Περί κενοδοξίας

Έβδομος είναι ο αγώνας κατά της κενοδοξίας∙ αυτή είναι πολύμορφο και πολύ λεπτό πάθος και δεν γίνεται γρήγορα αντιληπτή ούτε και από τον ίδιο τον πειραζόμενο . Οι προσβολές των άλλων παθών είναι πιο φανερές και η εναντίον τους μάχη είναι κάπως ευκολότερη διότι η ψυχή γνωρίζει τον εχθρό και τον ανατρέπει αμέσως με την αντίρρηση και την προσευχή. Η κακία όμως της κενοδοξίας, επειδή είναι πολύμορφη όπως ειπώθηκε, αντιμετωπίζεται δυσκολότερα. Εισδύει σε κάθε ασχολία: στον λόγο, στην σιωπή , στην εργασία, στην αγρυπνία, στην νηστεία∙ όπως και στην προσευχή, στην ανάγνωση , στην ησυχία και στην μακροθυμία. Μέσα από όλα αυτά επιχειρεί να τοξεύει στον στρατιώτη του Χριστού. Όποιον λοιπόν δεν μπορέσει να τον εξαπατήσει με την πολυτέλεια των ενδυμάτων ώστε να κενοδοξεί, αυτόν προσπαθεί να τον πειράξει με το ευτελές ένδυμα. Εκείνον που δεν μπόρεσε να ωθήσει στην έπαρση μέσα από την τιμή , αυτόν τον κάνει άφρονα με το να νομίζει ότι υποτιμάται. Όποιον δεν μπόρεσε να τον πείσει να κενοδοξεί μέσα από την γνώση , εκείνον τον δελεάζει με την σιωπή τάχα ως ησυχαστή∙ και όποιον δεν κατάφερε να τον αποχαυνώσει με την πολυτέλεια των φαγητών, τον ωθεί σε αυτοέπαινο με την νηστεία. Γενικότερα, κάθε έργο και κάθε ασχολία παρέχει αφορμή πολέμου στον πονηρό αυτόν δαίμονα.(…)
Όποιος λοιπόν επιθυμεί να αθληθεί ολοκληρωτικά και να αποκτήσει τον τέλειο στέφανο της δικαιοσύνης, πρέπει να φροντίσει με κάθε τρόπο να νικήσει το πολύμορφο αυτό θηρίο και να έχει πάντοτε κατά νουν εκείνο που είπε ο Δαβίδ: ο Κύριος διασκόρπισε τα οστά των ανθρωπαρέσκων. Ακόμη , να μην ενεργεί τίποτα επιδιώκοντας τον ανθρώπινο έλεγχο∙ αντίθετα να επιζητεί μόνον τον μισθό από τον Θεό. Να ταπεινώνει τον εαυτό Του ενώπιον Του με την συνεχή απόρριψη των λογισμών που εισβάλουν στην καρδιά του και τον επαινούν. Με αυτόν τον τρόπο, συν Θεώ, θα μπορέσει να απαλλαγεί από το πνεύμα της κενοδοξίας.

Κασσιανού του Ρωμαίου
Φιλοκαλία των ιερών νηπτικών
Επιτομή.