αυτήν αν θέλει να παραμείνει ορθόδοξος. Καταστρατηγήσεις της αρχής αυτής από όσους τελούν τη Θεία Ευχαριστία χωρίς την άδεια του τοπικού Επισκόπου ή το φοβερότερο, χωρίς το μνημόσυνο του ονόματος του Επισκόπου, όπως συμβαίνει με μερικούς λεγομένους ζηλωτάς εις το Άγιον Όρος, με καμία δικαιολογία δεν επιτρέπεται εφόσον ο τοπικός Επίσκοπος δεν επάφθη ή αντικατεστάθη από άλλον, πάντοτε και μόνον υπό Επισκοπικής Συνόδου, γι' αυτό και κάτι τέτοιο αποτελεί εκτροπή σοβαρότατη από την Ορθόδοξη Εκκλησία, μεγίστη αίρεση εν τη πράξει έστω και αν την καλύπτει ο μανδύας του ζήλου υπέρ της Ορθοδοξίας.

Ο Επίσκοπος, λοιπόν, έχει ως κύριον έργον του και πρωταρχικόν το να ηγείται της Θείας Ευχαριστίας. Όλα τα άλλα έργα του είναι δευτερεύοντα γιατί όλα τα άλλα νοηματίζονται από τη σχέση τους με τη Θεία Ευχαριστία. Δεν είναι τυχαίο το ότι στην Αρχαία Εκκλησία όλα τα Μυστήρια της Εκκλησίας ετελούντο μέσα στη Θεία Ευχαριστία. Όπως έδειξε με μια μελέτη του ο αείμνηστος διδάσκαλός μας διαπρεπής λειτουργιολόγος Παναγιώτης Τρεμπέλας το Βάπτισμα, το Χρίσμα, ο Γάμος κ.λ.π. ετελούντο εντός της Θείας Λειτουργίας. Για το λόγο αυτό ο Επίσκοπος απέκτησε την εξουσία να παρέχει την άδεια για την τέλεση όχι μόνο της Θείας Λειτουργίας αλλά και όλων των Μυστηρίων. Την εξουσία αυτή την άντλησε από το γεγονός, ότι αυτός προΐστατο της Θείας Ευχαριστίας και κατά συνέπειαν και όλα όσα ετελούντο εντός της Ευχαριστίας ετελούντο με την ευλογίαν του.

Ο Επίσκοπος συνεπώς όταν διοικεί δεν ασκεί διοίκησιν, όπως λέμε, αλλά προεκτείνει σε όλους τους τομείς της ζωής της Εκκλησίας τη χάρη και την ευλογία της Θείας Ευχαριστίας της οποίας προΐσταται. Χωρίς τη Θεία Ευχαριστία δεν υπάρχει αγιασμός και ευλογία στη ζωή των πιστών. Κανείς δεν μπορεί να γίνει άγιος χωρίς τη συμμετοχή του στον Ένα Άγιον, Ένα Κύριον Ιησούν Χριστόν, ο οποίος προσφέρει το Σώμα και το Αίμα Του λύτρον αντί πολλών εις τη Θεία Ευχαριστία. Ακριβώς διότι μόνον στη Θεία Ευχαριστία υπάρχει το Σώμα και το Αίμα του Χριστού όλη η χάρις και ο αγιασμός στη ζωή μας πηγάζουν από εκεί. Δεδομένου, όμως, ότι η Θεία Ευχαριστία χωρίς Επίσκοπον είναι αδιανόητη, ούτε χάρις και αγιασμός στη ζωή μας είναι δυνατή χωρίς την ευλογία του Επισκόπου.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον όλα στην Εκκλησία γίνονται με την ευλογία του Επισκόπου. Είναι η θέση του στη Θεία Ευχαριστία και τίποτε άλλο. Ο Επίσκοπος στην ουσία δεν είναι διοικητής, είναι λειτουργός. Αυτό πρέπει να το κατανοήσουν πρώτα οι ίδιοι οι Επίσκοποι και κατόπιν όλος ο κλήρος και ο λαός για να μην παρεισφρύουν στην Εκκλησία αντιλήψεις κοσμικές περί διοικήσεως, εξουσίας και τα τοιαύτα. Αλλά τι σημαίνει ότι ο Επίσκοπος είναι πρώτιστα πάντων και κατεξοχήν λειτουργός και προεστώς της Ευχαριστίας; Ποιο είναι το βαθύτερο θεολογικό νόημα αυτής της αλήθειας και πώς εκδηλώνεται στην πράξη; Ο Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος, στον οποίον αναφερθήκαμε ήδη, βλέπει τον Επίσκοπο μέσα στη Θεία Ευχαριστία ως καθήμενον εις τόπον ή τύπον Θεού περιστοιχούμενον από τους πρεσβυτέρους, οι οποίοι λειτουργούν εις τύπον των Αποστόλων. Η εικόνα αυτή επεκράτησε σε όλη τη διαδρομή της Ορθοδόξου Εκκλησίας διαμέσου των αιώνων και εκφράζεται με τη δομή των ιερών ναών καθώς και τη δομή της Θείας Λειτουργίας. Αξίζει να τα δούμε αυτά από πιο κοντά.

Η Θεία Ευχαριστία είναι εικόνα της Βασιλείας του Θεού. Στη Θεία Λειτουργία βιώνουμε και προγευόμεθα της καταστάσεως στην οποία θα ζει ο κόσμος όταν επικρατήσει η Βασιλεία του Θεού την οποίαν όλοι οι πιστοί προσδοκούμε και για τον ερχομό της οποίας προσευχόμεθα κάθε φορά που λέμε στην Κυριακή Προσευχή "ελθέτω η Βασιλεία σου". Τα χαρακτηριστικά της Βασιλείας του Θεού περιλαμβάνουν όλα όσα παρατηρούμε στην Ορθόδοξη Θεία Λειτουργία, δηλαδή

α) τη σύναξη του διεσκορπισμένου κόσμου επί τω αυτώ. Στους Πατέρες της Εκκλησίας όπως ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, ο Άγιος Αναστάσιος ο Σιναΐτης, ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης κ.α., η Θεία Ευχαριστία είχε ένα μόνο όνομα: Σύναξις. Και τούτο διότι στη Βασιλεία του Θεού ο διηρημένος και κατατεμαχισμένος κόσμος μας, η φθορά και ο θάνατος που δεν είναι τίποτε άλλο από διαίρεση και κατατεμαχισμό της υπάρξεώς μας θα παραχωρήσουν τη θέση του στην ενότητα και την αγάπη, που είναι συνώνυμα με την αιώνια, την αληθινή ζωή. Αυτός είναι και ο βαθύτερος θεολογικός λόγος για τον οποίο η Εκκλησία μας έχει απαγορεύσει την τέλεση περισσοτέρων της μιας Θείων Λειτουργιών στην ίδια ενορία. Ως εικόνα της Βασιλείας του Θεού, η Θεία Ευχαριστία συνάγει όλον τον λαόν εντός ενός τόπου επί τω αυτώ.

β) Η σύναξη του διασκορπισμένου κόσμου επί τω αυτώ στη Βασιλεία του Θεού θα έχει ένα συγκεκριμένο κέντρο και μια συγκεκριμένη κεφαλή, τον Βασιλέα Ιησού Χριστόν, ο οποίος καθήμενος επί θρόνου εις τύπον και τόπον Θεού θα συναγάγει τα διασκορπισμένα εις εν και θα θρέψει τον κόσμον με την αιώνια ζωή που πηγάζει από το Σώμα Του.

Αυτόν τον Βασιλέα Χριστόν, όπως θα έλθει στη Βασιλεία Του, εικονίζει στην Εκκλησία ο προεστώς της Ευχαριστίας Επίσκοπος. Γι' αυτό και κάθεται επί θρόνου, όχι βέβαια αυτό που λέμε σήμερα Δεσποτικό Θρόνο, αλλά αυτό που είναι πίσω από την Αγία Τράπεζα και λέγεται Σύνθρονο, κάτι που στην αρχαία Εκκλησία ήταν εκ των ων ουκ άνευ στους ναούς και που έχει ατυχώς σήμερα ατονήσει. Ο θρόνος του Επισκόπου στο Σύνθρονο είναι εικόνα της εγκαθιδρύσεως του Χριστού στη Βασιλεία Του, με τους δώδεκα Αποστόλους να τον περιστοιχούν καθήμενοι και αυτοί κατά τη φράση του Κυρίου "επί δώδεκα θρόνους κρίνοντες τας δώδεκα φυλάς του Ισραήλ", κάτι που εικονίζεται από τους πρεσβυτέρους στην Εκκλησία κατά τον Άγιο Ιγνάτιο, όπως είδαμε προηγουμένως.

Δεν είναι συνεπώς χωρίς σημασία το ότι ο Επίσκοπός και οι λειτουργοί στη Θεία Ευχαριστία φέρουν λαμπρές στολές. Κακώς σκανδαλίζονται πολλοί σήμερα από τη λαμπρότητα των αμφίων της Εκκλησίας μας και θέλουν δήθεν να τα απλοποιήσουν. Όλα στη Θεία Ευχαριστία είναι λουσμένα στο φως και τη λαμπρότητα γιατί μ' αυτόν τον τρόπο η Εκκλησία μας θέλησε να δείξει ότι στη Θεία Λειτουργία ζούμε στη Βασιλεία του Θεού. Όταν ήμαστε παιδιά στα χρόνια μου, θυμούμαι ότι ήταν αδιανόητο να πάμε στη Λειτουργία αν δε φορούσαμε τα καλύτερά μας ρούχα. Και στο Άγιον Όρος, την πιο αυθεντική έκφραση του Ορθοδόξου Μοναχισμού, εκεί όπου η στέρηση, η άσκηση και η απλότητα του βίου βιώνονται στο έπακρον δεν είναι τυχαίο το ότι βρίσκονται τα πολυτελέστερα άμφια των λειτουργών. Η ταπείνωση και απλότητα του καθημερινού βίου των μοναχών δεν μπορεί να συνεχιστεί και επεκταθεί στη Θεία Ευχαριστία. Γιατί στη Θεία Ευχαριστία ζούμε την υπέρβαση του Σταυρού και το δοξασμό του στη Βασιλεία του Θεού. Γι' αυτό και η Εκκλησία έχει απαγορεύσει την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας σε ημέρες νηστείας, με δύο μόνον εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Ευχαριστία και νηστεία είναι ασυμβίβαστα, ακριβώς διότι η Ευχαριστία είναι χαρά και πανηγύρι, "κλάσις του Άρτου εν αγαλλιάσει" κατά τους πρώτους Χριστιανούς. Όλα στη Θεία Ευχαριστία και στον ναό είναι λαμπρά. Οι εικόνες έχουν φόντο χρυσό, οι πολυέλαιοι είναι αναμμένοι, τα πρόσωπα των πιστών λάμπουν από χαρά και αγαλλίαση και φυσικά ο προεστώς της Ευχαριστίας Επίσκοπος, ως εικών του Βασιλέως Χριστού, τι φυσικότερον από το να έχει λαμπρά στολή και αμφίεση.

Ο Σεβ. Μητροπολίτης Περγάμου κ.Ιωάννης στην εκδήλωση προς τιμήν του Σεβ. Μητροπολίτου Πατρών κ.Νικοδήμου.

Όλα αυτά ακούγονται σήμερα κάπως περίεργα. Και τούτο διότι χάσαμε πλέον τη γλώσσα της εικόνας στην εκκλησιαστική ζωή μας. Έτσι, όταν λέμε ότι ο Επίσκοπος είναι στη Θεία Ευχαριστία εικών Χριστού δεν μπορούμε να το κατανοήσουμε. Η Θεία Λειτουργία είναι όμως εντελώς αδιανόητη χωρίς την έννοια του εικονισμού. Τι είναι εικόνα και πώς εφαρμόζεται στη Θεία Ευχαριστία; Ο εικονισμός είναι πρώτα απ' όλα διάχυτος στον Ορθόδοξο ναό ήδη από την εποχή της εικονομαχίας. Έτσι στη βυζαντινή εικονογραφία ο τρούλος είναι ο χώρος όπου παριστάνεται η Ουράνια Εκκλησία ενώ η αμέσως από κάτω ζώνη διακόσμησης είναι αφιερωμένη στην εξεικόνιση της επί γης Εκκλησίας. Ένας χορός από Αγίους, όπως και η ημερολογιακή σειρά της μνήμης τους είναι κατανεμημένος σ' ολόκληρο το ναό. Οι πατριάρχες, οι διδάσκαλοι της Εκκλησίας και οι ιερείς έχουν θέση στην κύρια αψίδα, στο ιερό βήμα και στους παραπλεύρους χώρους, ή στους αμέσως κάτω από τον τρούλο ευρισκομένους θόλους. Οι Άγιοι Μάρτυρες σε ομαδική διάταξη σκεπάζουν τα κύρια τόξα του τρούλου, τους τοίχους, τις κολώνες και τους υπόλοιπους θολωτούς χώρους του ναού, ενώ οι ασκητές, οι απλοί μοναχοί και οι τοπικοί Άγιοι καταλαμβάνουν τελικά το δυτικό τμήμα του ναού δίπλα στην είσοδο. Όλα αυτά σημαίνουν ένα πράγμα : ότι στη Θεία Λειτουργία οι πιστοί πρέπει να αισθάνονται ότι βρίσκονται στην κοινωνία των Αγίων, στην οποία βασιλεύει ο Χριστός, όπως θα συμβεί ακριβώς στη Βασιλεία του Θεού.

Αλλά ο εικονισμός δεν περιορίζεται στον ναό και τις εικόνες που τον διακοσμούν. Επεκτείνεται και στα τελούμενα εν τω ναώ και σε εκείνους που τα τελούν, δηλαδή στους λειτουργούς. Έτσι, ακολουθώντας πιστά τον Άγιο Μάξιμο και απηχώντας τον Άγιο Ιγνάτιο Αντιοχείας, ο Άγιος Γερμανός, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως τον 8ο αιώνα, στο ερμηνευτικό του υπόμνημα στη Θεία Λειτουργία γράφει για το Σύνθρονο του Επισκόπου ότι είναι "τόπος και θρόνος εν όπερ ο Παμβασιλεύες Χριστός προκάθηται μετά των αυτού Αποστόλων". Υποδεικνύει δε και την Δευτέραν Αυτού Παρουσίαν "καθ' ην ελθών εν δόξη" - σημειώστε το στοιχείο της δόξας και λαμπρότητος - "αποδούς εκάστω κατά το έργον αυτού και πάντα κόσμον κρίνει".

Όλα λοιπόν και όλοι μέσα στη Θεία Ευχαριστία εικονίζουν κάτι. Ο λαός τον κόσμο ολόκληρο, ο Επίσκοπος τον Χριστό Βασιλέα, οι ιερείς του Αποστόλους, οι διάκονοι τους Αγγέλους, τα λειτουργικά πνεύματα "τα εις δικανονίαν αποστελλόμενα" κατά την έκφραση της Γραφής. Η αναπαράσταση της Θείας Λειτουργίας με τον Επίσκοπο ως Χριστό Βασιλέα, τους διακόνους ως Αγγέλους κλπ. είναι εμφανής στη βυζαντινή αγιογραφία των ναών. Όποιος αρνείται τον εικονισμό στην Εκκλησία, αρνείται όλη την ιστορία της Σωτηρίας, ισχυρίζεται ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης.

Αλλά τί ακριβώς είναι η εικόνα μέσα στη θεολογία της Λειτουργίας και γιατί είναι απαραίτητη; Τι σημαίνει ως προς το θέμα μας ότι ο Επίσκοπος είναι εικών Χριστού και γιατί δεν μπορούμε να παρακάμψουμε την εικόνα και να φθάσουμε απευθείας στο πρωτότυπο; Γιατί με άλλα λόγια δεν μπορούμε να προσευχόμεθα απευθείας στο Χριστό, αλλά πρέπει να παρεμβάλλεται η εικόνα του, ο Επίσκοπος; Μάλιστα, πολλοί θα προτιμούσαν να μην παρεμβάλλεται το ανθρώπινο στοιχείο, το οποίο ενίοτε μας εμποδίζει να προσευχηθούμε νοερά και πνευματικά, όπως λέμε, όχι σπάνια ακριβώς εξαιτίας της λαμπράς αμφίεσης. Τέτοιες σκέψεις οδήγησαν τον προτεσταντισμό στην απόρριψη του εικονισμού, τόσο στη διακόσμηση του ναού όσο και στην αντίληψη περί λειτουργών και ιεροσύνης. Το ίδιο έκανε περίπου και η δευτέρα Σύνοδος του Βατικανού κάτω από την επίδραση του προτεσταντισμού και λόγω του ότι στους Ρωμαιοκαθολικούς η έννοια της εικόνας είχε προ πολλού μετατραπεί σε απλή διακοσμητική τέχνη χωρίς εσχατολογικό και οντολογικό περιεχόμενο.

Μεταξύ των ορθοδόξων επεκράτησε στον καιρό μας σύγχυση και αντιφατικότητα σε βαθμό άκρως επικίνδυνο. Έτσι από το ένα μέρος οι πιστοί μας δέχονται τον εικονισμό ως προς τις ιερές εικόνες τις οποίες προσκυνούν με ευλάβεια αλλά από το άλλο μέρος διστάζουν να προσεγγίσουν με τον ίδιο λατρευτικό ρεαλισμό, με την ίδια ευλάβεια, τους λειτουργούς και τον Επίσκοπο. Υπάρχουν, βέβαια, ακόμη πολλοί που βλέπουν στο πρόσωπο του Επισκόπου τον ίδιο τον Χριστό αλλά ο αριθμός τους μειώνεται διαρκώς και περισσότερο και χάνεται η εικονολογική αντίληψη των δρωμένων της Θείας Ευχαριστίας. Πόσοι βλέπουν πλέον τον προεστώτα της Ευχαριστίας Επίσκοπο ως εικόνα Χριστού; Ο λόγος για τον οποίον αρχίζει να εκλείπει η αντίληψη αυτή είναι διττός. Από το ένα μέρος οφείλεται στο ότι αγνοούμε το τί σημαίνει "εικόνα", "εικονισμός" και "εικονίζω" στη γλώσσα της Εκκλησίας. Από το άλλο μέρος δεν φαίνεται να κατανοούμε πια την ανάγκη του εικονισμού στη λατρεία.

Ας αναλύσουμε σύντομα αυτά τα δύο στοιχεία. Εικόνα είναι, θα μπορούσε να πει κανείς επιγραμματικά, η προσωπική ή υποστατική παρουσία χωρίς την παρουσία της ουσίας ή φύσεως. Έτσι, ο Άγιος Θεόδωρος Στουδίτης, ο υπέρμαχος των ιερών εικόνων είναι σαφής : "Ούχ άλλο τι εστίν η του Χριστού εικών, ή Χριστός", παρά το της ουσίας, δηλαδή, διάφορον. Γι' αυτό και δεν διστάζει να γράψει : "και Χριστόν την του Χριστού εικόνα λέγομεν". Με άλλα λόγια στην εικόνα υπάρχει προσωπικά το πρωτότυπο γι' αυτό και η προσκύνησίς της "επί το πρωτότυπον διαβαίνει" κατά την γνωστήν φράσιν του Μ. Βασιλείου. Αυτό σημαίνει ότι χωρίς θεολογία του προσώπου δεν μπορούμε να κατανοήσουμε την έννοια της εικόνας. Ο σύγχρονος άνθρωπος τείνει προς την ατομοκρατία και δυσκολεύεται να κατανοήσει την εικόνα. Έτσι βλέπει τον άλλον ως άτομο, παρασύρεται από τις φυσικές του ιδιότητες και αδυνατεί να αναχθεί πέρα από αυτές σε κάτι που παραπέμπει προσωπικά η εικόνα. Για να περιορίσουμε το πρόβλημα στο θέμα της ομιλίας μας, το να λέμε ότι ο Επίσκοπος είναι εικών Χριστού ξενίζει τον άνθρωπο σήμερα, ο οποίος συνηθίζει να βλέπει όλα και τον συγκεκριμένο Επίσκοπο ως άτομο, οι φυσικές ιδιότητες του οποίου, το σώμα, η μορφή, τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητός του, θετικά ή αρνητικά, εγκλωβίζουν τη σκέψη του και δεν του επιτρέπουν να αναχθεί προς κάτι πέρα από το ορώμενο άτομο.

Γιατί όμως είναι απαραίτητη η έννοια της εικόνας στη Θεία Ευχαριστία; Ο Άγιος Νικηφόρος ο Ομολογητής και ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης δίνουν στην εικόνα το προβάδισμα έναντι του λόγου για δύο κυρίως λόγους. Ο ένας είναι ότι, ο λόγος μπορεί να οδηγήσει σε παρανοήσεις ενώ η εικόνα δυσκολότερα. Ο άλλος, ο και κυριότερος κατ' αυτούς, είναι διότι η εικόνα προσεγγίζει περισσότερο προς το εσχατολογικό όραμα. Γι' αυτό και η θέα της εικόνας του Χριστού αποτελεί πρόγευση της εσχατολογικής θέας. "Ήτις ού προσκυνεί την εικόνα του Σωτήρος Χριστού, μη ίδει εν τη Δευτέρα Παρουσία την Τούτου μορφήν". Αν δεν έχουμε έννοια εικόνας τότε δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πώς η Βασιλεία του Θεού μπορεί να μας προσεγγίσει διαμέσου της ιστορίας, παραμένουμε εγκλωβισμένοι στην ιστορία, σ' αυτό που βλέπουμε με τις αισθήσεις μας. Ο Επίσκοπος είναι για μας ο κύριος τάδε με τις ιδιότητες της ατομικής υπάρξεώς του, καλές ή κακές, χωρίς να μπορούμε να αναχθούμε διαμέσου του προς την Βασιλεία. Η επικοινωνία μας με το Θεό παρακάμπτει έτσι τον άνθρωπο και πραγματοποιείται μέσω της φαντασίας. Ο πιστός που πηγαίνει στην Θείαν Ευχαριστία και κλείνει τα μάτια του ή διαβάζει το βιβλίο της Θείας Λειτουργίας επικοινωνεί - μάλλον νομίζει πως επικοινωνεί - νοερά με το Θεό και θεωρεί τους ανθρώπους δίπλα του εμπόδιο στην επικοινωνία του αυτή. Ο άνθρωπος αυτός θα μπορούσε κάλλιστα να καθίσει στο σπίτι του και να προσευχηθεί νοερά - τώρα μάλιστα έχει στη διάθεσή του και τη ραδιοφωνική ή τηλεοπτική μετάδοση της Θείας Λειτουργίας - χωρίς να ενοχλείται από το διπλανό του ή να σκανδαλίζεται από το λειτουργό.

Η εικόνα μας προσφέρει παραδόξως τόσο μια καταξίωση της ιστορίας και του πλησίον μας, όσο και μια υπέρβαση και αναφορά τους στη Βασιλεία του Θεού. Η θεώρηση του Επισκόπου ως εικόνος του Χριστού έχει σπουδαίες συνέπειες στον τρόπο με τον οποίο τελεί τη Θεία Λειτουργία. Εκτός από την αμφίεση για την οποίαν ήδη έγινε λόγος υπάρχουν μέσα στο τυπικό της τελέσεως της Θείας Λειτουργίας από τον Επίσκοπο, σημαντικά στοιχεία που εικονίζουν την έλευση και εγκαθίδρυση της Βασιλείας του Θεού διαμέσου της Θείας Ευχαριστίας. Θα περιορισθώ σε μερικά από αυτά.

α) Η είσοδος του Επισκόπου. Στις αρχαίες λειτουργίες η είσοδος αυτή ταυτίζεται με τη λεγομένη Μικρά Είσοδο. Πριν από αυτήν ο Επίσκοπος δεν ευρίσκετο στον ναό. Ενεδύετο τα άμφιά του στο σκευοφυλάκιο και εισήρχετο στον ναό όπου τον ανέμενεν ο λαός για να τον υποδεχθεί ως τον ίδιο το Χριστό. Εντεύθεν και η ψαλμωδία "δεύτε προσκυνήσωμεν και προσπέσωμεν Χριστώ" συνοδευόμενη προφανώς από μια προσκύνηση του λαού προς τον εικονίζοντα τον Χριστόν Αρχιερέα. Σήμερα η συνήθεια των Επισκόπων, μόνο στην Ελλάδα και στην Κωνσταντινούπολη - ευτυχώς - να ενδύονται τα άμφιά των εντός του ιερού γελοιοποιεί, αν δεν εξαφανίζει, την έννοια της εισόδου αφού ο Επίσκοπος ξαναμπαίνει εκεί που ήδη είχε εισέλθει. Τούτο συντελεί στην απώλεια του εικονισμού του Χριστού ως ερχομένου στον κόσμο, όπως την έβλεπεν ο Άγιος Μάξιμος, ο Άγιος Γερμανός κ.α.

β) Η εγκατάστασις του Επισκόπου εις το Σύνθρονον, βασική όπως είδαμε εικόνα του εσχατολογικού Χριστού στην οποία τόσο πολύ επέμειναν οι Πατέρες που ερμήνευσαν τη Θεία Λειτουργία. Και αυτό τείνει να ατονήσει. Σημειωτέον ότι μόνον ο τοπικός Επίσκοπος κάθεται εις το Σύνθρονόν του διότι μόνον αυτός είναι κεφαλή της συγκεκριμένης τοπικής Εκκλησίας.

γ) Το κήρυγμα του λόγου μόνον ευθύς μετά τα αναγνώσματα, διότι, όπως εξηγεί ο Άγιος Μάξιμος, "μετά ταύτα όλα πλέον συντελούνται στα έσχατα", στη Βασιλεία του Θεού, όπου το κήρυγμα είναι αδιανόητο. Και αυτό δυστυχώς πολύ συχνά πλέον καταστρατηγείται και έτσι ανατρέπεται η έννοια της Ευχαριστίας ως εικόνα της Βασιλείας.

δ) Η Μεγάλη Είσοδος αποδεικνύει ότι ο Επίσκοπος είναι εικών Χριστού, διότι μόνον αυτός δεν λαμβάνει μέρος στην ιεράν πομπή των Τιμίων Δώρων και αναμένει προς της Αγίας Πύλης για να τα παραλάβει. Είναι άκρως σημαντική αυτή η λεπτομέρεια όταν μάλιστα ληφθεί υπόψιν ότι στην Αρχαία Εκκλησία ο Επίσκοπος δεν επλησίαζε καθόλου στην Πρόθεση και δεν μετείχε στην Προσκομιδή, όπως συμβαίνει σήμερα. Ως εικών Χριστού παραλαμβάνει τα δώρα διά να τα ανφέρει εις τον θρόνο του Θεού και να τα αγιάσει. Πρόκειται για μια κατεξοχήν χριστολογική πράξη.

ε) Η ευχή της Αναφοράς, η οποία αρχίζει με το "Ευχαριστήσομεν τω Κυρίω" και τελειώνει με τα Δίπτυχα λέγεται όλη από τον προεστώτα Επίσκοπο διότι είναι ενιαίο και αδιάσπαστο όλον. Τα Δίπτυχα, που αποτελούσαν άλλοτε ουσιαστικό στοιχείο της Θείας Λειτουργίας είναι διπλά : των κεκοιμημένων και των ζώντων · και των μεν κεκοιμημένων έχουν επικεφαλής την Παναγίαν, "εξαιρέτως", των δε ζώντων τον προεστώτα Επίσκοπον, "εν πρώτοις". Το σημείον αυτό αποδεικνύει ότι χωρίς το μνημόσυνον του Επισκόπου η Ευχαριστία είναι ουσιαστικά ανύπαρκτος. Πρόκειται για το πλέον καίριο στοιχείο, που αναδεικνύει την Θεία Ευχαριστία επισκοποκεντρικό γεγονός στη ζωή της Εκκλησίας. Όλοι οι ζώντες αναγνωρίζουν με αυτόν τον τρόπο ως κεφαλή τους εν πρώτοις τον Επίσκοπο. Γι' αυτό και ενέχει αποφασιστική σημασία για την εγκυρότητα της Θείας Ευχαριστίας η ορθή μνημόνευση τη στιγμή εκείνη του κανονικού Επισκόπου ή εκείνου "ο αν αυτός επιτρέψει" κατά την φράσιν του Αγίου Ιγνατίου. Όταν της Θείας Λειτουργίας προΐσταται Αρχιερεύς αναγινώσκονται τα Δίπτυχα με τα ονόματα των κεφαλών όλων των ανά την οικουμένην Εκκλησιών μετά των οποίων ευρίσκεται σε ευχαριστιακή κοινωνία. Τούτο είναι σημαντικό, και κακώς κατά την ταπεινή μου γνώμη έχει πλέον περιορισθεί μόνον κατά τις μεγάλες πανηγύρεις. Διότι το νόημά του δεν είναι τελετουργικό αλλά βαθύτατα εκκλησιολογικό. Με αυτό δηλώνεται ότι κάθε Θεία Ευχαριστία, η υπό τον Επίσκοπον ούσα, δεν είναι αληθινή και έγκυρη αν δεν αποτελεί κοινωνίαν με την Ευχαριστίαν όλων των άλλων τοπικών Εκκλησιών. Ο Επίσκοπος, ως προεστώς της τοπικής Ευχαριστίας αποτελεί κρίκον ενότητος της Εκκλησίας αυτής με όλες τις ανά τον κόσμον Εκκλησίες. Ο Επίσκοπος δεν είναι μόνον το κέντρο ενότητος της δικής του τοπικής Εκκλησίας αλλά και ο κρίκος που συνδέει μεταξύ τους όλες τις τοπικές Εκκλησίες σε μία ανά την οικουμένην Εκκλησία. Για το λόγο άλλωστε αυτό και υπάρχει το συνοδικό σύστημα στην Εκκλησία, στο οποίο μετέχουν μόνον Επίσκοποι. Πρόκειται για ένα σύστημα ενότητος όλων των τοπικών Εκκλησιών διαμέσου των προεστώτων της Θείας Ευχαριστίας κάθε Εκκλησίας. Έτσι, εμμέσως, κάθε Σύνοδος αποτελεί ευχαριστιακό γεγονός, έκφραση της μιας ανά την οικουμένην Θείας Ευχαριστίας. Στο σημείο αυτό, της εκφωνήσεως δηλαδή των Διπτύχων πρέπει να σημειωθεί ότι τούτο αποτελεί σημείο ουσιαστικό της Ευχαριστίας, διότι έχει σχέση με την Ευχαριστία ως ανάμνηση, ως μνημόσυνο ενώπιον του θρόνου του Θεού στη Βασιλεία Του. Την ώρα εκείνη της φρικτής Αναφοράς ο λειτουργός μνημονεύει όλων εκείνων, νεκρών και ζώντων, τους οποίους η Εκκλησία θέλει να θυμηθεί ο Θεός στη Βασιλεία Του : "Μνήσθητι Κύριε" τούτων ή εκείνων των προσώπων. Για το λόγο αυτό, ορθώς ο Σεβασμιώτατος Άγιος Πατρών, ο τιμώμενος απόψε, εισηγείται να απαλειφθεί από τα Δίπτυχα η φράση "πολλά τα έτη" η οποία παρεισέφρησε προφανώς εξ' επιδράσεως των αρχιερατικών φημών. Πρόκειται για σημαντική πρόταση, η οποία ελπίζω να ληφθεί υπόψιν από όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες πρωτοστατούντος του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Δεν θα αναφερθούμε σε άλλες πτυχές της Θείας Λειτουργίας, οι οποίες καταδεικνύουν τη θέση του Επισκόπου στη Θεία Ευχαριστία. Θα μπορούσε να αναφέρει κανείς πολλές λειτουργικές λεπτομέρειες, σημαντικές από εκκλησιολογικής απόψεως. Το γεγονός ότι ο ιερεύς όταν πρόκειται να τελέσει τη Θεία Ευχαριστία λαμβάνει καιρόν όχι μόνον από τις ιερές εικόνες του εικονοστασίου, αλλά και από τον θρόνον του Επισκόπου, έστω και αν αυτός είναι κενός - έτσι τουλάχιστον έκαναν οι παλαιοί ιερείς - και ότι δεν μπορεί να τελέσει τη Θεία Ευχαριστία παρά επάνω σε Αντιμήνσιο υπογεγραμμένο από τον Επίσκοπο της τοπικής Εκκλησίας, όλα αυτά μαζί με το μνημόσυνο του Επισκόπου την ώρα της Αναφοράς μαρτυρούν ότι και όταν ακόμη δεν λειτουργεί ο Επίσκοπος, αυτός είναι το κέντρον της Θείας Ευχαριστίας.

Σεβασμιώτατοι και αγαπητοί αδελφοί. Ο αιών ο οποίος δύει έχει χαρακτηρισθεί ως αιώνας της εκκλησιολογίας. Πράγματι, πολλές μελέτες έχουν γραφεί για την Εκκλησία στην εποχή μας. Αλλά, η εκκλησιολογική συνείδηση, ακόμη και των Ορθοδόξων, έχει πολλήν ανάγκη καλλιεργείας. Στην ομιλία μου αυτή θέλησα να υπογραμμίσω ιδιαιτέρως το βαθύτερο νόημα του λειτουργικού τυπικού σε ότι αφορά στη θέση του Επισκόπου εν τη Θεία Ευχαριστία. Συνηθίζομε να θεωρούμε το τυπικό ως κάτι δευτερεύον, αλλά στην Εκκλησία μας την Ορθόδοξο δεν υπάρχουν τύποι και τυπικόν χωρίς βαθύ εκκλησιολογικό περιεχόμενο. Το λειτουργικό μας τυπικό πηγάζει από τη θεολογική συνείδηση της Εκκλησίας μας. Δεν είναι νεκρόν γράμμα, ούτε τυπολατρία. Ο σεβασμός του αποτελεί καθήκον ισάξιο προς το σεβασμό που οφείλουμε προς τα δόγματα της Εκκλησίας μας. Ο τιμώμενος απόψε Ιεράρχης, ως πιστός τηρητής και διδάσκαλος του λειτουργικού τυπικού και υποδειγματικός προεστώς της Θείας Ευχαριστίας συνεχίζει την μακράν παράδοσιν της Εκκλησίας μας, η οποία έχει τις καταβολές της στην Ορθόδοξο εκκλησιολογία. Του οφείλομε χάριτας διά τούτου καθώς και διά την όλην πλουσιοτάτην εκκλησιαστικήν διακονίαν του, την οποίαν ευχόμεθα να συνεχίσει επί έτη ακόμη πολλά, μαζί με την συνεισφοράν του εις τα γράμματα, η οποία είναι πραγματικά πολύτιμος. Είησαν τα έτη σας Σεβασμιώτατε Άγιε Πατρών πολλά και ευλογημένα.