Αγιορείτου Μοναχού: Αδειαλείπτως προσεύχεσθε

Αγιορείτου Μοναχού
«Αδιαλείπτως προσεύχεσθε»

Μελέτημα 1ον

Με την προσευχή μιλάει ο άνθρωπος άμεσα με τον Θεό. Με την προσευχή ο άνθρωπος γίνεται παιδί του Θεού! Με την προσευχή ξεπερνιούνται τα εμπόδια του βίου τούτου, δηλαδή οι θλίψεις, οι στενοχώριες, τα βάσανα, οι δυτυχίες, οι στερήσεις, οι μηχανορραφίες, οι ραδιουργίες, οι καταλαλιές και οι συκοφαντίες. Με την προσευχή συντρίβονται τα βέλη των ορατών και αοράτων εχθρών.
Με την προσευχή αποκτούμε τη μακαρία υπομονή του Θεανθρώπου και Σωτήρα Χριστού και των αγίων ανδρών της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης. Με τη προσευχή αποκτούμε περισσότερη πνευματική δύναμη!.. Με την παίρνουμε την ουράνια παρηγοριά και παραμυθία της ψυχής! Με την προσευχή αποκτούμε την Ουράνια Σοφία. Με την προσευχή τελούνται τα επτά μυστήρια της Εκκλησίας μας. με την προσευχή λαμβάνουμε τον επιούσιον άρτον μας, δηλαδή τα υλικά και τα πνευματικά αγαθά! Με την προσευχή αντλούμε περισσότερο θάρρος , υπομονή και ελπίδες.
Με την προσευχή οι άγιοι άνδρες της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης ετέλεσαν θαύματα, νεκρούς ανέστησαν , ασθενείς θεράπευσαν και λογής –λογής βασανιστήρια υπέμειναν!... με την προσευχή γινόμαστε όμοιοι με τους αγ. Αγγέλους, οι οποίοι νύχτα- μέρα υμνούν και δοξολογούν τον Θεό! Με την προσευχή γίνονται τα θαύματα! Με την προσευχή θεραπεύονται ανίατες ασθένειες και εκδιώκονται τα δαιμόνια! Με την προσευχή μπορούμε να σταθούμε στα πόδια μας και να βαδίσουμε απρόσκοπτα το δρόμο του Θεού. Με την προσευχή ο νους και η καρδιά μας καθαρίζονται από κάθε κοσμική πονηριά! Με την προσευχή ο νους και η καρδιά μας γίνονται ναός του Παναγίου Πνεύματος! Με τη προσευχή ο Πατήρ, ο Υιός και το άγιον Πνεύμα εισέρχονται και κατοικούν στις καρδιές μας!...
Με την προσευχή η γλώσσα μας γίνεται σάλπιγγα του Αγ. Πνεύματος, σαλπίζουσα ουράνια ρήματα. Με την προσευχή μας δίνονται αόρατα οδηγίες και συμβουλές από το Πανάγιο Πνεύμα!... Με την προσευχή παραμένει διαρκώς κοντα΄μας ο φύλακας Άγγελος και μας φυλάσσει από κάθε κακό. Με την προσευχή ανοίγονται τα πνευματικά αυτιά της ψυχής και ακούνε τη γλυκόηχη ουράνια φωνή του Κυρίου μας Ιησού , καθώς επίσης ανοίγονται και τα πνευματικά μάτια της ψυχής. Με την προσευχή αποφεύγουμε να σκεφθούμε ή να κάμουμε το κακό. Με την προσευχή γινόμαστε ταπεινότεροι και αγαθότεροι. Με την προσευχή νικάμε τις πανουργίες των ορατών και αοράτων εχθρών! Με την προσευχή παρηγορούμεθα και ανακουφιζόμεθα στις λογή- λογής θλίψεις της ζωής!...
Για να ωφεληθούμε από την προσευχή πρέπει:
α) να ξεχνάς κάθε φροντίδα , και β) Το λόγο που προσφέρει το στόμα αυτόν να συλλογίζεται και ο νούς μας, δηλαδή να μη λαλεί άλλα η λγώσα και άλλα σκέπτεται ο νούς μας. τότε αληθινά η προσευχή ανεβαίνει στον Ουράνιον Πατέρα και παίρνουμε τα μεγάλα χαρίσματα και τις δωρεές του Αγ. Πνεύματος και συγχωρούνται οι αμαρτίες μας

Μελέτημα 2ον

Η προσευχή είναι από τις κυριότερες και ισχυρότερες δυνάμεις που κάνουν τον προσευχόμενο να ξαναγεννιέται και του χαρίζουν σωματική και πνευματική ευεξία. Χωρίς την προσευχή ούτε οι αμαρτίες μας συγχωρούνται ούτε Μυστήριον κάνουμε ούτε και ο Θεός μας δίνει τη βοήθεια του και τη Χάρη Του.

Η προσευχή είναι τα μάτια και τα φτερά της ψυχής μας και μας δίνει θάρρος και δύναμη ν’ αντικρύσουμε τον Θεό.

Προσευχήσου, λοιπόν, αδελφέ μου με τα στόμα, ώσπου να σε φωτίσει η Θ. Χάρη να προσεύχεσαι και με την καρδιά σου. Τότε θα συντελεσθεί μέσα σου με θαυματουργικό τρόπο εορτή και πανήγυρη και δεν θα προσεύχεσαι πια με το στόμα αλλά με την καρδιά. Σε κάθε σου εργασία από το πρωΐ μέχρι το βράδυ, ας προηγείται η προσευχή! Αυτή ας κυβερνάει όλε σου τις πράξεις! Αυτής γεννάει τη μετάνοια και το δάκρυ! Αυτή προχωράει ως τα μύχια των λογισμών μας. αυτή είναι η γεννήτρια της Θείας Αγάπης! Αυτή καθαρίζει το λογιστικό της ψυχής. Αυτή εξαγνίζει τους Αγγέλους και του Αγίου! …αυτή φυλάγει καθαρό το επιθυμητικό ψυχής με το να βρίσκεται μπροστά τον Θεό, να ομιλεί και να προσκολλάται σ’ Αυτόν μ’ όλη της την επιθυμία. Γιατί καθένας που αγαπάει και φοβάται τον Θεό είναι αδύνατο να μη σκέπτεται ταπεινά, είναι αδύνατο να κυβερνάται από το θυμό., γι’ αυτό και λέμε πως η οσία ταπείνωση καθαρίζει την ψυχή.

Μελέτημα 3ον

Ο Θεός έχει παραχωρήσει στη θέληση και στη δύναμη του ανθρώπου μόνο την ποσότητα της προσευχής. Έχει διδάξει τη συνεχή και αδιάλειπτη προσευχή πάντοτε και σε κάθε τόπο. Μόνο μ’ αυτόν τον τρόπο γινόμεθα κάτοχοι του μυστικού της αληθινής προσευχής και πίστεως. Μόνο έτσι τηρούμε τις εντολές του Θεού και πετυχαίνουμε τη σωτηρία μας. η ποσότητα λοιπόν της προσευχής εξαρτάται από τον άνθρωπο.

Οι Ξανθόπουλοι Κάλλιστος και Ιγνάτιος συμβουλεύουν συχνή προσευχή στο Όνομα του Ιησού Χριστού πριν από κάθε έργο και πράξη , επειδή η συχνότητα τελειοποιεί ακόμη και την ατελή προσευχή. Ο δε Διάδοχος Φωτικής παραδέχεται ότι, όταν ο άνθρωπος επικαλείται το όνομα του Θεού όσον μπορεί συχνότερα, δεν πέφτει εύκολα σε αμαρτήματα. Μάθε ότι κάθε παλμός και κάθε σκέψη προσευχής οφείλεται σ’ ενέργεια του Αγ. Πνεύματος και είναι η μυστική φωνή του Αγγέλου φύλακος του καθενός μας. Το όνομα του Ιησού Χριστού , που επικαλούμεθα στην προσευχή , περιέχει μέσα του ατοϋπάρχουσα και αυτενεργούσα ανορθωτική δύναμη.
Μην ανησυχείς λοιπόν από την ατέλεια και την ξηρασία της προσευχής σου, αλλά περίμενε μ’ επιμονή τον καρπό της συχνής επικλήσεως του Θείου Ονόματος και δεν θ’αργήσει να έλθει. Εκείνο που θα πρέπει να σε ανησυχεί είναι η αμέλεια για προσευχή. Αυτή ήταν η κύρια και μοναδική αιτία ,που έσπρωξε τον Απ. Πέτρο στο ν’ αρνηθεί τον Χριστό! …Αυτή ήταν εκείνη που τον είχε κάνει περήφανο∙ γιατί, όποιος νομίζει τον εαυτό του ασφαλή και σταθερό, δεν ζητάει με την προσευχή τη βοήθεια του Θεού.

Ο Απ. Πέτρος είχε πολλούς λόγους να καταφύγει στην προσευχή: γιατί και ο Κύριος του το είχε παραγγείλει λέγοντας σ’ όλους του Αποστόλους « έχετε πάντα το νου σας και προσεύχεσθε, για να μη μπείτε σε πειρασμό». Ακόμη και ιδιαίτερη παρατήρηση του έκαμε ο Κύριος , όταν του είπε: «Πέτρε, κοιμάσαι;». Ακόμη ο Πέτρος είχε πρόσφατο το παράδειγμα του Κυρίου , που προσευχόταν συνέχεια επί ώρες. Κι’ όμως όλα αυτά δε μπόρεσαν να τον κάνουν να ξυπνήσει από το βαρύ ύπνο , που τον είχε κυριεύσει . Βλέπεις, αδελφέ, πόσο αδύνατος είναι ο ταλαίπωρος άνθρωπος, όταν δεν ζητάει με την προσευχή βοήθεια από τον Θεό;


Μελέτημα 6ον

Ο Πανάγαθος Θεός ακούει τις προσευχές όλων μας ανεξαιρέτως, αρκεί να εκπορεύονται και εκπέμπονται από τα βάθη της καρδιάς μας. Ακόμη και των αμαρτωλών τις προσευχές ακούει ο Κύριος, όταν γίνονται με πίστη και πραγματική μετάνοια. Χαίρεται μάλιστα ο Κύριος, όταν οι αμαρτωλοί , πικρά μετανιωμένοι για τις πράξεις τους , ζητούν συγχώρεση. Έτσι χάρηκε ο πατέρας της παραβολής του Ασώτου κι’ έσφαξε το μόσχο το σιτευτό , μόλις γύρισε ο παραστρατημένος υιός τους! Ο προφητάναξ Δαβίδ, ο μεγάλος αυτός ποιητής και ψαλμωδός, που οι προσευχές του περιέχονται στο ανυπέρβλητο Ψαλτήρι «Αμάρτησα απέντανι του Κυρίου» ομολόγησε, όταν συνήλθε από το παραστράτημα του. Και ο Κύριος του φανέρως : «Σου συγχώρεσα την αμαρτία σου, μη λοιπόν στενοχωρείσαι γι’ αυτήν».

Όταν ο αυταρχικός και σκληρόκαρδος βασιλειάς των Ιουδαίων Μανασσής ταπεινώθηκε νικημένος κι’ αιχμαλωτισμένος από τους Ασσύριους και προσέφυγε στον Θεό και τον παρεκάλεσενα τον συγχωρέσει για τα’ αμαρτήματά του, Εκείνος «και υπήκουσε αυτού και υπήκουσε της βοής αυτού και επέστρεψεν αυτόν εις Ιερουσαλήμ επί την Βασιλεία Αυτού»…

Κατά την παραβολή του Κυρίου Ιησού, όταν ο Τελώνης μπήκε στο ναό και ταπεινός και συντριμμένος ζήτησε συγώχρεση λέγοντας∙ «Θεέ μου, λυπήσου με τον αμαρτωλό και συγχώρεσέ με». Επειδή τα λόγια βγήκαν από τα μύχια της καρδιάς του, έκαναν τον Μεγαλοδύναμο να τον συγχωρέσει. Και κατά τη σταύρωση του Κυρίου μας Ιησού, ένα «Μνήσθητι μου, Κύριε», δηλαδή «θυμήσου με, Κύριε, όταν έλθης στη Βασιλεία σου» του ενός από τους δύο ληστές, στάθηκε ικανό , για να μπει αυτός μέσα στον Παράδεισο!

Μη διαστάσεις λοιπόν και συ αδελφέ μου , όταν ως άνθρωπος πέσεις σε κάποιο αμάρτημα , να ζητήσει τη συγχώρεση από τον Κύριο μας. να είσαι βέβαιος , πως , όταν η μετάνοια σου είναι πραγματική , θα σου δοθεί η άφεση.

Αγιορείτου Μοναχού
«Αδιαλείπτως προσεύχεσθε»
«Ορθόδοξος Κυψέλη»


Μελέτημα 8ον

Η σωτηρία του ανθρώπου εξαρτάται από την προσευχή, γιατί τον ενώνει με τον Θεό. Όταν ο άνθρωπος είναι ενωμένος με τον Θεό, είναι επόμενο να μη ξεφεύγει από το Νόμο του Θεού και να προσέχει σε κάθε βήμα του. Έτσι με την προσευχή όλοι μας οι σκοποί είναι θεάρεστοι. Όλες μας οι ενέργειες στρέφονται από επιτυχία, γιατί έχουμε συμπαραστάτη μας τον Θεό. Είναι λοιπόν η προσευχή κάτι αναγκαίο και πρωταρχικό στη ζωή μας.

Όμως ο σατανάς μας παραμονεύει πάντοτε, για να βρει μια στιγμή , που δεν κρατάμε το όπλο της προσευχής, ώστε να μας παρασύρει στο δρόμο του, που πάντα είναι εύκολος και κατηφορικός. Να, γιατί επιβάλλεται η προσευχή μας και να είναι πάντοτε συνεχής και αδιάλειπτη. Η εκτέλεση των άλλων χριστιανικών καθηκόντων μας γίνεται κατά διαστήματα, το καθήκον όμως της προσευχής επιβάλλεται να γίνεται αδιάκοπα και συνεχώς.

Πρέπει να ξέρεις, αδερφέ μου, ότι και η απλή επίκληση του Ονόματος του Κυρίου είναι προσευχή!... Και δε χωράει αμφιβολία, ότι αυτό μπορεί και πρέπει να γίνεται συνεχώς, σε κάθε αναπνοή μας…μ’ αυτόν τον τρόπο η σκέψη μας και η μνήμη μας κατευθύνεται συνεχώς στον Θεό. Η πορεία αυτή της σκέψης μας στη θεϊκή παρουσία σημαίνει δόσιμο ολοκληρωτικό του είναι μας στον Κύριο Ιησούν. Σημαίνει δόσιμο ψυχής μας σ’ Αυτόν. Να, γιατί οι Άγιοι Πατέρες μας συμβουλεύουν να επικαλούμεθα το Όνομα του Κυρίου Ιησού σε κάθε αναπνοή μας.

Οι δυνάμεις του κακού, που είναι αντίθετες στην προσευχή της καρδιάς μας, μας επιτίθενται από δύο μέρη: Από τ’ αριστερά και από τα δεξιά. Δηλαδή: Όταν δεν μπορούν να μας εμποδίσουν τη προσευχή με τις μάταιες και αμαρτωλές σκέψεις, φέρνουν στο μυαλό μας λογής-λογής υλιστικές σκέψεις, για να ματαιώσουν την προσευχή μας, που δεν ανέχεται να υποφέρει ο μισόκαλος σατανάς… και κάνει το παν, για να μας ξεγελάσει να εγκαταλείψουμε τη συνομιλία με τον Θεό, αρχίζοντας κοσμικές συνομιλίες μ’ ανθρώπους.

Κλείνε λοιπόν , αδελφέ μου, σαν άλλος Οδυσσέας τ’ αυτιά της ψυχής σου προς τις σειρήνες του κόσμου του αιώνα αυτού, που, κατά το ταξίδι της ζωής σου, ακούς από δεξιά ή αριστερά σου να σου τραγουδούν μαγικά τραγούδια για υλιστικές και μοντέρνες ιδέες.


Μελέτημα 9ον

Για να είναι αληθινή η προσευχή , πρέπει να γίνεται με αποκλειστικό σκοπό να μας συνδέσει με τον Θεό∙ γι’ αυτό η καλύτερη , η αληθινή προσευχή είναι εκείνη , που γίνεται στα κρυφά. Για τη μυστική προσευχή ο Ευαγγελιστής Ματθαίος γράφει: «Συ , όταν προσεύχεσαι , έμπα στο ταμείο σου και αφού κλείσεις καλά την πόρτα σου , προσευχήσου στον Πατέρα σου εκεί στα κρυφά». Ταμείο εδώ εννοεί την καρδιά μας και τον ψυχικό μας κόσμο γενικά. Εκεί όπου φυλάγουμε τους μύχιους λογισμούς μας, τα συναισθήματα μας και τις επιθυμίες μας. εκεί μας συμβουλεύει να μπαίνουμε κάθε φορά που θέλουμε να προσευχηθούμε. Και όταν μας λέει να κλείνουμε την πόρτα, εννοεί την πόρτα κυρίως των σωματικών περισπασμών και φροντίδων. Μόνο με το κλείσιμο αυτής της πόρτας εξασφαλιζόμαστε από κάθε πειρασμό και ο νους μας προσηλώνεται στον Θεό.

Ο δε ιερός Θεοτόκης γράφει: « Όταν προσεύχεσαι , βάλε όλη σου την προσοχή και επιμέλεια να ακούνε τα’ αυτιά σου όσα λέει το στόμα σου, και να αισθάνεται κη καρδιά σου όσα λαλεί η γλώσσα σου…. Τότε αληθινά μπήκες μέσα στο ταμείο σου και έκλεισες την πόρτα σου. τότε αληθινά η προσευχή σου ανεβαίνει σαν θυμίαμα ενώπιον του Κυρίου αι κατεβάζει από τον Ουρανό τη συγχώρεση των αμαρτιών σου και τα μεγάλα χαρίσματα του φιλάνθρωπου Θεού.

Αφετηρία και παντοτινή ενέργεια για την εξασφάλιση της σωτηρίας μας είναι η προσευχή, που κατ’ αυτόν τον τρόπο γίνεται το πρώτο καθήκον κάθε χριστιανού , που θέλει να φέρει άξια το όνομα του Κυρίου μας. για τους λόγους αυτούς το άγιο Ευαγγέλιο παραγγέλλει την αδιάλειπτη προσευχή.

Όλες οι πράξεις ευσεβείας έχουν η κάθε μια τον καιρό τους. Η προσευχή δεν περιορίζεται χρονικά, είναι δικά της όλα τα χρόνια της ζωής μας. Χωρίς την προσευχή καμμία αγαθή πράξη δεν γίνεται καλά. Όποιος αποφασίσει να επικαλείται το όνομα του Κυρίου Ιησού συνεχώς , είναι φυσικό στην αρχή να συναντάει δυσκολίες. Όσο όμως περισσότερο επιμένει, τόσο γρηγορότερα συνηθίζει και εξοικειώνεται με την προσευχή . και η γλώσσα του και τα χείλη του αποκτούν τέτοια ικανότητα, ώστε χωρίς καμμία προσπάθεια ύστερα από λίγο καιρό ,αυτός που προσεύχεται αντιλαμβάνεται ότι η προσευχή του έγινε ένα συνεχές και ουσιώδες απόκτημα. Κι’ αν καμμία φορά του συμβεί για ένα οποιοδήποτε λόγο να την σταματήσει, αισθάνεται έντονα σαν κάτι να του λείπει!....Κατ’ αυτόν τον τρόπο η προσευχή του γίνεται συνήθεια και το μυαλό του αρχίζει να συνηθίζει και να παρακολουθεί την ενέργεια των χειλέων . Έτσι έχει για γενικό αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας πηγής ευφροσύνης για την καρδιά, απ’ όπου εκπέμπεται η αληθινή προσευχή!...

Μελέτημα 10ον

Τούτη η γενική διαπίστωση , αδελφέ μου, πρέπει να σε σπρώξει και σένα να γίνεις λειτουργός της αδιάλειπτης προσευχής, που θα χαρίσει φωτισμό στο μυαλό σου και θα διώξει μακριά από σένα όλες τις κακές σκέψεις. Εάν επιθυμείς πραγματικά ν’ αποδιώξεις κάθε αντιχριστιανική σκέψη και να εξαγνίσεις το νού σου , αυτό θα το καταφέρεις με την προσευχή. Τίποτε δεν μπορεί να ρυθμίσει τις σκέψεις μας όσο η Προσευχή!... Ο Αγιος. Ιωάννης της Kλίμακος λέει τα εξής: «Νίκησε τους εχθρούς στο μυαλό σου με το όνομα του Ιησού. Δεν θα εύρεις άλλο όπλο δυνατότερο απ’ αυτό! ομοίως και τα πάθη σου θα κατασιγάσεις μέσα σου και θα τα εξαλείψεις με την προσευχή»!...
«Μείζων ο εν ημίων ή ο εν τω κόσμω», λέει η Αγ. Γραφή. Μη φοβάσαι ούτε ατυχήματα ούτε καταστάσεις. Η προσευχή θα σε προστατεύσει και θ’ απομακρύνει κάθε κακό από σένα. Θυμήσου τον Ραπ. Πέτρο , όταν έδειξε ολιγοπιστία και άρχιζε να βυθίζεται στη θάλασσα της Τιβεριάδος. Και πρόσεξε , αν είσαι οκνηρός κι απρόσεκτος στην προσευχή , δεν θα σημειώσεις πρόοδο ούτε στην επιδίωξη αφοσιώσεώς σου στον Κύριο ούτε στην απόκτηση της ειρήνης και της σωτηρίας.

Όσο για την αδιάλειπτη προσευχή, πρέπει να ξέρεις πως στην ουσία της είναι η συνεχής επίκληση του Ονόματος του Κυρίου Ιησού και θεού μας. Αν επικαλούμαστε το όνομα του Κυρίου Ιησού, προφέροντας το ψυθιριστά ή νοερά, κι’ όταν στεκόμαστε, κι’ όταν καθόμαστε, κι’ όταν συνομιλούμε κι’ όταν περπατούμε, κι’ όταν τρώγουμε, κι’ όταν κάνουμε ο,τιδήποτε άλλο παντού και πάντοτε, κάνουμε αδιάλειπτη προσευχή! Η συχνότητα στην προσευχή δημιουργεί μια συνήθεια για προσευχή , που δεν αργεί να γίνει δεύτερη φύση και φέρνει συχνά το νου και την καρδιά σε ανώτερη ψυχική κατάσταση! Η συχνή εξάσκηση στην προσευχή απομακρύνει την ψυχή από τα διάφορα αμαρτήματα επιστρατεύοντας την και εξασκώντας της να κάνει αυτό που είναι ουσιώδες, για να πετύχει την ένωση της με τον Θεό.
Η συχνότητα στην προσευχή είναι ο μοναδικός τρόπος για να φθάσει κανείς στο ύψος της αληθινής και καθαράς προσευχής. Αποτελεί το καλύτερο μέσο αποτελεσματικής προπαρασκευής για προσευχή και τον ασφαλέστερο δρόμο, για να φτάσει ο άνθρωπος στο τέρμα, την σωτηρία της ψυχής του! Δεν μπορεί να θεωρείται Χριστιανός εκείνος που αγνοεί τα παρακάτω:
α) Ότι πρέπει να προσεύχεται συχνά με επιμέλεια και ότι ο Θεός επιθυμεί αυτήν την προσευχή του,
β) Ότι πολλέ φορές τιμωρούμεθα από την αμέλεια μας για προσευχή , και
γ) ότι όλοι οι Άγιοι προσεύχονται θερμά και συνεχώς.

Ο Νικήτας Στηθάτος στη Φιλοκαλία λέει για την προσευχή: «Αυτός που κατόρθωσε να πετύχει την πραγματική και πλημμυρίστηκε το είναι του από την αγάπη του Χριστού, δεν γίνεται αιχμάλωτος των αισθήσεων του και δεν δίνει την προτίμησή του σε τίποτε. Δεν υπερτιμάει τον δίκαιο και δεν κατακρίνει κανένα και ομοιάζει με τον Θεό, «που ανατέλλει τον ήλιο επί πονηρούς και αγαθούς και βρέχει επί δικαίους και αδίκους».

Μελέτημα 11ον

Την νοερά προσευχή ο καθένας μας μπορεί να την αποκτήσει και να την κάνει μέσο επικοινωνίας του με τον Κύριο. Δεν στοιχίζει τίποτε, εκτός από την προσπάθεια της σιωπής και την φροντίδα για την όσο το δυνατόν συχνότερη επίκληση του γλυκύτατου ονόματος του Κυρίου Ιησού, που γεμίζει τον άνθρωπο με αγαλλίαση. Η ενδοσκόπηση του ψυχικού μας κόσμου μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε τι μυστήριο είναι ο άνθρωπος. Να νιώσουμε την ευφροσύνη της αυτογνωσίας και να χύνουμε πικρά δάκρυα μετανοίας για τις πτώσεις μας και την αδυναμία της θελήσεώς μας. Με το νού μέσα στην καρδιά μας μπορούμε να κάνουμε σιωπηλοί κρίσεις και να διαβάζουμε μυστικά ολόκληρα βιβλία. Έτσι , ας μην αφήνουμε το νού μας να λέει τίποτε άλλο, παρά την σύντομη και μονολόγιστη καλούμενη προσευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ Υιέ του Θεού, ελεήσόν με».

Αλλά δεν αρκεί μόνον αυτό. Χρειάζεται ακόμη να κινήσεις και τη θέλησή σου , δηλαδή να λες την ευχήν αυτή μ’ όλη τη δύναμη της αγάπης σου προς τον Κύριον Ιησούν. Μόνον όταν απερίσπαστη από άλλες έννοιες και σκέψεις έλθει η ψυχή μας σ’ επαφή με τον Κύριο, τότε προσκολλάται με αγάπη στα νοήματα της ευχής…Όμως ο νούς μας από τα μικρά μας χρόνια έχει συνηθίσει να πετάει ,καθώς λέμε στα αισθητά πράγματα του έξω κόσμου και στις διάφορες υποθέσεις , που μας απασχολούν ως άτομα. Ανάγκη λοιπόν να καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια , για να κατευθύνεται την ώρα της προσευχής όλη μας η σκέψη στην καρδιά. Για να το πετύχουμε αυτό γρηγορότερα οι Άγιοι Πατέρες μας συμβουλεύουν τα παρακάτω: Όταν λέμε τη νοερά προσευχή , να κρατάμε την αναπνοή μας κατά τρόπο ώστε να μην αναπνέουμε με φυσικό ρυθμό, αλλ’ ύστερα από κάθε απαγγελία της ευχής. Το κράτημα αυτό της αναπνοής γίνεται αιτία να στενοχωρείται η καρδιά μας μ’ αποτέλεσμα να πονεί. Συνέπεια του πόνου είναι να επιστρέψει ο νους στην καρδιά και στη συνέχεια η ανάμνηση του Θεού μας φέρνει μια γλυκεία ευχαρίστηση. «Εμνήσθην του Θεού και ηυφράνθην», δηλαδή : «Θυμήθηκα τον Θεόν και ευχαριστήθηκα». Είναι διαπιστωμένο πια ότι εκείνοι που μνημονεύουν το όνομα του Κυρίου νιώθουν ηδονή και ευχαρίστηση.

Έπειτα με το λίγο και μικρό αυτό κράτημα της αναπνοής λεπτύνεται η σκληρότητα της καρδιάς και γίνεται πιο ταπεινή και πιο κατάλληλη για κατάνυξη και πιο εύκολη στα δάκρυα. Μ’ άλλα λόγια ο ψυχικός μας κόσμος γίνεται πιο κατάλληλος για να λάμψει μέσα μας το Θείο φώς!... Λέει ο Αγ. Μάρκος «Η ανάμνηση του Θεού για την καρδιά είναι πόνος που προκαλείται για την ευσέβεια. Όποιος ξεχνάει το Θεό γίνεται δούλος των παθών και ανάλγητος στον πόνο». Αλλού πάλι ο ίδιος λέει: «Ο νούς όταν προσεύχεται απερίσπαστος , στενοχωρεί την καρδιά, και τις συντριμμένες και ταπεινωμένες καρδιές ο Θεός ποτέ δεν τις εξουθενώνει».

Μελέτημα 12ον

Από τα παραπάνω βγαίνει το συμπέρασμα ότι πιο πολύ οι αρχάριοι έχουν ανάγκη από το κράτημα της αναπνοής, όταν προσεύχονται. Όσο για τους προοδευμένους στην εργασία της νοεράς προσευχή, και χωρίς το κράτημα αυτό μπορούν ν’ αυτοσυγκεντρώνονται και να προσεύχονται. Όμως κι’ αυτοί , σε στιγμές πολέμου λογισμών και παθών , με τη σύμμετρη αναπνοή , που επιβάλλει το κράτημα της, θα τα καταφέρουν καλύτερα.

Σε παρακαλώ λοιπόν θερμά , αδελφέ μου , μαζί με την άλλη ακολουθία και προσευχή , που κάθε μέρα διαβάζεις, να καταγίνεσαι και με την καρδιακή και νοερά αυτή προσευχή, έχοντας την για αδιάλειπτο και παντοτινό σου έργο. Όταν καλείς μέσα από την καρδιά σου με τον ενδιάθετο λόγο το γλυκύ, κοσμοπόθητο και παντοπόθητο όνομά του Ιησού, όταν ποθείς και αγαπάς μ’ όλη σου τη θέληση τον Ιησού , όταν επιστρέφεις όλες σου τις ψυχικές δυνάμεις στον Ιησού και όταν με συντριβή και ταπείνωση ζητείς το έλεος από τον Ιησού , σε πληροφορώ ότι θα απολαύσεις μεγάλη ωφέλεια και θα θερίσεις πλούσιους καρπούς.

Και αν δεν μπορείς πάντοτε να καταγίνεσαι μ’ αυτό ,γιατί θα σ’ εμποδίζουν οι φροντίδες κι οι ταραχές του κόσμου, έχε τουλάχιστον καθορισμένες μια – δυο ώρες τη μέρα- πιο πολύ τα βράδια- κατά τις οποίες να αποσύρεσαι σε τόπο ήσυχο και σκοτεινό και να καταγίνεσαι εκεί απερίσπαστος με την ιερή και πνευματική εργασία. Σίγουρα τότε θα έχεις και συ τα αποτελέσματα της προσευχής που φανερώνονται πλούσια στο πνεύμα μας, στα συναισθήματα μας αλλά και στις αποκαλύψεις μας.


Μελέτημα 13ον

Οι καρποί της νοεράς προσευχής είναι οι εξής:
«Πρώτος καρπός: Εκείνος που κλείνεται μέσα στην καρδιά του , αποξενώνεται απ’ όλα τα ωραία της ζωής και , καθώς ζεί μέσα στο πνεύμα , δεν καταχτιέται από τις επιθυμίες της σάρκας. Ακόμη , όταν ο νούς ενός ανθρώπου συνηθίσει να μένει μέσα στην καρδιά, αυτός ο άνθρωπος όχι μόνον αγαπάει να κλείνει την πόρτα του στόματός του και να σιωπά, αλλά με την προσευχή του κλείνει και την εσωτερική πόρτα των λογισμών και δεν αφήνει τα πονηρά πνεύματα να λαλούν με αυτούς όσα κακά και πονηρά θέλουν. Διότι με τους πονηρούς λογισμούς γίνεται ακάθαρτος ο άνθρωπος ενώπιον του Θεού του ανακρίνοντος καρδίας και νεφρούς. Γι’ αυτό και ο Αγ. Ιωάννης της Κίμακος λέει : «Κλείνε καλά την πόρτα της γλώσσας για τα λόγια , και την εσωτερική σου πόρτα για τους λογισμούς».
Δεύτερος καρπός είναι , κατά τον Θεσσαλονίκης Γρηγόριον , η με τη νοερά προσευχή απόκτηση ταπεινώσεως, πένθους και δακρύων. Ερωτά ο άγιος «Πώς να μη ταπεινωθεί ο δυστυχής , όταν βλέπει όλον τον κόσμο της καρδιάς του σκοτεινό και ζοφώδη από το πυκνό σκότος , το οποίο προξενήθηκε σ’ αυτόν από τις τόσες αμαρτίες που έκαμε στην ζωή με λόγια, μ’ έργα και με λογισμούς;». γράφει και ο Όσιος Μάρκος: «Εκείνος που είναι αιχμάλωτος των λογισμών του ,πως είναι δυνατό να δει την αμαρτία που έχει μέσα του, αφού σκεπάζεται από τους λογισμούς; Πως είναι δυνατό να τη διακρίνει αφού σκεπάζεται από το σκοτάδι και την ομίχλη της ψυχής, που προέρχεται από κακές πράξεις;»
Πώς να μη πενθήσει και να μη λυπηθεί ο ταλαίπωρος, όταν βλέπει το λογιστικό του μέρος γεμάτο από τόσους υπερήφανους λογισμούς; Από τόσους άλογους και τόσους βλάσφημους αι δαιμονιώδεις λογισμούς; Πώς να μη κλάψει ο ελεεινός όταν βλέπει το επιθυμητικό αιχμάλωτο από τόσους αισχρούς λογισμούς και τόσες άτοπες επιθυμίες, και το θυμικό του σε τόσες άτακτες ορμές μίσους και φθόνου κατά του πλησίον του; Πώς να μη φωνάζει προς τον Κύριο Ιησούν να τον ελεήσει και τον ιατρεύσει; Πώς να μη φωνάξει προς τον Κύριο Ιησούν , όταν βλέπει όλον τον εσωτερικόν άνθρωπο όχι ναόν του Θεού και της Χάριτος, αλλά σπήλαιον των ληστών και εργαστήριον της αμαρτίας και των δαιμόνων; Όθεν με την ταπείνωση τούτη και το πένθος και τα δάκρυα ίλεως γίνεται ο Θεός εις αυτόν και τον ανακουφίζει από τα πάθη και τον ελευθερώνει από τις προσβολές των λογισμών και των δαιμόνων.


Μελέτημα 14ον

Τρίτος καρπός της νοεράς προσευχής είναι η επιστροφή του νου στην καρδιά και η διαμονή σ’ αυτήν , όποτε βλέπει ο νους τις κακές κλίσεις της καρδιάς, τις πονηρές κινήσεις των λογισμών του τις επιβουλές και τις κλοπές κι ενέδρες των ακαθάρτων πνευμάτων.Έτσι βλέπει καθαρά ,σαν σε καθρέπτη , όλα του τα σφάλματα μέχρι τα παραμικρά κι έτσι επικαλείται ον Κύριον Ιησούν σε βοήθεια και ζητεί συγχώρεση , μετάνοια , λυπείται , προσθέτει πένθος , ταπείνωση στην ταπείνωση και κάνει όσα μπορεί, για να διορθώθει και να μην αμαρτάνει πλέον. Για τούτο και περί της νοεράς προσευχής είπε ο Αγ. Ιωάννης της Κλιμακος: «Την κατάσταση που επικρατεί μέσα σου η προσευχή σου θα την φανερώσει. Καθρέπτην αυτήν έχουν δώσει για τους μοναχούς, οι Θεολόγοι

Τέταρτος καρπός της νοεράς προσευχής είναι η καθαρότητα της ανθρωπίνης φύσεως και η μετά την κάθαρση διδομένη υπερφυσική ενέργεια του Αγ. Πνεύματος. Οι Άγιοι Πατέρες μετά τις νηστείες, αγρυπνίες, γονυκλισίες και λοιπές κακοπάθειες του σώματος, για να καθαρίσουν την ανθρώπινη φύση από τα πάθη, επενόησαν και τη μέθοδο της επιστροφής του νου στην καρδιά. Έτσι αφ’ ενός καθαρίζοντας ευκολότερα ο νοός και η καρδιά που είναι τα πλέον ευκολότρεπτα στο κακό και αφ’ ετέρου κάνουν κατάλληλη την ανθρώπινη φύση να δεχθεί την υπερφυσική Χάρη κι ενέργεια του Θεού εξ όλης της ψυχής του , εξ όλης της καρδιάς του ,ε ξ όλης της ισχύος του και εξ όλης της διανοίας του, κατά την πρώτη εντολήν…

Αγιορείτου Μοναχού
«Αδιαλείπτως προσεύχεσθε»
«Ορθόδοξος Κυψέλη»


Μελέτημα 15ον

Πέμπτος καρπός της νοεράς προσευχής είναι ότι , εάν ο νούς συνηθίσει να μπαίνει στην καρδιά και να συνομιλεί με τον ενδιάθετο λόγο και να βρίσκει το θέλημα του, δεν μένει χωρίς χαρά κι ευφροσύνη. Συμβαίνει δηλαδή κάτι παρόμοιο με κάποιον ξενιτεμένο , που , όταν γυρίσει στο σπίτι του, χαίρεται και ευφραίνεται , που αξιώθηκε να δει τη γυναίκα και τα παιδιά του ύστερα από τόσα χρόνια ξενιτιάς. Έτσι συμβαίνει και στο νουν, όταν εισέλθει στην καρδιά του, καθώς λέει και ο Θείος Νικηφόρος ο μονάζων: «Όπως ο άνδρας που έλειπε καιρό από το σπίτι του, όταν επιστρέψει , γίνεται έξαλλος από τη χαρά του, έτσι και ο νους , όταν ενωθεί με την ψυχή , γεμίζει από ανείπωτη χαρά κι ευφροσύνη».

Αφήνω κατά μέρος όλα τα άλλα αγαθά κι υπερφυσικά χαρίσματα, τα οποία αξιώνεται ο πιστός από τη νοερά τούτη επιστροφή του νου και την καρδιακή προσευχή. Μπορείς, αδελφέ μου, να φυλάξεις το νου και την καρδιά σου αν όχι τελείως καθαρή και απαθή- γιατί τούτο είναι δύσκολο να το πετύχεις μέσα στον κόσμο- , τουλάχιστον ολιγοπαθή και όσο σού είναι δυνατόν καθαρά. Η Αγ. Γραφή λέει: «Φύλαγε τον εαυτό σου και μην αφήνεις κανένα κρυφό λογισμό να γίνει ανόμημα στην καρδιά σου». και ο Σολομών παραγγέλει: «Πρόσεχε όλες τις πόρτες της καρδιάς σου ,γιατί όλες είναι έξοδοι προς την ζωήν».

Ο Αγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης , εκφράζεται ως εξής για τη συνεχή επίκληση του ονόματος του Ιησού :
« Ο Ιησούς ας είναι το γλυκύ μελέτημα της καρδιάς σου.
Ο Ιησούς ας είναι το εντρύφημα της γλώσσας σου.
Ο Ιησούς ας είναι το συνεχές αδολέσχημα και η ιδέα του νου σου.
Ο Ιησούς ας είναι η αναπνοή σου και ποτέ να μη χορταίνεις επικαλούμενος τον Ιησούν.
Από αυτή τη συνεχή και γλυκύτατη μνήμη του Ιησού θέλουν εμφυτευθεί και γίνουν μεγάλα δένδρα οι τρεις εκείνες μεγάλες και θεολογικές αρετές, η πίστις, η επλίς και η αγάπη».

Λοιπόν και συ, αδελφέ μου, λέγε το όνομα του Ιησού με αγάπη και δάκρυα, διότι κατά τον Αγ. Ισαάκ «Η θύμηση των αγαπημένων προκαλεί δάκρυα». Όταν έτσι κάνεις, ύστερα από λίγο χρόνο θα έχεις τη συναίσθηση ότι η προσευχή του Χριστού πέρασε από τα χείλη στην καρδιά σου και στον κάθε χτύπο της επαναλαμβάνονται οι λέξεις της. Τα μάτια σου τότε θα σου φαίνεται ότι βλέπουν με την καρδιά σου και μέσα της θα νιώθεις κάτι σαν ελαφρό πόνο, ενώ στη σκέψη σου θα βασιλεύει μεγάλη αγάπη για τον Κύριο Ιησούν. Όποιος ασχολείται με την αδιάκοπη εσωτερική προσευχή όχι μόνο σωφρονεί, αλλά και βλέπει καλά και θεολογεί. «Ζείτε αγνή πνευματική ζωή και τότε δεν θα υποκύπτετε στις επιθυμίες της σάρκας», λέει ο Θείος Παύλος. Η προσευχή είναι ένα λειτούργημα που βοηθάει τον άνθρωπο να επικοινωνεί με το Δημιουργό του. Όλοι οι άγιοι Πατέρες στην κατά κόσμο ζωή την προσευχή είχαν απασχόληση τους και κυριαρχικό βίωμα τους.

Μελέτημα 16ον

Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης γράφει: οι τρόποι με τους οποίους πρέπει να προσεύχεσαι είναι δύο, εσωτερικός κι εξωτερικός. Ο εσωτερικός είναι το να βιάζεσαι να συμμαζώνεις το νού σου στα λόγια της προσευχής και άλλο κανένα πράγμα να μην τον αφήνεις να συλλογίζεται σοζαζόμενος ότι παρίσταται ενώπιον του Θεού. Και για να συμμαζώνεται ο νούς οσυ ευκολότερα βάστα και λίγο την αναπνοή σου. Την δε καρδιά σου κάνε την να νοστιμεύεται στα λεγόμενα , καθώς νοστιμεύεται και στα καλά φαγητά. Να έχεις ταπείνωση , συντριβή και κατάνυξη, και άλλοτε μεν να προσεύχεσαι με το νού και ην καρδιά , που είναι καλύτερο , άλλοτε δε και με το στόμα.



Ο δε εξωτερικός τρόπος ,κατά τον αυτόν Αγ. Νικόδημον , είναι το να προσεύχεσαι πότε σκύβοντας κάτω την κεφαλή σου, σαν τον τελώνη, πότε στεκόμενος, πότε γονατιστός και πότε σηκώνοντας τα χέρια σου. Όλοι αυτό οι τρόποι είναι μαρτυρημένοι από τις Θεός Γραφές.

Ο καιρός της προσευχής είναι το να προσεύχεσαι στους διορισμένους από την Εκκλησία επτά καιρούς(= εσπερινός , απόδειπνον, μεσονυκτικόν, όρθρον και ώρες) κατά το ψαλμικό «Επτά φορές τη μέρα Σε ύμνησα». Ιδιαίτερα να βιάζεις τον εαυτό σου στο να προσεύχεσαι παντοτινά και αδιάλειπτα, καθώς παραγγέλει ο Απ.Παύλος «Αδιαλείπτως προσεύχεσθαι». Να προσεύχεσαι λοιπόν και όταν κάνεις την τέχνη ή άλλη σου υπηρεσία και να τις αρταίνεις μ ε την προσευχή ωσάν με αλάτι, κατά τον Μέγαν Βασίλειον.

Ο τόπος της προσευχή κατά πρώτον λόγον είναι ο ναός. Κατά δεύτερον λόγον να είναι ο πλέον ήσυχος τόπος του σπιτιού σου· διότι βλέπουμε και τον Απ. Πέτρον που «ανέβη πάνω στο δώμα του σπιτιού να προσευχηθεί».

Λοιπόν με τέτοιο τρόπο προσευχόμενος ομολόγησε ότι όλη σου η ελπίδα και δύναμη είναι ακουμβισμένο πάνω στη δύναμη του λυτρωτού σου και όσο Εκείνος σε κρατάει να μη πέσεις, τόσο θέλεις μείνει όρθιος και από τους πειρασμούς ανίκητος. Και συνεχίζει ο Αγ. Νικόδημος: «Κάμε απόφαση , ότι από τώρα και εμπρός ν’ αφιερώνεσαι κάθε μέρα στον Δεσπότη Χριστό και να μ η αποκάμεις ζητώντας Του έλεος και όλα τα προς σωτηρίαν αιτήματα». Και αν περάσει μήνας κι αν χρόνος κι αν τρία ή τέσσερα και περισσότερα έτη, ώσπου να εισακουσθείς, μη παραιτείσαι , αλλά με πίστη ζήτα πάντοτε υπηρετώντας το αγαθόν». Επειδή βλέπουμε τον δίκαιον εκείνον Ισαάκ, που παρακαλούσε τον Θεό είκοσι ολόκληρα χρόνια, για να του δώσει παιδί και ύστερα τον εισήκουσε. Και πολλοί από τους Αγίους εφώναζαν στο Θεό κάθε μέρα «έλεος, έλεος ,έλεος», άλλος επί πενήντα και άλλος εξήντα χρόνια και ύστερα έπαιρναν το ζητούμενο ή στον καιρόν της ζωής ή στον καιρό του θανάτου!...

Κατά τον Μέγα Βασίλειο κάνει τούτο ο Θεός και δεν μας δίνει εύκολα το ζητούμεμνο και γι’ άλλες αιτίες, που Αυτός ξέρει, κυρίως όμως, για να μας κάνει να στεκόμαστε πάντοτε κοντά Του και για να φυλάξουμε αυτό, που πήραμε με τόσες δυσκολίες.

Παρακάλεσε τον Κύριον, αδελφέ μου, να σου δώσει αυτό το πνεύμα και χάρισμα της προσευχή, με το οποίον ωσάν με ένα χρυσό κλειδί να μπορείς ν’ ανοίγεις σε κάθε καιρό , κατά τις ανάγκες σου, τους θησαυρούς της χάριτος και βοήθείας Του.