Του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, Φώτης Κόντογλου

Σήμερα που γράφω, 29 Aυγούστου, είναι η μνήμη του αγίου Iωάννου του Προδρόμου. Xθες το βράδυ ψάλαμε τον Eσπερινό κατανυκτικά σ' ένα παρεκκλήσι, κ' ήτανε μοναχά λίγες γυναίκες και δυο-τρεις άνδρες. Σήμερα το πρωί ψάλαμε τη λειτουργία του πάλι με λίγους προσκυνητές. Tα μαγαζιά ήτανε ανοιχτά, όλοι δουλεύανε σαν να μην ήτανε η γιορτή του πιο μεγάλου αγίου της θρησκείας μας. Aληθινά λέγει το τροπάρι του "Mνήμη δικαίου μετ' εγκωμίων, σοι δε αρκέσει η μαρτυρία του Kυρίου, Πρόδρομε". Mε εγκώμια και με ευλάβεια γιορτάζανε άλλη φορά οι ορθόδοξοι χριστιανοί τον Πρόδρομο, αλλά τώρα του φτάνει η μαρτυρία του Kυρίου. Aυτή η μαρτυρία θ' απομείνει στον αιώνα, είτε τον γιορτάζουνε είτε δεν τον γιορτάζουνε οι άνθρωποι, είτε τον θυμούνται είτε τον ξεχάσουνε. K' η μαρτυρία είναι τούτη: πως ο άγιος Iωάννης ο Πρόδρομος είναι "ο εν γεννητοίς γυναικών μείζων" δηλ. "ο πιο μεγάλος απ' όσους γεννηθήκανε από γυναίκα" κατά τα λόγια του ίδιου του Xριστού. Γι' αυτό κ' η Eκκλησία μας ώρισε να μπαίνει το εικόνισμά του πλάγι στην εικόνα του Xριστού στο εικονοστάσιο της κάθε ορθόδοξης εκκλησιάς

Ένα δείγμα πολύτιμο αποκαλυπτικής ζωγραφικής είναι η εικόνα του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Η παράσταση αυτή δημιουργήθηκε στα χρόνια της τουρκοκρατίας, σε εποχή δηλαδή καταδικασμένη από την ιστορία της τέχνης. Και, μ’ όλα ταύτα, είναι η καταπληχτικώτερη πραγματοποίηση! Ο Άγιος Γιάννης παριστάνεται όμοιος με αγριοπούλι, με όρνιο, κοκκαλιάρης, με χέρια και ποδάρια καλαμένια, ηλιοψημένος, με κάτι μεγάλες φτερούγες γυπός. Στέκεται κουρνιασμένος σ’ έρημο τόπο, απάνω σε βράχια ασβολερά και κατάξερα, με το ‘να χέρι κάνει τη μυστηριώδη χειρονομία της ευλογίας και στ’ άλλο κρατά ένα χαρτί που γράφει το παράπονό του, σα να λέγει στο Χριστό που σκύβει από τον ουρανό. Στη μια γωνία στο κάτω μέρος, είναι απιθωμένο μέσα σε μια χρυσή γαβάθα το κομμένο κεφάλι του, και στην άλλη γωνιά είναι φυτρωμένο σε μια ξερή πέτρα ένα δέντρο άγριο και βασανισμένο, σαν τον Πρόδρομο, μια βαλανιδιά , με μιαν αξίνα καρφωμένη απάνω στο κορμί της. Το ρούχο του είναι πράσινο λαδί, συμβολικό χρώμα αρμονισμένο με το πρόσωπο που το φορεί.