Η προσφορά του Αγίου Μητροπολίτου Χρυσόστομου( Καλαφάτη) στον Μακεδονικό Αγώνα.

Κωνσταντῖνος Χολέβας, Πολιτικός Ἐπιστήμων

Ὑπάρχουν ὁρισμένοι ἄνθρωποι πού εἶναι ἀποφασισμένοι νά ἀγωνίζονται, νά θυσιάζονται, νά προσφέρουν. Ἄνθρωποι, σάν τόν Ἅγιο Ἐθνομάρτυρα Χρυσόστομο Καλαφάτη, πού μαρτύρησε γιά τή Πίστη καί τήν Πατρίδα στήν Σμύρνη τό ματωμένο καλοκαῖρι τοῦ 1922. Τό πέρασμά του ἀπό τή Μητρόπολη Δράμας ( 22-7-1902 ἕως 10-6-1909 καί τύποις μέχρι 10-3-1910) συνδέθηκε μέ τό ἀποκορύφωμα τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος. Ὁ Χρυσόστομος ὡς Μητροπολίτης Δράμας, Ζιχνῶν καί Νευροκοπίου ἐπετέλεσε στό ἀκέραιο τό ἐκκλησιαστικό καί ἐθνικό του καθῆκον καί μαζί μέ ἄλλους κληρικούς καί Μακεδονομάχους ἔσωσε τήν ἑλληνικότητα τῆς Μακεδονίας ἀπό διπλό κίνδυνο. Ἡ Μακεδονία τότε βρισκόταν ὑπό τουρκικό ζυγό. ἀλλά ὀ βουλγαρικός ἐθνικισμός καί ὁ πανσλαβισμός σχεδίαζαν νά διαδεχθοῦν τούς Ὀθωμανούς καί νά τήν ἐνσωματώσουν στή «Μεγάλη Βουλγαρία». Ὁ ἀγώνας ξεκίνησε ὡς ἐκκλησιαστικός μέ τό Σχίσμα τοῦ 1870 καί τήν Βουλγαρική Ἐξαρχία καί γρήγορα ἔλαβε ἐθνικές, στρατιωτικές καί πολιτικές προεκτάσεις. Ὁ Ἑλληνισμός εἶχε ὡς πνευματικό προστάτη τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, ὡς πολιτικό βραχίονα τήν ὀργάνωση τοῦ Ἴωνος Δραγούμη καί τοῦ Λάμπρου Κορομηλᾶ καί ὡς ἔνοπλη ἔκφραση τά μακεδονικά ἀνταρτικά σώματα ἀποτελούμενα ἀπό ἐντοπίους Ἕλληνες τῆς Μακεδονίας καί ἀπό στρατιωτικούς καί ἐθελοντές πού ἦλθαν ἀπό τήν Νότιο Ἑλλάδα καί τήν Κρήτη.
Στίς 23-5-1902, ὅταν ἐξελέγη ἀπό τήν Σύνοδο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὡς Μητροπολίτης Δράμας ὁ Χρυσόστομος ἀπεχαιρέτησε τόν Πατριάρχη Ἰωακείμ Γ΄ μέ τά ἑξῆς προφητικά λόγια:
«Ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ καί ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ θά ὑπηρετήσω τήν Ἐκκλησίαν καί τό Γένος, καί ἡ Μίτρα, τήν ὁποίαν αἱ ἅγιαι χεῖρες σου ἐναπέθεσαν ἐπί τῆς κεφαλῆς μου, ἐάν πέπρωται νά ἀπολέσῃ ποτέ τήν λαμπηδόνα τῶν λίθων της, θά μεταβληθῇ εἰς ἀκάνθινον στέφανον μάρτυρος ἱεράρχου.
Ἡ ἐθνική δράση του στή Δράμα εἶχε συντονιστικό καί πνευματικό περιεχόμενο. ἵδρυσε Μητροπολιτικό ναό, Μητροπολιτικό Μέγαρο, Νοσοκομεῖο, Σχολή Ἀρρένων, Σχολή Θηλέων, Γυμναστήριο, Μουσικό Ὅμιλο καί 34 σχολεῖα γιά νά μορφώνονται τά ἑλληνόπουλα. Ἡ Ἐκκλησία, τό Σχολεῖο καί τά Μουσικοφιλολογικά σωματεῖα ἦσαν τήν ἐποχή ἐκεῖνοι οἱ στυλοβάτες τῆς ἀμύνης τοῦ Ἑλληνισμοῦ κατά τῶν τουρκικῶν καί βουλγαρικῶν προπαγανδῶν καί διεφύλαξαν τήν ἐθνική συνείδηση. Παραλλήλως ὁ Χρυσόστομος μέ τά κηρύγματά του καλοῦσε τούς Ἕλληνες νά ἀγωνίζονται μέ κάθε τρόπο κατά τῶν ἐνόπλων Βουλγάρων κομιταζήδων.
Στήν προσπάθειά του αὐτή εἶχε ὡς στενό συνεργάτη τόν Ἱεροδιάκονο τῆς Μητροπόλεως Θεμιστοκλῆ Χατζησταύρου, ὁ ὁποῖος μέ τό ὄνομα Χρυσόστομος ὑπηρέτησε σέ ἐπισκοπικές θέσεις τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί ἀργότερα ἐξελέγη (τό 1962) Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος. Ὁ Μακαριστός Χρυσόστομος Χατζησταύρου ἐκοιμήθη τό 1968 καί διηγεῖτο μέ σ7υγκίνηση τήν ἀγωνιστική δράση του δίπλα στόν Ἐθνοϊερομάρτυρα Χρυσόστομο Καλαφάτη. Ἐπίσης ὁ Μητροπολίτης Χρυσόστομος συνεργάσθηκε μέ τήν Δημογεροντία τῆς Δράμας, ἡ ὁποία ἀπετελεῖτο ἀπό τούς Κωνσταντῖνο Δαβέλλα, Δημοσθένη Χατζηκυριάκο, Πέτρο Κωνσταντινίδη, Ἀθανάσιο Πέτσο, Μερκούριο Κωνσταντινίδη, Βασίλειο Γρηγοριάδη, Δημήτριο Κωνσταντίνου, Ἀθανάσιο Βαγιανᾶ, Δημήτριο Ἀνθόπουλο, Βλάχο Ἀναγνωστόπουλο, Νικόλαο Χαριτάκη, Μιχαήλ Φέσσα καί Ἀθανάσιο Παπαλούδα. Στήν περιφέρεια Δράμας ἔντονη ἐθνική ἀγωνιστική δράση ἀνέπτυξε καί ἡ οἰκογένεια Κομπόκη, ἡ ὁποία σέ ὅλη τήν διάρκεια τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος εἶχε ὀκτώ θύματα.
Ὀγκώδης εἶναι ἡ ἀλληλογραφία τοῦ Χρυσοστόμου μέ τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη, τίς Προξενικές Ἀρχές καί τήν ἐπίσημη Ἑλλάδα σχετικά μέ τά δεινά τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἐξ αἰτίας τῆς δράσεως τῶν κομιταζήδων. Σέ μία ἐπιστολή του πρός τό Πατριαρχεῖο τονίζει ὅτι ἡ Μακεδονία ἦταν καί εἶναι χώρα καθαρῶς ἑλληνική, ἀλλά ἡ βουλγαρική ἐθνικιστική προσπάθεια ἀγωνίζεται νά ἀλλοιώσει τήν ἱστορία καί τήν ἐθνογραφία, πράγμα πού μᾶς θυμίζει τίς σημερινές φαιδρότητες τῶν Σκοπίων. Σέ ἄλλη δραματική ἀναφορά του πρός τόν Πατριάρχη Ἰωακείμ Γ΄ (Ἑλληνόβλαχο ἀπό τή Μακεδονία) ὁ Χρυσόστομος θρηνεῖ γιά τίς σφαγές: «Ἐπέπρωτο ἄρα οἱ ποιμένες τοῦ ὀρθοδόξου λαοῦ οὐδέν ἄλλο νά ἔχωμεν ἐνταῦθα καθῆκον εἰ μή νά θρηνῶμεν καθ’ ἑκάστην τά ....ἀσπαίροντα θύματα καί νά θάπτωμεν τούς κατά πᾶσαν ὥραν δολοφονουμένους»!
Τά ὅρια τῆς Μητροπολιτικῆς του περιφερείας ἦσαν ἐκτεταμένα. Ἀπό τό Νέστο ὥς τόν Στρυμώνα, ἀπό τό Νευροκόπι ὥς τό Αἰγαῖο. Ὅταν προκαλοῦσε τήν ὀργή τῶν Τούρκων καί τῶν Βουλγάρων ἄλλαζε προσωρινῶς ἕδρα καί ἀπό τήν Δράμα μετεφέρετο στήν Ἁλιστράτη, κωμόπολη σήμερα τοῦ Νομοῦ Σερρῶν. Γιά νά τονώσει τό φρόνημα τοῦ ποιμνίου του πραγματοπιοῦσε συχνά περιοδεῖες στά χωριά, γεγονός τό ὁποῖο ἐνοχλοῦσε τήν τουρκική Διοίκηση. Σέ μία ἔκθεσή του πρός τόν Ἕλληνα Πρόξενο τῶν Σερρῶν Σαχτούρη ὁ Ὀθωμανός Γενικός Ἐπιθεωρητής τῆς περιοχῆς ἔγραφε: «Ὁ Μητροπολίτης Δράμας ξέφυγε ἀπό κάθε χαλινό, ὕψωσε τήν Ἑλληνιή σημαία τῆς Ἐπαναστάσεως καί τῆς καταλύσεως τοῦ καθεστῶτος καί περιερχόμενοςε τήν περιφέρεια ἐξεγείρει τούς πληθυσμούς, συνεννοεῖται μέ τούς Ἕλληνες ἀντάρτες καί τούς ὠθεῖ ὄχι μόνον ἐναντίον τῶν Βουλγάρων, ἀλλά καί ἐναντίον τῶν Ὀθωμανῶν».
Ὅλα αὐτά προκάλεσαν τήν μῆνιν τῶν Τούρκων, οἱ ὁποῖοι πίεζαν τό Πατριαρχεῖο νά τόν ἀνακαλέσει ἤ νά τόν μεταθέσει. Τελικά στίς 25-8-1907 ἡ Ὀθωμανική Διοίκηση τόν διέταξε νά φύγει ἀπό τήν Δράμα καί νά μεταβεῖ στήν Θεσσαλονίκη. Ὁ Χρυσόστομος ἀρνήθηκε λέγοντας: «Διαταγάς λαμβάνω μόνον ἀπό τόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως» Οἱ Τοῦρκοι τόν ἐξεδίωξαν βιαίως. Στίς 17-8-1908 μέ τήν ὑπογραφή τοῦ τουρκικοῦ Συντάγματος τῶν μεταρρυθμίσεων ὁ Χρυσόστομος ἐπέστρεψε στήν Δράμα, ἀλλά τοῦ ἀπηγορεύθη νά περιοδεύσει στά χωριά. Στίς 10-6-1909 ὑποχρεώθηκε πάλι βιαίως νά ἐγκαταλείψει τήν Δράμα καί μετέβη στή Τρίγλια τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ὅπου τοῦ ἀνεκοινώθη ἡ ἐκλογή του στή Μητρόπολη Σμύρνης. Εἶχε ἤδη πρό πολλοῦ προετοιμασθεῖ γιά τό μαρτύριο.
Γιά τήν ἐκδίωξή του ἀπό τήν Δράμα τό 1907 καί γιά τήν ἀγέρωχη πατριωτική στάση τοῦ Μητροπολίτου ὁ ποιητής Γεώργιος Σουρῆς ἔγραψε στήν ἐφημερίδα «Ὁ Ρωμηός» τῆς 8-9-1907 ἕνα μεγάλο ποίημα πού ἄρχιζε ὡς ἑξῆς:

«Στέφανος καί γιά τόν Δράμας
Τόν παπᾶ τόν ἥρωά μας
Ἄφοβος, ἀνδρειωμένος
Γιά τήν Πίστι, γιά τό Γένος
Δείχνει στῆθος μαχητοῦ
Μπρός στίς λόγχες τοῦ στρατοῦ.....»

Ἡ Μακεδονία εὐγνωμονεῖ τόν Ἅγιο Ἐθνομάρτυρα Χρυσόστομο Καλαφάτη.

ΥΓ: (Συμπλήρωση από τον πρόεδρο του ΔΣ/ Ενώσεως Σμυρναίων κύριο Ευάγγελο Τσίρκα).
Η Ένωση Σμυρναίων τιμά τη μνήμη του Εθνομάρτυρος Χρυσοστόμου Σμύρνης με αρχιερατική λειτουργία στον καθεδρικό ναό του Αγίου Κωνσταντίνου Γλυφάδας την Κυριακή 13η Σεπτεμβρίου 2009 και από ώρα 0830.
Η παρουσία σας θα είναι τιμή και αναγνώριση της θυσίας του Αγίου.

Αντιγραφή απο το:

www.diktyo21.gr