Ιερά, Βασιλική, Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Καρακάλλου Αγίου Όρους

Οι Άγιοι Απόστολοι και ο Οσιομάρτυς Γεδεών σκέπουν το Καρακαλληνό κοινόβιο
Στη βορειοανατολική πλευρά της χερσονήσου του Αγίου Όρους, πλησίον της θάλασσας και μέσα σε ένα κατάφυτο περιβάλλον, βρίσκεται η Ιερά Βασιλική, Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Καρακάλλου. Η Μονή δεν γνωρίζουμε ακριβώς πότε και από ποιους ιδρύθηκε. Τα ίχνη των κτητόρων της χάνονται κάπου στα τέλη του 10ου και τις αρχές του 11ου αιώνα.



Η ιστορία της Μονής

Η πρώτη γραπτή αναφορά για την ύπαρξη της Μονής, μαρτυρείτε σε χειρόγραφο του Πρωτάτου, το 1018, όπου φαίνεται να καθορίζονται τα γεωγραφικά όρια μεταξύ των Μονών «Αμαλφινών» και «Καρακάλλου». Στο Β΄ Τυπικό του Αγίου Όρους (1046) δεν γίνεται μνεία της Μονής. Όπως αναφέρει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, παλαιότερα υπήρχε στο αρχείο της Μονής Χρυσόβουλο του Αυτοκράτορα Ρωμανού Δ΄ του Διογένη (1068 – 1071) το οποίο αναφερόταν σε κτήματα της Μονής. Επίσης υπάρχει έγγραφο του Πρωτάτου, του 1087, το οποίο αναφέρεται στον Ηγούμενο της Καρακάλλου, Μοναχό Μιχαήλ. Κατά τη διάρκεια του 13ου αιώνα η Μονή όπως και όλο το Άγιο Όρος, μαστίζεται από τις επιδρομές των Σταυροφόρων και των Καταλανών πειρατών, με αποτέλεσμα να περιπέσει σε μαρασμό. Το 1294 με την αρωγή του Οικουμενικού Πατριάρχου Αθανασίου και την υλική στήριξη του ευσεβούς Αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου (1282 – 1328), η Μονή αποκτά μετόχια στη Θεσσαλόνικη, στο Στρυμόνα, στη Λήμνο και σε άλλα μέρη της Ελλάδος, τα οποία δίνουν μία οικονομική ώθηση και πνευματική άνθηση στη Μονή. Μετά τη πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η Μονή οδεύει ξανά προς την παρακμή. Στις αρχές του 16ου αιώνα, ο Ηγεμόνας της Μολδαβίας, Ιωάννης Πέτρος Ράρες, ανακαινίζει το κτηριακό συγκρότημα της Μονής, ανοικοδομεί τους δύο οχυρωματικούς Πύργους και το Καθολικό, ενώ η κόρη του Ρωξάνδρα εξαγοράζει τα δημευθέντα από τους κατακτητές κτήματα. Λίγο μετά τα μέσα του 17ου αιώνα οι Ηγεμόνες της Ιβηρίας (Γεωργίας), κτίζουν την τράπεζα της Μονής, ενώ τα έργα που γίνονται φέρνουν αύξηση στην αδελφότητα, η οποία σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής ξεπερνά τους 500 μοναχούς.!
Η πλήρης ανανέωση της Μονής γίνεται κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα, όπου αναγείρεται η βόρεια πλευρά, το κωδωνοστάσιο, ο εξωνάρθηκας ενώ ανακαινίζεται το Καθολικό. Τα έργα συνεχίζονται αμείωτα και τον 19ο αιώνα, ενώ το 1813 η Μονή επανέρχεται στη κοινοβιακή τάξη. Ο πολυτάραχος 20ος αιώνας με τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους δεν αφήνει ανεπηρέαστη τη Μονή. Η χαρισματική μορφή του Ηγουμένου Κοδράτου, δίνει νέα πνοή ζωής στη Μονή, η οποία στα μέσα της δεκαετίας του ’80 πέφτει πάλι σε μαρασμό. Το 1981 την ηγουμενία της Μονής αναλαμβάνει ο σημερινός γέροντας, Αρχιμανδρίτης Φιλόθεος.
Στο Γ΄ Τυπικό του Αγίου Όρους, η Μονή κατείχε την 6η θέση, ενώ σήμερα την 11η. Η αδελφότητα της Μονής σήμερα, αποτελείται από 41 μοναχούς.



Λείψανα – Κειμήλια – Άγιοι της Μονής

Στη Μονή βρίσκονται αποθησαυρισμένα περίπου 100 τεμάχια Αγίων Λειψάνων, μεταξύ αυτών τεμάχιο Τιμίου Ξύλου, μέρη από τις Κάρες των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, μέρος της Κάρας των Αγίων: Βαρθολομαίου, Μερκουρίου και Χριστοφόρου, η δεξιά παλάμη άφθορη με το δέρμα του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτου, λείψανα των Τριών Ιεραρχών, των Αγίων: Ιγνατίου, Τρύφωνος, Ανδρέου, του Οσιομάρτυρος Αγίου Γεδεών, κ.α. Στο σκευοφυλάκιο της Μονής φυλάσσονται ιερές εικόνες περασμένων αιώνων, ιερά λειτουργικά σκεύη, σταυροί ευλογίας, χρυσοκέντητα άμφια, ενώ στη βιβλιοθήκη υπάρχουν περισσότερα από 3.000 έντυπα βιβλία θεολογικού και ιστορικού περιεχομένου, 230 χειρόγραφοι κώδικες (9ου – 14ου αιώνος), εκ των οποίων 40 περγαμηνοί. Ο παλαιότερος είναι του 9ου αιώνα, ενώ σπουδαίο κειμήλιο είναι και ένα περγαμηνό ειλητάριο που περιέχει τη Θεία Λειτουργία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου καθώς και ένα τετραβάγγελο με μεγαλογράμματη γραφή. Στο καθολικό της Μονής φυλάσσεται και η εφέστιος και θαυματουργή εικόνα «Ο Ασπασμός των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου», έργο αγνώστου αγιογράφου, του 16ου αιώνα, για την οποία η προφορική παράδοση της Μονής, έχει διασώσει θαυμαστά γεγονότα που συνδέονται μαζί της. Το 1700 σε πυρκαγιά που κατάστρεψε το Καθολικό της Μονής, το μόνο που διασώθηκε ήταν η εικόνα των Αγίων Αποστόλων.! Πνευματικά αναστήματα της Μονής είναι: ο Όσιος Γερβάσιος ο δια Χριστόν Σαλός, που τελειώθηκε ειρηνικά το 1820 και ο Οσιομάρτυς Γεδεών, ο οποίος μόνασε για 35 χρόνια στη Μονή και σφαγιάσθηκε από τους Τούρκους στο Τύρναβο Λαρίσης, το 1818, επειδή ομολόγησε τη πίστη του.



Η Μονή σήμερα

Η Μονή σήμερα κάτω από την πνευματική καθοδήγηση του ηγουμένου της, Αρχιμανδρίτη Φιλόθεου, συνεχίζει το παραδοσιακό Αγιορείτικο μοναχικό τυπικό. Πέρα από τις καθιερωμένες από το τυπικό της ημέρας ακολουθίες, οι πατέρες κάθε Σάββατο βράδυ τελούν την ακολουθία των Χαιρετισμών των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου (ποίημα Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου), κάθε Κυριακή βράδυ τελούν την Παράκληση των Πρωτοκορυφαίων και κάθε Τετάρτη τους Χαιρετισμούς των 12 Αποστόλων. Ο Γέροντας φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια (1981 – 2006) από την εγκαθίδρυσή του στο πηδάλιο της Μονής. Είναι παλαιός αδελφός της Ιεράς Μονής Φιλοθέου Αγίου Όρους, από την οποία αναχώρησε με την ευχή του γέροντα του Εφραίμ Φιλεοθεϊτου (νυν ηγουμένου και ιδρυτού πολλών Μονών στην Αμερική), για να οιακοστροφήσει τη ιστορική Μονή Καρακάλλου – η οποία μέχρι της αρχές της δεκαετίας του ’80 ήταν σε μαρασμό – σε απάνεμα πνευματικά λιμάνια. Είναι «πνευματικός εγγονός» του Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστού και τηρεί πιστά τις πνευματικές του παρακαταθήκες. Η Μονή πανηγυρίζει τη μνήμη των Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στις 29 Ιουνίου και τη μνήμη του Αγίου Ενδόξου Οσιομάρτυρος Γεδεών, στις 30 Δεκεμβρίου. Για επικοινωνία: Ιερά Μονή Καρακάλλου, 630 86, Καρυές, Άγιον Όρος, (23770) 23.225, fax: (23770) 23.746.



Στοιχεία για τη συγγραφή του παρόντος άρθρου λάβαμε από τα κατωτέρω βιβλία:
1. Σωτήρη Καδά «Το Άγιον Όρος, τα μοναστήρια και οι θησαυροί τους», έκδοση της «Εκδοτικής Αθηνών», Αθήνα 1991
2. Κοσμά Βλάχου «Η χερσόνησος του Αγίου Όρους – Άθω», έκδοση της «Αγιορείτικης Εστίας» του Δήμου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2005
3. «Βίος και Μαρτύριον του Αγίου Ενδόξου Οσιομάρτυρος Γεδεών», έκδοση Ιεράς Μονής Καρακάλλου, Άγιον Όρος 2003
4. Ιερομονάχου Νικηφόρου Μικραγιαννανίτου «Άθως – Όρος το Άγιον», έκδοση Καλύβης Αγίων Αρχαγγέλων Σκήτης Μικράς Αγίας Άννης, Άγιον Όρος 2001
5. «Καρακαλλινό Αρχονταρίκι», ενημερωτική έκδοση της Ιεράς Μονής Καρακάλλου Αγίου Όρους, Άγιον Όρος χ.χ.


• Ευχαριστούμε τον Ηγούμενο Αρχιμ. π. Φιλόθεο, για τη ευγενική του φιλοξενία και τον Αρχοντάρη της Μονής, Μοναχό π. Νεκτάριο, για τη βιβλιογραφική του βοήθεια.

• Ευχαριστούμε το ΚΤΕΛ ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε. – Γραμμή Θεσσαλονίκης (Μαυρομματαίων & Ιουλιανού 19, Πεδίον Άρεως, Αθήνα, τηλ: 210 – 82.25.148, 210 – 82.26.345 & Σταθμός Υπεραστικών Λεωφορείων «Μακεδονία» Γιαννιτσών 194, Δενδροπόταμος Θεσσαλονίκης, τηλ: 2310 – 595.413, 2310 – 545.302), για την ευγενική προσφορά του, για τη μεταφορά μας στη διαδρομή Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Αθήνα, με σύγχρονα, πολυτελή, υπερυψωμένα και κλιματιζόμενα λεωφορεία

ΠΗΓΗ:Συντάκτης: Παναγιώτης Ριζόπουλος
Πηγή: Σ.Ο. ΙΟΥΝΙΟΣ 2006
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Εκτύπωση από orthodoxia.gr - ΣΤΥΛΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ 15/11/2011
http://www.orthodoxia.gr