Λόγοι Αγίου Φωτίου

Για τη νηστεία.

Νηστεία απ’ το Θεό είναι μαζί με την στέρηση των τροφών και η απομάκρυση απο τις αμαρτίες, απ’ τον φθόνο , το μίσος, την συκοφαντία, και τα άλλα κακά. Νηστεύοντας όλα αυτά αυτός που κάνει πραγματική νηστεία που την υπολογίζει ο Θεός, οφείλει να φεύγει μακρυά με άλματα μ’ όλη του τη δύναμη και όλη του την γρηγοράδα και να μένει άκαμπτος και ασάλευτος στις διαβολικές επινοήσεις· αυτός όμως που ασκεί την στέρηση απο τα φαγητά και δεν τηρεί την εγκράτεια απο τα γνωστά πάθη, μοιάζει με εκείνον που ρίχνει γερά θεμέλια στο κτίσιμο του σπιτιού του, όμως κατοικεί μαζί με φίδια και σκορπιούς και έχιδνες σ’ αυτό. Διότι όπως στο σπίτι εκείνο το χτίσιμο των γερών θεμελίων γίνεται παγίδα θανατηφόρος σ’ αυτούς που πλησιάζουν,επειδή ρίχνουν ύπουλα το δηλητήριο τους τα ερπετά που έχουν εκεί φωλιάσει , έτσι και ο άνθρωπος εκείνος, που έχει θεμελιώσει στη νηστεία την διαφήμησή του απο τους ανθρώπους, μέσα του όμως προστατεύει τα πάθη, που μοιάζουν με θηρία, και γίνεται καταστρεπτικός στους ανθρώπους.

Νηστεύει τα φαγητά; Καλά κάνεις. Διότι αυτό είναι όπλο ενάντιο στα πάθη για εκείνους που ξέρουν βέβαια καλά να το χρησιμοποιούν. Νήστεψε και τον φθόνο, για να υπολογίζεται η νηστεία σου απ’ το Θεό σαν νηστεία και να μην είναι προσωπίδα κάτω απο την οποία καλύπτονται οι άλλες κακίες, έχοντας παραπέτασμα το πρόσχημα της ασιτίας. Νηστεύεις τα φαγητά; Νήστεψε και την κενοδοξία, νήστεψε την κατάκριση και την συκοφαντία.

Να αποφύγουμε την πλεονεξία, που προκαλέι την αδικία και εξορίζει την δικαιοσύνη, που απομακρύνει την αγάπη πρός τους αδελφούς και αγκαλιάζει την μισανθρωπία. Να αποφεύγουμε τα μεθύσια και την λαιμαργία, που είναι μητέρες της ακολασίας και της πορνείας... Ας αποφύγουμε τις ζήλιες και τις διαφωνίες και τις διαμάχες, που γεννούν επιβουλές και απο τις οποίες οι φόνοι προέρχονται, επειδή απο κακά σπέρματα φυτρώνουν κακα γεωργικά προϊόντα. Ας τα μισήσουε αυτά και ας τα φτύσουμε· ας αγαπήσουμε τις εντολές του Κυρίου και μ’ αυτές ας στολίσουμε τους εαυτούς μας. Ας εκτιμήσουμε την παρθενία, ας επιτύχουμε την πραότητα, ας διατηρήσουμε την αγάπη αναμεταξύ μας, ας φέρουμε στα σπίτια μας τη φιλοξενία, ας καρατήσουμε την εγκράτεια...

Για την ελεημοσύνη

Σπλαχνίσου τον φτωχό και μη τον διώξεις, όταν σε παρακαλεί. Φαντάσου την ασταμάτητη φωτιά( του πάθους) του πλούσιου και σβήσε την φωτιά της φιλαργυρίας μέσα σου· μη μαζέψεις το χέρι σου απο τον φτωχό, για να μη χάσεις, όταν θα παρακαλάς εκείνον που θα σε δροσίσει με μιά σταγόνα νερό στο δάχτυλό του. Κάνε μέτοχο της περιουσίας σου το φτωχό , για να μην ακούσεις: απέλαβες τα αγαθά σου , όταν ζούσες...Στάξε , όσο βρίσκεσαι σε τουτη τη ζωή ,σταγόνια συμπόνιας, για ν’ αναβλύζουν για σένα ποταμοί φιλανθρωπίας... Και αν είσαι εύπορος και έχεις χρήματα, δώσε στον στερημένο. Εάν έτσι συντηρείς τον εαυτό σου με την μέτρια δαπάνη και εάν τον έκανες σίγουρο με την αυτάρκεια, ώστε τίποτα απο τα περιττά ή απο τα πλεονάσματα να μην αποθηκεύεις, απο όσα εσύ απολαμβάνεις δώσε τροφή στον φτωχό, μάλλον όμως απ’ όσα εσύ τον εαυτό σου διατρέφεις, θρέψε και τον φωχό. Αυτόν που τρέμει απο το κρύο ντύσε με ρούχο· τον άστεγο δέξου στο σπίτι σου· στούς ξένους γίνε φιλόξενος, έχοντας στο νού σου την φιλοξενία του Αβραάμ και την ευλογία που ο Θεός του ανταπέδωσε...Αν όμως και αυτά σου λείπουν, δώσε ένα ποτήρι κρύο νερό· το δέχεται ο Χριστός απο σένα όχι λιγώτερο ευχάριστα απο τις πολυτελείς προσφορες των πλουσίων. Διότι όχι τον όγκο του δώρου, αλλά αφού ζυγίσει τον τρόπο της απόφασης, δέχεται την προθυμία ( ο Θεός). Μέχρι αυτό το σημείο απλώνει τα όρια της ελεημοσύνης (ο Θεός), μαλλόν όμως ουτε εδώ σταματα· αλλά εάν ακόμα και αυτο σου λείπει( το νερό) και σε παρακινεί για ελεημοσύνη η διάθεσή σου, επισκέψου τον φυλακισμένο, συμπάθησε με την καρδιά σου αυτόν που πάσχει, αναστέναξε απο την ψυχή σου για το δυστύχημα που έγινε, στάξε ένα δάκρυ για να δροσιστεί αυτός που υποφέρει. Διότι όταν αληθινά συμπάσχεις με τον πλησίον, πολλή παρηγοριά δίνεις σ΄ αυτόν που δυστυχεί...

Για την αγάπη

Αγαπητοί , ας φροντίζουμε για την αγάπη· αυτήν με βιασύνη ας επιδιώξουμε, αυτήν ας κάνουμε συγκάτοικο, αυτήν ας μεταφέρουμε μαζί μας στις αγορές , στις πόλεις, στις εημιές, στις αίθουσεςς των συνεδριάσεων, στα δικαστήρια· μάλλον όμως, ας την κρατάμε καλά την αγάπη, δεν θα βλέπουμε καθόλου δικαστήρια· δότι αυτή έχει γίνει πηγή μακριοθυμίας, χρηστότητος, επιείκειας, έλλειψης οργής, πραότητος, πίστεως, ελπίδας, υπομονής....Ας αγαπήσουμε ο ένας τον άλλον , αγαπητοί , για να διατηρήσουμε τα χαρίσμα τα που μας έχει δώσει ο Θεός, για να μην αχρηστεύσουμε την ομορφιά των αρετών. Ας αγαπήσουμε ο ένας τον άλλον για να αξιωθούμε και να γίνουμε και να ονομασθούμε παιδιά του Θεού, για να κληρονομήσουμε την βασιλεά των Ουρανών.

Για τη ματαιότητα της ζωής


Προσέχετε, αελφοί , και αντιληφθείτε πόσο τιποτένια είναι η ζωή μας και πόσο γρήγορα μαραίνεται ,διοτι με σκιά παρομοιάζεται και με όνειρα παραβάλλεται και δεν είναι απο τίποτα απ’ αυτά σταθερώτερη· διότι η εδώ ζωή αν και φαίνεται να παραμένει, όμως παρέρχεται, όταν όμως περάσει δεν επιστρέφει. Ας συλλογιστούμε τι είμαστε και πόσο καιρό θα ζήσουμε , που κατόν θα πάμε και πως θα ειπράξουμε τις ευθύνες γι’ αυτά που κάναμε στη ζωή μας και ας μην εξαρτάμε τους εαυτούς μας απο την παρούσα μόνο ζωή, αλλά και την μελλοντική ας θυμόμαστε. Θυμήσου , λέει , ο προφήτης, τα μακρυνά γηρατειά σου και δεν θα αμρτήσεις ποτέ, ας βάλουμε μυαλό και ας μελετήσουμε τον θάνατο πρίν πεθάνουμε , για να ζήσουμε μέτα τον θάνατο ύπνο τίμιο κοντά στον Κύριο μας...Όσο στέκεται το πανηγύρι, με βιασύνη ας αγωνιστούμε για να έχουμε έτοιμα τα εφόδια της πορείας μας. Πολύ και μεγάλη είναι η ανάγκη των εφοδίων και η προσπάθεια με την οποία θα μπορέσουμε να εμπορευθούμε αυτά είναι χωρίς ταλαιπωρίες· δεν χρειάζονται περισσότροι κόποι, ούτε κοπιαστικός και μακρύς δρόμος, ούτε χρειάζεται να πλεύσουμε στο αμέτρητο πέλαγος της θάλασσας...δικά μας είναι τα κέρδη της προσπάθειας, σε μας είναι η πηγή των δακρύων που τρέχουν στα μάγουλά μας, λούζουν με λαμπρότητα την ψυχή και ποτίζουν τον παράδεισο για να φέρει σε μας καρπούς.

Κανείς να μη εγκαταλείψει τον αγώνα, κανείς να μη καμφθεί, αγαπητοί, κανείς να μη λιποτακτήσει. Όλοι με προθυμία ριχτούμε στον αγώνα, με γενναιότητα ας πολεμήσουμε. Ας υπομείνουμε με γενναιοψυχία, ας παραταχθούμε εναντίον του εχθρού με ανδρεία. Διότι στο μέσον στέκεται εκείνος που θα δώσει το στεφάνι της νίκης, ο Χριστός, και θα μας προσφέρει τα βραβεία της νίκης.

Για τον πνευματικό αγώνα

Τι λέει λοιπόν; Επειδή αμαρτήσαμε μετά το βάπτισμα και επειδή με τα σφάλματά μας καταμολυνθήκαμε, δεν υπάρχει για μας ελπίδα σωτηρίας; δεν υπάρχει φάρμακο επιστροφής; Τα πάντα έχουν χαθεί, τα πάντα έχουν εξαφανιστεί, η μακροθυμία, η φιλανθρωπία, η ανεξικακία και η ευσπλαχνία;... Δεν υπάρχει άλλος δρόμος θεραπείας; Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να αποκτήσουμε πάλι ότι χάσαμε; Όσο εξαρτάται απο τις αμαρτωλές μας πράξεις δεν υπάρχει. Όσο όμως εξαρτάται απο την χρηστότητα και την ανείπωτη φιλανθρωπία του Θεού, υπάρχει τρόπος σωτηρίας. ποιός είναι λοιπόν αυτός; Η εξομολόγηση μετά απο ειλικρινή μετάνοια....Πως όμως να εξομολογηθώ; Μιμούμενος τον άσωτο και πέφτοντας στα πόδια του Κυρίου και κραυγάζοντας με καρδιά συντετριμμένη και με πνεύμα ταπεινώσεως: αμάρτησα στον ουρανό και ενώπιόν Σου, δέξαι με , Πατέρα, μετανοούντα...Πως να εξομολογηθώ; Ελεώντας τον φτωχό και τον ζητιάνο και συγχωρώντας του πλησίον τις αδικίες. Με αυτόν τον τρόπο η αμαρτία εξαλείφεται , έτσι καθαριζόμαστε απο τα σφάλματα...

Ας μη μιμηθούμε την αγνωμομσύνη των Ιουδαίων , αλλά ας ζηλέψουμε την ευγνωμοσύνη των παιδιών...Ας γίνουμε και εμείς σαν τα παιδιά... Ας γίνουμε παιδιά ως προς την κακία... Ας προσφέρουμε κλαδιά με καρπούς ελεημοσύνης στον Κύριο, για να εισέλθουμε στην αιώνια χαρά των δικαίων. Ας τον προϋπαντήσουμε στρώνοντας χιτώνες. Πως όμως να τους στώνουμε; με το να τους στώνουμε για τους φτωχούς· διότι Αυτός δέχεται για τον εαυτό του τις υπηρεσίες μας στους φτωχούς και μας λεει δυνατά: ότι κάνατε για τον καθένα απο αυτούς τους αδελφούς μου, σε μένα το έχετε κάνει. Ω φωνή αγαπημένη και θεϊκή: Σε μένα, λέει , στώνεις τα ρούχα σου, όταν μ’ αυτά τους φτωχούς ντύνεις, εμένα περιθάλπεις, όταν σ’ αυτους γλυκαίνεις που πικρούς πόνους του κρύου...

Για την σταυρική θυσία

Γιατί πεθαίνει όλα αυτά ο Δεσπότης του παντός; Για να αναβλύσει απο το Σταυρό του η σωτηρία για σένα, για να σε απαλλάξει απο την δουλεία του διαβόλου, για να σε αρπάξει απο την παλιά τυραννία. Αλλά εκείνος τα πάσχει αυτά, για να μας εξαγοράσει μια για πάντα, επειδή πουληθήκαμε στην αμαρτία, εμείς όμως αρχίζουμε πάλι να παραδίνουμε τους εαυτούς μας στις τόσο αισχρές και άθλιες ηδονές και στην τεμπελιά; Εκείνος μαστιγώνεται για να απομακρύνει τις μάστιγες των αμαρτιών απο πάνω μας και εμείς πάλις υποκλινώμαστε σ’ αυτές σαν σε καλους κυρίους; Εκείνος παραδίνει το σώμα Του στον θάνατο για να σώσει ζωή στην ψυχή μας, και εμείς εξαγριώνουμε το δικό μας σώμα με έκφυλες πράξεις και επιτρέπουμε σ’ αυτό να παλεμά και να ζητά το φόνεο της ψυχής; Εκείνος γεύεται τον θάνατο, για να μας χαρίσει την αθανασία, και εμείς φιλονεικούμε να καταπνίξουμε τους εαυτούς μας με τη θηλειά των παθών; Η γή σείεται, ο ήλιος σκοτινιάζει , το καταπέτασμα του ναού σχίζεται , γιατι βλέπει τον δεσπότη σταυρωμένο για χάρι μας, εμείς ίμως καθόλου δεν λυπούμαστε για τις αμαρτίες μας; Τα στοιχεία της γής αλλοιώνονται, και σε σένα δεν γίνεται καμιά μεταβολή προς το καλύτερο; Ούτε αυτά δεν σε παρακινούν σε μετάνοια, ούτε σε μαλακώνουν την πώρωσι της ψυχής σου;