ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ

Η υπερηφάνεια

Α. Ο υπερήφανος επιζητεί παντοιοτρόπως τις τιμές τις δόξες και τους επαίνους. Θέλει να φαίνεται ότι είναι κάτι. Θέλει να επιβλέπει και να διατάζει τους άλλους κι αν κανείς αντιταχθεί στην θέλησή του θυμώνει και εξοργίζεται εναντίον του.
Β. Αν στερηθεί την τιμή και την εξουσία , μεμψιμοιρεί , αγανακτεί και κακολογεί: «Που αμάρτησα εγώ; Τι φταίω εγώ; Αυτήν την ανταμοιβή άξιζαν οι κόποι μου και οι υπηρεσίες μου»; Και συμβαίνει μερικές φορές να φτάνει ως την αυτοκτονία.
Γ. Αρχίζει έργα πάνω από τις δυνάμεις του, χωρίς να μπορεί να τα φέρει εις πέρας. Ω ανόητε άνθρωπε, γιατί εγγίζεις το φορτίο που δεν μπορείς να σηκώσεις.
Δ. Αναμειγνύεται απρόσκλητος στις ξένες υποθέσεις. Θέλει τα πάντα και τους πάντες να παρατηρεί , χωρίς να ξέρει τι κάνει. Τόσο τον τυφλώνει η υπερηφάνεια.
Ε. Επαινεί και εξυψώνει τον εαυτό του χωρίς ντροπή: «Εγώ έκανα τούτο κι’ εκείνο. Πρόσφερα στην κοινωνία αυτές και αυτές τις υπηρεσίες». Ω άνθρωπε, απαριθμείς τις υπηρεσίες σου, αλά γιατί δεν λες και τα’ αμαρτήματά σου; Αν ντρέπεσαι να τα φανερώσεις, τότε να ντρέπεσαι και όταν αυτοεπαινείσαι.

Στ. Περιφρονεί και ταπεινώνει τους άλλους: «Αυτός είναι ύπουλος , εκείνος άχρηστος» κλπ. Ω άνθρωπε, αυτός που κατηγορείς είναι άνθρωπος, όπως και συ· όλοι άνθρωποι είμαστε. Αμάρτησε εκείνος; Συλλογίσου ότι και συ δεν θα υστερήσεις σ’ αυτό. Έπεσε κάποιος σ’ ένα σφάλμα; Εσύ σε άλλο ή και στο ίδιο ακόμη είναι δυνατόν να πέσεις. «Πάντες ήμαρτον και υστερούνται της δόξης του Θεού» (Ρωμ. γ΄ 23)
Ζ Στους γονείς και στους ανωτέρους του δεν υποτάσσεται , δεν τους ζητά συγγνώμη, όταν σφάλει, γιατί ο τράχηλος των υπερήφανων είναι σκληρός και άκαμπτος. Και θέλουν πάντα να επιβάλλουν αλύγιστα την δική τους γνώμη.
Η. Ό,τι καλό έχει επάνω του υπερήφανος , το αποδίδει στον εαυτό του, στις προσωπικές του προσπάθειες , στους κόπους και στις διανοητικές του ικανότητες, και όχι στον Θεό. Ω Άνθρωπε, τι μπορείς να έχεις από τον εαυτό του, συ που βγήκες γυμνός από τα σπλάχνα της μητέρας σου; Τι μπορούν να κάνουν οι προσπάθειες και οι κόποι μας, χωρίς την βοήθεια Εκείνου, ο ποίος είναι ο μόνος Παντοδύναμος και που χωρίς Αυτόν είμαστε ένα τίποτα, σαν την σκιά χωρίς το σώμα;

Θ. οπωσδήποτε δεν αγαπά τις παρατηρήσεις και τις συμβουλές. Φαντάζεται τον εαυτό του άψογο, αν και είναι όλος ακαθαρσία.
Ι. Δεν υπομένει την εξουδένωση , τις περιφρονήσεις, τις συμφορές. Γκρινιάζει , αγανακτεί και συχνά βρίζει.

ΙΑ. Στα λόγια και στις ενέργειες του δείχνει υπεροψία, αυταρέσκεια κλπ.

Η κολακεία

Μη κολακεύεις τους άλλους ,αλλά να τους φέρεσαι με απλότητα , όπως στον εαυτό σου. Όπως τους φέρεσαι εξωτερικά, το ίδιο να αισθάνεσαι και εσωτερικά. Ό,τι τους λένε τα χείλη σου ,αυτό να πιστεύει και η καρδιά σου.

Η κολακεία και η υποκρισία είναι γνωρίσματα μικρών ανθρώπων , που στις καρδιές του ζει ο διάολος και τους διδάσκει το ψέμα και την υποκρισία για την αποπλάνηση τους.

Η πολυτέλεια.

Όπως αποφεύγεις την λοιμώδη νόσο , έτσι να αποφεύγεις και την χλιδή , γιατί αυτή πάντοτε κάνει άρρωστη την ψυχή. Επιβουλεύεται τα ξένα πράγματα, αδικεί τον συνάνθρωπο και σε διδάσκει να συγκρατείς στο χέρι σου από την ελεημοσύνη, που είναι απαραίτητη σε κάθε χριστιανό.

Η πολυτέλεια είναι σαν το στομάχι που δεν χορταίνει ποτέ· είναι η άβυσσος που ς καταπίνει κάθε καλό. Όλα της χρειάζονται και όλα θέλει να τα ξεπεράσει: «Δεν είναι καλό το σπίτι μου· πρέπει να χρίσω καινούργιο». «Άσχημο είναι το ρούχο μου· πρέπει να ράψω ακριβότερο. «Ντρέπομαι ν α βγαίνω με την κοινή άμαξα· πρέπει να αγοράσω αγγλική»…

Το μίσος

Μίσος είναι μια παλιά και μακροχρόνια οργή. Όταν η οργή δεν υποχωρεί γρήγορα μεταβάλλεται σε μίσος.
Το μίσος γεννάται ή από ζήλεια ή από τις αδικίες που κάνουν οι άνθρωποι ο ένας σε βάρος του άλλου. Δηλ.οι άνθρωποι οργίζονται και τρέφουν μίσος εναντίον εκείνου που τους αδίκησε και θέλουν να εκδικηθούν την αδικία ανταποδίδοντας του κακό αντί κακού.

Είναι άθλιο και ανόητο το αμάρτημα του μίσους. Τα άλλα αμαρτήματα, επι τέλους δίνουν κάποια ευχαρίστηση στον αμαρτάνοντα: Ο Κλέπτης κλέβει για ν’αποκτήσει ο,τι επιθυμεί η ψυχή του· ο άσωτος ασωτεί για να ικανοποιήσει την σάρκα του· αλλά αυτός που μισεί , δεν έχει τίποτα απ’ αυτά. Αμαρτάνει και αυτοβασανίζεται , παρανομεί και φθείρεται, εκδικείται και ο ίδιος υποφέρει από την εκδίκηση. Το μίσος του είναι η τιμωρία και ο βασανισμός του.
Το μίσος εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως:
Με την βλάβη της υγείας του άλλου
Με την αφαίρεση της ζωής , κατά το παράδειγμα του Κάιν, που σκότωσε τον αδελφό του Άβελ.
Με την κακολογία και την συκοφαντία. Θέλοντας δηλαδή ο κακός άνθρωπος να εκδικηθεί τον πλησίον του, και μη ευρίσκοντας ευκαιρία να τον βλάψει αλλιώς, επινοεί διάφορα αμαρτήματα που δήθεν διέπραξε, και έτσι διαδίδει ψευδείς και συκοφαντικές ειδήσεις γι’ αυτόν. Ή άλλοτε μεγαλοποιεί ένα τίποτε. Το «κάρφος», το ξυλαράκι , το παρουσιάζει «δοκό»

Έτσι πολλοί άνθρωποι υποφέρουν συκοφαντίες και διασυρμούς. Αιτία όλων αυτών είναι το μίσος.
Συχνά , όσοι μισούν , καυχώνται για το κακό που έκαναν στον άλλον: «Σου τον έφτιαξα εγώ. Θα με θυμάται».
Σε πολλούς ανθρώπους τόσο πολύ δουλεύει και μεγαλώνει το μίσος, ώστε δεν διστάζουν να λένε: «Κι’ εγώ θα χαθώ, αλλά κι ‘ αυτόν δεν θα τον αφήσω!… «.

Η αγάπη

Αφού μελετήσαμε το μίσος ας μελετήσουμε και την αρετή της αγάπης.

Η αγάπη είναι μισητή στο μίσος. Όσο πικρό είναι αυτό, τόσο γλυκιά εκείνη· όσο επιζήμιο και ολέθριο είναι αυτό , τόσο ωφέλιμη εκείνη· και όσο και φαρμακεροί είναι οι καρποί του μίσους, τόσο αγαθοί και γλυκείς είναι οι καρποί της αγάπης.
Το μίσος είναι πικρό και στους άλλους και σ’ αυτόν που το έχει· ενώ η αγάπη είναι γλυκιά και σ’ αυτόν που αγαπά και σ’ αυτούς που αγαπώνται.
Το μίσος δεσμεύει και στενεύει την καρδιά·η αγάπη την ελευθερώνει και την πλαταίνει.
Το μίσος θανατώνει· η αγάπη ζωογονεί. Νεκρός είναι όποιος μισεί· γεμάτος ζωή όποιος παραμένει στην αγάπη.
Το μίσος θλίβει· η αγάπη παρηγορεί, ευφαραίνει και χαροποιεί.
Το μίσος είναι σκληρό και θηριώδες· η αγάπη απαλή και ήρεμη.
Το μίσος είναι αλαζονικό· η αγάπη ταπεινή.
Το μίσος άσπλαχνο· η αγάπη ευσπλαχνική.
Το μίσος ανυπόμονο· η αγάπη υπομονετική.
Το μίσος κακοποιεί· η αγάπη αγαθοποιεί.
Το μίσος είναι σ’ όλους ανεπιθύμητο και βδελυκτό· η αγάπη ευπρόσδεκτη και ευχάριστη.
Το μίσος το κατακρίνουν όλοι· την αγάπη όλοι την επαινούν και την εγκωμιάζουν.
Όποιος ζει στο μίσος είναι φτωχός και δυστυχής· όποιος ζει στην αγάπη είναι μακάριος και ευλογημένος.
Για όποιον ζει στο μίσος θλίβονται και οι άνθρωποι και ο Θεός· για όποιον ευρίσκεται στην αγάπη και ο Θεός και οι άνθρωποι χαίρονται.
Το μίσος είναι σπορά διαβολική· η αγάπη είναι σπορά θεϊκή.

(Αποσπάσματα)
Αγίου Τύχωνος του Ζαντόνσκ
ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΟΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 1992