Η Ρωμιοσύνη είναι ακριβώς η χειροπιαστή παρουσία σήμερα του Βυζαντινού κόσμου και κοινωνίας, η συνέχεια δηλαδή του ένδοξου μας βυζαντινισμού, όπως θα έλεγε ο Καβάφης. Αυτού που δεν αρκείται στα ελλαδικά σύνορα, αλλά θεμελιώνει τον μείζονα ελληνισμό.
Στέκομαι μια στιγμή ν’ αναλογισθώ τι κάνει τον Ελύτη να γράψει (αντιγράφω): «Κάθε φορά που μπαίνω σε μιαν από τις μισογκρεμισμένες και μισοζωγραφισμένες εκείνες μικρές εκκλησιές […] μου φαίνεται ότι έρχομαι σε άμεση, σε δερματική επαφή με το σόϊ μου, λες κι’ έχω αποδείξεις ότι αυτό κρατάει ολόισα από το Βυζάντιο»,
τον Παλαμά να πει: «Και των Ελλάδων μια η Ρωμιοσύνη»,
τον Ίωνα Δραγούμη να πιστεύει ότι «η Αγιασοφιά έχει μπει στο αίμα μας αιώνες τώρα»,
τον Καραγάτση να παρακαλεί να σμίξει η ελληνική ψυχή του σφιχτά με αυτή την ύλη (μιλά κι’ αυτός για την Αγιασοφιά) «την διαποτισμένη με δεκαπέντε αιώνων τραγικό μεγαλείο»,
τον Ανδρέα Καρκαβίτσα να λέει Έλληνες τους αυτοκράτορες που πήγαιναν να λειτουργηθούν στην Αγιασοφία, («ο Έλλεν Κωνσταντίνος», όπως λέει και ο ποντιακός θρήνος για την άλωση της Πόλης).
Τι κάνει άραγε τον Μαρκορά να ονομάζει την Κωνσταντινούπολη γη του πόθου μας,
τι οδηγεί τον Ρίτσο να τραγουδά την Ρωμιοσύνη
και τι δικαιώνει τον Σεφέρη που λέει πανελλήνιο συναίσθημα τον καημό ακριβώς της Ρωμιοσύνης αυτής,
που κατά τον Κύπριο ποιητή είναι αθάνατη,
κάπως σαν τη Ρωμανία του ποντιακού τραγουδιού (το θυμίζω: «Ρωμανία κι’ αν πέρασε ανθεί και φέρει κι’ άλλο»).
Πώς άραγε έφτασε να τραγουδήσει η αντίσταση «Ακρίτας είτε αρματωλός πάντα είναι ο ίδιος ο λαός»;
Αυτό που διαλάλησε στην Ακρόπολη ως και ο Malraux όταν έλεγε (αντιγράφω): «το όχι του Προμηθέα και της Αντιγόνης είναι το ίδιο με το όχι που τραγουδήθηκε μεσ’ στην Αγιασοφιά και ειπώθηκε στις 28 του Οκτωβρίου του ΄40»,
κι’ αυτά για να μην μιλήσω για τον Μαρμαρωμένο Βασιλιά του λαού και του πολέμου κι ένα σωρό αναρίθμητα άλλα….
Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου